📌بازدید غیرمنتظره آقای خامنه‌ای از شهر زلزله‌زده بم در سال 1382- دوباره‌دیدنش خالی از لطف نیست! 🔸سیره‌ی او انتظار ما را از «عالمان دینی»، «حوزه‌های علمیه» و «سیاستمداران» همزمان افزایش داده است و یا حتی شاید باید گفت انتظارات ما را «غیرواقعی» کرده است! 🔻🔻🔻 @sedyaser

☑️بهانه‌ی بی‌اعتمادی! 📌بهانه «بی‌اعتمادی» و ساختارگریزی مدعیان عدالتخواهی 🔸دو روز پیش یک نظرسنجی در صفحه اینستاگرام خود منتشر کردم. سوال این بود: «آیا شما با اکثر نهادهای نظارتی کشور و نسبت به درستی یا نادرستی عملکردشان آشنایی جامع و دقیق دارید؟» پاسخ 70 درصدر شرکت‌کنندگان منفی بود و تنها 30 درصد پاسخ مثبت دادند. البته این نظرسنجی قابل تعمیم در فضای عمومی جامعه نیست و نمی‌توان آن را برآوردی از وضعیت کنونی دانست. اما اینکه مردم آگاهی چندانی نسبت به عملکرد سازمان‌های نظارتی ندارند، چندان بعید به نظر نمی‌رسد. با این تسامح می‌توان گفت: 🔸بی‌اعتمادی فراگیر نسبت به دستگاه‌های نظارتی ناشی از اطلاع و آگاهی مردم نسبت به عملکرد آن دستگاه‌ها نیست. بلکه به نظر می‌رسد بخش زیادی از این غرولند عمومی متأثر از شیوع «خبر بد» یا روایت‌های روزانه از مفاسد اقتصادی در بستر شبکه‌های اجتماعی است. دوم آنکه متأسفانه دستگاه‌های نظارتی، اهمیت چندانی برای افکارعمومی قائل نیستند. این مسأله باعث می‌شود سهم دستگاه قضا و سایر مراکز نظارتی در امواج رسانه‌ای به شدت کاهش یابد و مردم قربانی شایعات، اخبار یک‌سویه، روایت‌های مخرب و ... شوند. 🔸از سوی دیگر جریان‌های «چپ‌نو» و «مدعیان عدالتخواهی» از این بی‌اعتمادی شایع و البته ناآگاهانه در فضای مجازی استفاده کرده و با ناکارآمد نشان دادن ساختار نظارت حاکمیت و پررنگ‌نمایی از مفاسد، موضوعاتی نظیر «نظارت مردمی» و «رسانه آزاد» و یا «دادگاه افکارعمومی» را مطرح می‌کنند که این موضوعات، محملی برای ساختارگریزی این جریان‌هاست. این در حالیست که «نظام» می‌تواند با استفاده از ظرف رسانه و تبیین عملکرد خود در چارچوب قانون، اعتماد مخدوش افکارعمومی را اصلاح کرده و از آن در جهت مبارزه با مفاسد بهره بگیرد 🔻🔻🔻 @sedyaser

☑️دولت-شهر ربوی و چرخه شوم تکرار فلاکت 📌محمدحسین بادامچی، دارای دکترای جامعه‌شناسی از پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی چند سالی‌ست یادداشت‌هایش را در کانال شخصی خود (چپ اسلامی) منتشر می‌کند. او روز گذشته یادداشتی «به یاد مردم مظلوم کرمانشاه و کشته شدگان سیلاب دروازه قرآن شیراز» منتشر کرد که می‌تواند برای دریافت زاویه نگاه چپ‌ها و مدعیان عدالتخواهی و نیز تعریف‌شان از «عدالت» به ما کمک کند. بادامچی نوشته است: 🔸معادله زندگی در ایران انگار همیشه همینی بوده که در ضرب المثلهایمان هم منعکس شده است: گویی همیشه «هرچی سنگه پیش پای لنگه!». تصویر ماشینهای نابود شده مردمی که بعد از فاجعه اقتصادی سال گذشته، از گرانی هواپیما و قطار و هتل، سفر جاده ای و چادر زدن در حواشی شهرها تنها دلخوشی عیدگاهی آنهاست و شنیدن مصیبت دوباره ای که بر مردم زلزله زده کرمانشاه وارد شده، بار دیگر این قاعده همیشگی در جامعه ما را تذکر داد که در ایران بر اثر هر اتفاقی «بیچارگان بیچاره تر می شوند و قدرتمندان قدرتمند تر». محرومیت در عین حال که خود فی نفسه غیر قابل تحمل است تو را در مسیر قهقرایی محرومیتهای مضاعف قرار می دهد و قدرت در عین حال که در همان لحظه لذت بخش است، عامل تضمین کننده افزایش قدرت در آینده هم هست. 