1⃣ مواردی که واجب است اسم مقدم منصوب باشد.(یعنی نمی‌تواند مبتدا واقع شود) ۱. اگر اسم مقدم بعد از اداتی واقع شود که اختصاص به فعل دارند مانند ادات شرط،ادات استفهام (به غیر همزه)، ادات تحضیض و عرض مانند اِن فقیراً تصادفُهُ فَاَعِنهُ تقدیر کلام: ان تصادف فقیراً..... 📢سوره #توبة ۷ ↩️وَإِنْ أَحَدٌ مِّنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّىٰ يَسْمَعَ كَلَامَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا يَعْلَمُونَ #شاهد_مثال باتوجه به نکته ای که در بالا گفته شد، کلمه ی احد در این آیه ی شریفه مرفوع آمده است اما نه به عنوان ابتدائیت بلکه فاعل برای فعل محذوف است که فعل موجود، آن را تفسیر کرده است. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

🗯 عطف در دو باب اغراء و تحذیر تنها به وسیله ی واو صورت می گیرد. 💡 علمای نحو در تبیین باب اغراء و تحذیر، در کتاب هایشان به دو گونه عمل کرده اند ، برخی این مباحث را در آخر باب نداء ذکر کرده اند و برخی ذیل مباحث حذف عامل مفعول به، بیان داشته اند. ☑️ اغراء و تحذیر در اصطلاح آن است که دو ویژگی زیر را داشته باشد: ۱_ حدف عامل ۲_ وجوب نصب هرگاه یکی از این دو مورد مفقود باشد و از کلام معنای اغراء یا تحذیر فهمیده شود، این اغراء و تحذیر لغوی ست نه اصطلاحی. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📢سوره #اعراف ۱۳۲ 🍀وَقَالُوا مَهْمَا تَأْتِنَا بِهِ مِنْ آيَةٍ لِّتَسْحَرَنَا بِهَا فَمَا نَحْنُ لَكَ بِمُؤْمِنِينَ 🌹#شاهد_مثال مهما از اسماء مبنی و صدارت طلب است و در این آیه از مصادیق باب اشتغال می باشد. 📢سوره #انسان 🍀يُدْخِلُ مَن يَشَاءُ فِي رَحْمَتِهِ وَالظَّالِمِينَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا 🌹#شاهد_مثال در این آیه از ظالمین از مصادیق باب اشتغال است و عامل آن، از سیاق فهمیده میشود. یعذب الظالمین. ✅بنابر این همیشه اینطور نیست که فعل موجود، فعل مقدر را تفسیر کند. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

4⃣ مستو فیه النصب و الرفع _ اگر اسم مقدم معطوف باشد و بعد از فعل متصرفی آمده باشد که خبر برای مبتدا است . هند اکرمتها و زيد ضربتُه عندَها. ❓دلیل تساوی امرین این است که جمله ی هند اکرمتها دو وجهی ست. اگر مرفوع شود عطف جمله‌ی اسمیه بر اسمیه میشود و اگر منصوب شود عطف جمله ی فعلیه بر فعلیه می‌شود بنابر اینکه مفعول باشد برای فعل محذوف که بر فعل اکرمتها عطف شده است. 📢سوره #الرحمن ۶و۷ ✅وَالنَّجْمُ وَالشَّجَرُ يَسْجُدَانِ،وَالسَّمَاءَ رَفَعَهَا وَوَضَعَ الْمِيزَانَ ⭕️#شاهد_مثال السماء اسم مقدم‌می باشد و قبل از آن مبتدا و خبر می باشد در نتیجه می‌تواند به خاطر عطف بر جمله ی قبل، مرفوع نیز استعمال شود. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

