❓پرسش 27: مقصود از «منفعت نادره» و «مالیت» داشتن چیست؟ ✍پاسخ: 🔶تعریف منفعت نادره و شایعه: مرحوم #سید_علی_موسوی_قزوینی (شاگرد #شیخ_انصاری و #صاحب_جواهر رحمة الله علیهما) در توضیح منفعت نادره فرموده است: « منفعة نادرة أي ندرة من يطلب هذه المنفعة من العقلاء» و به تعبیر #میرزا_حبیب_الله_رشتی رحمة الله علیه، مراد از ندرت منفعت، «ندرة بذل القيمة بازائها» است نه ندرت وجود آن. بنابر این، «منفعت شایع» یعنی آنچه به ازای آن، شیئ مالیت پیدا کند و آن منفعتی که مقوم مالیت آن باشد بخلاف منفعت نادره که منفعت هست اما مقوم مالیت نیست. 🔸مثال: در خمر، منفعت نادره برای تخلیل است زیرا اغلب کسی خمر را برای تخلیل نمیخرد و در عذرة انسان، منفعت نادره برای تهیه کود وجود دارد زیرا غالباً از سرگین غیر نجس، کود تهیه می شود. 🔷تعریف مالیت: مقصود از مال، این است که مردم به آن میل پیدا می کنند به جهت خاصیت یا منفعتی که پیدا می کند لذا آن چه که منفعت و خاصیت ندارد مالیت ندارد. بنابر این عقلا معاملاتی را انجام می دهند که در آن معامله غرض و نفع عقلائی وجود داشته باشد. #منفعت_نادره #منفعت_غیر_معتد_بها #مالیت #مکاسب #فقه 📚ينابيع الأحكام في معرفة الحلال و الحرام، جلد‌2، صفحهٔ177 📚كتاب الإجارة (للميرزا حبيب الله)، صفحهٔ266 📚مصباح الهدى في شرح العروة الوثقى، جلد‌1، صفحهٔ192‌ https://eitaa.com/saluni

❓پرسش 28: آیا تفاوتی بین «آن چه مالیت ندارد» و «آن چه منفعت محلله شائعه مقصوده ندارد» از حیث ثمره عملی وجود دارد؟ ✍پاسخ: طبق مبانی متفاوت فقهاء، پاسخ این سؤال متفاوت است. بنابر برخی انظار، ثمرۀ عملی چندانی وجود ندارد و آن چه مالیت نداشته باشد یا منفعت محلله شائعه مقصوده نداشته باشد، خرید و فروشش جایز نیست اما بنابر برخی انظار، این مطلب دارای ثمره است. به عنوان نمونه، به کلام حضرت امام اعلی الله مقامه الشریف اشاره می کنیم👇 🔆به نظر حضرت امام «اعلی الله مقامه الشریف»، خرید و فروش «ما لا منفعة فیه» جایز نیست اما «ما لا منفعة فیه» بر چند قسم است: 🌀آن چه مطلقا منفعت ندارد و امید فرض منفعت برای آن در آینده نمی رود و در نفس معامله با آن، هیچ غرض عقلائی نوعی یا شخصی وجود ندارد. 🌀آن چه مطلقا منفعت ندارد اما در معاملۀ آن، غرض عقلائی نوعی یا شخصی وجود دارد. برای مثال، مزرعۀ کسی مورد هجوم حشرات موذی قرار گرفته و او حشراتش را به هزینه بالا می فروشد به غرض جمع آوری آن ها از مزرعه اش. 🌀آن چه منفعت دارد اما منفعتش معتد بها نزد عقلا نیست که این بر 2 قسم است: الف- منفعت معتد به عقلائی ندارد. ب- منفعت آن نادر است. 🔅نکته۱: عدم نفع یا به خاطر پستی و خسّت است مانند خنفساء و یا به خاطر قلّت است مانند یک دانه گندم که به مقدار خودش منفعت دارد اما این منفعت معتد بها نیست یا به خاطر کثرت و فراوانی آن است مانند آب در جایی که بسیار فراوان باشد که در این صورت در مقابل آن، بذل مال نمیشود. 🔅نکته۲: در کلام حضرت امام، مالیت متوقف بر عرضه و تقاضاست. لذا در واقع تقاضا باعث مالیت میشود و از بین رفتن کامل تقاضا باعث از بین رفتن مالیت می گردد و مراتب مالیت هم تابع مراتب تقاضاست. 🔅نکته۳: طبق نظر حضرت امام، از بین رفتن مالیت وجهی برای صحت معامله باقی نمی گذارد اما ندرت منفعت شیئ یا حتی منفعت نداشتن تا زمانی که معامله را از عقلائیه بودن خارج نکند، سبب بطلان نیست! #منفعت_نادره #منفعت_غیر_معتد_بها #ما_لا_منفعة_له #مکاسب #مکاسب_امام_خمینی #فقه 📚المكاسب_المحرمة (للإمام الخميني)، جلد‌1، صفحهٔ241‌ https://eitaa.com/saluni