🔸اینها معادلات تثبیت شده و معین و تغییرناپذیر زندگی در ایران است و در عرصه اقتصادی و سیاسی و فرهنگی و علمی به یکسان عمل می کند. دولت-شهر ایرانی به واقع یک دولت-شهر ربوی، یک سرمایه داری گسترش یافته در مقیاس وسیع آن است: این کار و عمل در یک رقابت عادلانه نیست که موقعیت افراد را تعیین می کند، بلکه این سرمایه پیشینی افراد است که در منطقی مستقل مداوماً رشد می کند و کار و عمل دیگران را استثمار می کند. در اقتصاد ایران مرز مشخصی میان طبقه ای وجود دارد که تمام عمر مشغول تامین نیازهای روزمره زندگی هستند و هرگز یک لحظه هم از وضع موجود خود نمی توانند پیش بیفتند و طبقه ای که در یک لحظه و به واسطه یک جهش عمدتاً رانتی توانسته اند سرمایه ای فراتر از زندگی روزمره پرولتاریایی خود بدست آورند و با خرید زمین و ارض و سرمایه گذاری آن در کسب و کارهای بدون ریسک و با سود تضمین شده (که در سایه دولت فراوانند) در مسیر رشد سرمایه دارانه خود قرار گرفته اند. در سیاست ایران هم وضع همین است و همه می دانیم که بعد از چهل سال هنوز که هنوز است سرمایه اقتداری که نسل اول مدیران جمهوری اسلامی در جریان انقلاب و جنگ بدست آورده اند به اشکال مختلف تبدیل و بسط و گسترش می یابد و کار و عمل جوانان را استثمار می کند و امکان تولید هیچ سرمایه تازه ای در صحنه سیاسی ایران وجود ندارد. در صحنه فرهنگ و علم و دانشگاه و حوزه هم ماجرا همین است و حضراتی که به نحوی به واسطه اتصال به رأس، به رأس میدان علم و فرهنگ ایران وارد شده اند، با هر مساله تازه ای که با عناوین مختلف نهضت نرم افزاری و فقه حکومتی و تمدن اسلامی و علم دینی و الگوی پیشرفت و سبک زندگی و ... پیش می آید بیزینس تازه ای را آغاز می کنند و با یک تغییر دکوراسیون سریع سرمایه های قبلی خود را البته به مدد استثمار تحصیل کردگان بینوای بدبخت تبدیل و گسترش می دهند. بار دیگر این «مدرک و اعتبار قبلی» است که «مدرک و اعتبار جدید» را فراهم می کند و هیچ صحنه برابری وجود ندارد که سرمایه ها را دچار ریسک و در رقابت با شایستگی های نیروهای تازه قرار دهد. 🔸در ساختار طبقاتی جامعه ایرانی، طبقه متوسط، جماعتی رو به زوالند که تفاوت آنها با محرومان تثبیت شده در اینست که کل زندگی خود را برای بدست آوردن یکبار بلیط ورود به طبقه حاکمان سرمایه دار به خطر می اندازند. سرمایه داران حاکم چهل سال زمان کافی در اختیار داشته اند که در مقابل این سیل مستضعفین سنگربندی کنند و طبقه متوسط که امروز بخش مهمی از آنرا دهه شصتیها تشکیل می دهد، به موقعیتهایی مثل تحصیلات تکمیلی، راه انداختن استارت آپ یا فعالیتهای بورژوایی خدماتی خام خیالانه به چشم امکاناتی برای نفوذ در طبقه بالا نگاه می کند. اینها البته به تازگی به فراست دریافته اند که اینها همه بهانه است و «ژن خوب» یا همان «وراثت سرمایه از نسلی به نسل بعد» تنها مسیر تداوم دولت-شهر ربوی ایران است. 🔸هموطنانی از ما که مظلومانه در دروازه قرآن شیراز و در روستاهای استان گلستان و در مناطق زلزله زده غرب کشور کشته شدند و زندگیشان ویران شد، مثل آتش نشانان و کارگرانی که پارسال و پیارسال جان و مالشان در پلاسکو و معدن یورت تباه شد، همچون اکثریت ملت ایران که زندگی و اموالشان در فاجعه ارزی سال گذشته به تاراج رفت، همگی خوب می دانیم که درون چرخه تکرار شونده ای از استضعاف و محرومیت گرفتار آمده ایم. ایران تشنه جامعه بازی است که ساختار ربوی موجود را به کلی در هم شکسته و به چرخه شوم ضعیفتر شدن مداوم ضعفا و قویتر شدن مداوم اقویا پایان دهد. 🔻🔻🔻 @sedyaser

☑️نقطه‌ و نحوه‌ی مطالبه‌گری 📌به بهانه سیل و حرف‌ و حدیث‌هایش 🔸علی علیزاده تحلیل‌گر سابق BBC که امروزه با تغییر جهت سیاسی، به دفاع از نظام و انقلاب قلم می‌زند، با انتشار فیلمی از وقوع سیل در ژاپن به مقایسه‌ای از مدیریت سیل در ایران و ژاپن دست زده و با انتقاد از برخی منتقدین نوشته است: «این چند روز به اسم نقد و اعتراض و تحلیل کارشناسانه عده‌ای ضربه بدتری از این سیل به هشتاد میلیون ایرانی زدند و انها را به همه بنیان های اجتماعی و سیاسی شان بدبین و بی اعتماد و منزجر کردند. باید یقه همه این کرکسهای وطن ستیز و قاتل امید و کاسب لایک را گرفت و مجبور شان کرد این تصاویر را ببینند.» 