3⃣ مفعول مطلق عددی👈🏼 تعداد وقوع عامل (حدث) را بیان می کند. ⭐️ویژگی ها 👈🏼 ۱_ بر اوزان مرّه می آید. ۲_ مثنی و جمع بسته می شود. ۳_ گاهی نیز به صورت عدد می آید که بعد از آن مصدر فعل واقع شده و آن عدد را تبیین می کند. مانند : جُلِدَ المجرمُ عشرَ جلدات 〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰 ❔سوره #حاقة ۱۴ .... وَحُمِلَتِ الْأَرْضُ وَالْجِبَالُ فَدُكَّتَا دَكَّةً وَاحِدَةً ❔سوره #نور ۲ الزَّانِيَةُ وَالزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا مِائَةَ جَلْدَةٍ ❔سوره #نور ۴ ... فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِينَ جَلْدَةً ❔سوره #ملك ۴ ثُمَّ ارْجِعِ الْبَصَرَ كَرَّتَيْنِ يَنقَلِبْ إِلَيْكَ الْبَصَرُ خَاسِئًا وَهُوَ حَسِيرٌ 〽️#شاهد_مثال ✅ در تمامی موارد مفعول مطلق تعداد انجام حدث را بیان می کند. اما بین مثال اول و سه مثال بعدی تفاوتی وجود دارد که آن تفاوت به این صورت است که در سه مثال آخر الفاظی که به عنوان مفعول مطلق در نظر گرفته شده اند در واقع نائب از مفعول مطلق اند چون به صورت مصدر نیامده اند. در ادامه الفاظی که نائب از مفعول مطلق می شوند را بیان خواهیم کرد.ان شاءالله. ╭═°═°═• 📖 •═°═°═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═°═°═• 📖 •═°═°═╯

2⃣ مفعول مطلق نوعی 👈🏼 هرگاه مفعول مطلق نوعِ عامل خود را بیان کند. ⭐️ویژگی ها 👈🏼 ۱_ موصوف واقع می شود. ۲_ اضافه می شود. ۳_ یا می تواند مضاف الیه واقع می شود. ۴_ در بعضی صور ال می گیرد. 〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰〰 ❔سوره #تحريم ۸ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَّصُوحًا ❔سوره #آل_عمران ۴۱ ... وَاذْكُر رَّبَّكَ كَثِيرًا وَسَبِّحْ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ ❔سوره #احزاب ۴۱ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْرًا كَثِيرًا ❔ سوره #شعراء ۲۲۷ .... وَذَكَرُوا اللَّهَ كَثِيرًا ❔سوره #نمل ۸۸ وَتَرَى الْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ ❔سوره #ابراهيم ۴۶ وَقَدْ مَكَرُوا مَكْرَهُمْ وَعِندَ اللَّهِ مَكْرُهُمْ 〽️#شاهد_مثال ✅ در تمامی موارد ، مفعول مطلق به صورت نوعی آمده است و موصوف واقع شده است. گاهی نیز چنانچه در آیه ی سوره شعرا وآل عمران مشاهده می کنید ، مفعول مطلق حذف شده و صفت آن باقی مانده است. در آیه ی سوره نمل و ابراهیم نیز مفعول مطلق به صورت مضاف آمده است. ╭═°═°═• 📖 •═°═°═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═°═°═• 📖 •═°═°═╯

