✳️ غلبة الحياء
🔻يقول السيد محمد باقر الحكيم:
«وقد واجه مشكلةً في هذا المجال [فترة دراسته] بسبب حداثة سنّه ونبوغه المبكّر أيضاً حدّثني عن بعض معالمها: فمثلاً عندما أراد أن يدرس شرح اللمعة الدمشقية يقول: طلبتُ من أحد المدرّسين المعروفين بالتدريس فيها أن يقوم بتدريسي لها (وهو من المقرّبين إلى حوزة خاله الشيخ آل ياسين).
وعندما حضرتُ الدرس لديه عدة مرات وجدته غير مستوعب للمطالب العلمية فيها بصورة كاملة ودقيقة فوقعت في حرج أخلاقي، فإذا قطعت الدرس فذلك خلاف الأخلاق والآداب الحوزوية، حيث إني طلبت منه الدرس فاستجاب، كما أن الانقطاع قد يسبّب أذىً للأستاذ من الناحية المعنوية، وإذا [استمرّيت] في البحث ضاع الوقت وضاع الدرس، فغلبني الحياء وبقيت مستمراً في الدرس بالرغم من عدم الاستفادة وعوّضت ذلك ببذل مزيد من الجهد في المطالعة لاسيتعاب الدرس..
▫️وينقل الشيخ علي كوراني أن السيد الصدر كان يعاني مع أستاذه في (الكفاية) من ثلاث زوايا: فقد كان يعرف ما سيقوله الأستاذ، وكان شرح الأخير دون المستوى، وكان السيد الصدر يمتنع عن الإشكال عليه بسبب الحرج أو بسبب آخر.
🔸السيرة والمسيرة في حقائق ووثائق ج۱، ص ۱٤۷ و۱٥۰
#السيرة_الذاتية
#الذكريات
🆔 @shahidsadr
✳️ غلبه حیا
🔻 سید محمدباقر حکیم میگوید:
«شهید صدر [در دوره تحصیل] به خاطر سن کم و نبوغ زودهنگامش* با مشکل روبهرو شده بود و گاهی بعضی نمونههای آن را برای من بازگو میکرد. مثلاً میگفت: وقتی میخواستم شرح لمعه دمشقیه را بخوانم، از یکی از مدرسین معروف این کتاب که از شاگردان نزدیک شیخ مرتضی آلیاسین بود، خواستم به من شرح لمعه را تدریس کند. پس از چند بار حضور در درس او فهمیدم که مطالب علمی کتاب را بهصورت کامل و دقیق درک نکرده است. برای همین در محدودیت اخلاقی قرار گرفتم؛ ازطرفی چون خودم از او تدریس را درخواست کرده بودم، نرفتن به درس خلاف اخلاق و آداب حوزوی بود و سبب آزار روحی استاد میشد. از سوی دیگر اگر به درس ادامه میدادم، هم وقت و هم درسم ضایع میشد. درنهایت حیا کردم و با وجود بهره نگرفتن، درس را ادامه دادم و برای جبران این مسئله شخصاً کوشش بیشتری در مطالعه درس میکردم»...
▫️شیخ علی کورانی نیز نقل میکند که شهید صدر از سه زاویه از سوی استادش در کفایه رنج میبرد: هم مطالب بعدی استاد را میدانست و هم شرحی که آن استاد ارائه میکرد پایینتر از سطح علمی خود او بود و هم اینکه شهید صدر بهدلایل مختلف از جمله حفظ حرمت استاد، از اشکال کردن بر استاد امتناع میورزید.
*شایان توجه است که شهید صدر پیش از بلوغ در این دروس شرکت میکرده است.
🔸نگاه کنید به: السيرة والمسيرة في حقائق ووثائق، ج۱، ص ۱۴۷ و ۱۵۰
#سیره_شخصی
#خاطره
🆔 @shahidsadr
❇️ مسجود الملائك
🔻الإمام الشهيد السيد محمد باقر الصدر:
إن الله سبحانه وتعالى شرّف الإنسان بالخلافة على الأرض، فكان الإنسان متميِّزاً عن كل عناصر الكون بأنه خليفة الله على الأرض، وبهذه الخلافة استحق أن تسجد له الملائكة، وتدين له بالطاعة كل قوى الكون المنظور وغير المنظور.