🔸فارغ از آنکه علیزاده را معتمد بدانیم یا نه، صرف مقایسه رویکرد رسانه‌ای او با جریان‌ چپ و مدعیان عدالتخواهی مفید فایده است. توضیح آنکه زاویه‌ی نگاهی که امثال علیزاده در مواجهه با مسائل پیش روی مخاطب می‌گشایند تفاوت قابل توجهی با روایت چپ‌ها از مشکلات دارد. علیزاده مُصِرّ است مخاطب را ابتدا با جایگاه خود در مقیاس تاریخ و جغرافیا آشنا کند. به پیشینه‌یابی مسائل توجه ویژه‌ای دارد و شما را با واقعیت‌های بیرون مرز آشناتر می‌کند. کم‌ترین تأثیر این نگاه آن است که اگر شما نقطه تاریخی و جغرافیایی خود را نشناسی، همانند شهروند مفلوک جهان سوم مطالبه‌گری می‌کنی. احساسی که علیزاده سعی در زدودن آن دارد و چپ‌ها- خواسته یا ناخواسته- آن را تقویت می‌کنند. (رجوع کنید به یادداشت اخیر بادامچی با عنوان «دولت-شهر ربوی و چرخه شوم تکرار فلاکت»: https://eitaa.com/sedyaser/61) 🔸آیت الله خامنه‌ای اخیرا در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری به مقوله «نحوه مواجهه با مشکلات» پرداختند که علیرغم راهبردی بودن آن بیانات، چندان به آن توجه نشد. لینک این بیانات را اینجا بخوانید: 🔗http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=41994 🔻🔻🔻 @sedyaser

📌پوستر | خلاصه‌ای از بیانات راهبردی رهبر انقلاب در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری درباره «نوع و چگونگی مواجهه با چالش‌ها و حوادث» 🔻🔻🔻 @sedyaser

📜بین «عدالت طلبی فرمالیستی» و «عدالت طلبی آنارشیستی» راه سومی نیز وجود دارد 🔻مهدی نصیری در کانال خود نوشت: 🔹اخیرا بین عده ای از جوانان عدالتخواه و فساد ستیز گفتگوهایی قلمی بر سر این موضوع در گرفته که آیا عدالت مقدم است و یا ثبات و امنیت نظام و کشور. به نظر می رسد اغلب کسانی که از تقدم امنیت و ثبات و اصلاح ساختارها حرف می زنند و مثلا از دست گذاشتن بر مصادیق و سوژه های مشخص و ذی نفوذ انتقاد می کنند، عدالت طلبی مورد نظرشان بیشتر به یک عدالتخواهی فرمالیستی شبیه است که بیشتر هوای ویترین نظام را دارند و نه مبارزه جدی و فراگیر و بدون مماشات با مفسدان. 🔹بدیهی است با چنین عدالتخواهی ای الیگارش های متولد شده و اکنون قدرقدرت شده و نفوذ کرده در جناحهای اعتدالی و اصولگرا و اصلاح طلب، با خیالی نسبتا راحت به رانت خواری و چپاولگری خود ادامه می دهند؛ همان طور که متاسفانه تاکنون اغلب چنین بوده است. و اما این اشکال به عدالتخواهان آن سوی این منازعه قلمی نیز وارد است که آن گونه که باید بر مساله حفظ نظم و امنیت کشور و انسجام جامعه که امری بسیار مهم است و هیچ فضیلتی حتی عدالت و حتی مقابله با شرک و دفاع از توحید نمی تواند بر آن تقدم پیدا کند، توجه و تاکید ندارند و گویا اگر همه چیز فرو بریزد نیز باکشان نیست. 🔹بدون آن که بخواهم همه اعضای این طیف از عدالتخواهان را تخطئه و متهم کنم اما بعضا می توان یک پوپولیسم شیفته قدرت را که مدتی نیز بر مسند بوده و طعم شیرین ریاست و قدرت را چشیده است در آن دید. اما مساله این است که گزینه های ما در موضوع عدالت و فساد ستیزی منحصر به دو نوع عدالت خواهی فرمالیستی و آنارشیستی نیست و نوع سومی از عدالت خواهی نیز متصور و ممکن است. این عدالت خواهی ترکیبی است از مبارزه بی ملاحظه و در عین حال سنجیده و شالوده نشکن با مفسدان از هر جناح و همزمان تلاش برای اصلاح ساختاری در حد امکان. 🔹بله امنیت و ثبات بر عدالت تقدم دارد اما باید بدانیم که این تقدم نمی تواند برای همیشه و بیش از چهل سال ادامه پیدا کند. چنین تداومی می تواند خود به عامل بی ثباتی و نا امنی و سلب مشروعیت از نظام منجر شود و بالاخره باید در جایی و نقطه ای چنگال عدالت، حلقوم مفسدان را و البته نه تنها سلطان سکه و قیر را و بلکه دیگر سلاطین فاسدِ دارای لابی های قدرتمند و ذی نفوذ در نظام و جناحهای گوناگون سیاسی را نیز بفشارد و اژدهای هفت سر فساد را از نفس بیاندازد. 🔹امیدهای زیادی با انتصاب آیت الله رییسی به ریاست قوه قضاییه در این جهت ایجاد شده است. هم نظام و هم شخص آقای رییسی آزمونی سخت و فرصتی نه چندان طولانی را در پیش رو دارند. @saraeer