5⃣ راجح الرفع _در غیر مواردی که ذکر شد،رفع رجحان دارد. یعنی در مواردی که موجب نصب یا رفع وجود نداشت، رفع دادن بهتر است چون عدم تقدیر فعل، برای اسم مقدم بهتر از تقدیر گرفتن است. 📢سوره #رعد ۲۳ ✅جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا وَمَن صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ وَالْمَلَائِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِم مِّن كُلِّ بَابٍ ⭕️#شاهد_مثال در این آیه هیچ موجب رفع یا نصبی وجود ندارد. در نتیجه جنات به رفع خوانده شده است هرچند به نصب نیز قرائت شده است. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌 بررسی معنای قرآن ✍🏼 معنای اول : قرآن، اسمی جامد و غیر مشتق و عَلَم ارتجالی است (بدون پیشینه‌ی استعمالی، علَم برای وحی پیامبر خاتم شده است) ✍🏼 معنای دوم : اسمی است مشتق از قرن الشئ بالشئ، چیزی را به چیزی ضمیمه كردن، علت این نام‌گذاری، مقرون بودن سوره‌ها و آیات به هم دیگر است. ✍🏼 معنای سوم: قرآن از "قرء" به معنای جمع‌کردن است. ✍🏼 معنای چهارم : قرآن از ماده "قرا"به معنای تلاوت است، بر وزن رجحان و غفران، در اینجا از باب تسمیه مفعول،‌ به مصدر به‌کاررفته است (مثل كتاب به معنای مكتوب) 💪🏽 از میان اقوال، قول آخر از همه قوی‌تر به نظر می‌رسد ( گرچه قول به معنای "جمع شده" نیز طرفدار دارد) ✅ دلائلی كه نظریه‌ی آخری را تقویت می‌کند به شرح زیر است: 1️⃣ امر «اقرا»در نخستین وحی بر پیامبر اكرم (صلی‌الله علیه و آله) است كه بی‌تردید به معنای «بخوان »است. 2️⃣ دلیل بعدی، آیه‌ای که در سوره‌ی قیامت است: إِنَّ عَلَيْنا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَهُ ، فَإِذا قَرَأْناهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ ترجمه: همانا گردآوردن و خواندن آن (بر تو) بر عهده ماست، پس چون آن را خوانديم، قرائت آن را دنبال كن. ↩️ که در هر دو مورد لفظ قرآن به معنای خواندن استعمال شده است.

📌 مبحــث دوازدهــــم 🌐 منصــوبات 💠 منــادی ✍🏼 تعریف 📢 #الهدایه_فی_النحو: هو اسم مدعو باحد حروف النداء 📢 #بدائة_النحو: هو الاسمُ الواقع بعد اداتِ النداء طلباً لتوجّهه الی المتکلم. 📢 #موسوعه: هو طلبُ الاقبال بالحرف الیاء او اخوته و هذا الاقبال قد یکون حقیقیاً او مجازیاً. یا زيد خذبیدی، یاالله انصر عبدک الفقیر. (با توجه به مثال ها، در ندای حقیقی،ما حقیقتا از منادی درخواست کمک داریم و خود او به ما کمک می‌کند اما در مثال دوم ما یاری کردن عبد توسط خودِخدا را نمیبینیم.و اصلا امکان ندارد که ببینیم. بنابر این، این گونه نداء مجازی ست. ✴️ حــروف نداء ✍🏼 نداء قریب : یا ، اَ ، اَی ✍🏼 نداء مستعمل فی البعید او فی حکم البعید کالنائم و الساهی : یا ، آ ، آی ، اَیا ، هیا ✍🏼 نداء مندوب : وا ،ایضاً 《 یا 》 عند عدم التباسه بالمنادی غیرالمندوب. 🔰 بعضی از نحات گفته اند که نداء متوسط نیزداریم و دو حرف اَی و آ را جزو آن دانسته اند اما مشهور نحات،حروف نداء را فقط به دو دسته تقسیم کرده اند 📣 ادامه دارد.... ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