والخلافة التي تتحدث عنها الآيات الشريفة المذكورة ليست استخلافاً لشخص آدم عليه السلام، بل للجنس البشري كله؛ لأن من يفسد في الأرض ويسفك الدماء -وفقاً لمخاوف الملائكة- ليس آدم بالذات، بل الآدمية والإنسانية على امتدادها التأريخي. فالخلافة إذن قد أعطيت للإنسانية على الأرض؛ ولهذا خاطب القرآن الكريم المجتمع البشري في مراحل متعددة وذكّرهم بأن الله قد جعلهم خلائف في الأرض، وكان آدم هو الممثِّل الأول لها بوصفه الإنسان الأول الذي تسلّم هذه الخلافة وحظي بهذا الشرف الرباني، فسجدت له الملائكة ودانت له قوى الأرض.
🔸الإسلام يقود الحياة، ص ١٢۷.
🆔 @shahidsadr
✅ مسجود فرشتهها
🔻آیت الله شهید سید محمدباقر صدر:
خداوند متعال، افتخار جانشينى خود بر روى زمين را به انسان داد و به اين وسيله او را بر تمامى موجودات جهان ممتاز كرد. بر اثر اين خلافت، انسان شايستگى آنرا يافت تا مسجود ملائكه شده، همه نيروهاى پيدا و پنهان جهان از او اطاعت كنند.
خلافتى كه خداوند در آیات از آن سخن مىگويد، به شخص آدم (عليه السلام) اختصاص ندارد، بلكه مراد از خلافت، خلافت جنس آدمى است؛ زيرا آنكه درزمين فساد و خونريزى مىكند -مطابق نگرانىهاى ملائكه- خودِ آدم (عليه السلام) نبوده، بلكه آدميت و انسانيت در امتداد تاريخى آن بوده است. بنابراين خلافت بر روى زمين به انسانيت اعطا شده است. ازاينرو قرآن كريم جامعه بشرى را در مراحل مختلف، مورد خطاب قرار داده، به آنها يادآور مىشود كه خداوند آنها را خليفه روى زمين قرار داده است و آدم، بهعنوان اولين انسانى كه اين خلافت را دريافت كرد و به اين افتخار ربانى نايل شد و اولين نمايندهی خلافت است و به همين خاطر ملائكه به او سجده كردند و نيروهاى زمين، تسليم او شدند.
🔸اسلام، راهبر زندگى؛ مكتب اسلام؛ رسالت ما، ص۱۴۹.
🆔 @shahidsadr
💠 نقش عنصر سیاسی در ایجاد مالکیت بر زمین از نظر شهید صدر
◀️ بیست و نهمین جلسه درس خارج فقه مکاتب و نظامها، ۹ آذرماه با ارائه آیتالله هادوی تهرانی برگزار شد. متن زیر گزیدهای از این جلسه میباشد:
🔸شهید صدر در مورد وضعیت زمین از نظر اسلامی میفرماید که فرض کنید یک جمعیت مسلمانی به یک سرزمین بکر و دستنخوردهای بروند که هیچ موجودی قبلاً آنجا نبوده و بخواهند آنجا را بر اساس معیارهای اسلامی سامان بدهند. اگر افراد این اراضی را احیا کردند، برایشان یک حق اولویتی ایجاد میشود، ولی مالک نمیشوند. بنابراین هرچند به واسطه احیای زمین، مالکیت ایجاد نمیشود اما یک حق اختصاصی ایجاد میشود که فرد به واسطه آن میتواند در زمین تصرف کند و دیگران برای تصرف در زمین باید از او اذن بگیرند.