☑️میدان نزاع بر سر دیدگاه سیاسی آیت الله سیستانی (بخش اول) 📌گزارشی از آنچه پیرامون دیدگاه سیاسی آیت الله سیستانی در رسانه ها رقم خورد 🔸روز چهارشنبه 21 فروردین، دو روز پس از خبر قرار گرفتن سپاه در لیست تروریسم توسط دولت آمریکا، مجتبی لطفی از روحانیون نزدیک به بیت آیت الله منتظری با انتشار خبر دیدار جمعی از علمای قم با آیت الله سیستانی در نجف نوشت: «آیت الله سیستانی [در این دیدار] به سه نکته اشاره داشت: ۱. از روحانیون عراق خواسته ام به هیچ وجه وارد مناصب دولتی نشوند و در صورت تمایل یا نیاز به ورود، لباس روحانیت را کنار گذاشته و از حوزوی بودن استعفا دهند ۲. از نیروهای حشدالشعبی ( بسیج مردمی عراق) اکیدا درخواست کردم به هیچ عنوان وارد فعالیت اقتصادی نشوند ۳. در هیاهوهای سیاسی داخل ایران نگرانم که وضعیت معیشتی مردم به فراموشی سپرده شود.» 🔸پنج‌شنبه، 22 فروردین خبر کودتا در سودان و پایان حکومت 30 ساله عمر البشیر رهبر برآمده از جریان اسلام‌گرای اخوان المسلمین منتشر شد. این اتفاق کافی بود تا برخی رسانه‌ها به این بهانه تعریضی به «اسلام سیاسی» داشته باشند. میان اخبار منعکس شده از کودتا فیلمی از «آلاء صلاح» یکی از زنان فعال در اعتراضات اخیر سودان مورد توجه کاربران فضای مجازی و برخی سایت‌های خبری از جمله BBC فارسی قرار گرفت. «آلاء» در این فیلم در حالی که میان معترضان سودانی بر فراز ماشینی ایستاده است خطاب به آنان می‌خواند: «ما را به اسم دین سوزاندند... ما را به اسم دین کشتند... ما را به اسم دین زندانی کردند... دین از آنها بری است... دین می‌گوید بگذر... نمی‌گوید ساطور به دست بگیر... می‌گوید عبور کن و در مقابل بایست... و با حاکمان مقابله کن...» 🔸جمعه 23 فروردین، کانال «راوی» یادداشتی با عنوان «پایان تلخ رؤیای جریان اسلامی سیاسی و نواندیش در سودان» منتشر کرد و در مطلع آن آورد: «یکی از دیگر از حکومت‌های آفریقایی که به دست اخوان المسلمین و مدافعان اسلام سیاسی برآمده بود، قربانی ناکارآمدی، فساد، خودکامگی و دخالت خارجی شد و طی یک کودتای نظامی و با حمایت گسترده مردم به زیر کشیده شده» این یادداشت در کانال‌های منسوب به علی‌اشرف فتحی (تقریرات)، جواد شریفی (مطالعات اجتماعی فقه) محسن حسام مظاهری (دین، فرهنگ، جامعه) و مصطفی تاج‌زاده (فردای بهتر) نیز منتشر شد. از سوی دیگر پایگاه خبری سحام نیوز، متعلق به حزب اعتماد ملی (مهدی کروبی) در ضمن انتشار اخبار کودتای سودان، اقدام به انتشار تصاویر ملاقات عمر البشیر با آیت الله خامنه‌ای و علی لاریجانی کرد. در ادامه این سایت، بخشی از مصاحبه سیدجواد خوئی با سایت شفقنا در خصوص سیره سیاسی آیت الله سیستانی و مکتب نجف را انتشار داد. هر چند تاریخ این گفتگو اسفندماه 1396 بود اما بخشی از محتوای آن توسط سحام‌نیوز با تیتر «آیت الله سیستانی فتوا داده‌اند مردان دین برای امور اجرایی شایسته نیستند» بدون اشاره به زمان گفتگو در کانال‌های تلگرامی به صورت گسترده به عنوان خبر جدید منتشر شد. 🔸در این گفتگو آمده: «یکی از خصایص مکتب نجف دوری از سیاست است... این امر به این دلیل است که نجف به تخصص خود احترام قائل است و می گوید، من در علوم دین و شریعت متخصص هستم و از من نخواهید کار دیگری کنم. مانند اینکه به یک مهندس معماری بگویند مدیر آموزش و پرورش یا کشاورزی شود؛ قطعا نمی پذیرد و می گوید شغل من نیست، نجف تعارض می بیند لذا آقای سیستانی برای مقلدین خود فتوا دارد، لاینبغی الرجال دین تصدی للامور اجرائیه و تنفیذیه؛ مردان دین برای امور اجرایی شایسته نیستند.» مصطفی تاج‌زاده نیز یکی از بازنشر کنندگان آن در کانال خود بود. البته این مطلب و برخی محتوای مرتبط با آن ساعاتی پیش از خروجی کانال سحام نیوز حذف شد اما تصاویر آن نزد نگارنده محفوظ است. 📌بخش دوم این گزارش را اینجا بخوانید: https://eitaa.com/sedyaser/68 🔻🔻🔻 @sedyaser