🖇 حذف حرف نداء ✍🏼 حذف جایز نیست : 1⃣ منادی مندوب 2⃣ منادی مستغاث 3⃣ اگر منادی اسم جنس غیرمعین باشد 4⃣ ضمیر مخاطب 5⃣ لفظ الله ✍🏼 حذف کم است : 1⃣ اسم اشاره 📢 سوره #بقره ۸۵ 🌷 ثُمَّ أَنتُمْ هَٰؤُلَاءِ تَقْتُلُونَ أَنفُسَكُمْ 💬#شاهد_مثال شاهد در حذف حرف نداء از اسم اشاره می باشد. تقدیر کلام : یا هولاء 2⃣ اسم جنس معیّن ✍🏼 حذف واجب است: 1⃣ هرگاه به جای حرف نداء،میم مشدد در آخر منادی که لفظ الله است آمده باشد. یا اللهم❌، اللهم✅ ✍🏼 درغیر موارد بالا حذف جایز است. 📢سوره #يوسف ۲۹ 🌷 يُوسُفُ أَعْرِضْ عَنْ هَٰذَا وَاسْتَغْفِرِي لِذَنبِكِ إِنَّكِ كُنتِ مِنَ الْخَاطِئِينَ 💬#شاهد_مثال شاهد در حذف حرف نداء می باشد،تقدیر: یا یوسف 📢سوره #نوح ۲۹ 🌷 رَّبِّ اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِمَن دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا تَبَارًا 💬#شاهد_مثال شاهد در حذف حرف نداء می باشد،تقدیر کلام : یا رب ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌 اقسام منادی 🌐 ۱_ مفرد معرفه 🌐 ۲_ مفرد نکره مقصوده 🌐 ۳_ مفرد نکره غیر مقصوده 🌐 ۴_ مضاف 🌐 ۵_ شبه مضاف 1⃣ _ مفرد معرفه: این نوع منادی، اعرابش مبنی بر رفع است و محلا منصوب. ❇️ مبنی شدن این گونه منادی، به همان گونه است که در حال معرب بودن، اعراب میگرفتند. یعنی اگر مفرد باشند،مضموم و اگر مثنی باشد مبنی بر الف ونون و اگر جمع باشد مبنی بر واو و نون می شوند. ❇️مراد از مفرد در این بحث، یعنی اسمی که مضاف و شبه مضاف نباشد. ❇️معرفه بودن نیز در این بخش فقط به واسطه ی علمیت انجام میشود. 📢 سوره #هود ۳۲ 🌹 قَالُوا يَا نُوحُ قَدْ جَادَلْتَنَا 📢 سوره #مريم ۷ 🌹يَا زَكَرِيَّا إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ يَحْيَىٰ 💬 #شاهد_مثال نوح و زکریا منادی واقع شده است و مفرد معرفه است مبنی بر رفع محلا منصوب. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌 ادامه ی اقسام منادی 2⃣ مفرد نکره مقصوده: این نوع منادی نیز مبنی بر رفع می باشد. ❇️ چون که این کلمه وقتی منادی واقع میشود، مورد قصد متکلم است در نتیجه آنرا در حکم معرفه می دانند. 📢سوره #هود ۴۵ 🌹 وَقِيلَ يَا أَرْضُ ابْلَعِي مَاءَكِ وَيَا سَمَاءُ أَقْلِعِي 💬#شاهد_مثال کلمه ی ارض و سماء منادی واقع شده اند و نکره مقصوده هستند. ✅ تبصره : اگر منادی نکره مقصوده برایش صفت بیاید، جایز است منصوب شود. مانند قول علی بن الحسین علیه السلام : یا عظیماً یرجی لکل عظیم 3⃣ مفرد نکره غیرمقصوده: لفظا منصوب است. ❇️ غیرمقصوده یعنی اسم‌ جنسی که فرد معینی از آن اراده نشده باشد. مانند : یا غافلاً والموتُ یطلبُهُ ای غافل، در حالی که مرگ تو را می طلبد. ⚜ در کتاب حاشیه الصبان، این مثال را برای نکره غیرمقصوده صحیح ندانسته است. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