🔹بحث دیگر ایشان با عنوان عنصر سیاسی در مالکیت زمین میباشد. وقتی مسلمانان به سرزمینی میروند که در اختیار غیر مسلمانان است از دو حال خارج نیست؛ یکی اینکه مسلمانان آن سرزمین را فتح میکنند و آن را به زمینهای اسلامی ملحق میکنند دوم اینکه مردم آن سرزمین با رغبت خودشان مسلمان میشوند و این سرزمین به سرزمینهای اسلامی ملحق میشود.
شهید صدر تصریح دارد جاهایی که به واسطه فتح مسلمانان در اختیار آنها قرار میگیرد، چون مسلمانان برای به دست آوردن آن زحمت کشیدند لذا یک سهمی از آن زمین برای مسلمانان قرار داده میشود و اسلام این حق را به مقاتلین اختصاص نداده است، بلکه آن را حق همه مسلمانان دانسته و این فتح را عمل همه مسلمانان حساب کرده است.
وی در توضیح چرایی این امر گفت: علت این امر این است که گرچه این افراد رفتهاند و این کار را انجام دادند ولی این افراد به پشتوانه امت اسلامی رفتند و این کار را انجام دادند.
🔻متن کامل:
https://iqna.ir/fa/news/3860601
🔸 کانال پژوهشگاه تخصصی شهید صدر:
🆔 @shahidsadr
💠 تربية الإسلام الفريدة..
🔻الإمام الشهيد السيد محمد باقر الصدر:
يحوّل الإسلام اتجاه الفرد المسلم ومسار إنفاقه للمال من التسابق المحموم على إشباع الرغبات والاستجابة للنزعات والتفنّن في أساليب الحياة وبذخها إلى تحمّل الهموم الكبيرة والإحساس بمسؤوليات الخلافة على الأرض.
وقد استطاعت تربية الإسلام الفريدة أن تنشئ جواً روحياً ومناخاً فكرياً يتناسب مع هذا التحويل العظيم في مسار الإنفاق ودوافعه وغاياته، حتى اضطرّ الإسلام إلى أن يذكر الحد الأقصى للإنفاق في سبيل الله لئلّا يقدِم الأفراد على إنفاق كل ما يملكون في هذا السبيل.
🔸الإسلام يقود الحياة، ص ١٠٧.
🆔 @shahidsadr
✳️ تربيت بیمانند اسلام...
🔻آیت الله شهید سید محمدباقر صدر:
اسلام گرايش افراد را در شيوه صرف اموال از رقابتهاى داغ بر اشباع تمايلات و پاسخ مثبت به خواستهها و تنوعطلبى در شيوههاى زندگى و تجملات آن، به تحمل غمهاى بزرگ و احساس مسئوليت جانشينى خدا بر روى زمين، تبديل كرده است.
تربيت بیمانند اسلام توانست جوِ معنوى و فضاى فكرى متناسب با اين انقلاب عظيم را در روند انفاق و انگيزهها و اهداف آن ايجاد كند بهگونهاى كه اسلام مجبور شد حداكثرى براى انفاق تعيين كند تا مبادا افراد به انفاق تمامى دارايى خود در راه خدا اقدام كنند.
🔸اسلام، راهبر زندگى؛ مكتب اسلام؛ رسالت ما، ص ۱۲۷.
🆔 @shahidsadr
هدایت شده از اجتهاد
💢 رونمایی کتاب «حوزه و بایستهها»؛ گفتارها و نوشتههای «شهید صدر» درباره حوزه، روحانیت و مرجعیت
✔️ در این مراسم علمی که از سوی «شبکه اجتهاد» برگزار میشود، آیتالله تسخیری با موضوع «طرح شهید صدر در باب نهاد مرجعیت» و حجتالاسلام مجتبی الهی خراسانی با موضوع «ابعاد اندیشه اصلاحی شهید صدر درباره حوزه علمیه» به سخنرانی خواهند پرداخت.
⏱ پنجشنبه ۲۱ آذرماه، ساعت ۱۷:۳۰، دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی
برای آشنایی با کتاب اینجا بخوانید 👈 https://b2n.ir/343321
https://eitaa.com/ijtihad
📚 کتاب «حوزه و بایستهها» رونمایی شد.
