#جلسه_شانزدهم باسمه تعالی گفتار سوم نظر صواب در حقیقت رد ثمن در گفتار اول ۵ وجه مطرح شد. ۱. قید اصل خیار ۲. قید تاثیر فسخ ۳. فسخ فعلی ۴. انفساخ ۵. تعهد بر اقاله ظاهر اصحاب دو وجه اول می باشد زیرا رد ثمن شرط است و فسخ مشروط می باشد. وجه ۴ و ۵ قبلا رد شد و وجه ۳ مردود است زیرا؛ بین شرط و مشروط ملازمه به این معنی نیست که با تحقق شرط، مشروط ایجاد شود بلکه تحقق مشروط نیازمند فسخ قولی می باشد. اشکال در بیان فوق بین رد ثمن و فسخ بر یکی از دو وجه ذیل دلالت عرفی وجود دارد؛ ۱. بر وجه معاطات تملیک ثمن و مبیع حاصل می شود. ۲. نفس رد طریق به رضایت بر فسخ است. ان قلت رد ثمن دال بر اراده فسخ است و فسخ مراد است و بین اراده و مراد تفاوت وجود دارد. قلت رد ثمن دال بر نفس فسخ است زیرا فسخ فعلی چیزی غیر از اینکه مبیع برای بایع باشد و ثمن برای مشتری، چیز دیگری نیست. ظاهر روایات هم کفایت رد ثمن است بنابراین وجه سوم یعنی فسخ فعلی قول صحیح است. الحمدلله رب العالمین

#جلسه_شانزدهم باسمه تعالی در این تقسیم متعلق احکام اعم از واقعی و ظاهری لحاظ شد زیرا احکام قطع به حکم واقعی و ظاهری برابر است. تقسیم اختصاص به فعلی دارد زیرا قطع به حکم غیر فعلی مانند حکم انشایی هیچ اثری ندارد. تقسیم مرحوم شیخ ثلاثی بود که یا قطع است و یا ظن است و یا شک. اشکال این تقسیم ثلاثی شیخ, تداخل اقسام است مثلا ظن قیاسی داخل در شک است و شک معتبر داخل در ظن است. اگر مصر بر تقسیم ثلاثی هستید چنین بگویید یا قطع ایجاد میشود یا طریق معتبر است و یا نه. مرجع عدم قطع و عدم ظن معتبر مراجعه به قواعد مقرره عقلی یا نقلی برای غیر قاطع و غیر ظان معتبر است. الحمدلله رب العالمین

#جلسه_شانزدهم باسمه تعالی ♻️ بررسی لزوم تعیین بایع و مشتری حقیقی نزد طرف مقابل آیا مشتری باید صاحب اصلی کالا را شناخته و بایع هم خریدار واقعی را بشناسد؟ 🔷 احتمال اول باید هر یک از طرفین مالک حقیقی ثمن و مبیع را بشناسد مگر مواردی که از خارج قرینه بر عدم خصوص مخاطب وجود دارد. مانند غالب بیوع و اجارات که قرینه بر عدم خصوصیت وجود دارد و مهم انتقال کالا در بیع و منفعت در اجاره هست و شناخت مالک کالا و منفعت موضوعیت ندارد. و مهم نیست که طرف مقابل مالک باشد و یا وکیل از طرف مالک باشد و یا ولی مالک باشد. در غالب موارد مرجع ضمیر کاف در ملکتک اعم از مالک حقیقی و اعتباری است. 🔷 احتمال دوم شناخت مالک اصلی شرط نمی باشد مگر قرینه بر موضوعیت مالک وجود داشته باشد. همان طور که در نکاح و هبه و وصیت و وکالت قرینه خاص بر موضوعیت وجود دارد. طرف ازدواج یا کسی که به او هبه می شود و یا وصی می گردد و ... موضوعیت دارد. ♻️ نظر مصنف اقوی احتمال اول است. ظاهر کلام که کاف خطاب است دال بر قصد خصوصیت است و اصل این است که کاف موضوعیت دارد و باید مالک حقیقی باشد مگر قرینه بر عدم خصوصیت باشد. تطبیق بنابر احتمال دوم، اگر تصریح به خصوص مخاطب شود یعنی بگوید به شخص تو می فروشم، لازم است که این قصد تبعیت شود و بیع برای غیر مخاطب واقع نمی شود. شاهد بر تطبیق علامه در تذکره؛ اگر در بیع فضولی طرف مقابل جاهل به فضولی بودن بیع باشد و فکر کند که فروشنده مالک اصلی کالا است و در تملیک ثمن قصد تملیک به شخص مخاطب را داشته باشد، عقد بیع فضولی اشکال دارد. نقد و بررسی شاهد این اشکال علامه به بیع فضولی اشکال ضعیفی است زیرا مخالف اجماع فقها و سیره متشرعه بر جواز عقد فضولی است. لکن مبنای این اشکال علامه همان دلیلی که دال بر خصوصیت گذشت می باشد که ظاهر خطاب و کاف خصوصیت داشتن بایع و مشتری است. الحمدلله رب العالمین