4⃣ _ منادی مضاف : اعم از اضافه لفظیه و معنویه. حکم این منادی،منصوب است لفظا. مانند : یا عبدَالله ، یا حسنَ الوجهِ 📢سوره #احقاف ۳۱ 🌹يَا قَوْمَنَا أَجِيبُوا دَاعِيَ اللَّهِ وَآمِنُوا بِهِ يَغْفِرْ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمْ وَيُجِرْكُم مِّنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ 📢 سوره #زمر ۱۰ 🌹قُلْ يَا عِبَادِ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا رَبَّكُمْ ... 💬 #شاهد_مثال شاهد در منادی واقع شدن قوم و عبد است که به صورت مضاف واقع شده اند و لفظا منصوب. ❇️در صورتی که مضاف‌الیه، ضمیر مخاطب باشد اجتماع دو خطاب برای دو شخص در یک جمله‌ی واحد لازم می‌آید؛ از این رو مضاف‌الیه در منادای مضاف نمی‌تواند ضمیر مخاطب باشد. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

5⃣_ منادی شبه مضاف: این منادی نیز لفظا منصوب است . ❇️ مراد از شبه مضاف این است که کلمه ای بعد از آن می آید که متمم معنای کلمه ی اول است واین متمم بودن به این صورت ظاهرمیشود که کلمه ی دوم یا معمول کلمه ی اول است یا معطوف منادی می باشد. مانند : یا وجیهاً عندَالله، یا ثلاثهً و ثلاثین (درصورتی که علم برای اسم کسی شده باشد) 📢 مانند سخن امام سجاد علیه السلام 🌹 يا مُبْتَدِأً باِلنِّعَمِ قَبْلَ اسْتِحْقاقِها 📢 مناجات شعبانیه 🌹 یا قَریباً لایَبعُدُ عَنِ الْمُغْتَرِّ بِهِ وَ یا جَواداً لایَبْخَلُ عَمَّنْ رَجا ثَوابَه 💬 در این دو فراز میبینیم که کلماتی که منادی واقع شده اند برای کامل شدن معنایشان،نیاز به ما بعد خود دارند. 📢سوره #يس ۳۰ 🌹 يَا حَسْرَتاً عَلَى الْعِبَادِ مَا يَأْتِيهِم مِّن رَّسُولٍ إِلَّا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ 💬 #شاهد_مثال کلمه یا حسرتاً منادی شبه مضاف و منصوب می باشد چون برای کامل بودن معنای خود، به ما بعد نیاز دارد. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