✔️ مراسم رونمایی کتاب «حوزه و بایستهها؛ گفتارها و نوشتههای شهید آیتالله سید محمدباقر صدر درباره حوزه، روحانیت و مرجعیت»، با حضور آیتالله محمدعلی تسخیری، اساتید حوزه علمیه مشهد، مدیران و اعضای هیئت علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی برگزار شد.
🔹شهید صدر، از تئوریهای اقتصادی و تفسیری تا اندیشههای اصلاحی در حوزه و مرجعیت (آیتالله تسخیری):
https://b2n.ir/161527
🔸ابعاد اندیشه اصلاحی شهید صدر دربارهی حوزه علمیه (حجتالاسلام والمسلمین الهی خراسانی) :
https://b2n.ir/596028
🔹شهید صدر، حوزه علمیه و مسئولیت اجتماعی (سید امید مؤذنی):
https://b2n.ir/923484
🔸گزارش تصویری:
https://b2n.ir/739052
🆔 @shahidsadr
🆔 @ijtihadnetwork
❇️ الاستيعاب والإحاطة المعمّقة
🔻المرحوم آیة الله السید محمود الهاشمي الشاهرودي:
من النقاط ذات الأهمية الفائقة في اتصاف النظرية - أية نظرية - بالمتانة والصحة مدى ما تستوعبه من احتمالات متعددة وما تعالجه من جهات شتى مرتبطة بموضوع البحث. فإن هذه الخصيصة هي الأساس الأول في انتظام الفكر والمعرفة في أي باب من الأبواب، بحيث يؤدي فقدانها إلى أن تصبح النظرية مبتورة ذات ثغرات ينفذ من خلالها النقد والتفنيد وهذه الميزة أيضاً كان يتممه بها فكر السيد الشهيد رحمه الله بدرجة عالية، فإنه لم يكن يتعرض لمسألة من المسائل العلمية سيما في الأصول والفقه إلا ويذكر فيها من الصور والمحتملات ما يبهر العقول. وهذا هو جانب الاستيعاب والإحاطة المعمّقة في فكره.
وقد ظهرت هذه السمة العلمية، وهذه الخصيصة حتى في أحاديثه الاعتيادية، فكان عندما يتناول أي موضوع، ومهما كان بسيطاً واعتيادياً يصوغه صياغة علمية، ويخلع عليه نسجاً فنياً، ويطبعه بطابع منطقي مستوعب لكل الاحتمالات والشقوق، حتى يخيل لمن يستمع إليه أنه أمام نظرية علمية تستمد الأصالة والقوة والمتانة من مبرّراتها وأدلتها المنطقية.
🔸شهيد الأمة وشاهدها، ج ١، ص ۱۱۰
🆔 @shahidsadr
✅ تسلط و احاطه علمی
🔻 مرحوم آیتالله سید محمود هاشمی شاهرودی:
یکی از نقاط مهمی که باعث میشود نظریه، هر نظریهای، محکم و درست باشد این است که تا چه حد احتمالات متعدد و جهات مختلف مرتبط به موضوع را درنظر گرفته باشد. این ویژگی اولین رکن نظام فکری و معرفتی در تمام ابواب علم به شمار میآید، بهگونهای که فقدانش موجب ناقص بودن نظریه و ایجاد شکافهایی در آن میشود که از طریق آنها میتوان نظریه را نقد و ابطال کرد. اندیشه شهید صدر در سطحی عالی از این ویژگی برخوردار بود. او به هیچ مسأله علمی مخصوصاً در اصول و فقه نمیپرداخت مگر اینکه به شکل شگفتآوری صورتها و احتمالات مختلف آن را ذکر میکرد. این ویژگی جنبه تسلط و احاطه علمی در اندیشه او است.
