تأملات اجتماعی
📌 درباره ی کتاب «درآمدی بر علوم انسانی در اندیشه ی آیت الله خامنه ای » (بخش هشتم) 🔹 فصل سوم، چیستی
📌 درباره ی کتاب «درامدی بر علوم انسانی اسلامی در اندیشه ی آیت الله خامنه ای» (بخش نهم) 👈فصل سوم: چیستی علم: لایه های نگاه ایشان به مقوله ی علم ▪️در میان انبوه مسائلی که در باب حقیقت و کارکرد و تاثیرات اجتماعی علم قابل طرح است، نویسنده ی کتاب به شرح و تبیین برخی از مهمترین موارد مطرح شده توسط ایشان می پردازد. در زیر فهرست این موارد را عرضه و برخی از مهمترین آنها را شرح خواهیم نمود. ۱- علم، معرفت خدا و معرفت دینی ۲-علم و فرهنگ سازی ۳- علم و هدایت‌گری کنش های اجتماعی ۴- علم و برنامه ریزی و سیاستگذاری اجتماعی ۵-علم بمثابه ی منبع قدرت ۶-علم و سرمایه ی اجتماعی ۷-ماهیت علم و مسائل آن (نسبت علم با فکر، فلسفه و ایدئولوژی و....) ۸-تقسیم بندی و تقسیمات علوم ▪️مروری بر عناوین مطالب آیت الله خامنه ای در باب علم نشان می‌دهد که ایشان علم را یکی از پایه های مهم شکل گیری جامعه ی انسانی می دانند که با تغییر نگرش به آن، ساختار و بافت جامعه نیز دستخوش تغییر می شود. «با تلقی های مختلف از علم در هر جامعه ای، هویت فرهنگی و قدرت سیاسی و اقتصادی آن جامعه تغییر کرده است.» (ص۱۵۹) چنانکه از عناوین بالا روشن است بخشی از مطالب ایشان ناظر به حقیقت و جایگاه علم و نسبت آن با ایدیولوژی و فلسفه و.... است. مباحث آیت الله خامنه ای در این بخش ها عموما در پاسخ به دیدگاه های غربی و در مقام تشریح دی گاه اسلام به مقوله ی علم است. خصوصا نسبت علم با فلسفه که از مباحث مناقشه‌برانگیز غرب در چهار قرن گذشته بوده و بخشی از آن مناقشات به جهان اسلام نیز راه یافته است. ▪️بخش دیگر مباحث ایشان ناظر به روشنگری درباره ی جایگاه علم در جامعه سازی و تمدن سازی است. به نظر می‌رسد که مهمترین تاثیر علم در جامعه سازی همان مطلبی است که در صدر فهرست بالا قرار دارد و آن عبارتست از تاثیر علم در معرفت خدا و جهان. این بخش که دقیقا پاشنه ی آشیل معرفت شناسی غرب است، با روشن کردن مفهوم و جایگاه خدا در حیات بشر و همچنین شناخت طبیعت و مشخص کردن نسبت انسان با آن، مقدمات لازم برای سایر معرفت ها را فراهم کرده و زمینه برای شکل گیری سایر علوم از جمله علوم انسانی قرار گرفته و در گام بعد به تولید فرهنگ، افزایش سرمایه ی اجتماعی و نهایتا سیاستگذاری در حوزه های مختلف منجر گردیده است. ▪️در نگاه آیت الله خامنه ای ، چنانکه دین از پستوی مدرسه به بیرون کشیده شده و به عرصه ی جامعه سازی و نظام سازی وارد می گردد، علم نیز چنین ظرفیتی دارد و در همه ی حوزه ها موثر و کارساز است. نکته ی مهم دیگر در اندیشه ی ایشان، توجه همزمان به همه ی علوم و معارف است، از علوم وحیانی گرفته تا دانش های فلسفی و علوم پایه و علوم تجربی و.... . از نگاه ایشان هرکدام از این دانش ها نقش خاص خود را در جامعه سازی و نظام سازی دارد که از عهده ی سایر دانش ها بیرون است. ▪️کتاب مستندات فراوانی از کلمات ایشان در این باب ذکر کرده که نقل همه ی آن مقدور نیست، اما در فصل سوم کتاب دستیاب است. @taamollat