✨ #لام_جحود ( که بصریین به آن می‌گویند: #لام_تأکید یا #لام_مؤکِّدة ) : 🍀لامی است که بر خبر "ما کان" و "لَمْ یَکُنْ" داخل می‌شود. 🖌خاصیتش، تأکید نفی است. مانند: ما کان اللهُ لِيُعَذِّبَهم و أنتَ فیهم. لم يکن اللهُ لِیغفرَ لهم. منبع: همع الهوامع شرح جمع الجوامع في النحو، ج2، ص236 النحو التطبيقي وفقاً لمقررات النحو العربي في المعاهد و الجامعات، ج1، ص187 🌿 @sarf_v_nahve

🖋 #رسم_الخط | در آیه هفتم از سوره مبارکه فرقان: "وَ قَالُوا مَالِ هَذَا الرَّسُولِ یَأکُلُ الطَّعَامَ و..." 👈 می‌بینیم که لام جاره از مجرور خود جدا شده و به ما استفهامیه متصل شده است. 💢 این یکی از اشتباهات رسم الخط در #قرآن کریم است که کاتبان وحی آن را _ به دلیل صورت نگرفتن تحریف در کلام خداوند _ تصحیح نکرده‌اند. 🆑 @sarf_v_nahve

در آیه ﴿وَ الَّيلِ اِذَا يَسْرِ﴾ آیا کلمه «يَسرِ» که در اصل«يَسرِي» بوده، #مجزوم شده است که یاء حذف شده؟ ❌خیر. بلکه یاء در آخرِ این کلمه، به جهت رعایت فواصل آیات(سجع) (وَالْفَجْرِ/وَلَيَالٍ عَشْرٍ/وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ/وَاللَّيْلِ إِذَا يَسْرِ) و تناسب با قراءات مشهور حذف شده است. منبع: إعراب القران، ج۸، ص۳۲۰ ✅ @sarf_v_nahve

🔴سؤال: در آیه ✨ إِنْ أَنتُمْ إِلَّا بَشَرٌ مِّثْلُنَا تُرِيدُونَ... ✨ (۱۰ ابراهیم) چگونه کلمه" مثلُنا" که در ظاهر #معرفه می‌باشد #صفت برای "بشرٌ" که #نکره است می‌باشد؟🤔🤔 ✅پاسخ: کلماتی در زبان عربی وجود دارند که فرو رفته اند در نکره بودن و به اصطلاح، #متوغل_در_ابهام ( #متوغل_في_التنكير ) هستند. 🔺این کلمات حتّی با اضافه شدن به معرفه یا «ال» گرفتن هم معرفه نمی‌شوند. 🖍مانند: (اَحَد، دیَّار، شِبه، نظير، غير، مِثل) ودر این مثال، "مثلنا" نکره می‌باشد و می‌تواند صفت برای بشرٌ که نکره است باشد. منبع: بدائة النّحو، ص۳۱ 🔋 @sarf_v_nahve 🔋

🖌نکته ای در بحث احکام خاصه «لام امر» : 🔖 اگر « #لام_امر » بعد از فعل امری که از ماده «قَوْل» می‌باشد استعمال شود، گاهی «لام» حذف می‌شود و عملش باقی می‌ماند. 💡مثال: قُل لِّعِبَادِيَ الَّذِينَ آمَنُوا يُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُنفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ... (۳۱ إبراهیم) شاهد، کلمه‌ی «یُقیموا» و «يُنفِقوا» می‌باشد، که در اصل، «لِيُقِيمُوا» و «لِيُنفِقُوا» بوده است. منبع: النّحو الوافی، ج۴، ص۳۰۶ 🏵 @sarf_v_nahve

در آیه‌ی شریفه ﴿قَالُوا أَرْجِهْ وَأَخَاهُ وَأَرْسِلْ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ﴾ ﮔﻔﺘﻨﺪ: [ﻣﺠﺎﺯﺍﺕِ] ﺍﻭ ﻭ ﺑﺮﺍﺩﺭﺵ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﺍﻧﺪﺍﺯ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎی ﮔﺮﺩﺁﻭﺭﻧﺪﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺭﻭﺍﻧﻪ ﻛﻦ. (١١١ أعراف) کلمه «أرجِه» از ریشه‌ی "ر ج أ" بوده است که در اصل «أرجِئه» بوده ولی به منظور تخفیف لفظی، همزه‌ی آن حذف شده و «هاء» نیز ضمیر است که به حضرت موسی برمی‌گردد. منبع: صرف کاربردی در آیات و روایات - ص ۸۸ و ۸۹ 🆔 @sarf_v_nahve

