📌 اگر فلسطینی باشی، تنها مردن کافی نیست تا واقعاً بمیری در بخش شرقی شهر رفح، در کنار محله‌ای به نام "السلام"، گورستانی قرار دارد که ساکنان رفح آن را "گورستان شرقی" می‌نامند تا آن را از گورستانی که در کنار اردوگاه قرار داشت و در سال 1994 پر شده و بسته شد، متمایز کنند. در این گورستان شرقی، قبر پدرم، قبر علم‌الدین شاهین، قبر عمویم "جمعه"، بزرگ دهکده حتا، قبر ابو علی شاهین و بسیاری از قبور شهدا قرار دارد. شهیدی که دست جوانان می‌افتاد، در گورستان اردوگاه دفن می‌شد، اما آن‌هایی که توسط ارتش گرفته می‌شدند، شبانه و با حضور چهار نفر از خانواده‌اش، در طول منع رفت و آمد، در گورستان شرقی دفن می‌شدند. پدرم در سال 2000 درگذشت و در گورستان شرقی دفن شد. دیروز، در گفت‌وگویی طولانی با دوستی از رفح به نام "بلال جحیش"، بلال آنچه بر سر شهر آمده بود را برایم توصیف کرد. بلال گفت: "تو قبلاً رفح رو دیدی، رفح فوق‌العاده بود. تخریب و ویرانی همه منطقه شما [اردوگاه الشابوره] رو گرفت. از کرتیه تا رابعه عدویه [مرکز جنوب شهر]، کاملاً تخریب شده، منطقه السطریه کاملاً از بین رفته، تل السلطان و مناطق جدیدش [غرب شهر]، برزیل و السلام کاملاً [جنوب شرق شهر]، امروز شروع کردن به تخریب محله الجنینه [شرق شهر]." به او گفتم: "کافیه، بلال. نمی‌خوام چیز بیشتری بشنوم." پیش از آنکه روایتش را متوقف کند، جمله‌ای نوشت که نتوانست پاک کند و به من رسید: «گورستان شرقی را به‌طور کامل تخریب کردند...» این چه معنایی دارد؟ یعنی قبر پدرم دیگر آنجا نیست، یعنی پدرم که مرده بود هم نجات نیافت. یعنی حتی اگر از آن مکان دور باشی، جنگ دندان‌هایش را به تو می‌زند، به هزاران روش. از امروز به بعد، حتی اگر جنگ متوقف شود، دیگر گلی روی قبور گورستان شرقی نخواهد بود، هیچ‌کس فاتحه‌ای برای روح کسی نمی‌خواند، و دیگر نامی روی سنگ قبرها نخواهد بود تا مردم بدانند عزیزانشان کجا دفن شده‌اند. تا امروز نمی‌دانستم که گورستان‌ها این‌قدر بخشی بزرگ از خاطرات ما هستند... و حالا دیگر نمی‌دانم چه تاریخی برای مرگ پدرم، پاسخی مناسب به کسی است که از من می‌پرسد. آیا بگویم سال 2000؟ یا بگویم سال 2024؟ فکر می‌کنم بهترین پاسخ این باشد: منظورتان کدام مرگ است؟ اولی یا دومی؟ خالد جمعه دوشنبه | ۲۶ شهریور ۱۴۰۳ | قصهٔ غزه gazastory.com/blogs/177 ترجمه: علی مینایی ــــــــــــــــــــــــــــــ 🇮🇷 | روایت مردم ایران @ravina_ir ✉️ با ما همراه باشید و به دیگران معرفی کنید: 📎 بلــه | ایتــا | ویراستی | شنوتو | اینستا