✨ضرورت ایجاد گفتمان حجاب✨
✍زینب نجیب
امروز ما با پدیده‌ای به نام کشف حجاب مواجهیم که از سال ۱۴۰۱ در سطح جامعه علنی شد اما مسئله‌ی ضعیف الحجاب یا به عبارتی شل حجاب نیز به دهه‌های پیش از این باز می‌گردد. علت چیست؟
بسیاری از پاسخ‌ها در حیطه فرهنگی و قانون حجاب بحث می‌شود که پاسخ‌های بی‌راهی نیست؛ اما کامل نیست و به همه ابعاد نمی‌پردازد. اگر بخواهیم واضح‌تر سخن بگوییم باید به این پرسش پاسخ دهیم که ما برای نهادینه کردن فرهنگ حجاب در طول سال‌های پس از پیروزی انقلاب چه تدابیری اندیشیده‌ایم؟ جز چند نمایشگاه محصولات حجاب و یا نگارش چند کتاب داستانی برای کودکان و تشویق گاه و بیگاه بانوان باحجاب، در باب کدام کار عمیق فرهنگی دیگری، مبادرت ورزیده‌ایم؟ آیا برای صنعت پوشاک و مد و لباس، نظارتی همه جانبه پیش‌بینی شده است؟ یا در برنامه‌های صداوسیما به غیر از کنترل حجاب مجریان زن و بازیگران، آن هم، تنها در سریال‌های تلویزیونی و نه سینمایی و نه حتی فیلم‌های خانگی، راه‌های دیگری اتخاذ شده است؟ آیا وقتی حتی در باب نظارت بر قانون حجاب در جامعه؟ پدیده گشت ارشاد ایجاد شد و با سر و صدا پا به میدان گذاشت، به همان اندازه، بدون اشکال و در سطح وسیع با روشهای جدید مأموریت خود را انجام داد؟
در کنار این سؤالات نیز برخی از منتقدان از ترک فعل مسئولان، ناکارآمدی قوانین، تخصیص بودجه ناکافی و فقدان ساختاری به عنوان خلاءهای اصلی نام می‌برند. آیا می‌شود غیر از این‌ها دلایل دیگری جستجو کرد؟ به نظر می‌رسد یک دلیل بیش از هر چیزی برجسته است اما مغفول مانده. از دیدگاه رهبری، گفتمان به مفهوم روح کلی حاکم بر اندیشه‌ها و انگیزه‌های جامعه است که به حرکت عمومی کشور جهت می‌دهد و حتی تصمیم‌ها و اقدامات کارگزاران نظام نیز از آن متأثر است. ایشان می‌فرماید:" گفتمان یعنی یک مفهوم، و یک معرفت، همه‌گیر بشود. در برهه‌ای از زمان در یک جامعه، گفتمان یک جامعه مثل هوا است. همه تنفسش می‌کنند چه بدانند چه ندانند چه بخواهند چه نخواهند. گفتمان یعنی باور عمومی یعنی آن چیزی که به صورت یک سخن مورد قبول عموم تلقی بشود. مردم به آن توجه داشته باشند".
بحث گفتمان سازی، خود ریشه در بحث ولایت در اسلام دارد. ولایتی که پیوستگی آحاد جامعه را تضمین می‌کند و آنها را مانند مهره‌های یک تسبیح، گرد هم می‌آورد. بدین‌ترتیب به نظر می‌رسد باید تمام فعالیت‌های فرهنگی و حتی ضمانت اجرای آن در جامعه حتی به صورت قانون و نظارت ذیل همین گفتمان طرح شود. گفتمانی که پشتوانه تمام اقدامات است و همگی در جهت تقویت گفتمان انجام می‌گیرد.
در گفتمان‌سازی معمولا نخبگان پیشگام هستند و به همین منظور باید اول توجه این قشر را جلب کرد. متأسفانه امروزه گفتمان ترویج حجاب در بین مسئولان کشور وجود ندارد. نخبگان باید این گفتمان را ایجاد کنند و مسئولان را در جهت آن وادار به اقدام کنند. ما مردم نیز مانند مسئولان در زمینه‌ی گفتمان ترویج حجاب، مسئولیم.
از سوی دیگر همین نخبگان با سازوکاری مناسب باید جریا‌ن‌سازی کنند.
به عنوان مثال باید تحول در محتوای درسی در آموزش و پرورش و آموزش عالی در همین راستا اتفاق بیفتد. کنشگری معلمان، حوزویان، مبلغان، هنرمندان و ...همگی باید در همین جهت تقویت شوند، نیروهای زبده‌ی پرورشی در همین راستا تربیت شده و در کنار کادر مدرسه فرهنگ‌سازی کنند و...
از سوی دیگر برای گفتمان‌سازی، ایستادگی، هوشیاری و شجاعت لازم است.
باید توجه کرد که این مسیر تنها مخصوص گفتمان‌سازیِ خوب نیست و گفتمان‌سازی بد و غلط نیز همین مسیر را طی می‌کند. پس همان روزی که حجاب در جامعه ضعیف شد همین مسیر را طی کرده بود و امروز برای اصلاح وضع موجود راهی جز اصلاح گفتمانی نداریم.
#جهاد_تبیین
#جهاد_روایت
#مجله_افکار_بانوان_حوزوی
@AFKAREHOWZAVI