✅ مسئله : حرف <یا> با ال جمع نمی شود. چون اجتماع دو مسبب تعریف، نادرست است. بنابراین، برای منادی واقع شدن اسم ال دار باید بین او و بین حرف یاء ، ایّها (اگر آن اسم مذکر است) و یا ایّتها(اگر آن اسم مؤنث است) فاصله شود. ↩️البته اگر منادی لفظ الله باشد میتواند یا بر سر آن در بیاید و این تنها اختصاص به این کلمه دارد 📢 سوره #بقره ۲۱ 🌹 يَا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ وَالَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ 📢 سوره #فجر ۲۷ 🌹 يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ 💬#شاهد_مثال بین یا و منادی در مثال اول ایها ودر مثال دوم ایتها فاصله شده است به خاطر همان دلیلی که گفته شد. ❓ ترکیب : ایها و ایتها منادی مبنی بر ضم منادی نکره مقصوده، ها تنبیه، اسم ال دار اگر جامد باشد عطف بیان است و اگر مشتق باشد نعت است. 💬#بدائة_النحو ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌 عامل منادی 1⃣ قول سیبویه : فعل محذوف مانند ادعو 2⃣ قول بعضی از نحویون مانند رضی و مبرد : عامل منادی ،حرف نداء می باشد #شرح_کافیه ج۱ ص ۱۳۱ 📌 حذف منادی 🔰 حذف تمام کلمه ی منادی: به همراه قرینه جایز است.( در این مسئله اقوال دیگری نیز می باشد) 📢 سوره #نساء ۷۳ 🌹 يَا لَيْتَنِي كُنتُ مَعَهُمْ فَأَفُوزَ فَوْزًا عَظِيمًا 💬#شاهد_مثال تقدیر کلام : یا قومی کنتُ.... 🔰 حذف یک حرف یا دو حرف از آخر منادی : این کار به عنوان تخفیف انجام میشود و به منادی در این حال منادی مرخم و به این عمل ترخیم( آسان و نرم کردن) می گویند. 🔎مانند یا سُعا: که اصلش یا سعادُ بوده است. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📣 تفاوت دو کلمه آخَر و آخِر از حیث معنی و لفظ در چیست؟ ✍🏼 این دو کلمه چهار تفاوت با هم دارند 1⃣ تفاوت اول در وزن: 🗯 «آخَر» بر وزن أفعل و اسم تفضیل است 🗯ولی «آخِر» بر وزن فاعل و اسم فاعل می‌باشد. 2️⃣ دوم درمؤنث: 🗯 مؤنث «آخَر» اُخری است ولی مؤنث «آخِر» آخرة . 3️⃣ سوم در معنی: 🗯 «آخَر» یعنی دیگر یا دیگری و «آخِر» یعنی پایان و انتها. 4️⃣ چهارم در گرفتن تنوین: 🗯«آخَر» غیرمنصرف است و تنوین نمی گیرد ولی «آخِر» منصرف است. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

♨️ تقسیمات اسم به اعتبارات مختلف #صرف ✅ تقسيم اسم باعتبار مسمّى: 1️⃣ به اعتبار دلالت بر كثرت و قلّت مسمّى: 🔸مفرد 🔸تثنيه 🔸جمع 2️⃣ به اعتبار معرفه و نکره: 🔸معرفه 🔸نكره 3️⃣ به اعتبار صغر و كبر: 🔸مصغّر 🔸مكبّر 4️⃣ به اعتبار تذكير و تأنيث: 🔸مذكّر 🔸مؤنّث 5️⃣ به اعتبار قوام و عدم قوام: 🔸ذات 🔸معنا 6️⃣ به اعتبار دلالتش بر فعل: 🔸مصدر 🔸غير مصدر ♨️ادامه دارد... ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

♨️ تقسیمات اسم به اعتبارات مختلف #صرف ✅ تقسيم اسم به اعتبار لفظ آن: 1️⃣به اعتبار حرف آخر: 🔸اسم صحيح الاخر 🔸اسم مقصور 🔸اسم ممدود 🔸اسم منقوص 2️⃣ به اعتبار اصل و فرع: 🔸اسم جامد 🔸اسم مشتق 3️⃣ به اعتبار قابليّت صرف: 🔸اسم متصرّف 🔸اسم غير متصرّف 4️⃣ به اعتبار پذیرش اعراب: 🔸اسم معرب 🔸اسم مبنی 5️⃣ به اعتبار تعداد حروف: 🔸اسم ثلاثى 🔸اسم رباعى 🔸اسم خماسى ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

🔻🔻ادامه ی مطالب درس منادی 📌 حذف حرف نداء ۲ 🔸از بین حروف ندا فقط حرف <یا> است که در شرایطی قابلیت حذف شدن را دارد و می‌توان آن را از منادی حذف کرد، ولی بقیه حروف ندا به‌ هیچ‌ عنوان این خصوصیت را ندارند و قابل حذف شدن نیستند.

