«علی در آینه‌ی قرآن»
✍مرضیه عاصی
[1].در قرآن کریم آیات بسیاری در ترسیم موقعیت امام علی (عَلَیه‌السَّلام) وجود دارد. ممتاز‌بودن شخصیت بی‌نظیر و نقش عظیم آن حضرت در تحولات صدر اسلام و سیره و منش ایشان ، از واقعیت‌های مسلّم و غیرقابل انکار تاریخ است. سعیِ مولّف بر آن است تا با استفاده از آیات قرآن کریم به بررسی بعضی از ویژگی‌های شخصیتی این امام بزرگوار که در بستر رویدادهای تاریخی ذکر شده و در قرآن کریم بوده، بپردازد. در آیاتی از سوره‌های بقره، رعد، دهر یا انسان، احزاب و... حضرت علی (علیه السَّلام) را هادی مردم، از خودگذشته، فداکار، انفاق‌کننده و بخشنده معرفی کرده است که بیشتر این اوصاف در آیهی مودّت، آیهی تطهیر، آیهی اطاعت، آیهی ولایت، آیهی تبلیغ و آیهی لیلة‌المبیت آمده است.
[2].قرآن شریف تنها به اشاره‌هایی روشنگر در موردشخصیت والای امیرمؤمنان و رفتار و کردار خداپسندانه‌اش بسنده نکرده، بلکه در آیات بسیاری در مورد خاندان وحی و رسالت در درجه‌ی نخست و آنگاه دیگر توحیدگرایان و ایمان آوردگان سخن گفته است که امیرمؤمنان علی (علیه‌السَّلام) سرآمد آنان است. در این مورد از پیامبر گرامی نقل شده که فرمود، "ما اَنزَلَ‌اللهُ آیةً فیها یا اَیُهَا‌الذّینَ آمنوا إلاّ وَ عَلیٌّ رَأسُها وَ اَمیرُها،( شواهد‌التنزیل، ج 1 ، ص 52)، هیچ آیه‌ای در قرآن فرود نیامده است که در آن روی سخن با ایمان‌آورندگان باشد، جز اینکه علی (عَلیهِ‌السّلام) سالار و سرآمد و پیشوای آنان است و پیش از هر کسی روی سخن قرآن با اوست."
[3].محدثان و مفسران براین عقیده‌اند که آیهی مبارکه‌ی "تطهیر" در مورد شخصیت والای امیرمؤمنان، حضرت زهرا و حسنین(عَلَیهِم‌السَّلام) است که پیامبر نیایشگرانه رو به خدا نمود و فرمود، بار خدایا، اینان خاندان ارجمند من هستند، پس ناپسندی و پلیدی را از آنان دورساز و آنان را آن‌گونه که خود می‌پسندی پاک و پاکیزه گردان ودرست در این لحظات بود که این آیه فرود آمد، "اِنَّما یُریدُاللهُ لِیُذهِبَ عَنکُمُ‌الرِّجسَ اَهل‌َالبَیتِ وَ یُطَهِِرَکُم تَطهیراً،(احزاب/3۳) و خدا چنین می‌‌خواهد که هر ناپاکی را از شما ببرَد و شما را از هر عیب، پاک و منزّه گردانَد." همه‌ی محدثان ومفسران شیعه برآنند که آیهی مبارکه‌ی تطهیر در گرامی‌داشت شخصیت والای علی، فاطمه وحسنین (عَلَیهم‌السَّلام) است وهمسران پیامبر را شامل نمی‌گردد. همین دیدگاه را گروهی از محققان و ژرف‌نگران اهل سنّت در تفسیر خویش این آیهی شریفه را، ترسیم موقعیت معنوی همان پنج نور مقدس تفسیر و تأویل کرده‌اند.
[4].آیهی دیگری که در آن به شرف و برتری اهل بیت اشاره شده است، آیهی "مباهله" است. ماجرا این است که وقتی پیامبر(صلی‌اللهُ عَلَیهِ وَ آله) مردم نجران را به یکتاپرستی دعوت نمود، پیشوای دینی آنها گروهی را برای مطالعه وتحقیق پیرامون دین جدید و دیدار با آن حضرت به مدینه فرستاد، این گروه سه نفره به حضور پیامبر اسلام شرف‌یاب شدند و سوالات خویش را از او پرسیدند و پاسخ گرفتند، اما حق را انکار کردند و سخنان او را نپذیرفتند. اینجا بود که فرشتۀ وحی فرود آمد و در برابر حق ناپذیری آنان آیات مباهله را آورد و پیامبر رو به آنان کرد و چنین خواند، "اَلحقُّ مِن رَبِّکَ فَلا تَکُن مِنَ المُمتَرین. فَمَن حاجَّکَ فیهِ مِن بَعدِ ماجائَکَ مِن‌َالعِلمِ فَقُل تَعالَوا نَدعُ اَبنائَنا وَاَبنائَکم وَنِسائَنا وَنسائَکُم وَاَنفُسَنا وَاَنفُسَکُم ثُمَّ نَبتَهِل فَنَجعَل لَعنَتَ‌اللهِ عَلَی‌الکاذِبینَ، (آل عمران/60- 61 )، سخن حق همان است که از جانب خدا به تو رسید، مبادا در آن شک کنی. پس هر کس با تو در مقام مجادله برآید بعد از آگاهی به تو به او بگو بیایید ما و شما فرزندان و زنانمان را بخوانیم و در دعا به درگاه خدا اصرار کنیم تا دروغ‌گویان را به لعن و عذاب خدا گرفتار سازیم." هنگامی که این پنج نور مقدس به وعده‌گاه رسیدند، هیئت مسیحیانِ نجران با دیدن چهره‌های پرفروغ آنها و معنویت و شکوه آنان از کار خویش پشیمان شدند و پس از مشاوره و گفتگوی بسیار به این نتیجه رسیدند که او پیامبر خداست و در دعوتش راستگوست و اگر او و همراهانش دعا کنند، حتماً دعای آنان مستجاب می‌شود و مخالفانشان نابود خواهند شد، پس گفتند هان ای محمد ما را از مباهله معاف دار. در این آیهی شریفه حضرت علی (عَلَیهِ‌السَّلام) "جانِ" پیامبر معرفی شده است.
[5].جریان دیگری که آشکارا به امیرالمومنین (عَلَیهِ‌السَّلام) اشاره دارد این است که امام باقر (علیه‌السَّلام) در تفسیر "آیهی۵۵مائده" فرمود، گروهی از یهود، به اسلام ایمان آوردند و روزی به حضور پیامبر شرف‌یاب شدند وگفتند، ای پیامبر خدا! موسی در رسالت خویش یوشع‌بن نون را به دستور حق به جانشینی خویش برگزید، پس جانشین شما کیست؟
🍃ادامه دارد...
#جهاد_روایت
#پویش_نوشتن
#مجله_افکار_بانوان_حوزوی
@AFKAREHOWZAVI