هرگاه از اسمائی که به معنای شرط می باشند، چیزی #بدل آورده شود، در این صورت لازم است بدل با حرف شرط بیاید. مثال: مهما تصنعْ اِنْ خَيْراً و اِن شَراً تُجْزَ بِهِ. هرکاری کنی، چه نیک و چه بد، جزاء و کیفر آن را خواهی دید. منبع: الرّوضة النّديَّة في شرح البهجة المرضيّة، ج٣، ص۴۰۹ 📚 @sarf_v_nahve

🥳 امشب سخن از جانِ جهان باید گفت توصیفِ رسولِ (صلی الله علیه و آله) انس و جان باید گفت در شـــــامِ ولادتِ دو قــطبِ عالم تبریک به صــاحب الزمان (عجّل الله) باید گفت 🌸🌼🌸🌼 🌼🌸🌼 🌸🌼 🌼 ☘💞 فرا رسیدن میلاد مسعود و پربرکت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و امام صادق(علیه السلام) بر شما طالبان علم مبارک ☘💞 🆑 @Sarf_v_Nahve

در آیه‌ی ﴿فَانظُرْ إِلَىٰ طَعَامِكَ وَ شَرَابِكَ لَمْ يَتَسَنَّهْ﴾ (بقره ۲۵۹) سه احتمال درمورد کلمه(لم يَتَسَنَّهْ) مطرح شده است: 1⃣ از ریشه‌ی «س ن و» باشد که پس مجزوم شدن، «هاء سکت» ملحق به آن شده باشد. 2⃣ از ریشه «س ن ن» باشد که در این‌صورت لام الفعل در باب(تفعُّل) قلب به «ياء» و سپس تبدیل به «الف» شده و به خاطر مجزوم شدن، الف حذف شده است. و «هاء» نیز برای #سکت است. 3⃣ از ریشه(س ن ه) باشد که در این صورت «هاء» لام الفعل می‌باشد. 🔖 در هر سه احتمال به معنای «لم يَتَغَيَّرْ» می‌باشد. منبع: صرف کاربردی در آیات و روایات، ص۸۸ و ۸۹ 📖 @sarf_v_nahve

⚠️ "ك" همیشه اسم نیست ‼️ 💠 #کاف_خطاب حرفی است که در آخرِ به بعضی از اسم‌های اشاره می‌آید تا نشان دهد مخاطبِ اشاره چه افرادی هستند. 📝مثال: ذَٰلِكُمَا مِمَّا عَلَّمَنِي رَبِّي آن(=تعبیر خواب) ﺍﺯ چیز هایی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪﺍ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺁﻣﻮﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ. (۳۷ یوسف) 📍در این جا، حضرت یوسف، برای دو زندانی، به تعبیر خواب اشاره می‌کنند. پس مشارٌ إليه، «تعبیر خواب» است و مخاطب در این اشاره، دو نفر زندانی است که «کُما» بر آن دلالت می‌کند. مثال بعدی: ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ آن(=جهاد در راه خدا) ﺑﺮﺍی ﺷﻤﺎ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ. مشارٌ إلیه: جهاد در راه خدا مخاطب(کُمْ): مسلمانان #اسم_اشاره 👉🏻 @sarf_v_nahve 👈🏻

حرف #کاف_خطاب در «هنا» تغییر نمی‌کند؛ چه مخاطب یک نفر باشد یا چند نفر. یعنی هناك و هنالك نسبت به این که مخاطب یک نفر باشد یا چند نفر، مذکر باشد یا مؤنث، تغییر نمی‌کند. به این کاف می‌گویند: «کاف خطاب غیر متصرّفه» منبع: النّحو الوافي، جلد۱، ص۲۷۴، پاورقی۱ تصاریف، ج۲، ص۲۴۳ #اسم_اشاره 🚀 @sarf_v_nahve 🚀

📝 #أن_ناصبه بر دعا داخل نمی‌شود. 🔎 @sarf_v_nahve

📌زمانی می‌شود #حال معرفه باشد که بتوان آن را تأویل به نکره برد. 🔖مثال: جاء أخوك وحدة ⬅️ مُنْفَرداً 💎 @sarf_v_nahve 💎

