1⃣مبحث اول1⃣ ✅ کلام و کلمه و اقسام آن سوره مبارکه #فاتحه آیه ی ۵ إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ ❓#شاهد_مثال👇🏽 ایّاک ضمیر منفصل منصوبی و مفعول به است و رکن کلام نیست در نتیجه جمله ی فعلیه محسوب می شود. 📍📍📍📍📍📍📍📍📍📍📍📍📍📍📍 سوره مبارکه #هود آیه ی ۷۶ يَا إِبْرَاهِيمُ أَعْرِضْ عَنْ هَٰذَا إِنَّهُ قَدْ جَاءَ أَمْرُ رَبِّكَ وَإِنَّهُمْ آتِيهِمْ عَذَابٌ غَيْرُ مَرْدُودٍ ❔#شاهد_مثال ( یا ) حرف ندا جانشین ادعو و اطلب است در نتیجه جمله فعلیه محسوب می شود نه اسمیه. 📖📚 #هدایه_فی_ثوبها_الجدید 📝📝📝📝📝📝📝📝📝📝📝📝📝📝📝 سوره #انعام آیه ی ۲۷ وَلَوْ تَرَىٰ إِذْ وُقِفُوا عَلَى النَّارِ فَقَالُوا يَا لَيْتَنَا نُرَدُّ وَلَا نُكَذِّبَ بِآيَاتِ رَبِّنَا وَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ ❓#شاهد_مثال👇🏽 یکی از علامات اسم منادی واقع شدن است. پس چرا در این آیه لیت که حرف است منادی واقع شده است؟ در این آیه منادی قوم بوده که باقرینه حالیه حذف شده است 📓📚 #النهجه_المرضیه https://eitaa.com/joinchat/1592918097C5b9951717e

سوره #انعام ۵۹ وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِن وَرَقَةٍ إِلَّا يَعْلَمُهَا وَلَا حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُّبِينٍ 💯 شاهد مثال فاعل(من ورقه) می تواند در صورتی که قبلش نفی یا شبه نفی باشد و خودش نیز نکره باشد مجرور به مِن آید. سوره #نور ۳۶_۳۷ فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَن تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ يُسَبِّحُ لَهُ فِيهَا بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ🔆 رِجَالٌ لَّا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَن ذِكْرِ اللَّهِ وَإِقَامِ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ يَخَافُونَ يَوْمًا تَتَقَلَّبُ فِيهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ 🔱 هر گاه فاعل جواب از سوال مقدر قرار بگیرد جایز است عاملش حذف شود. در این جا رجال فاعل فعل محذوفی ست و جواب از سوال مقدر است. (من یسبحه؟ رجال) البته بعضی رجال را خبر برای مبتدای محذوف دانسته اند. به تقدیر المسبح له رجال سوره #ممتحنه ۱۲ يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا جَاءَكَ الْمُؤْمِنَاتُ يُبَايِعْنَكَ عَلَىٰ أَن لَّا يُشْرِكْنَ بِاللَّهِ شَيْئًا وَلَا يَسْرِقْنَ وَلَا يَزْنِينَ وَلَا يَقْتُلْنَ أَوْلَادَهُنَّ وَلَا يَأْتِينَ بِبُهْتَانٍ يَفْتَرِينَهُ بَيْنَ أَيْدِيهِنَّ وَأَرْجُلِهِنَّ وَلَا يَعْصِينَكَ فِي مَعْرُوفٍ فَبَايِعْهُنَّ وَاسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ ♨️ شاهد مثال مومنات فاعل فعل جاء است پس چرا فعل مذکر آمده است؟ شاهد در فصل بین فعل و فاعل است (کاف مفعول) در نتیجه فعل مذکر آمده است 📕📒 #النهجه_المرضیه 💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐💐 🆔@shahed_adabiyat

🔻🔻🔻 سوره #بقره ۲۸۰ وَإِن كَانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلَىٰ مَيْسَرَةٍ وَأَن تَصَدَّقُوا خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ #شاهد_مثال 💬 در تمامیت کان می باشد و به معنی حَضَرَ آمده است در نتیجه به فاعل اکتفا کرده است. سوره #هود ۱۷۷ وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ لَجَعَلَ النَّاسَ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلَا يَزَالُونَ مُخْتَلِفِينَ #شاهد_مثال 💬 در لایزالون می باشد که همانطور که گفتیم شرط استعمال زال به عنوان فعل ناقصه تقدم نفی است که در اینجا رعایت شده است و مختلفین نیز خبر لایزالون می باشد و به معنی استمرار است. سوره #يوسف ۹۶ فَلَمَّا أَن جَاءَ الْبَشِيرُ أَلْقَاهُ عَلَىٰ وَجْهِهِ فَارْتَدَّ بَصِيرًا قَالَ أَلَمْ أَقُل لَّكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ مِنَ اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ #شاهد_مثال 💬 در ارتد می باشد که جزو افعالی ست که ملحق به صار محسوب میشود و اسم و خبر میگیرد. 📚 #النهجه_المرضیه