☑️میدان نزاع بر سر دیدگاه سیاسی آیت الله سیستانی (بخش دوم) 📌گزارشی از آنچه پیرامون دیدگاه سیاسی آیت الله سیستانی در رسانه ها رقم خورد 🔸شنبه 24 فروردین، مصطفی تاج‌زاده، توصیه‌های سه‌گانه آیت الله سیستانی به علمای قم که در خبر مجتبی لطفی آمده بود را توئیت کرد. یکشنبه 25 فروردین، روزنامه شرق با تیتر «دیدار استادان اصلاح‌طلب قمی با آیت الله سیستانی» در صفحه نخست منتشر شد. مجتبی لطفی در گفتگو با شرق در تکمیل خبر تلگرامی‌اش درباره این دیدار گفته است: «دیدار اخیر در ایام تعطیلات نوروز و از سوی گروهی از استادان قم صورت گرفته که گرایش نزدیک به اصلاح‌طلبی دارند. این ملاقات از سوی حدود هفت یا هشت نفر از استادانی صورت گرفت که کرسی درس خارج‌فقه دارند که بعضی از آنها در فیضیه و برخی هم در بیوت خود تدریس می‌کنند.» 🔸دوشنبه 26 فروردین، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت الله سیستانی در پاسخ سوالی مبنی بر اینکه که «گاه گاهی اظهارات و تحلیل های مختلفی در خصوص موضع گیری حضرت آیت الله سیستانی در مورد نظام حکومتی عراق و دیدگاه فکری، سیاسی و اداری ایشان در این خصوص منتشر می شود، این مسائل تا چه اندازه مورد اعتماد است؟» متنی به این شرح منتشر کرد: «موضع حضرت آیت الله سیستانی در این خصوص، در کتاب "متون منتشر شده از آیت الله سیستانی در خصوص عراق" و آخرین بیانیه دفتر معظم له که اندکی قبل از انتخابات مجلس نمایندگان در تاریخ 17 شعبان 1439 هجری قمری و 4/7/ 2018 میلادی صادر شده، آمده است و غیر از این موارد، تمامی اظهارات و تحلیل ها بیانگر دیدگاه گوینده آن هاست و چه بسا درست یا دقیق نباشد.» 🔸این گزارشی اجمالی بیانگر آن است نزاع‌های نظری در میادین فعالان سیاسی کارویژه متفاوتی از خود به نمایش می‌گذارند. گفتگو پیرامون نسبت روحانیت، اسلام و سیاست علیرغم ضرورت، از حساسیت ویژه‌ای برخوردار است. شاید مطالب انتسابی به آیت الله سیستانی که در خبر دیدار علمای قم آمده چندان با مطالب کتاب معرفی شده از سوی دفتر معظم له مغایرت نداشته باشد، اما آنچه حساسیت این نزاع علمی را تشدید می‌کند، ظرفیت بهره‌برداری گروه‌های سیاسی از این اختلاف نظرهاست. به طور مثال در سندی منسوب به «اسکات مادل» افسر امنیتی آمریکا که در سال 2017 منتشر شده است او با اشاره به تفاوت نگاه سیاسی ایران و نجف، در راهبرد پیشنهادی مقابله با ایران تأکید دارد که مدل سیاست‌ورزی ایران منجر به حضور روحانیون در مواضع قدرت سیاسی می‌شود اما تفسیر آیت الله سیستانی از تشیع، روحانیت را از سیاست کنار می‌گذارد. مادل در ادامه می‌افزاید ما باید متحدان عرب را تشویق کنیم که از نگاه محتاطانه نجف حمایت کنند و چهره‌های مخالف آیت الله خامنه‌ای در ایران (از جمله آیت الله سیدصادق شیرازی) را نیز بیش از پیش مورد حمایت قرار دهند.(نقل به مضمون) 🔸این ملاحظات گفتگوی علمی درباره نسبت‌سنجی میان دین قدرت سیاسی و روحانیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد و دست فعالان سیاسی را برای بهره‌برداری از نظر عالمان دینی جهت تأمین مقاصد سیاسی باز می‌گذارد. از این رو بررسی و تحلیل میدان نزاع و کنش‌گری رسانه‌ها می‌تواند ما را در پاسخ به این پرسش یاری دهد که «آیا نزاع‌های طرح شده در این میدان در ذیل گفتگوی علمی تعریف می‌شوند و یا یک پروژه سیاسی را دنبال می‌کنند؟!» 📌بخش نخست این گزارش را اینجا بخوانید: https://eitaa.com/sedyaser/67 🔻🔻🔻 @sedyaser