📌احکام مفعول مطلق ⬅️نائبین مفعول مطلق (۱) ↩️سوره #نساء ۱۲۹ ⏺وَلَن تَسْتَطِيعُوا أَن تَعْدِلُوا بَيْنَ النِّسَاءِ وَلَوْ حَرَصْتُمْ فَلَا تَمِيلُوا كُلَّ الْمَيْلِ فَتَذَرُوهَا كَالْمُعَلَّقَةِ وَإِن تُصْلِحُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُورًا رَّحِيمًا ↩️سوره #اسراء ۲۹ ⏺وَلَا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَىٰ عُنُقِكَ وَلَا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَّحْسُورًا 🔷#شاهد_مثال 🔹1⃣ گاهی مفعول مطلق حذف شده و چند چیز می تواند به جای آن استعمال شود که یکی از انها ، لفظ کل می باشد. .البته به شرطی که این لفظ به مصدر عامل اضافه شده باشد ↩️سوره #بقره ۱۲۱ ⏺الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلَاوَتِهِ أُولَٰئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَمَن يَكْفُرْ بِهِ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ ↩️سوره #آل_عمران ۱۰۲ ⏺يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ 🔷#شاهد_مثال 🔹2⃣از دیگر مواردی که به جای مفعول مطلق می نشیند، لفظ حق می باشد.البته به شرطی که این لفظ به مصدر عامل اضافه شده باشد ↩️سوره #نور ۸ ⏺وَيَدْرَأُ عَنْهَا الْعَذَابَ أَن تَشْهَدَ أَرْبَعَ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ إِنَّهُ لَمِنَ الْكَاذِبِين 🔷#شاهد_مثال 🔹3⃣همانطور که در اقسام مفعول مطلق در ذیل مفعول مطلق نوعی چند مثال بیان شد که آنها نائب از مفعول مطلق واقع شده بودند این مثال نیز همانگونه است و اربع نائب مفعول مطلق است و نقش ترکیبی مفعول مطلق بر او اطلاق می شود. ╭═°═°═• 📖 •═°═°═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═°═°═• 📖 •═°═°═╯

📌 احکام مفعول مطلق ⬅️نائبین مفعول مطلق (۲) ⤵️سوره #طارق ۱۷ ⏺فَمَهِّلِ الْكَافِرِينَ أَمْهِلْهُمْ رُوَيْدًا 🔶#شاهد_مثال 🔸4⃣گاهی مفعول مطلق مصدری از عاملش نیست ، بلکه هم معنی مصدرش می آید.مانند رویدا همانند قعدتُ جلوساً ⤵️سوره #نوح ۱۷ ⏺وَاللَّهُ أَنبَتَكُم مِّنَ الْأَرْضِ نَبَاتًا 🔶#شاهد_مثال 🔸5⃣یکی دیگر از مواردی که به عنوان نائب مفعول مطلق واقع می‌شود، اسم مصدر می باشد که در این آیه نباتا نائب مفعول مطلق واقع شده است. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

⤵️سوره #مزمل ۸ ⏺وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَتَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلًا 🔶#شاهد_مثال 🔸6⃣همچنین مفعول مطلق(به صورت نیابتی) به صورت مصدر آمده است اما مصدر عاملش نیست بلکه فقط در حروف اصلی یکی هستند اما باب ثلاثی مزید آنها متفاوت است. ⤵️سوره #مائده ۱۱۵ ⏺قَالَ اللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُهَا عَلَيْكُمْ فَمَن يَكْفُرْ بَعْدُ مِنكُمْ فَإِنِّي أُعَذِّبُهُ عَذَابًا لَّا أُعَذِّبُهُ أَحَدًا مِّنَ الْعَالَمِينَ 🔶#شاهد_مثال 🔸7⃣گاهی نیز مصدر(مفعول مطلق) حذف شده و به جای آن ضمیر جانشین میشود. تقدیر آیه : لا اعذب العذابَ احداً ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