شهید صدر به حدی از این ویژگی علمی برخوردارد بود که حتی در سخنان عادیاش هم ظهور و بروز داشت، چنانکه وقتی به یک موضوع هرچند ساده و معمولی میپرداخت نیز آن را در قالبی علمی میریخت و ساختاری فنی به آن میداد و آنقدر منطقی آن را بررسی میکرد که همه احتمالات را در نظر میگرفت، تا جایی که شنونده خیال میکرد در حال شنیدن تحلیل یک نظریه علمی است که همچون هر نظریهای با تکیه بر براهین و ادله منطقی، از اصالت و قدرت و استحکام لازم برخوردار است.
🔸نگاه کنید به شهيد الأمة وشاهدها، ج ١، ص ۱۱۰
🆔 @shahidsadr
هدایت شده از اجتهاد
💢نسبتهایی به شهید صدر میدهند که فرسنگها با اندیشهاش فاصله دارد
✔️حجتالاسلام سید امید مؤذنی، مترجم آثار شهید آیتالله سید محمدباقر صدر در گفتگو با «اجتهاد» عنوان کرد🔻
🔹اساساً کلمه «فقه نظام» مربوط به شهید صدر نیست. آنچه مربوط به اندیشه شهید سید محمدباقر صدر است، «فقه نظریه» و «فقه مذهب» است.
🔹آقای رشاد نسبتی به شهید صدر میدهند که حقیقتاً تعبیر دقیق درباره آن «دردناک و اندوهبار» است. استاد رشاد به شهید صدر نسبت میدهند که ایشان معتقد هستند میتوانیم نظامات متعددی داشته باشیم و گویی این نظامات متعدد به این معناست که ما در خود اسلام نظامهای متعددی داریم! در حالی که شهید صدر به انواع مختلف عبارات، تفاوت نفسالامر مکتب و اکتشاف مکتب را توضیح دادند.
تفصیل گفتگو👈 https://b2n.ir/296625
🆔 https://eitaa.com/ijtihad
💠ذاكرون لله تعالى
🔻الشهيدة السيدة بنت الهدى الصدر:
فنحن نستطيع وبسهولة - أن نجعل أوقاتنا من الليل والنهار بذكر الله معمورة دون أن نعطل شيئاً من أعمالنا للحياة أو نقعد عن المباشرة لمهامنا المعتادة..
وكم يحدث لإحدانا أن تسمع كلمة عن أخرى قد تحمل على خير وقد تحمل على شر فإذا أخذناها بمأخذ الخير وحملناها عليه نكون بذلك ذاكرين لله، ولكن يتفق لنا أن تحين لنا فرصة نتمكن فيها من إفشاء سر أو جهر بسوء يكون لنا من ورائه نفع، أو لنا به مصلحة شخصية ثم لا نأتي بشيء من ذلك بوازع ديني لا غير فنكون ذاكرين لله تعالى مطيعين لأوامره! وعلى العكس من هذا (لو سرنا في حياتنا لا سمح الله) نكون ناسين لله غافلين عنه ولو تتبعنا جميع أساليب القدس المبطن! فإن ذكر الله ليس كما تظنين يا أختاه. ولعمري أن حقيقة ذكر الله تبارك وتعالى (لو تفكرنا و تأملنا) تعقيم النفوس من الأردان، وتطهير الغايات والدوافع أي غاية كانت وأي دافع كان ولهذا جاء في المأثور عن الأئمة الأطهار عليهم السلام: (إن الأعمال بالنيات) - فنوعية العمل من نية صاحبه- (وإن نية المرء خير من عمله) فقد فضلت النية الصالحة وحدها- وإن لم يتفق تحققها في الخارج- على العمل الصالح ظاهراً ولكن بلا نية صالحة ولا غاية مرضية طاهرة.
🔸المجموعة القصصية الكاملة، ج۳، ص ۱٥٦.
🆔 @shahidsadr
💠مشغول ذکر خداوند
🔻شهیده سیده بنت الهدی صدر:
انسان به سادگی میتواند تمام اوقات خود را در شبانه روز به ذکر خداوند سپری کند، بی آنکه هیچ یک از اعمال و برنامههای خود را تعطیل کند یا از انجام کارهای روزمرهاش باز بماند...