☑️ در دوران پیش از گفتگو به سر می‌بریم! 📌به بهانه خبر انصراف آقای اعرافی از حضور در نشست موسسه فهیم 🔸حضور علیرضا اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه در نشست علمی مؤسسه فهیم که بنا بود روز پنج‌شنبه 29 فروردین با حضور «داود فیرحی» و «محمد سروش محلاتی» برگزار شود، به دلیل فشار برخی جریان‌های حوزوی منتفی شد. این نشست که سیصدمین نشست علمی مؤسسه فهیم بود، جهت ارائه بحثی با عنوان «فقه، آفاق‌ و چالش‌های پیش رو» توسط آقای اعرافی و نیز میزگردی با عنوان «ظرفیت‌ها و چالش‌های اندیشه دینی در حوزه نظریه‌پردازی» توسط دو مدعو دیگر تدارک دیده شده بود. 🔸منتقدان این نشست با استناد به برخی مواضع کاظم قاضی‌زاده، مدیر مؤسسه فهیم و نزدیکی‌ آن به جریان دولت و نواندیش دینی حضور آقای اعرافی در این نشست را «رسمیت‌بخشی» به موسسه‌ای دانستند که به زعم آنان مروج دیدگاه‌های غیراسلامی و سکولاریستی و غیرانقلابی است تا آنجا که لغو این دیدار را نشانه بصیرت مدیر انقلابی حوزه عنوان کردند. 🔸در هر صورت علیرضا اعرافی که روزگاری (سال 81) در کنار محمدسروش محلاتی و سایر اساتید و نخبگان حوزه طی نامه‌ای خطاب به رهبر معظم انقلاب جهت حمایت و هدایت کرسی‌های آزاداندیشی و نظریه‌پردازی استمداد طلبیده بود، امروز پس از 17 سال نتوانست در این نشست علمی در کنار محمد سروش محلاتی بنشیند. چرا که او باید به بخشی از دوستان انقلابی توضیح دهد که پذیرش رسمیت و حرمت‌ نهادن دگراندیشان از اولیات اخلاقی نهاد اجتهادی حوزه است. روحیه نفی رسمیت مخالفان حاکی از آن است که ما در دوران پیش از گفتگو به سر می‌بریم و تا شکل‌گرفتن یک گفتگوی ساده علمی راه زیادی در پیش داریم! 🔸در روزگاری که فقدان گفتگو و فقر سعه‌ی ‌صدر بیش از پیش احساس می‌شود، فشار آوردن بر مدیریت حوزه‌های علمیه برای لغو یک نشست علمی، آن هم با تابلوی دفاع از حوزه انقلابی، دستاوردی جز هزینه‌تراشی برای جریان‌های علاقه‌مند به انقلاب ندارد. فطرت‌های حق‌جو و حوزویان آزاداندیش با نگاهی که مدام در پی سلب و طرد افراد از نشست‌های علمی و گفتگوهای آزاد برمی‌آیند نمی‌توانند به حریت فرزندان انقلاب ایمان آورده و روش اجتهادی آنان را باور کنند. 🔸در پایان آنکه انصراف آقای اعرافی از حضور در این نشست نشان داد سطح چانه‌زنی و تصمیم‌سازی برای مدیریت حوزه از مراجع تقلید به بدنه اساتید سطوح عالی و خارج و «سلیقه‌های محفلی» تنزل یافته است. این اثرپذیری، رسانه‌های شبه‌امنیتی حوزه را توسعه خواهد داد و مناسبات مدیریت حوزه و جریان‌های متکثر حوزوی را دست‌خوش سلایق سیاسی خواهد کرد که در این شرایط طبعا آقای اعرافی دیگر مدیر تمام حوزه نخواهد بود! 🔻🔻🔻 @sedyaser

📌یکی از مشکلات تشیع انگلیسی آن است که نمی‌تواند میان پایبندی به برخی اصول [مذهب] و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز و محترمانه با دگراندیشان [سنی] توازن برقرار کند. لذا نفس تحرکات مذهبی او، تنش را میان جامعه اسلامی افزایش می‌دهد و فرصتی برای گفتگو باقی نمی‌گذارد. در حمایت از «حوزه انقلابی»، مثل «لندنی‌ها» رفتار نکنیم! 🔻🔻🔻 @sedyaser

☑️شفافیت یا اعتماد؛ مسأله کدام است؟! (بخش نخست) 📌یادداشتی برای نشریه دانشجویی «تمدن» که به همت دوستان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران منتشر می‌شود 🔸امروزه «شفافیت» به عنوان یکی از کلیدی‌ترین نسخه‌های ارتقاء سلامت نظام و مبارزه با مفاسد دستگاه‌ها و شخصیت‌های منسوب به نظام تجویز می‌شود. کارشناسان حوزه اقتصاد و عدالت اجتماعی مقالات متعددی در این‌باره نگاشته‌اند و برخی از جریان‌های مدعی عدالتخواهی و سازمان‌های حاکمیتی نیز در راستای تحقق آن تلاش رسانه‌ای قابل توجهی را آغاز کرده‌اند. در این رابطه نیز در سال 87 قانونی با عنوان «قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات» به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید که مجمع تشخیص مصحلت نظام در سال 88 آن را تأیید کرد. البته این قانون دست‌آوردی جز راه‌اندازی «سامانه انتشار و دسترسی به اطلاعات آزاد» و انتشار برخی از اسناد دولتی نداشت و نتوانست توجه فعالان حوزه عدالت اجتماعی را به خود جلب کند. 