نائبین دیگر مفعول مطلق👇🏽 8⃣‌ لفظ "بعض" که اضافه شده باشد به مصدرِ عامل مانند : نصرتُه بعضَ النصر 9⃣ گاهی نیز وسیله ی مخصوص فعل از مصدر نیابت می‌کند. مانند : ضربتُه سوطاً 🔟 اسم اشاره که اضافه به مصدر عامل شده باشد. مانند نصرت ذلک النصر مفعول مطلق در روایات و زیارات👇🏼👇🏼 📜اِتَّقِ اللّهَ بَعْضَ التُّقَى وَإِنْ قَلَّ 📖#نهج‌البلاغه حکمت ۲۴۲ 📜صَلِّ صَلاةَ مُوَدِّعٍ؛ فإنّ فيها الوُصلَةَ و القُربى 📖#کافی جلد۴ صفحه ی ۲۶۱ 📜اعْلَمْ يَقينا أنّكَ لَن تَبْلُغَ أملَكَ ، و لن تَعْدُوَ أجلَكَ ، و أنّكَ في سبيلِ مَن كانَ قَبْلَكَ 📖#نهج‌البلاغه اللهم لک الحمدُ حمدَ الشاکرین 📜#زیارت_عاشورا ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌احکام مفعول مطلق ⬇️سوره #غاشية ۲۴ ▫️فَيُعَذِّبُهُ اللَّهُ الْعَذَابَ الْأَكْبَرَ 🔷🔸#شاهد_مثال مفعول مطلق به صورت معرف به ال نیز می تواند بیاید. ⬇️سوره #شعراء ۲۲۸ ▫️... وَسَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنقَلَبٍ يَنقَلِبُونَ 🔷🔸#شاهد_مثال تقدیم مفعول مطلق بر عامل خود جایز نيست اما در مواردی بر عامل خود مقدم می شود که در این مثال ایّ مفعول مطلق واقع شده(به صورت نیابی) و چون که صدارت طلب است در نتیجه مفعول مطلق بر عامل خود مقدم شده است. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌 احکام مفعول مطلق ⬇️سوره #ملک ۱۱ ▫️فَاعْتَرَفُوا بِذَنبِهِمْ فَسُحْقًا لِّأَصْحَابِ السَّعِيرِ ⬇️سوره #هود ۴۴ ▫️وَقِيلَ يَا أَرْضُ ابْلَعِي مَاءَكِ وَيَا سَمَاءُ أَقْلِعِي وَغِيضَ الْمَاءُ وَقُضِيَ الْأَمْرُ وَاسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِيِّ وَقِيلَ بُعْدًا لِّلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ 🔷🔸#شاهد_مثال در مواردی عامل مفعول مطلق حذف شده است. مانند این دو مثال که مفعول مطلق جانشین فعل خودش شده است.

⬇️سوره #نساء ۱۶۴ ▫️....كَلَّمَ اللَّهُ مُوسَىٰ تَكْلِيمًا ⬇️سوره#إسراء ۶۳ ▫️قَالَ اذْهَبْ فَمَن تَبِعَكَ مِنْهُمْ فَإِنَّ جَهَنَّمَ جَزَاؤُكُمْ جَزَاءً مَّوْفُورًا ⬇️سوره #صافات ۱ الی ۳ ▫️وَالصَّافَّاتِ صَفًّا،فَالزَّاجِرَاتِ زَجْرًا،فَالتَّالِيَاتِ ذِكْرًا ⬇️سوره #اعراف ۱۴۶ ▫️وَإِذْ قَالَتْ أُمَّةٌ مِّنْهُمْ لِمَ تَعِظُونَ قَوْمًا اللَّهُ مُهْلِكُهُمْ أَوْ مُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا قَالُوا مَعْذِرَةً إِلَىٰ رَبِّكُمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ 🔷🔸#شاهد_مثال عامل مفعول مطلق هم می تواند فعل باشد هم مصدر و هم به صورت اسم فاعل و اسم مفعول نیز می آید. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

🔘 سوره #مريم ۷ 💬 يَا زَكَرِيَّا إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ يَحْيَىٰ لَمْ نَجْعَل لَّهُ مِن قَبْلُ سَمِيًّا 🔘 سوره #فاتحه ۵ 💬 إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ 👁‍🗨#شاهد_مثال نوع سوم از اشکال مفعول ، به گونه ای ست که می تواند به صورت ضمیر متصل یا منفصل بیاید.

🖇 مبـــــحث یازدهـــــم 🌐 منصـــــوبات 📌 مفعول به ⤵️ تعریفات 📢 #بدائة_النحو : هو ما وقع علیه فعلُ الفاعل و هو منصوب و العامل فیه هو الفعل و شبهه. 📢 #الهدایة_فی_النحو : هو اسم فضلة منصوب یدل علی شیء وقع علیه فعلُ الفاعل اثباتاً او نفیاً.