دو شرط از شرایط عمل حروف شبیه به لیس در ذیل شاهدمثال ها بیان شد. شرط سوم: بعد از این حروف ان زائده واقع نشود. 🖇 این سه شرط باید در جمله ای که "ما" شبیه به لیس قرار دارد، وجود داشته باشد. در کتاب #النهجه_المرضیه و #بدائه_النحو شرط چهارمی را برای "ما" ذکر کرده اند. ↩️شرط چهارم : اگر معمول خبر غیرظرف و جارومجرور باشد و بر اسم ما مقدم شود ، ما عمل نمی کند. ✅ در کتاب #ابن_عقیل دو شرط دیگر برای "ما" ذکر کرده است. 1⃣ : "ما"تکرار نشود. 2⃣ :بدل موجبی برای خبر "ما" نیامده باشد. 🖇اما در "اِن" شبیه به لیس فقط دو شرط اول باید وجود داشته باشد و از آنجا که غالبا با الاّ استعمال می شود در نتیجه غالبا عمل نمی کند. 📖سوره #يوسف ۳۱ وَقُلْنَ حَاشَ لِلَّهِ مَا هَٰذَا بَشَرًا إِنْ هَٰذَا إِلَّا مَلَكٌ كَرِيمٌ 📖سوره #انعام ۲۹ وَقَالُوا إِنْ هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا وَمَا نَحْنُ بِمَبْعُوثِينَ #شاهد_مثال 📝 ان نافیه می باشد و بعد از آن الّا آمده است در نتیجه مهمل گردیده است 🔳 @shahed_adabiyat

‌🖇 "لا" شبیه به لیس نیز علاوه برسه شرط اول "ما" ، داری شرط چهارمی می باشد که اسم و خبر آن باید نکره باشد. ❌اما در کتاب #النهجه_المرضیه ، مصنف شرط عدم زیادت "ان" را برای "لا" بیان نکرده است. چون در کلام عرب ان زائده بعد از لا واقع نشده است. 🖇 برای حرف "لات" در کتاب #الهدایه_فی_النحو فقط دو شرط ذکر کرده اند که عبارتند از : 1⃣ : اسم و خبر آن از اسماء زمان باشد مانند حین و ساعه. 2⃣ یکی از دومعمولش حذف می شود که آن محذوف غالبا اسم لات می باشد. 📖سوره #صاد ۳ و لَاتَ حِينَ مَنَاصٍ #شاهد_مثال 📝 در این آیه اسم لات حذف شده است و خبر آن باقی مانده است. ✅ در کتاب #بدائه_النحو علاوه بر این دو شرط ، شروط عمل لا را نیز برای لات واجب دانسته است. 🔳 @shahed_adabiyat

📌 تخفیف حروف مشبه بالفعل إِنَّ(مکسوره) 📢سوره #زخرف ۳۵ وَزُخْرُفًا وَإِن كُلُّ ذَٰلِكَ لَمَّا مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَالْآخِرَةُ عِندَ رَبِّكَ لِلْمُتَّقِينَ 📢سوره #هود ۱۱۱ وَإِنَّ كُلًّا لَّمَّا لَيُوَفِّيَنَّهُمْ رَبُّكَ أَعْمَالَهُمْ إِنَّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ خَبِيرٌ 🔷#شاهد_مثال در هر دو آیه إِنَّ به صورت مخفف آمده است که در این صورت غالبا عمل رفع و نصب نمی کند مانند آیه ی اول ، ولی گاهی نیز عمل کرده است مانند آیه دوم. ✅ اگر إِنَّ مخفف شد برای فرق بین ان مخففه از ثقیله و ان نافیه یک لام بر سر خبر می آید. ❇️البته اگر کلام به گونه ای باشد که تناسب با نفی نداشته باشد ، پس وقوع لام فارقه ضرورتی ندارد.(#النهجه_المرضیه ) 📢سوره #قلم ۵۱ وَإِن يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ 📢سوره #زمر ۵۶ أَن تَقُولَ نَفْسٌ يَا حَسْرَتَا عَلَىٰ مَا فَرَّطتُ فِي جَنبِ اللَّهِ وَإِن كُنتُ لَمِنَ السَّاخِرِينَ 🔷#شاهد_مثال هرگاه بعد از آن مخففه از ثقیله فعل بیاد ، وجوبا عمل نمی کند و در این حالت ، فقط افعال ناسخه بعد از آن واقع می شود. 📚#الهدایه_فی_النحو ⚫️ @shahed_adabiyat