🔸مطالعات دینی درباره «شفافیت نظام سیاسی» پیشینه‌ گسترده‌ای ندارد و سازوکار تحقق شفاف‌سازی در فقدان گفتگوی فقهی لازم و کارآمد به سر می‌برد. جریان‌های اسلامی جهت اثبات اصل مشروعیت و ضرورت «شفافیت» به نامه‌ای از امیرالمومنین (ع) خطاب به فرماندهان نظامی خود استناد می‌کنند که فرموده‌اند: «اَلا وَ اِنَّ لَکُم عِندِی اَن لَا اَحتَجِبَنَّ دُونَکُم سِرّاً اِلّا فی حَرب» «بدانید حقّ شما بر من است که چیزى را از شما جز اسرار جنگ پنهان ندارم». فارغ از بررسی‌های سندی این نامه، استثنای جنگ در آن، قابلیت توسعه مفهومی داشته و مصادیق گسترده‌تری از جمله «جنگ اطلاعاتی» و «جنگ اقتصادی» را نیز شامل می‌شود. از این رو با استناد به آن نمی‌توان به سادگی چارچوب‌های فقهی تحقق شفافیت را روشن ساخت. لذا می‌توان گفت امروزه «شفافیت» در جدال‌های عدالتخواهانه به مطالبه‌ای حیاتی، اما مبهم تبدیل شده است. 🔸آنچه در مطالبه شفافیت حائز اهمیت است و می‌تواند تا حدودی به رفع ابهامات کمک نماید، انگیزه‌شناسی این مطالبه در عرصه عمومی است. سوال این بررسی آن است که جامعه ایران در طی چه فرآیندی به مطالبه شفافیت می‌رسد؟ با پاسخ این پرسش می‌توان ظرفیت شفاف‌سازی را در تأمین نیاز روانی جامعه سنجید و نسبت به آن داوری کرد. در این راستا به نظر می‌رسد انگیزش اجتماعی شفافیت‌خواهی و عمومیت‌یابی آن میان آحاد جامعه در بستر اعتماد مخدوش افکارعمومی نسبت به عملکرد صحیح ساختارها و کارگزاران نظام شکل خواهد گرفت. به تعبیر دیگر مسأله‌ای که موجب مطالبه «شفافیت» می‌شود، در حداقلی‌ترین مراتب خود، نگرانی و تردید نسبت به عملکرد صحیح ساختارها و مدیران اجتماعی است. 🔸از سوی دیگر ظرفیت حوزه‌ عمومی نسبت به پذیرش «خبر بد» و انتشار درست و غلط اخبار اختلاس‌ها، رانت‌خواری‌ها و مفاسد دستگا‌ه‌ها و شخصیت‌های منسوب به نظام در فضای مجازی، زمینه این‌ بی‌اعتمادی را فراهم کرده و مخاطب را –در صورت عدم ناامیدی و انزوا- به مطالبه شفافیت و پاسخگویی مسئولان می‌کشاند. البته نگارنده در صدد داوری و ارزش‌گذاری برای این نگرانی و تردیدها نیست. واضح است که اصلاحات سیاسی و اجتماعی از مسیر «نقد» و «اعتراض» می‌گذرد و طبعا این دو ماحصل تردیدها و نگرانی‌ها نسبت به عملکرد مدیران جامعه و ساختارهای حاکمیتی هستند. اما به همان اندازه که نارضایتی سرمایه نقد و اصلاح است، فرآیند شکل‌گیری آن نارضایتی نیز مهم و تعیین‌کننده ارزیابی می‌شود که در صورت بی‌توجهی به آن، این نارضایتی قابل تعمیم و امتداد بوده و می‌تواند خود، صحت شفاف‌سازی سازمان‌ها و شخصیت‌ها را نیز در معرض شک و تردید قرار دهد و آن را نیز ناکارآمد و حتی شفافیت‌نمایی قلمداد کند. از این رو تا زمانی که فرایند اعتمادیابی به آگاهی‌های اجتماعی مشخص نشود، ما در تسلسلی از نارضایتی‌ها گرفتار خواهیم آمد. (ادامه دارد...) 📌بخش دوم این یادداشت را اینجا بخوایند: https://eitaa.com/sedyaser/76 🔻🔻🔻 @sedyaser

☑️شفافیت یا اعتماد؛ مسأله کدام است؟! (بخش دوم) 📌یادداشتی برای نشریه دانشجویی «تمدن» که به همت دوستان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران منتشر می‌شود 🔸...با این مقدمه روشن می‌شود نیاز افکارعمومی به یک سازوکار اعتماد‌بخش برای دریافت آگاهی‌ اجتماعی زیرساخت مطالبه شفافیت و حتی تصدیق و پذیرش آن را فراهم می‌کند. از این منظر توجه به شکل‌گیری آگاهی اجتماعی وابسته به درک درست از زیست رسانه‌ای امروزین ماست که در آن ماهیت ابزارهای ارتباطی، هویت صاحبان رسانه و مقاصد سیاسی و اقتصادی آنان در نحوه روایت از وضعیت موجود و ایجاد مطالبه در افکارعمومی مورد بررسی قرار می‌گیرد. آنچه در رسانه‌ها از آن به عنوان «جنگ روایت‌ها» یاد می‌شود، اشاره به این مطلب دارد که آگاهی‌های ما و تبعات آن، اعم از رضایتمندی و نارضایتی در نبرد میان روایان وضعیت موجود در بستر رسانه ساخته و پرداخته می‌شود. اعتماد نسبت به این آگاهی‌ها وابسته به حل این پرسش معرفت‌شناختی است که چگونه می‌توان این آگاهی برساخت رسانه‌ای را مورد اعتماد و آن را با واقعیت اجتماعی منطق دانست؟ 