🔘 سوره #مريم ۳۰ 💬 قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا 🔘 سوره #إسراء ۶۳ 💬 قَالَ اذْهَبْ فَمَن تَبِعَكَ مِنْهُمْ فَإِنَّ جَهَنَّمَ جَزَاؤُكُمْ جَزَاءً مَّوْفُورًا 🔘 سوره #طه ۱۰ 💬 إِذْ رَأَىٰ نَارًا فَقَالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ نَارًا لَّعَلِّي آتِيكُم مِّنْهَا بِقَبَسٍ أَوْ أَجِدُ عَلَى النَّارِ هُدًى 👁‍🗨#شاهد_مثال گاهی نیز مفعول به می تواند به صورت جمله واقع شود که این مخصوص ماده ی قول و هم معنی این ماده است . ✅ گاهی چند جمله مفعول واقع می‌شود.(آیه ی سوره طه👆🏼) 🔘 سوره #بقره ۱۷ 💬 مَثَلُهُمْ كَمَثَلِ الَّذِي اسْتَوْقَدَ نَارًا فَلَمَّا أَضَاءَتْ مَا حَوْلَهُ ذَهَبَ اللَّهُ بِنُورِهِمْ وَتَرَكَهُمْ فِي ظُلُمَاتٍ لَّا يُبْصِرُون 👁‍🗨 #شاهد_مثال پنجمین نوع از اشکال مفعول، جایی ست که به صورت جار و مجرور بیاید که مفعول باواسطه نامیده می شوند و در محل نصب قرار دارند. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌 احکام مفعول به 💡اصل و قاعده بر این است که هر عاملی مقدم بر معمول خودش است . هم چنین مفعول موخر از فاعل و عامل خود می‌باشد. زیرا فاعل جزئی از فعل بوده و جزء همیشه به کل متصل است. 🔘سوره #أعراف ۲۹ ،۳۰ 💬كَمَا بَدَأَكُمْ تَعُودُونَ،فَرِيقًا هَدَىٰ وَفَرِيقًا حَقَّ عَلَيْهِمُ الضَّلَالَةُ إِنَّهُمُ اتَّخَذُوا الشَّيَاطِينَ أَوْلِيَاءَ مِن دُونِ اللَّهِ وَيَحْسَبُونَ أَنَّهُم مُّهْتَدُونَ 🔘 سوره #مائده ۷۰ 💬 لَقَدْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَأَرْسَلْنَا إِلَيْهِمْ رُسُلًا كُلَّمَا جَاءَهُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَىٰ أَنفُسُهُمْ فَرِيقًا كَذَّبُوا وَفَرِيقًا يَقْتُلُونَ 👁‍🗨#شاهد_مثال مفعول به می تواند با وجود قرینه بر عامل خود مقدم شود. این تقدم جایر است. 🔘 سوره #غافر ۸۱ 💬 وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ فَأَيَّ آيَاتِ اللَّهِ تُنكِرُونَ 👁‍🗨 #شاهد_مثال اگر مفعول به از اسماء صدارت طلب باشد ، واجب است بر عامل خود مقدم شود. 🔘 سوره #ضحى ۹،۱۰ 💬 فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ، وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ 👁‍🗨 #شاهد_مثال هرگاه مفعول برای فعلِ جواب شرط باشد و بین آن و بین جواب فاصله ای ایجاد نشده باشد. ادات شرط نیر امّا باشد. در این صورت نیز واجب است مفعول مقدم شود. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

⬇️سوره #محمد ۴ ▫️فَإِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقَابِ حَتَّىٰ إِذَا أَثْخَنتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثَاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَإِمَّا فِدَاءً حَتَّىٰ تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزَارَهَا ..... 🔷🔸#شاهد_مثال از دیگر مواردی که عامل مفعول مطلق حذف شده است جایی ست که مفعول مطلق برای تفصیل معنای مجملِ ماقبل آمده باشد. ⬇️سوره #انفال ۷۴ ▫️وَالَّذِينَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالَّذِينَ آوَوا وَّنَصَرُوا أُولَٰئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَّهُم مَّغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ 🔷🔸#شاهد_مثال مورد سوم از مواردی که عامل مفعول مطلق حذف می شود جایی ست که مفعول مطلق برای تاکید مضمون جمله ی ماقبل آمده باشد. از همین موارد است کلماتی مانند : حتماً ، قطعاً ، یقیناً ، البتةً، ایضاً ، شکراً ، هنیئاً ، سبحانَ الله ، معاذَ الله و.... ✅اهلاً و سهلاً مفعول مطلق نیست. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