✍🏼 چند نکته در مورد کلمه «اللهُمَّ» 1⃣همانطور که می دانید و گفته شده است، این کلمه یا الله بوده و حرف نداء حذف شده و میم مشدد به جای آن در آخر کلمه اضافه شده است و این عمل مخصوص لفظ الله می باشد. 2⃣ با وجود تعویض همچنان الله مبنی بر ضم و محلا منصوب است به عنوان مفعول به برای فعل محذوف. 3⃣ استعمالات اللهم : ♨️ برای ندای حقیقی؛ مانند جمله «اللهم اغفر ذنوبنا» ♨️ برای تمکین جواب در ذهن شنونده‌؛ مانند جمله «اللهم نعم» در جواب کسی که می پرسد: «أ زید الذی سرق؟!» ♨️ دلالت بر ندرت و کم اتفاق افتادن استثناء؛ گویا که به‌خاطر نادر بودنش، از خداوند برای اثبات آن کمک گرفته باشند؛ مانند «اللهم إلا أن یکون کذا.» 📚#موسوعة ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

🌸 اسعدالله ایامکم 🌸 سوره #مائده آیه ۵۵ إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ 🥀 اهل سنّت اعتراف نموده اند كه اين آيه در شأن آن حضرت نازل شده است، ولی مى ‏گويند ولى در لغت‏ عرب‏ به چند معنى آمده است : 1️⃣ يكى به معنى «اولى به تصرّف در امور دين و دنيا» كه مراد امام و خليفه باشد. 2️⃣ به معنى ناصر هم آمده است. 3️⃣ به معنى محبّ هم آمده است. 📢می گویند : چه مانع دارد كه مراد از « ولى » در آيه مباركه « ناصر» و « محبّ » باشد؟

📌 مبحــث سیزدهــــم 🌐 منصــوبات 💠 مفعول فیه ✍🏼 تعریف 📢 #الهدایه_فی_النحو: اسم فضلة منصوب قید للحدث یبیّن زمانه او مکانه 📢 #بدائة_النحو : اسم یدل علی زمان الحدث او مکانه علی تقدیر معنی (فی) قبله. 📢 #االنهجة_المرضیه : الظرف فی اصطلاحنا وقت او مکان ضُمِنا (فی) باطراد(یعنی متضمن معنای ظرفیت باشد) در ادامه توضیحش می آید. 📢#موسوعه : اسم منصوب یدل علی زمان و مکان و یتضمن معنی فی ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

✅جواب ✍️ لفظ « انما» در لغت عرب براى افاده معنای حصر استعمال می شود، بنابراین معنای آيه چنين خواهد بود : « ولىّ شما منحصر به خدا و رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و حضرت امير المؤمنین (علیه السلام) می باشد. » 🔹حال با توجه به خصوصیت " انما " ، اگر "ولی" به معنای « محبّ يا ناصر » باشد، ( نعوذ باللّه ) خطا و اشتباه در آیه قرآن لازم می آید، به این بیان که : ✍️ آیه شریفه قطعاً دارای حصر می باشد، ولی اگر "ولی" را به معنای "محب و ناصر" در نظر بگیریم این حصر از بین می رود زیرا : 1⃣ هر مؤمنى «محبّ» و «ناصر» ساير مؤمنان است.😌 2⃣ همچنين ملائكه نیز «محبّ» و «ناصر» مؤمنان هستند.😉 3⃣ بلكه بسياری از كفّار، دوستى با مؤمنان دارند و يارى شان مى‏ كنند.😊 📝با توجه به این معنا که "ولی" به معنای «محب و ناصر» باشد، انحصار به خدا و رسول خدا صلی الله علیه و آله و حضرت امير المؤمنین علیه السلام ندارد، در حالی که به طور قطع در آیه شریفه "حصر" وجود دارد و باید به گونه ای معنا شود که حصر معنا پیدا کند ✅ درنتیجه تنها وجه باقیمانده در معنای ولی، یعنی اولی به تصرف ، در آیه شریفه ثابت می گردد. فثبتت ولایت علی بن ابی طالب علیه السلام ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

