قران پویان
، ذاتي يا اكتسابي، تفاوتها و آثار. 🛑قسمت دهم : انسان»در آرای فقهای متقدم شیعه 🔸در اینجا به چند سخن از فقها اشاره می‌کنم تا روشن شود که مسأله کرامت انسان در فقه ما بی سابقه نیست و کسی گمان نبرد که مسأله‌ای وارداتی به فقه است. ↩️۱- در کلام جناب شهید ثانی در جواز وقف بر اهل ذمه این مسأله مطرح است که آیا می‌توان همان‌گونه که مثلا یک آب‌انبار را برای استفاده مسلمانان و شیعیان، وقف می‌کند، برای اهل کتاب و ذمه (مسیحیان یهودیان و زرتشتیان) و بالاتر از آن، برای هر انسانی به‌مقتضای «لکل کبد حراء اجر» وقف کند؛ چنان‌که می‌تواند بر پرندگان و چرندگان، وقف و آبی را جاری کند؟❓ 👈 ایشان در این‌باره می‌فرماید، بله وقف بر اهل ذمه به‌عنوان خودشان مستلزم معصیت نیست. چون اگر ما سودی برسانیم، جگری تشنه را سیراب کنیم و شکمی گرسنه از اهل کتاب و یک انسان را سیر گردانیم و در واقعه‌ای مثل سیل و زلزله، به آنان خدمتی کنیم، ولی نه از حیث مسیحیت و ترویج آن، بلکه از این حیث که غیرمسلمانی که در جامعه ما زندگی می‌کند، از جمله « » است و بنی آدم هم « »، هستند -و این اشاره روشن به آیه «و لقد کرمنا بنی آدم» است-، اشکال ندارد. باید عنایت داشت که آنچه گفته می‌شود، مثال است و الا ابواب فقهی ما منحصر به وقف و وصیت نیست. چنان که شهید ثانی در بحث جواز وصیت برای غیر مسلمان نیز همین استدلال را آورده است که آن غیر مسلمان «دارای روح است و از » است: «ذو روح من اولاد آدم المکرمین». ↩️۲- جناب کاشف الغطاء -صاحب «انوار الفقاهه» از فقهای هم‌دوره صاحب 🔻«جواهر» و فرزند فقیه برجسته «کاشف الغطاء» بزرگ- در فرق‌گذاری میان وقف بر جهات دینی کفار و جهات آنان می‌فرماید: وقتی شما می‌خواهید بگویید وقف بر غیرمسلمان، درست است یا نه، باید جهتش را مشخص کنید و در قصد خودتان جهات کفر و اهل کتاب بودن را از جهات انسان بودنش جدا سازید؛ اگر می‌خواهید یک فایده دنیوی و حتی اخروی به آن‌ها برسانید؛ مانند این‌که بناست ملحد شود و کلاً خدا را کنار بگذارد و می‌خواهید کاری کنید که جلوی کفر الحادی او را بگیرید تا بر مسیحیت خودش باقی و جزء موحدان باشد، 👈👈نیکی کردن به آنان اشکالی ندارد؛ چراکه آنان انسانند و از جمله فزندان مکرم آدم(ع) هستند: «لانهم من النغسو التی لا یحرم صلتها من بنی‌آدم» و سیراب کردن هر جگر تشنه‌ای، اجری دارد و اینان هم بندگان خدایند. بنده خدا بودن به این معنا نیست که لزوما عبادت هم می‌کند، بلکه ممکن است عبادیت هم نکند.. 👈امام‌خمینی حتی در باره آن کافری که با ما در حال جنگ است و جانش مصون نیست، می‌فرماید گرچه خون او مصون نباشد اما چون تو انسانی، نباید دچار شقاوت گردی 👈👈لذا اگر آب برای وضو داری و باید وضو بگیری می‌توانی تیمم کنی و آب را به بدهی تا سیراب شود. ↩️۳. در مباحث وقف و وصیت، همین تعبیر «من جملة اولاد آدم المکرمین» در سخنان دیگر فقها نیز آمده است مثل: 📚- سیدجواد عاملی در «مفتاح الکرامة»، جلد ۲۱چاپ جدید، صفحه ۶۰۵؛ 📚- سیدعلی طباطبایی در «ریاض المسالک»، جلد ۱۰، صفحه ۱۳۴؛ 📚- سیدمحمد مجاهد در المناهل، ص ۴۹۹ ↩️۴-جناب ابن فهد حلی صاحب «عدة الداعی»، در کتاب فقهی «المهذهب البارع» جلد ۳، صفحه ۱۵۸ به فواید ازدواج پرداخته و فوایدی را بر شمرده است که نخستین فایده آن را فرزندآوری دانسته است تا نسل انسان باقی بماند. بعد می‌فرماید چرا این اصل، از فوائد ازدواج، آن هم فایده اصلی نباشد درحالی که انسان، اشرف مخلوقات است و خداوند ملائکه و فرشتگان را وادار کرد که حتی بر آدم، سجده کنند؛ چون می‌خواست را به آنان نشان دهد و فرمود: 🔸 «وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَنِي آدَمَ وَ حَمَلْناهُمْ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضِيلًا». 🎙گزیده‌ای از گفتار ایت الله سیدضیاء مرتضوی کانالِ قرآن‌پویان تدبر در قرآن ،تفقه در دين ┏━━🌹💠🌹━━┓ 🆔@quranpuyan ┗━━🌹💠🌹━━
1 مشاهده