🔘 سوره #آل_عمران 💬 فَنَادَتْهُ الْمَلَائِكَةُ وَهُوَ قَائِمٌ يُصَلِّي فِي الْمِحْرَابِ أَنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحْيَىٰ مُصَدِّقًا بِكَلِمَةٍ مِّنَ اللَّهِ وَسَيِّدًا وَحَصُورًا وَنَبِيًّا مِّنَ الصَّالِحِينَ 🔘 سوره #توبة ۴۰ 💬 إِلَّا تَنصُرُوهُ فَقَدْ نَصَرَهُ اللَّهُ 👁‍🗨 #شاهد_مثال گفته شد که اصل این است که فاعل مقدم باشد بر مفعول به. اما هر گاه مفعول ، ضمیرمتصل باشد و فاعل اسم ظاهر باشد واجب است بر فاعل مقدم شود. 🔘 سوره #زمر ۸ 💬 وَإِذَا مَسَّ الْإِنسَانَ ضُرٌّ دَعَا رَبَّهُ مُنِيبًا إِلَيْهِ 👁‍🗨 #شاهد_مثال به طور کلی هرگاه قرینه ای بر تقدیم مفعول بر فاعل داشته باشیم ، می‌توانیم انرا مقدم کنیم. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌 احکام مفعول به 🔘 سوره #بقره ۱۲۴ 💬 وَإِذِ ابْتَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ .... 👁‍🗨 #شاهد_مثال از مواردی که واجب است مفعول بر فاعل مقدم شود جایی ست که به فاعل ضمیری متصل شده باشد که راجع به مفعول به باشد. که در این مثال ضمیر هاء متصل به ربُه شده است که به ابراهیم عود می کند. 🔘 سوره #أنعام ۵۹ 💬 وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ 🔘 سوره #فاطر ۲۸ 💬 وَمِنَ النَّاسِ وَالدَّوَابِّ وَالْأَنْعَامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ كَذَٰلِكَ إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ غَفُورٌ 👁‍🗨#شاهد_مثال همچنین هرگاه فاعل به وسیله ی ادات حصر، محصور شده باشد تقدیم مفعول واجب است. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌انواع مفعول به 🔘 سوره #نور ۵۶ 💬 وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ 👁‍🗨 #شاهد_مثال نوع اول از انواع مفعول به، جایی ست که به صورت اسم ظاهر صریح بیاید. 🔘 سوره #حجرات ۱۲ 💬 ... أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَن يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَّحِيمٌ 👁‍🗨 #شاهد_مثال مفعول به می تواند به صورت اسم ظاهر موول بیاید و این در جایی ست که حرف مصدری بر سر جمله آمده باشد. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

6⃣ تاءنوع : بر وزن فعلة، بر نوع کار دلالت دارد.مانند : لِبسَة : طرز پوشیدن ↩️ ما اَجمَلُ لِبسَتَهُ : طرز پوشیدن او چه زیباست! مانند : جلسة: نوع نشستن ↩️جلسَتُهُ جلسةُ الاُمراءِ : طرز نشستن او مانند امیران است 7️⃣ تاءمبالغه، مانند: مدرسة یعنی جایی که در آن بسیار درس می‌خوانند. 8️⃣ تاءعوض: به تائی که عوض از حرف عله‌ی محذوف آورده می‌شود می‌گویند : وصل =» صلة ، مثل اقامة 9️⃣ تاء زیادی در مبالغه، مانندعلّام : بسیار دانا فهّام : بسیار فهمیده صَبّار : بسیار شکیبا ↩️ و علامة ، فهّامة ، صَبّارَة یک درجه بالاتر از اسم‌های قبلی هستند. ↩️ تاء در آن‌ها نشانه‌ی مؤنث نیست. مانند: رجلٌ علّامة ، إمرأة عَلّامَة 🔸مؤنث و مذکر در اسم مبالغه معمولاً يكسان است و این تاء فقط دلالت بر كثرت مبالغه دارد.