♨️ اقسام مفعول فیه مفعول فیه داری دو قسم زمانی و مکانی می باشد که هر کدام از این دو قسم به محدود(مختص) و مبهم تقسیم می شوند. ✅ اسماء مختص یعنی اسمائی که داری حد معینی هستند مانند یوم_دار ✅ اسماء مبهم یعنی اسمائی که دارای حد معینی نیستند مانند حین_اَمام_دهر

🔰 اقسام مفعول فیه 🌹سوره #مؤمنون ۱۷ ✍🏼وَلَقَدْ خَلَقْنَا فَوْقَكُمْ سَبْعَ طَرَائِقَ وَمَا كُنَّا عَنِ الْخَلْقِ غَافِلِينَ ❓#شاهد_مثال کلمه ی فوق به عنوان مفعول فیه مکانی مبهم استفاده شده است. 🌹روایتی از امام صادق علیه السلام ✍🏼 القلبُ حرمَ الله و لاتسکن حرمَ الله غیر الله ❓#شاهد_مثال در این روایت حرم به عنوان مفعول فیه مکانی معین به کار رفته است 🌹سوره #يوسف ۱۲ ✍🏼أَرْسِلْهُ مَعَنَا غَدًا يَرْتَعْ وَيَلْعَبْ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ ❓#شاهد_مثال غدا در آیه مفعول فیه زمانی محدود(معین) است. 🌹 سوره #قاف ۳۹ ✍🏼 فَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ الْغُرُوبِ ❓#شاهد_مثال کلمه ی قبل به عنوان ظرف زمان مبهم به کار رفته است. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

🔰 عامل مفعول فیه 💯 فعل یا شبه فعلی(مصدر و وصف) که در ظرف واقع می شود، عامل نصب همان مفعول فیه می باشد. 🌹سوره #اسراء ۹۷ ✍🏼 وَنَحْشُرُهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَلَىٰ وُجُوهِهِمْ 🌹سوره #احزاب ۴۲ ✍🏼 وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلًا ❓#شاهد_مثال نحشرهم و سبحوه عامل مفعول فیه و فعل می باشد. ❗️أَعجَبَنی ضَربُکَ زَیداً یَومَ الجُمُعَةِ ✍🏼 این مثال در حاشیه الصبان آمده است. ❓#شاهد_مثال ضرب، مصدر است و عامل نصب یوم می باشد. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

🌹سوره #كهف ۲۳ ✍🏼وَلَا تَقُولَنَّ لِشَيْءٍ إِنِّي فَاعِلٌ ذَٰلِكَ غَدًا 🌹سوره#اسراء ۵۸ ✍🏼وَإِن مِّن قَرْيَةٍ إِلَّا نَحْنُ مُهْلِكُوهَا قَبْلَ يَوْمِ الْقِيَامَةِ ❓#شاهد_مثال فَاعِلٌ عامل نصب غداً می باشد و اسم فاعل است.هم چنین مهلکوها اسم فاعل ثلاثی مزید و عامل نصب قبل است. 🌹 روایتی از امام علی علیه السلام ✍🏼تَکلَّمُوا تُعرَفُوا فَإنَّ المَرءَ مَخبُوءٌ تَحتَ لِسانه ❓#شاهد_مثال مخبوء اسم مفعول است و عامل مفعول فیه که تحت است می باشد. 🌹 سوره #يونس ۹۱ ✍🏼 آلْآنَ وَقَدْ عَصَيْتَ قَبْلُ وَكُنتَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ ❓ گاهی نیز عامل مفعول فیه با وجود قرینه حذف می شود که در آین ایه عامل به قرینه ی ایه ی قبل حذف شده است. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

