💠 تعارض بین عقل و دین را به چهار صورت می توان ترسیم نمود: 1️⃣ تعارض دلیل عقلی با دلیل نقلی ظنی 👈 دلیل قطعی همیشه مقدم می‌شود. 🔹 البته باید دقت کرد که اگر دلیل نقلی تأویل پذیر است، در چارچوب ظهور عرفی آن را به نفع دلیل قطعی عقلی تأویل می‌کنیم؛ اما اگر تاویل پذیر نباشد و نتوان عرفاً آن را به نفع دلیل عقلی مقدم کرد، ضمن مقدم داشتن دلیل عقلی، فهم و توجیه دلیل نقلی را به اهلش وامی‌گذاریم. 2️⃣ تعارض دلیل عقلی و دلیل نقلی قطعی 👈 دلیل قطعی همیشه مقدم می‌شود. 3️⃣ تعارض دلیل عقلی با دلیل نقلی ظنی 👈 در این موارد ملاک و معیار اصلی حجیّت است، هر کدام که دارای حجیت شرعی بود، مقدم می‌شود و اگر هر دو طرفِ تعارض، شرایط حجیت را دارا هستند (حجیت شأنی)، هر دو از درجه اعتبار خارج می‌شوند (تعارضا و تساقطا) و باید توقف کرد. 4️⃣ تعارض دلیل عقلی با دلیل نقلی قطعی 👈 چنین تعارضی در اسلام وجود ندارد و اگر هم بنا بر ظاهر، چنین تعارضی مشاهده شود، از این حقیقت پرده بر می‌دارد که یکی از دو طرف قطعی نیستند. 📚 ر.ک: فرائد الاصول، شیخ انصاری، ج1، ص 18 ـ 19. (برگرفته از درس خارج استاد (دام عزه)) 👈 نکات بیشتر را از این طریق دنبال کنید: 🌐 https://eitaa.com/joinchat/4290445439Ccdc991b341 🔰 دوره تخصصی فقه و اضول شهیدین قم