از دیگر موارد وجوبی و سماعیِ حذف عامل : اهلاً و سهلاً تقدیر کلام : اتیتَ قوماً اهلاً و اتیتَ مکاناً سهلاً ✅ موارد قیاسیِ حذف عامل مفعول به عبارتند از ابوابی که به این موضوع اختصاص داده شده اند که باب های : اختصاص تحذیر اغراء و اشتغال نام دارند. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌احکام مفعول به 🔘 سوره #آل_عمران ۱۲۹ 💬 وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ يَغْفِرُ لِمَن يَشَاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَاءُ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ 👁‍🗨#شاهد_مثال حذف مفعول به با قرینه جایز است. تقدیر کلام : یغفر الذنوبَ 🔘 سوره #بقره ۲۱۹ 💬 وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ 🔘 سوره #نساء ۱۷۱ 💬 انتَهُوا خَيْرًا لَّكُمْ إِنَّمَا اللَّهُ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ 👁‍🗨 #شاهد_مثال حذف عامل مفعول به با وجود قرینه جایز است و گاهی به صورت وجوبی و سماعی حذف شده است (درمثال دوم) تقدیر کلام : ینفقون العفو تقدیر کلام : اقصدوا خیراً لکم ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

✍🏼📚 انواع (تاء) دونقطه در ادبیات عرب 1️⃣ تاءتأنیث که نشانه‌ی مؤنث است. مانند: فاطمة ، طاهرة 2️⃣ تاءوحدت در اسم جنس، مانند : برتقالة = یک پرتقال ، شجرة = یک درخت ↩️ این قاعده سماعی است و برای هر اسمی عمومیت ندارد. ↩️ ضمناً کلمه‌ای مانند « شَجر» مفهوم کلّی و جمعی دارد اما وقتی مفرد و مثنای آن را بخواهیم، « ة »به آخرش اضافه می‌شود. 3️⃣ تاءنقل (از وصفیت به اسمیت) مانند: حقیقة که اصل آن حقیق، مشتق بوده به‌وسیله «ة» از معنی وصفیت خارج‌شده است و مانند: رذيل = رذيلة 4️⃣ تاءمرة : به آخر مصدری وصل می‌شود تا یک مرتبه را برساند. مانند: ضربة: یک بار زدن، شَربَة : یک‌بار نوشیدن 5⃣ تاءمصدری، مانند: قراءة – كتابة 💡ادامه دارد....

📌 مفعول به ♨️ ابواب قیاسی حذف عامل مفعول به 1⃣ اختصاص 💡تعریف اختصاص 📢 #الهدایة_فی_النحو : نصبُ الاسم بفعل محذوف (اخص ، اعنی) و الاسم المنصوب یقع بعد ضمیر غیرِ غائب لبیان المراد منه. نحو : نحنُ الطلابَ شعارُنا الجدُّ 📢 #النهجه_المرضیه: هو تخصیصُ حکم عُلِق بضمیر ، من اسم ظاهر معرفة معمول لاخص واجب الحذف. نحو : نحن العربَ اسخی من بذل 💡تخصیص دادن حکمِ مربوط به ضمیر به اسم ظاهر معرفه ای ست که معمول برای فعل اخص محذوف می باشد و حذف آن واجب است. تطبیق بر مثال : نحن = ضمیر حکمِ ضمیر : سخاوت اسم ظاهر معرفه : عرب ترجمه : ما (اختصاص می دهم) عرب ها فقط سخی ترین مردم هستیم از لحاظ بخشش. 💬 ادامه دارد... ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