🔰 عامل مفعول فیه 🌐 تاخر و تقدم عامل از مفعول 📢 سوره #مائده ۳ 💬 الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ ♦️#شاهد_مثال اصل در هر عاملی این است که بر معمول خود مقدم شود اما گاهی جایز است موخر شود مانند این آیه که الیوم بر عامل خود مقدم شده است. 📢 سوره #تكوير ۲۶ 💬 فَأَيْنَ تَذْهَبُونَ ♦️#شاهد_مثال گاهی نیز واجب است مفعول فیه بر عامل خود مقدم شود مانند ایه که بخاطر صدارت طلب بودن خود مقدم شده است. 📢 سوره #بقره ۸۰ 💬 وَقَالُوا لَن تَمَسَّنَا النَّارُ إِلَّا أَيَّامًا مَّعْدُودَةً ♦️#شاهد_مثال گاهی نیز ممتنع است که عامل مقدم شود مانند جایی که ظرف محصور شده باشد. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

🔰 عامل مفعول فیه 💠 مواضع حذف عامل مفعول فیه 📢 سوره #انفال ۴۲ 💬 وَالرَّكْبُ أَسْفَلَ مِنكُمْ ♦️#شاهد_مثال گاهی واجب است عامل مفعول فیه حذف شود. مانند این مثال که ظرف، خبر واقع شده است. تقدیر کلام : الرکب یکون اسفل منکم 📣 در این مورد عامل محذوف میتواند از شبه فعل های عموم نیز باشد مانند کائن 📢 سوره #نحل ۹۶ 💬 مَا عِندَكُمْ يَنفَدُ وَمَا عِندَ اللَّهِ بَاقٍ ♦️#شاهد_مثال از دیگر مواردی که واجب است عامل مفعول فیه حذف شود در جایی ست که صله واقع شده باشد. 📣 در جایی که مفعول فیه صله باشد، عامل محذوفش فقط فعل عموم است نه شبه فعل به خلاف بالا. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

✅ نکته : هرگاه مفعول فیه، حال وصفت نیز واقع شود واجب است عاملش حذف شود. 🔻مانند : مررت بزید عندک مررت برجل عندک

✍️ علت و دلیل حذف « یا » از کلام 🔸کاربرد حروف نداء را این‌گونه گفته‌اند: «آگاهی دادن به مخاطب، به این‌که توجُّه خود را به منادی جلب نماید». ➖یعنی زمانی که منادی، حرف نداء را ذکر می‌نماید، درصدد آن است که به مخاطب بگوید: «توجُّه خود را به منِ منادی سوق بده»، حال درجایی که منادیٰ از قبل توجُّه خود را سوق داده باشد، منادی آن حرف نداء را حذف می‌نماید. ➖لذا مسأله «ذکر و حذفِ حرف نداء»، در افاده این کاربرد، تأثیر دارد، به این صورت که، اگر غرض منادی به آن، یعنی «آگاهی دادن» تعلُّق گرفته باشد، حرف نداء را ذکر می‌نماید و اگر غرض منادی به آن تعلُّق نگرفته باشد، حرف نداء را حذف می‌نماید. 👌مثلاً در این روایت پیامبر صلی‌الله علیه و آله: «مَعَاشِرَ النَّاسِ فَضِّلُوا عَلِیّاً فَإِنَّهُ أَفْضَلُ النَّاسِ بَعْدِی مِنْ ذَکَرٍ وَ أُنْثَی» به‌مقتضای حذف حرف نداء از "معاشر" کشف می‌نماییم که غرض پیامبر مکرّم اسلام (صَلَّی اللّه عَلَیْهِ و آلِهِ و سَلَّم) به «آگاهی دادن مردم به این‌که توجُّه خود را به منِ رسول جلب کنید» تعلُّق نگرفته است. ➖ زیرا به نظر می‌رسد مقتضای حالِ روایت، گویای آن است که تمامِ مخاطبین رسول خدا (صَلَّی اللّه عَلَیْهِ و آلِهِ و سَلَّم)، توجُّه خود را به ایشان جلب نموده‌اند، لذا پیامبر هم نیازی به ذکر حرف نداء به جهت آگاهی دادن به مخاطبین ندیده‌اند، بلکه اهمیت، در خود کلام حضرت و منادی می‌باشد. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