♻️ اشاره‌ای به منابع و اسناد عهد مالک اشتر ✍ علی شریف 🔹با وجود ارسالی که در کتاب شریف نهج البلاغه وجود دارد، برخی از موارد موجود در کتاب از خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار، به صورت منفرد، از اسناد صحیح برخوردار هستند. یکی از آن موارد، همین رساله‌ای است که حضرت امیرالمؤمنین (سلام الله علیه) خطاب به جناب مالک اشتر (رضوان الله علیه) به عنوان «عهد» نگاشته‌اند. 🔹منابعی که این رساله را با اختلاف در الفاظ نقل کرده‌اند، به ترتیب تاریخی اینگونه است: ۱. حسن بن علی ابن شعبه حرانی (قرن چهارم) در کتاب «تحف العقول» ص ۱۲۶. (از منابع امامیه) ۲. ابن حيون، نعمان بن محمد مغربى‏ (۳۶۳ ق‏) در کتاب «دعائم الإسلام» جلد۱ ص۳۵۰(از منابع امامیه) ۳. شريف الرضي، محمد بن حسين‏(۴۰۶ ق) در نهج البلاغه. ۴.محمد بن الحسن بن محمد بن علي بن حمدون، أبو المعالي، بهاء الدين البغدادي (المتوفى: ۵۶۲هـ) در «التذكرة الحمدونية» جلد۱ص ۳۱۶. (از منابع عامه که ظاهراً تمایل شیعی دارد.) ۵. أحمد بن عبد الوهاب بن محمد بن عبد الدائم القرشي التيمي البكري، شهاب الدين النويري (المتوفى: ۷۳۳هـ) در کتاب «نهاية الأرب في فنون الأدب»جلد ۶ ص ۱۹(از منابع عامه) 🔹اما درباره اسنادی که به عهد مالک اشتر وجود دارد، به دو طریق نجاشی و شیخ طوسی باید اشاره کرد: ۱. نجاشی در رجالش، ذیل عنوان «الأصبغ بن نباتة المجاشعي‏» چنین می‌گوید: «كان من خاصة أمير المؤمنين عليه السلام، و عمر بعده. روى عنه عهد الأشتر و وصيته إلى محمد ابنه. أخبرنا ابن الجندي عن أبي علي بن همام، عن الحميري، عن هارون بن مسلم، عن الحسين بن علوان، عن سعد بن طريف، عن الأصبغ بالعهد» ۲. طوسی، در فهرست خود طریق به عهد را چنین توصیف می‌کند: «أخبرنا بالعهد، ابن أبي جيد، عن محمّد بن الحسن، عن الحميري، عن هارون بن مسلم و الحسن بن ظريف جميعا، عن الحسين بن علوان الكلبي، عن سعد بن طريف، عن الأصبغ بن نباته، عن أمير المؤمنين عليه السّلام» 🔹بخش عمده‌ای از سند نجاشی و طوسی با هم اشتراک دارد و اختلاف دو سند در ابتدای آن است: ابن الجندی عن ابی علی بن همام عن الحمیری در طریق نجاشی، و ابن ابی جید عن محمد بن الحسن عن الحمیری در طریق طوسی. به بیان استاد شهیدی(دام عزه)، این دو طریق به عهد، صحیحه است، و حتی براساس متن موجود از عهد مالک اشتر می‌شود فتوای فقهی داد. #عهد_مالک_اشتر #منشور_حکومت_اسلامی https://eitaa.com/Tanbiholomah/97 @Tanbiholomah