💡 تعریف اختصاص 📢 #بدائة_النحو : هو تخصیص حکم مذکور لضمیر حاضر باسم ظاهر معرفة بعده. و ذلک الاسم منصوب علی المفعولیّه بفعل محذوف ک《اخص》 💬 سوره #احزاب ۳۳ ↩️ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا ❔ #شاهد_مثال اهل البیت منصوب است بنابر مفعولیت در باب اختصاص به تقدیر : اخص اهل البیت 📢 #شرح_ابن_عقیل: قصر حکم مسند لضمیر علی اسم ظاهر معرفه ، یذکر بعده معمولاً لاخص محذوفاً وجوباً 📢 #موسوعه : هو اسم ظاهر معرفة یقع بعد الضمیر لغیر الغائب و یکون مفعول به لفعل الواجب الحذف مع فاعله. نحو : نحن انصارَ الحق ، نقول الصدق 📖 قال النبی (ص): «نحن معاشرَ الانبیاء أشدُ الناس بلاءً»: پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمودند: ‌ما گروه پیامبران مورد شدید‌ترین بلاها واقع می‌شویم؛ در این حدیث شریف "معاشر" اسم مختص و منصوب بنا بر مفعول‌به برای "أخُصُّ" محذوف است. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌 غرض از اختصاص 1⃣ فخر فروشی : مانند عَلَیَّ ایُها الجوادُ یعتمد الفقیر : غرض گوینده این می باشد که اولا فقط مم بخشنده هستم و فقیر تنها برمن تکیه میکند و ثانیا این بخشندگی باعث فخر فروشی او شده است. و مانند آیه ی تطهیر. 2⃣ تواضع : انِّی ایُها العبد فقیر الی عفوِالله : تواضع دربرابر خدای متعال به این بیان که تنها من نیازمند بخشش تو هستم. 4⃣ بیان مراد از ضمیر مانند نحنُ العرب اقری الناس للضیف 📌 اشکال اسم مختص 1⃣ ایّها و ایّتُها : مبنی بر ضم و دارای صفت معرف به ال 2⃣معرف به ال : منصوب 3⃣به صورت اضافه : منصوب مانند انَّ سلمانَ مِنّا اهلَ البیت 4⃣عَلَم : منصوب ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌 مفعول به ♨️ ابواب قیاسی حذف عامل مفعول به 2⃣ تحذیر 📖 تعریف تحذیر 💬 #بدائه_النحو و #موسوعه : تنبیهُ المخاطب علی امر مکروه لیجتنبه. و ذلک الامر المکروه منصوب علی المفعولیّه بفعل امر محذوف وجوبا ک《احذر》 و یا افعال امر دیگری مانند : اجتنب، اتّقِ، باعِد، قِ ، صُن. 📢 سوره #شمس ۱۳ فَقَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ نَاقَةَ اللَّهِ وَسُقْيَاهَا 💭#شاهد_مثال ناقه، مفعول برای فعل احذر محذوف می باشد. ⬅️ مانند سخن امام حسین علیه السلام: ایّاک و الغیبه فانّها اِدامُ کلابِ النار. 🔸 از برخورد با غیبت دوری کن، زیرا غیبت خورش سگ های جهنم است. ✅ در روایات معصومین موارد متعددی از باب تحذیر آمده است‌‌. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