#جلسه_شانزدهم #شروط_عوضین @shamim_fegahat باسمه تعالی *⃣ حکم مسجد وقفی بعد از تخریب ◀️ زمین مسجد اگر زمین مسجد بعد از تخریب مسجد قابل انتفاع نباشد حق فروش آن نیست و باید وقف باقی بماند و حال زمین را برای زراعت یا پارکینگ اجاره دهند و آداب آن زمین رعایت شود که در کلام کاشف الغطا گذشت و یا هم بدون تصرف مال وقفی باقی بماند. ◀️ اجزا و ستون های مسجد ستون ها و آجرهای مسجد مراتبی دارد؛ الف. اگر ممکن است عین همین آجرها برای ترمیم همین مسجد هزینه شود. لکن هزینه های تعمیر بر عهده ی مردم نیست بلکه باید از مال مسجد یا بیت المال که از خمس و زکات است هزینه شود. ب. اگر عین آن جزء در همان مسجد امکان انتفاع ندارد؛ بنا بر قبل از فتامل که فروش اجزا جایز است و لکن بعد از فتامل که بیان شد فروش آن جایز نیست زیرا مانند زمین فک ملک است و مالک ندارد و بیع آن جایز نیست؛ ۱. در یکی از مصارف همان مسجد هزینه شود مثلا ستون را برای سوزاندن در مسجد هزینه کنند. ٢. اگر آن مسجد نیاز ندارد در مسجد دیگری در اولویت اول عین همان جهت وقف استفاده شود مثلا این ستون در مسجد دیگر ستون قرار گیرد. و اگر آن جهت نیست در جهت دیگر مانند گرمایی مسجد مصرف شود. ٣. اگر مسجد نباشد در یکی از مصالح دیگر مسلمین هزینه شود. ◀️ قیل بعد از خروج از ملک واقف با وقف کردن و خروج از وقف به جهت عدم مصرف جزو مباحات اصلیه است که هر کس زودتر حیازت کند مالک می شود. فیه نظر که بر فرض که فک ملک باشد باید در امر خیر هزینه شود. 🔷 تطبیقات مساجد مشاهد و مقابر و کاروانسرا و مدارس و پل ها بر روی جاده های عمومی و کتب وقفی بر طلاب و عبد محبوس برای خدمت به کعبه و درختان وقفی برای مسیرهای عمومی و زیلوی قرار داده شده برای نماز و.... هدف واقف به دو نحو می تواند باشد؛ *⃣ الف. انتفاع عمومی ۱. جمیع مردم ٢. جمیع مسلمانان ٣. جمیع طلاب و... این موارد به وقف فک ملک ملحق می شود و خرید و فروش آن جایز نیست. ◀️ همان طور که بیع مسجد جایز نبود بیع این موارد هم جایز نیست زیرا وقف در موارد فوق فک ملک است. و تنها مسلمانان یا مردم و یا ... فقط اباحه بردن دارند. *⃣ ب. هدف واقف بدست آوردن منافع و هزینه برای افراد و گروه خاص مثلا واقف مغازه ای را وقف می کند تا اجاره ی ماهانه آن در بین طلاب خاصی تقسیم شود. در این قسم که وقف تملیکی است و مالک منافع مغازه مشخص است اگر انتفاع از مغازه مقدور نیست می توان آن را فروخت و مغازه جدیدی گرفت. 🔷 ضمان مال وقفی اگر شخصی یکی از موارد فوق و یا اجزای آن را تلف نماید آیا ضامن است؟ ◀️ ضامن است عموم علی الید اقتضا می کند که شخص متلف بدل آن مال وقفی و یا جزء تلف شده را بخرد. ◀️ ضامن نیست ۱. فرض در وقف فک ملک است که مال وقفی مالک ندارد و اگر کسی منفعت را غصب کرد هر چند گناه نموده است لکن ضامن منفعت نمی باشد. مثلا کسی مدرسه وقفی را خانه مسکونی کند یا انباری نماید. ٢. بین منفعت و قیمت ملازمه است اگر در باب غصب نسبت به منافع ضمان نیست در باب تلف نسبت به اصل آن و اجزای آن هم ضمان نیست. ٣. ظاهر از حدیث شریف جایی است که ایصال به مالک باشد و این حدیث نظارتی به وقف و موقوف علیهم ندارد. بتعبیر دیگر از وقف انصراف به املاک شخصی دارد. *⃣ قول اول از جهتی مطابق احتیاط است. و از جهت دیگر انصراف حدیث قابل پذیرش نیست بلکه علی الید نسبت به هر مالی است و شامل مال وقفی می شود. الحمدلله رب العالمین

#جلسه_شانزدهم شنبه ۱۴ آبان ۱۴۰۱ #شخص_اعتباری @shamim_fegahat با سلام و تسلیت به مناسبت رحلت شهادت‌گونه حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها جلسه شانزدهم شخص اعتباری مجازی برگزار می شود و شنبه جلسه حضوری نخواهیم داشت. جلسه حضوری روز یک شنبه

#جلسه_شانزدهم #شخص_اعتباری #مدرس_دارالعلم @shamim_fegahat