🌐 مبحث دهم 🌀 منـــــصــوبات 📌 مفعول مطلق 🔊 تعریفات 💬#بدائه_النحو : هو مصدر منصوب يُؤْتَى به لتاکید عامله او بیان نوعه او عدده. 💬#الهدایه_فی_النحو : هو اسم فضلة منصوب قیدُ لنفس الحدث 💬#النهجه_المرضیه : المصدر الفضله الموکِّد لعامله او المبیِّن لنوعه او عدده 💬#شرح_ابن_عقیل : المصدر المنتصب توکیداً لعامله ، او بیاناً لنوعه ، او عدده ازتعریف اول و سوم و چهارم ، اقسام(انواع) آن دانسته می شود اما در تعریف دوم ، مصنف اقسام را به صورت ضمنی در تعرف نیاورده است و در ذیل فواید مفعول مطلق ، به این سه نوع اشاره کرده است. 📌 در کتاب #نحوالوافی قسم چهارمی برای مفعول مطلق ذکر شده است. ╭═°═°═• 📖 •═°═°═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═°═°═• 📖 •═°═°═╯

📌 مفعول به ♨️ ابواب قیاسی حذف عامل مفعول به 1⃣ اختصاص 💡تعریف اختصاص 📢 #الهدایة_فی_النحو : نصبُ الاسم بفعل محذوف (اخص ، اعنی) و الاسم المنصوب یقع بعد ضمیر غیرِ غائب لبیان المراد منه. نحو : نحنُ الطلابَ شعارُنا الجدُّ 📢 #النهجه_المرضیه: هو تخصیصُ حکم عُلِق بضمیر ، من اسم ظاهر معرفة معمول لاخص واجب الحذف. نحو : نحن العربَ اسخی من بذل 💡تخصیص دادن حکمِ مربوط به ضمیر به اسم ظاهر معرفه ای ست که معمول برای فعل اخص محذوف می باشد و حذف آن واجب است. تطبیق بر مثال : نحن = ضمیر حکمِ ضمیر : سخاوت اسم ظاهر معرفه : عرب ترجمه : ما (اختصاص می دهم) عرب ها فقط سخی ترین مردم هستیم از لحاظ بخشش. 💬 ادامه دارد... ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

💬#النهجه_المرضیه : الزامُ المخاطب الاحترازَ من مکروه به معنی وادار کردن مخاطب به دوری از امر ناپسند. 💬 #الهدایة_فی_النحو : تنبیهُ المخاطبِ امراً مکروهاً لیجتنبه و هو منصوب بفعل محذوف یناسب المقام ، ایّاک من النمیمه (سخن چینی) ✅ ارکان تحذیر 1⃣ محذِّر : متکلم (برحذر دارنده، ترساننده) 2⃣ محذَّر : مخاطب (برحذر داشته شده، ترسیده شده) 3⃣ محذَّر منه (ترسانده شده از آن) : مانند نمیمه، غیبت ، ناقه (در مثال های بالا) 4⃣ محذر به (ترسانده شده به آن) : اسم منصوب ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌 مفعول به ♨️ ابواب قیاسی حذف عامل مفعول به 3⃣ اغراء 📖 تعریف اغراء 📢 #النهجه_المرضیه : الزامه العکوف علی ما یحمد العکوف علیه. مانند اخاکَ والاحسان علیه 🗯 الزام مخاطب بر توجه به چیزی که توجه به آن قابل ستایش است. 📢 #الهدایة_فی_النحو: تشویقُ المخاطب علی امر محمود لیفعله و هو منصوب بفعل محذوف یناسب المقام. 📢 #بدائة_النحو و #موسوعه: تنبیهُ المخاطب علی امر محبوب لیفعله و ذلک الامر منصوب علی المفعولیه لفعل امر محذوف وجوباً مانند سخن امیرالمومنین عليه السلام : الفَرائضَ الفَرائضَ أدُّوها إلَى اللّه ِ تُؤَدِّكُم إلَى الجَنَّةِ نهج البلاغه خطبه ۱۶۷ ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯

📌 مفعول به ♨️ ابواب قیاسی حذف عامل مفعول به 4⃣ اشتغال 📖 تعریف اشتغال 📢 #الهدایة_فی_النحو: هو اسم اُضمِر عامله وجوباً بشرط تفسیره بفعل او شبهه یُذکر بعده، یشتغل ذلک الفعلُ عن ذلک الاسم بضمیره او متعلقه بحیثُ لو سُلِّط علیه هو او مناسبه لَنَصَبَه. 📢 #النهجه_المرضیه: هو ان یتقدم اسم و یتاخر فعل او شبهه قد عمل فی ضمیرِه او سَبَبِیِّه لولا ذلک لَعَمِلَ فیه او فی موضعه. 📢#بدائة_النحو: هو ان یشغل عامل عن العمل فی اسم متقدم علیه بالعمل فی ضمیره او المضاف الی ضمیره بحیث لو فرغ منه لعمل النصب فی ذلک الاسم. #موسوعه : هو ان یتقدم اسم واحد و یتاخر عنه عامل یعمل فی ضمیره مباشرتاً او فی سبب ضمیره، بحیث لو خلا الکلام من الضمیر الذی یباشره العامل و من سببه و تفرغ العامل للمتقدم لعَمِل النصب فیه لفظاً او محلاً ╭═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╮ 📚@shahed_adabiyat 📚 ╰═ ° ═ ° ═ • 📖 • ═ ° ═ ° ═╯