💬#النهجه_المرضیه : الزامُ المخاطب الاحترازَ من مکروه به معنی وادار کردن مخاطب به دوری از امر ناپسند. 💬 #الهدایة_فی_النحو : تنبیهُ المخاطبِ امراً مکروهاً لیجتنبه و هو منصوب بفعل محذوف یناسب المقام ، ایّاک من النمیمه (سخن چینی) ✅ ارکان تحذیر 1⃣ محذِّر : متکلم (برحذر دارنده، ترساننده) 2⃣ محذَّر : مخاطب (برحذر داشته شده، ترسیده شده) 3⃣ محذَّر منه (ترسانده شده از آن) : مانند نمیمه، غیبت ، ناقه (در مثال های بالا) 4⃣ محذر به (ترسانده شده به آن) : اسم منصوب ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌 اسلوب و اشکال باب تحذیر 📢 همانطور که گفته شد حذف عامل در باب تحذیر واجب است امّا این حذف فقط در برخی از اشکالِ باب تحذیر واجب است ودر موارد دیگر واجب نیست. 🔴 موارد وجوبی 1⃣ وقتی که تحذیر به وسیله ایّاک و فروعش انجام شود، حدف عامل واجب است. مانند ایّاکم و الفُرقه. 2⃣ اگر تحذیر در قالب عطف واقع شده باشد یعنی دو محذرمنه به هم عطف شده باشند. الکذبَ و الخداعَ و مانند آیه ی ۱۳ سوره شمس (ناقة اللهِ و سقیاها) 3⃣ اگر محذرمنه تکرارشود. الطریقَ الطریق و مانند سخن امیرالمومنین علیه السلام: العملَ العملَ ثم النهایة النهایة (نهج البلاغه، خطبه ۱۷۵) ⚪️ در غیر این سه مورد درباب تحذیر حذف عامل واجب نیست بلکه اظهار آن جایز است. مانند : نفسَک الشرَّ 📣 باتوجه به این سه مورد ، گاهی فقط محذرمنه ذکر میشود و گاهی فقط محذر و گاهی نیز هردو ذکر می شوند. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌 مفعول به ♨️ ابواب قیاسی حذف عامل مفعول به 3⃣ اغراء 📖 تعریف اغراء 📢 #النهجه_المرضیه : الزامه العکوف علی ما یحمد العکوف علیه. مانند اخاکَ والاحسان علیه 🗯 الزام مخاطب بر توجه به چیزی که توجه به آن قابل ستایش است. 📢 #الهدایة_فی_النحو: تشویقُ المخاطب علی امر محمود لیفعله و هو منصوب بفعل محذوف یناسب المقام. 📢 #بدائة_النحو و #موسوعه: تنبیهُ المخاطب علی امر محبوب لیفعله و ذلک الامر منصوب علی المفعولیه لفعل امر محذوف وجوباً مانند سخن امیرالمومنین عليه السلام : الفَرائضَ الفَرائضَ أدُّوها إلَى اللّه ِ تُؤَدِّكُم إلَى الجَنَّةِ نهج البلاغه خطبه ۱۶۷ ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌 اشتغال ✍🏼 ارکان باب اشتغال 1⃣ مشغول عنه : اسم مقدم 2⃣ مشغول : عامل(فعل متعدی یا شبه فعل متعدی) 3⃣ مشغول به : ضمیر یا اسم مضاف به ضمیر به عبارت دیگر، اسمی که نسبت به اسم قبل، سببیت دارد. 📢 سوره #نحل ۵ ↩️وَالْأَنْعَامَ خَلَقَهَا لَكُمْ فِيهَا دِفْءٌ وَمَنَافِعُ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ ☑️#شاهد_مثال انعام اسم مقدم و مشغول عنه می باشد(مفعول برای فعل محذوف)، خَلَقَ مشغول می باشد و همچنین ضمیر ها مشغول به است. 📢 سوره #يس ۳۹ ↩️وَالْقَمَرَ قَدَّرْنَاهُ مَنَازِلَ حَتَّىٰ عَادَ كَالْعُرْجُونِ الْقَدِيمِ ☑️ #شاهد_مثال نمونه ی دیگری از موارد باب اشتغال در قرآن کریم می باشد که القمر اسم مشغول عنه، قدرنا مشغول و ضمیر هاء مشغول به می باشد. ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌 مفعول به ♨️ ابواب قیاسی حذف عامل مفعول به 4⃣ اشتغال 📖 تعریف اشتغال 📢 #الهدایة_فی_النحو: هو اسم اُضمِر عامله وجوباً بشرط تفسیره بفعل او شبهه یُذکر بعده، یشتغل ذلک الفعلُ عن ذلک الاسم بضمیره او متعلقه بحیثُ لو سُلِّط علیه هو او مناسبه لَنَصَبَه. 📢 #النهجه_المرضیه: هو ان یتقدم اسم و یتاخر فعل او شبهه قد عمل فی ضمیرِه او سَبَبِیِّه لولا ذلک لَعَمِلَ فیه او فی موضعه. 📢#بدائة_النحو: هو ان یشغل عامل عن العمل فی اسم متقدم علیه بالعمل فی ضمیره او المضاف الی ضمیره بحیث لو فرغ منه لعمل النصب فی ذلک الاسم. #موسوعه : هو ان یتقدم اسم واحد و یتاخر عنه عامل یعمل فی ضمیره مباشرتاً او فی سبب ضمیره، بحیث لو خلا الکلام من الضمیر الذی یباشره العامل و من سببه و تفرغ العامل للمتقدم لعَمِل النصب فیه لفظاً او محلاً ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