بارها اتفاق می افتد که هر یک از ما، سخنی را از دیگران میشنویم که میتوان از آن به خیر و نیکی تعبیر کرد و در عین حال، تعبیر بد و برداشت منفی نیز از آن ممکن است. اگر معنای مثبت و تعبیر خیر از آن داشته باشیم، ذکر خداوند را به جا آوردهایم، یا آنگاه که فرصتی پیش میآید که میتوانیم رازی را بر ملا کنیم یا بدی و شری را آشکار سازیم که برایمان سودی دارد، اما با انگیزه دینی و خدایی از آن صرف نظر میکنیم در آن حال مشغول ذکر خدا و پیروی از فرمان او خواهیم بود.
اما اگر -خدای ناکرده- خلاف این کارها را انجام دهیم، از خدا غافل خواهیم بود، هر چند تمام اذکار و ادعیه را پیوسته بر زبان داشته باشیم. زیرا مشغول بودن به یاد خدا، آن چنان که تو تصور کردهای نیست. اگر اندکی تامل و درنگ کنیم، خواهیم دید که حقیقتِ ذکر و یاد خداوند همانا پاکیزه کردن جانها از پلیدیها و پاک کردن نیتها و انگیزههاست، از این رو در روایات ائمه اطهار (ع) آمده است: «انّما الاعمال بالنیات»، پس ماهیت عمل به ماهیت نیت صاحب آن بستگی دارد؛ و «إنّ نیة المرءِ خیرٌ مِن عمله». بنابراین، نیت صالح -هر چند در عمل محقق نشود- از عملی که ظاهرا پسندیده است، اما با نیت صالح همراه نیست، برتر خواهد بود.
🔸 جایگاه زن در اسلام، ص ۵۷.
🆔 @shahidsadr
💠 المحنة ومسئوليتنا(۱)
🔻الإمام الشهيد السيد محمد باقر الصدر:
حينما تعرض المحن للإنسان لا بد وأن يفكر أيضاً إلى جانب تصميمه على الصمود إزاء المحنة لا بد وأن يفكر في القدر الذي يتحمله من المسؤولية إزاء هذه المحنة، ما هو القدر الذي يتحمله هو من المسؤولية؟ ما هو القدر الذي يتحمله من التقصير تجاه هذه المحنة؟!
القرآن الكريم واضح جداً بأن كل البلايا والمحن نتيجة ما كسبت أيدي الناس:
«وما أصابكم من مصيبة فبما كسبت أيديكم» [الشورى: ٣٠]، المصائب كلها بما كسبت أيدي الناس.
«ظهر الفساد في البرّ والبحر بما كسبت أيدي الناس ليذيقهم بعض الذي عملوا» [الروم: ٤١]
🔸ومضات، ص ٤١٧
🆔 @shahidsadr
💠 رویارویی مسئولانه با بلا(۱)
🔻آیت الله شهید سید محمدباقر صدر:
وقتى انسان به بلايى دچار میشود، بايد در كنار اينكه تصميم به مقاومت در برابر اين ابتلا میگيرد، به ميزان مسئوليت خود در ايجاد اين مصيبت هم بيانديشد. چقدر از مسئوليت اين بلا به عهده اوست؟ او در برابر اين مصيبت چقدر مقصر است؟
قرآن كريم به روشنى بيان میكند كه همه ابتلائات و مصائب، نتيجه كارهايى است كه خود مردم انجام دادهاند: «هر مصيبتى به شما برسد به دليل اعمالى است كه انجام دادهايد»[شوری: ۳۰]؛ همه مصائب به دليل اعمالى است كه مردم مرتكب شدهاند.
«فساد، در خشكى و دريا به خاطر كارهايى كه مردم انجام دادهاند، آشكار شده است؛ تا خدا بعضى از اعمالشان را به آنان بچشاند»[روم: ۴۱].
🔸بارقهها، ص ۴۳۱
🆔 @shahidsadr