🔸عدم پاسخ به این پرسش و نیز تمایل حوزه عمومی به پذیرش و اشاعه «خبر بد» می‌تواند نگرانی لازم را جهت مطالبه عمومی شفافیت فراهم سازد. البته این بدان معنا نیست که آگاهی برساخته از رسانه هیچ نسبتی با واقعیت اجتماعی ندارد اما ابهام در چرایی و چگونگی اعتماد به رسانه‌ها همانطور که می‌تواند مطالبه شفاف‌سازی در افکارعمومی ایجاد کند ظرفیت آن را دارد که علیه دست‌آوردهای آن نیز اقدام کند. فراتر آنکه تجارب امپراتوری رسانه‌ای در غرب بیانگر آن است که اگر سرمایه‌های آلوده در این بستر معرفتی تزریق شود می‌تواند با بازنمایی مدیریت شده‌ی «حقوق بشر» و «منافع ملی» و... بر بزرگ‌ترین جنایات بشری سرپوش گذاشته و افکارعمومی را در خلسه‌‌ای تاریخی نگاه‌ دارد. از این رو تضمینی وجود ندارد که شفافیت‌خواهی بدون منطق اعتمادبخش در بستر رسانه، به شفافیت‌نمایی و رفتارهای پوپولیستی در حوزه عدالت اجتماعی منجر نشود. 🔸البته نقش رسانه‌ها صرفا به انگیزش درونی جامعه برای مطالبه شفافیت ختم نمی‌شود. از آنجا که داده‌‌ها و اطلاعات منتشر شده نیازمند تحلیل و بررسی تخصصی است، عملا در ادامه این رسانه‌ها هستند که روایت خود از اطلاعات و دست‌آوردهای شفاف‌سازی را بر افکارعمومی حاکم خواهند ساخت و این همان فرایندی که می‌تواند تسلسل نارضایتی‌ها را دامن بزند. با این توضیح نگارنده معتقد است رنج جامعه امروز بیش از آنکه ناظر به مفاسد و ناکارآمدی‌ها باشد ناشی از فقدان روابط اجتماعی اعتمادبخش است و در آن سو پرسشی که برخی جریان‌های مدعی عدالتخواهی به آن پاسخ نمی‌دهند آن است که چرا و چگونه به افکارعمومی حق می‌دهند که به اظهارات و مواضع دستگاه‌ها و مدیران اعتماد نکرده و در مقابل به مطالبات رسانه‌ای آنان اعتماد کند و توجهی به منطق این اعتماد و مقاصد و اغراض پنهان آن نداشته باشد؟ 🔸نارضایتی بخشی از بدنه جامعه ایران که یکی از وجوه آن در مطالبه شفافیت متبلور می‌شود از آثار فروپاشی روابط انسانی در دنیای مدرن و جایگزینی ابزارهای ارتباطی و رسانه‌های جمعی است که نمی‌تواند از منطق اعتمادبخش حداکثری بهره ببرد. این در حالیست که سنت اسلامی توانسته معارف خود را در ادوار تاریخی بر بستر «وثاقت روایان» حفظ و منتقل کند. هر چند سنت دینی در فقدان رسانه و ابزار، تهدید و آلترناتیوی برای روابط انسانی خود نمی‌شناخته و از این رو تلاش حداکثری در توسعه و تقویت آن نکرده است، اما تربیت نسل به نسل فقها و روایان حدیث از صدر اسلام تا کنون مجرایی تاریخی برای انتقال توأمان معارف و الگوهای دینی فراهم ساخته که منطق اعتمادبخش آن خدشه ناپذیر است. تداوم این بستر معرفتی در دنیای امروز و در تعامل با ساختارهای مدرن به سختی قابل تحقق است، اما ظرفیت جایگاه «ولایت» در نظام اسلامی می‌تواند مجاری آگاهی اجتماعی را اعتمادبخش سازد. لذا بر خلاف آنچه که برخی جریان‌های مدعی عدالتخواهی تصویر می‌کنند، عدالت و مقدمات آن نظیر شفافیت، می‌بایست در ضمن اعتماد به نظام و «روایت ولی» مطالبه و تصدیق شود. 🔸هر راهکار عدالتخواهانه‌ای فارغ از توجه به مجاری معرفت‌شناختی خود می‌تواند به سلاحی علیه خود تبدیل شود. اعتماد به روایت‌ها و مطالبات برآمده از آن و نیز تصدیق تحقق آن نیازمند تبیین ساختاری است که منجر به تسلسل اعتراضات مبهم نشود و اعتماد مشروع افکارعمومی را تأمین کند. مسأله‌ای که خوب است دغدغه‌مندان عدالت اجتماعی درباره آن تأمل کنند. 📌بخش نخست این یادداشت را اینجا بخوانید: https://eitaa.com/sedyaser/75 🔻🔻🔻 @sedyaser