حَبِیسه یا مُحرَّره ⁉️ چکیده سخنرانی شام ولادت حضرت زهرا(س)/ درسهایی از نهج البلاغه حجت الاسلام محسن قنبریان (پاسخ برخی اشکالات به مباحث فاطمیه) #بخش_اول ▫️ درآمد در مباحث فاطمیه، فلسفه حجاب اسلامی، تضمین حضور اجتماعی زن، نه تعمیم پرده نشینی برای خروج های ضروری از خانه، معرفی شد. دلیل عمده این بود که حقوق و تکالیف تصریح شده برای زنان با خروج ضروری و استثنایی از خانه نمی سازد. حقوقی مثل: - حق بیعت و مشارکت سیاسی(۱۲ممتحنه) - حق ولایت تواصی حتی بر مردان(۷۱ توبه) - تکلیف امر به معروف و نهی از منکر و نظارت اجتماعی-سیاسی(۷۱توبه) - حق کسب(۳۲انفال) - تکلیف کارهای خیرخواهانه (۳۳احزاب) - و... ✔️ اشکال به این مطلب از نهج البلاغه: 1⃣ فرازی ازخطبه ۱۷۲ حضرت امیر(ع) در این خطبه طلحه و زبیر را در ماجرای جمل چنین نکوهش می کند: "...فَحَبِسا نساءَهُما فِی بُیُوتِهِما و اَبرَزا حَبِیسَ رسولِ الله(ص) لَهُما و لَغیرِهِما: زنان خود را در خانه حبس کردند اما حبیس رسول الله را برای خود و دیگران ابراز و آشکار کردند"! عایشه را حبیسه رسول الله می خواند که اشاره به پرده نشینی و خانه نشینی و حبس در خانه بودن است! با وجودی که می دانیم همسر پیامبر(ص)، کشف حجاب شده در جمل نبود و در محملی با پرده بود؛ اما حضرت همین را ابراز و آشکار کردن حبیس رسول الله می خواند! • شبیه این فراز نهج البلاغه را شیخ طوسی در امالی خود(ص۷۱۵) هم آورده: واستخفافهما حبیس رسول الله! • سخن حضرت متکی به آیه۵۳ احزاب است که درباره زنان پیامبر(ص) می فرماید: "...واذا ساَلتُمُوهُنَّ مَتاعاً فَاسئَلُوهُنَّ مِن وَراءِ حِجاب...: اگر از آنها چیزی خواستید از پشت حجاب [در یا دیوار و پرده] بخواهید! این آیه معروف به "آیه حجاب" است (آیات سوره نور آیات ستر و پوشش است). لازمه عادی این آیه دیده نشدن زنان پیامبر و ندیدن مردان است (یعنی همان پرده نشینی و خانه نشینی). • روایت معروف حضرت زهرا(س) هم همین معنا را تایید می کند: خَیر للنساءِ اَن لا یَرَینَ الرجالَ و لا یَراهُنَّ الرجال: بهتر برای زنان این است که نه مردان را ببینند و نه مردان آنها را ببینند! 2⃣ فرازی از نامه ۳۱ در این نامه به فرزند خود می نویسد: "واکفُف علیهِنَّ مِن اَبصارِهِنَّ بِحِجابِکَ ایاهُنَّ؛ فَاِنَّ شِدَّهَ الحِجابِ اَبقَی عَلَیهِنَّ و لیسَ خُرُوجُهُنَّ بِاَشَدَّ مِن اِدخَالِکَ مَن لا یُوثَقُ بِه عَلَیهِنَّ ؛ اِن استَطَعتَ ان لایَعرِفنَ غَیرَکَ فَافعَل: زنان را در حجاب خود گیر تا از نگریستن به مردان بازمانند، زیرا سخت گرفتن در حجاب[پرده و حائل] آنان را بیشتر حفظ می کند. بیرون رفتن از خانه بدتر از وارد شدن افراد غیر مطمئن به خانه نیست. اگر بتوانی کاری کنی که غیر تورا نشناسد، چنان کن!" این فراز هم صراحت در پرده نشینی و خانه نشینی زنان دارد نه حضور اجتماعی آنان با پوشش شرعی! • به همین مضمون در تحف العقول از پیامبر(ص) نقل شده، در کافی ازامام باقر(ع) و امام صادق(ع) و در الفقیه از حضرت امیر(ع) به محمد حنفیه نقل شده است(ر.ک: الوسائل ج۱۴ص۱۲۰ باب۸۷ از ابواب مقدمات نکاح ح۱و۲و۳) ⬅️ در هردو نمونه حجابی بیشتر از پوشش شرعی(یعنی پرده نشینی و خانه نشینی) برای زنان خواسته شده است! ✔️ پاسخها: 1⃣ معنای حبیس رسول الله(ص) • حبیس (فعیل بمعنای مفعول) در لغت یعنی محبوس. امام کاظم(ع) را در برخی زیارات چنین سلام می دهیم: السلام علیک یا ابا ابراهیم حبیسَ الظالمین(المزار الکبیر ص۲۴۷وص۲۶۰) در اصطلاح فقهی به عین مملوکی که منافعش برای جهت یا عنوانی حبس شده اطلاق می شود؛ و در باب وقف و سکنی و عمری طبقه بندی می شود. • اینجا حبیس رسول الله، نه معنایش محبوس است و نه معنای اصطلاحی فقهی؛ بلکه ناظر به یک حکم اختصاصی برای رسول الله و زنانش هست و آن اینکه ازدواج با رسول الله، آنها را از ازدواج دیگر منع می کرد. یعنی بعد از رسول الله، ازدواج کردن بر زنانش حرام بود. از این حیث به آنها حبیس رسول الله گفته شده است. البته منعی ندارد که از همین حیث مراودات آنها محدود تر شده باشد (وَ قرنَ فی بیوتِکُنَّ)؛ لکن این حکم مختص به زنان پیامبر است و قابل تعمیم به همه زنان مسلمان نیست. - شاهد آشکار اینکه در همین جمل و بیشتر از آن در صفین، زنان زیادی با حضرت امیر(ع) بودند که برخی حتی با شعر و حماسه سرایی سپاه را تشجیع می کردند مثل ام الخیر، زرقاء، سوده و... ⬅️ اگر اصل بر پرده نشینی بود و این وصف برای همه زنان، حضرت زنان دیگر را هم باید بدان فضیلت وا می داشت؛ بخصوص که در هردو نمونه خطاب و تکلیف به مردان است نه خود زنان! ادامه در بخش دوم ☑️ @m_ghanbarian

🎙بشنوید #صوت #بخش_اول 🌀کرسی ترویجی: منظومه قواعد فقهی فقه تربیت 🎙باحضور: #هادی_عجمی #حسین_مولودی #معصومه_مظاهری #جواد_ابراهیمی ⏰ یکشنبه 18 دی ماه، ساعت 10 💠 مؤسسۀ آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) 🆔 @irsichannel