#معانی #إما : 1⃣ شک 📍مثال: قَرَأتُ إمّا کتابَ الصرف و إمّا کتابَ النحو. (در جایی که می‌داند یکی از این دو کتاب را حتماً خوانده ولی در مصداق شک دارد.) 2⃣ إبهام 📍مثال: ﴿...حَتَّىٰ إِذَا رَأَوْا مَا يُوعَدُونَ إِمَّا الْعَذَابَ وَإِمَّا السَّاعَةَ فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ شَرٌّ مَّكَانًا...﴾ (۷۵ مریم) ﺗﺎ ﺯﻣﺎنی ﻛﻪ ﺁن‌ﭽﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﻭﻋﺪﻩ ﺩﺍﺩﻩ‌ﺍﻧﺪ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ، ﻳﺎ "ﻋﻘﻮﺑﺖ ﻭ ﺷﻜﻨﺠﻪ [ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ]" ﺭﺍ ﻳﺎ "ﻋﺬﺍﺏ ﻗﻴﺎﻣﺖ" ﺭﺍ، ﭘﺲ ﺑﻪ ﺯﻭﺩی ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺩﺍﻧﺴﺖ ﭼﻪ کسی ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﺶ ﺑﺪﺗﺮ است. (مبهم است که چه وقت متوجه شوند؛ برخی با عذاب در دنیا به خودشان می‌آیند و برخی با عذاب آخرت...) 3⃣ تخییر 📍مثال: قُلْنَا يَا ذَا الْقَرْنَيْنِ إِمَّا أَن تُعَذِّبَ وَإِمَّا أَن تَتَّخِذَ فِيهِمْ حُسْنًا (۸۶ کهف) ﮔﻔﺘﻴﻢ: ﺍی ﺫﻭ ﺍﻟﻘﺮﻧﻴﻦ! ﻳﺎ [ﺍﻳﻦ ﻗﻮم ﺭﺍ ﺑﻪ ﻛﻴﻔﺮ ﻓﺴﺎﺩ ﻭ ﺳﺘﻤﺸﺎﻥ] ﻋﺬﺍﺏ ﻣﻰ‌کنی ﻭ ﻳﺎ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻧﺸﺎﻥ ﺷﻴﻮﻩ‌ای نیک ﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﻣﻰﮔﻴﺮی. (خداوند، حضرت ذوالقرنین را مخیّر بین دو کار کرده هر کدام را خواست، انجام دهد.) 4⃣ إباحه 📍مثل: صَلِّ إمّا قصراً و إمّا تماماً. نماز بخوان؛ چه شکسته و چه کامل. (مباح بودنِ چگونگی نماز خواندن) 5⃣ تفصیل 📍 مثل: إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَ إِمَّا كَفُورًا (۳ انسان) ﻣﺎ ﺭﺍﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻳﻢ ﻳﺎ ﺳﭙﺎسگزﺍﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻳﺎ ﻧﺎﺳﭙﺎﺱ. (آیه دارد تفصیل می‌دهد که افرادی را که هدایت کردیم، یا شکر می‌کنند و در مسیر ادامه می‌دهند و یا کفران و ناسپاسی می‌کنند و از مسیر خارج می‌شوند.) 🗂 @sarf_v_nahve

یا فاطمةُ إشفعي لنا في الجنّة... شهادت حضرت فاطمه معصومه سلام‌الله‌علیها را خدمت تمام دوستدارانِ آن حضرت تسلیت عرض می‌کنیم. ⚫️ @sarf_v_nahve

اعراب منادَی: ۱- مفرد(یعنی #مضاف یا #شبه_مضاف نباشد) و معرفه باشد؛ مثل یا فاطمةُ، یا اللهُ و... ۲- نکره‌ی مقصوده باشد (یعنی نکره‌ای باشد که ما او را قصد کرده‌ایم)؛ مانند یا رَجُلُ(ای مرد) در این دو حالت👆🏻، اعراب منادَی، مبنی بر ضمّ است. «فاطمة» در این جا چون منادای مفرد معرفه است، مبنی بر ضم شده است. 🏴 @sarf_v_nahve

اگر می‌خواهید بدانید «مفرد» در مقابل چه چیزهایی واقع می‌شود، به این پُست مراجعه کنید.👇🏻👇🏻👇🏻 https://eitaa.com/sarf_v_nahve/17

📊 http://www.xmind.net/m/58BW نموداری زیبا از 《ال》 👌🏻 روی لینک بالا کلیک کنید. #نمودار 🌷 @sarf_v_nahve 🌷

⭕️ https://www.xmind.net/m/ZMpm ⭕️ روی لینک بالا کلیک کنید.👆👆👆👆👆 نموداری زیبا از آمدن فاء در جواب شرط. کجا آمدنش واجبه؟ کجا جایزه؟ کجا ممنوعه؟ 🌱منبع: الهدایة فی النّحو🌱 #نمودار به کانال صرف و نحو کاربردی بپیوندید.👇👇 🌷 @sarf_v_nahve 🌷

🍀 در اسم اشاره‌ای که برای نزدیک است، اگر #ها_تنبیه باشد، جایز است که بین "ها" و آن اسم اشاره، ضمیرِ مشارٌ إلیه فاصله بیاندازد. 🎍 مانند: ها أنا ذا(این مَنَم.)، ها نحن ذان(این دو، ما هستیم.)، ها نحن اولاء(این‌ها، ماییم.) و... #اسم_اشاره 🌿 @sarf_v_nahve

#قواعد_اعلال بر #قواعد_ادغام مقدّم است. 🔶مثال: قَوِوَ ⬅️ قَوِيَ ⭐️قاعده۵ اعلال: « "واو" در صورتی که لام الفعل و ماقبل آن مکسور باشد، قلب به "یاء" می‌شود؛ مانند: قَوِوَ←قَوِیَ، رَضِوَ←رَضِیَ، دُعِوَ←دُعِیَ.» در حالی که اگر قاعده‌ی ادغام جاری می‌شد، قوو تبدیل می‌شد به "قَوَّ". ✅ @sarf_v_nahve

💫 فایده ی #تصغیر اسم: 🎯 ۱. تحقیر؛ مانند: رُجَیل (مرد کوچک) 🎯 ۲. توهین؛ مانند: شُوَیْعِر (شاعرك)، تُوَيْجِر (تاجرک) 🎯 ۳. تقلیل عدد (کم دانستنِ تعداد چیزی)؛ مانند: أعطاني دُرَيْهِمات. (مرا چند درهمی داد.) صدْتُ عُصَيْفِرات. (چند گنجشکی صید نمودم.) 🎯 ۴. تقریب زمان؛ مانند: جِئتُ قُبَیلَ المغرب. (کمی قبل از غروب آفتاب آمدم.) 🎯 ۵. تقریب مکان؛ مانند: یکون الکنزُ تُحَیتَ رِجلی. (گنج مقداری پایین تر از پای من است.) 🎯 ۶.اظهار محبّت و ترحّم؛ مانند: یا بُنَيَّ! (ای پسرکم!) 🎓 @sarf_v_nahve 🎓

✅ معانی مختلف واژه جَعَلَ 🔰 1⃣ اگر فعل تام باشد👈 قرار دادن 2⃣ اگر فعل #قلبی باشد👈 ظن و گمان 3⃣ اگر فعل #شروع باشد 👈 مقاربه و نزدیکی 4⃣ اگر فعل #تصییر باشد👈 تحول و دگرگونی 🎓 @sarf_v_nahve 🎓

گفتیم که فَعول به معنای فاعل(صَبور: صابر) یا فَعیل به معنای مفعول(قَتیل: مَقتول) مذکّر و مؤنّثشان یکسان است؛ یعنی هم می‌توانند صفت برای مؤنّث باشند و هم مذکّر؛ مثلاً عليٌ قَتیل / زینب قتیل. ♦️نکته♦️ در فَعول به معنای فاعل و فَعیل به معنای مفعول، اگر موصوف ذکر نشود، برای رفع اشتباه، اگر موصوف مؤنث باشد، باید تاء بیاید؛ 🔹مثال: رأیتُ جَریحةً. (زنی مجروح را دیدم.) 🎯 @sarf_v_nahve 🎯

❇️حکم وصف بعد از مضاف و مضاف الیه: 🔺اگر وصف بعد از هیئت اضافه(مضاف و مضاف إلیه واقع شود، (مررتُ بغلامِ زيدٍ العالمِ) در این صورت، وصف صلاحیت وصفیت برای هرکدام را دارد و هیچکدام بر دیگری ترجیح ندارد. ﴿جنّاتُ عدنٍ تجرِي مِن تحتِها الأنهار﴾ (طه/٧٦) منبع: مغنی الفقیه علم نحو، ص۴۶۶ 💠 @sarf_v_nahve