@sokhanetarikh #مقاله از شام تاریخی تا شام آخرالزمانی نویسنده: رسول جعفریان چرا حجم احادیث و در فضایل شام گسترده است؟ پاسخ این مسأله را باید در تحولات سیاسی دوره اموی برای اثبات برتری شام بر عراق و نیز برخی از مجادلات سیاسی بعدی در جغرافیای جهان اسلام و رقابت گروه‌های مختلف دانست. همچنین شام بزرگ، همراه بیت المقدس، به دلیل انتساب به انبیای الهی همواره به لحاظ سرزمینی زمینه مساعدی برای این قبیل نقل‌های ساختگی داشته است. در میان این احادیث و‌ آثار، بخش قابل توجهی به مسائل آخر الزمانی و فتنه‌های آن باز می‌گردد. ماجرای سفیانی از آن شمار است که تقریباً به طور کامل مربوط به این نقطه می‌شود. مجموعه این عوامل، سبب قرار گرفتن شام در کانون توجه برای ایجاد فضایی مقدس‌گونه برای آن در اخبار و آثار شده است. اسکان بسیاری از عارفان بنام در دوره‌های بعدی نیز می‌تواند عامل دیگری برای گسترش این نقل‌ها باشد. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://b2n.ir/b41453 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #یادداشت حجت الاسلام رسول جعفریان: در دوره صفوی، نوروز اهمیت یافته و این همه رساله در باره آن نوشته شده زیرا آنان می بایست برای اول سال قمری که مبنای محاسبه تقویم رایج بود، از محرم شروع می کردند اما نمی توانستند در آغاز این سال جشن بگیرند زیرا اصولا اول سال برای جشن است پس باید نوروز را برجسته می کردند و چنین کردند. برای مشاهده متن کامل یادداشت به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://b2n.ir/a12064 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #کتاب « تاریخ اجتماعی شیعیان امامیه از غیبت صغری تا سقوط بغداد» تالیف حجت‌الاسلام دکتر علی‌ جدید ‌بناب توسط مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی منتشر شد. مولف در این اثر به بررسی جغرافیای انسانی شیعیان در مناطق مختلف، حیات فرهنگی مذهبی، حیات اقتصادی و حیات سیاسی اجتماعی شیعیان امامیه می پردازد و در حیات فرهنگی مذهبی موضوعاتی چون عزاداری، انتظار، زیارت، حیات علمی علما، مکاتب و مراجع علمی و آداب و رسوم مورد واکاوی قرار گرفته و دارای صدها نکته تاریخی ارزشمند است. کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #مقاله عصری سازی سیره پژوهی؛ نگاهی به الزامات نویسنده: سید علیرضا واسعی سیره پژوهی به معنای کند و کاو زندگی پیشوایان معصوم (ع) برای یافتن و ارائه الگوی برتر زندگی، از دیرباز دغدغه ذهنی شیعیان بوده است آنها در مواقع بسیاری با این پرسش روبرو بوده اند که آیا همه آنچه از پیشوایان معصوم (ع) یاد می شود، شایسته پیروی همگان در همه ادوار است؟ آنچه امروزه سیره پژوهی را با چالش جدی مواجه ساخته، ضرورت های جهان کنونی و انسان های امروزی است که در اثر تحولات تاریخی و پیشرفت های چشمگیر عملاً نوع نگاه آدمیان نسبت به همه چیز، به ویژه امور مربوط به مسائل فراتجربی، بلکه فراعقلی دگرگون شده است. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://b2n.ir/q75978 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #مجله شماره ۵۵ مجله علمی پژوهشی «تاریخ اسلام و ایران» دانشگاه الزهرا منتشر شد. عناوین مطالب این شماره به شرح ذیل می باشد: تبیین نقش محرومیت نسبی در پیوستن طبقات اجتماعی به جنبش عباسیان محمد آزغ؛ فریدون اللهیاری؛ علی اکبر کجباف «راز دل» نامق کمال: بازتاب مسئلة افول عثمانی در نمایشنامه‌های وطن و گل‌نهال توران طولابی جست‌وجو در معنا و مفهوم مشروطه در تلقی و اندیشۀ علمای آذربایجان عباس قدیمی قیداری؛ زهرا کاظمی تأسیس حکومت محلی بنی‌عنَّازی (328-448ق) به مرکزیت حُلْوَان در دورۀ آل بویه صباح قنبری؛ صباح خسروی‌زاده تطور موعودگرایی در تشیعِ سده‌های نخستین با تأکید بر انگارۀ «مهدی» سیدمحمدهادی گرامی؛ محبوبه حامی شکستن صدای کارگران صنعت نفت در هیاهوی جنبش ملی نفت ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۲ش (تاریخ از پایین) ربابه معتقدی معرفی، بررسی و تاریخ‎گذاری کتیبۀ نویافته در بافت تاریخی شهر یزد سید فضل اله میردهقان؛ یداله حیدری باباکمال کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #فصلنامه شماره ۵۵ فصلنامه «مطالعات تاریخ اسلام» منتشر شد. عناوین مطالب این شماره به شرح ذیل می باشد: سیده فهیمه ابراهیمی تجزیه سیاسی ماوراءالنهر در ادوار سه‌گانه ازبکی، تزاری و بلشویکی مریم اقبالیان مجید معارف مبانی نقد الحدیثیِ علامه عسکری در روایات تاریخی و سیره فريبا صالحي حسین هژبریان سید حسن قریشی کرین احمد بازماندگان خمیری بررسی سفرهای دریایی حج در قرون چهارم و پنجم قمری و نقش آن در توسعه و عمران بندر جده بهمن صدر نقش و جایگاه سادات در دورۀ ترکمانان آق قویونلو طیبه محمدی‌کیا جریان‌های تکفیری و نظم بین‌الملل (برداشت و شیوۀ کنش) شفیق نزارعلی ویرانی صدیقه کاردان عطر رازیانه‌های سرخ؛ رهبران گمنام اسماعیلی در قرن یازدهم قمری/ هفدهم میلادی کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #مصاحبه احمد بازماندگان خمیری، استاد: گاهشمار نوروز دریایی که امروزه برخی آن را به نوروز صیادی تعبیر می‌کنند که به نظر من از چند منظر نادرست و نارسا است: اول آنکه در اندک منابع در دست از این گاهشماری، بطور مشخص آن را نوروز دریایی نام برده‌اند. دوم آن که این تقویم تنها به صیادان اختصاص نداشت بلکه تمامی کسانی که با دریا ارتباط داشتند از آن سود می‌جستند و آن را ملاکی برای آغاز و پایان فصل کشتیرانی خود قرار می‌دادند. برای مشاهده متن کامل مصاحبه به آدرس زیر مراجعه نمایید: . https://b2n.ir/f66426 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #مقاله واکاوی راهبردهای مشترک در جریان های شیعی - صوفی و تاثیر آن بر شکل گیری جنبش های روزگار تیموریان نویسندگان:هومان محمدی شرف آباد، شکوه السادات اعرابی هاشمی و سهیلا ترابی فارسانی نهضت‌های شیعی، صوفی روزگار تیموریان بر بستر مؤلفه‌هایی مشترک بروز و ظهور یافت. رهبران این نهضت‌ها با درک الزامات زمانی و محیطی و با اغتنام فرصت تلاش کردند ضمن بهره‌گیری از مؤلفه‌های مشترک موجود و به‌کارگیری همه ظرفیت‌ها به موفقیت هایی دست یابند. آنها هوشمندانه و البته بلندپروازانه سعی کردند از خلأ حاصل از سقوط خلافت عباسی و زوال قدرت ایلخانان سود جسته و با استفاده از اطاعت‌ پذیری صوفیه، در کنار برانگیزانندگی آموزه‌های انقلابی تشیع و قدرت بسیج کنندگی بالقوه‌ی مهدویت به بالاترین مناصب سیاسی، مذهبی دست یابند. آن ها در این مسیر و در جهت اقناع عامه، از قدرت مسخ کنندگی فنون مختلف علوم غریبه استفاده کردند. موارد چندگانه فوق در کنار هم فرصتی مغتنم برای نهضت های مذکور فراهم کرد. در این مقاله تلاش خواهد شد با نگاهی تحلیلی، توصیفی ضمن نقد و بررسی مؤلفه‌های مشترک سه نهضت حروفیه، مشعشعیان و نوربخشیه، به رمزیابی علل همگرایی مشترکات موجود پرداخته شود. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://b2n.ir/m26132 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #مقاله تحلیل تاریخی مقارن سازی جشن نوروز و غدیر در عصر صفوی نویسندگان:وجیهه میری و مصطفی پیرمرادیان نوروز بر نخستین ماه سال خورشیدی اطلاق، و در قالب جشنی باشکوه در ایران پیش از اسلام برگزار می شده است؛ پس از اسلام، در دوران بنی امیه و به خصوص در عهد بنی عباس، نوروز، جانی دوباره یافت تا اینکه در عصر صفوی، به عنوان عصر بازیافت وحدت ملی ایران پس از اسلام، به شکوه سابق خود دست پیدا کرد. هدف موردنظر این پژوهش تبیین چیستی و چرایی پیوند میان جشن باستانی نوروز با آموزه های شیعی به خصوص جشن غدیر در عصر صفوی است؛ هدفی که پژوهش حاضر سعی دارد با روش توصیفی - تحلیلی به دو پرسش پیرامون آن پاسخ دهد: 1- شواهد پیوند نوروز با غدیر در عصر صفوی چیست؟ 2- چرا در عصر صفوی نوروز با آموزه های شیعی مقارن سازی شد ؟ شواهد پیوند میان نوروز و غدیر در عصر صفوی را می توان در برخی مصادر حدیثی، سفرنامه ها و نوروزنامه هایی که در آن دوران تألیف شد ریشه یابی نمود. این مقارن سازی تلاشی بود از سوی حکومت صفویه به منظور گسترش تشیع میان ایرانیان، مقابله با دولت سنی مذهب عثمانی، بهره مندی از هدایای نوروزی و استحکام نوروز. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://b2n.ir/x05027 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #مقاله جشن نوروز در دربار تیموریان هند نویسندگان:جمشید نوروزی نوشتار حاضر، به بررسی چگونگی برگزاری مراسم جشن نوروز در شبه قاره ی هند می پردازد که عمدتاً در عهد تیموریان هند به صورت منظم و مفصل برگزار می گردید. در این مقاله، با اتکاء به اطلاعات موجود در منابع تاریخی و با رویکردی توصیفی - تحلیلی، فراز و فرودهای این جشن در دربار چند شاه نخست این حکومت مورد بررسی قرار گرفته است. مقاله، این پرسش اساسی را مورد توجه قرار می دهد که دیدگاه و موضع شاهان تیموری نسبت به جشن نوروز و تشریفات برگزاری آن، متأثر از چه عواملی است. در این نوشتار، نشان داده شده است که نگاه حکمرانان تیموری به جشن نوروز و اقدامات آنها برای برگزاری یا عدم برگزاری مراسم این جشن، متأثر از طرز تفکر و اندیشه ی این شاهان و اوضاع سیاسی و اجتماعی روزگار آنها بوده است. افزون بر این، رابطه ی میان میزان اقتدار و ثروت شاهان با چگونگی تشریفات برگزاری این جشن و نیز تأثیر پذیری آداب و رسوم و تزیینات جشن از زمینه های ارتباطات فرهنگی و اقتصادی سلسله ی تیموریان هند با کشورهای دیگر بازنموده شده است. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://b2n.ir/h17782 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #مقاله تأثیر ویژگی‌های شخصیتی مهاجران به اندلس بر رویش‌های تمدنی آن منطقه (مطالعه موردی عبدالرحمن داخل) نویسندگان: سید مرتضی حسینی، محمّد باغستانی و محمود خواجه میرزا مهاجرت‌های گروهی و گاه فردی از عوامل پیدایش، تحول و انتقال تمدن‌های بشری از سرزمینی به سرزمینی دیگر بوده‌اند. مهاجرت عبدالرحمن داخل از شام به مغرب و سپس به اندلس و تشکیل حکومت اموی در آن سرزمین یکی از این نمونه‌هاست که باعث انتقال بخش عظیمی از فرهنگ و تمدن شرق اسلامی به اندلس گردید. پرسش این پژوهش آن است که عبدالرحمن داخل به عنوان یک مهاجر از شرق جهان اسلام به اندلس از چه ویژگی‌هایی شخصیتی برخوردار بوده که به او توانایی نقش آفرینی در انتقال و رویش‌ تمدنی در اندلس اسلامی را بخشیده است؟ روش انجام این پژوهش توصیفی - تحلیلی است و نتایج مؤید آن است که عبدالرحمن داخل از ویژگی‌های شخصیتی ممتازی برخودار بود که توانست با استفاده از شرایط داخلی اندلس به تأسیس حکومتی دست زند و نقش بارزی در انتقال تمدن شرق اسلامی و رویش دوباره آن در این سرزمین ایفا کند. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://b2n.ir/d61719 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #نشست «جایگاه تمدنی رمضان در اتحاد اسلامی» با ارائه دکتر اصغر منتظر القائم 9 فروردین 1401 برگزار می گردد. کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #مقاله سیره ائمه: در مراسم و مواسم دینی؛ بررسی سبک زندگی امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام در ماه رمضان نویسندگان: نعمت الله صفری فروشانی و حامد قرائتی مراسم و موسم های اجتماعی جلوه ای از آداب، رسوم، تاریخ، فرهنگ و دیگر مؤلفه های فکری و مذهبی یک جامعه هستند. یکی از نکاتی که موجب اهمیت بررسی تاریخی مراسم و مواسم دینی می شود واکاوی اصالت و بدعت گرایی در شعائر و نمادهای دینی است؛ زیرا امکان دارد برخی با رویکردی نص گرایانه به مخالفت با هر نماد و آیین نوپیدای تصریح نشده از سوی معصومان: بپردازند و برخی دیگر با استناد به کلیات و نکته های عمومی دلایل، دست خود را در ابداع آیین های خودساخته منسوب به دین، باز ببینند. بر اساس درک چنین ضرورتی، این مقاله می کوشد با این فرض که مواسم و مراسم دینی، یکی از منابع مهم تقویت باورهای دینی است، رفتار امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام را در محدوده زمانی ماه رمضان به عنوان یک مناسبت و موسم دینی در سه محور اصلی سیرة شخصی، سیرة اجتماعی و سیرة سیاسی بررسی کند. سیرة شخصی امیرالمؤمنین علیه السلام نشان دهندة اهتمام به نظافت، آراستگی، بهداشت، سلامت، خضوع، خلوص، خیرخواهی، اعتدال و هدف گذاری معنوی در زندگی مادی است. سیره اجتماعی آن حضرت، آموزه هایی مانند همگرایی و تعامل، اهتمام به تبلیغ و مسئولیت اجتماعی، توجه به مساجد به عنوان یک نهاد مؤثر اجتماعی سیاسی، جانمایی شعائر مذهبی در حقوق اجتماعی، تأکید بر نتایج اعتقادی و عرفانی و اخلاقی تکالیف دینی، مبارزه با بدعت ها و توجه به جنبه های اقتصادی شعائر مذهبی را نشان می دهد. توجه به جهاد، مسئولیت پذیری سیاسی و استفاده از عوامل و محرک های معنوی در تدابیر سیاسی در سیرة سیاسی آن حضرت علیه السلام جایگاه ویژه ای دارند. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://b2n.ir/g09869 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #یادداشت بیش از یک قرن است که ایرانیان اتفاقی تلخ را فراموش نکرده‌اند و قطعاً اگر هزار سال و هزاران سال هم بگذرد برخی وقایع آنچنان بر قلب‌ها سنگینی می‌کند که فراموشی آن محال است. در چنین روز‌هایی یعنی در ایام عید نوروز آن هم درست روز دهم فروردین‌ماه ۱۲۹۱ شمسی، ارابه‌های جنگی روس‌ها به سمت حرم نورانی امام رئوف حرکت کردند و در هتک حرمتی بی‌سابقه به آن آستان نورانی حمله و با به توپ بستن حرم بخش‌هایی از پناه‌گاه ایرانیان را ویران و این مکان مقدس را اشغال کردند؛ اتفاقی که عید را به کام شیعیان خصوصاً ایرانی‌ها تلخ کرد و این تلخی هنوز هم ادامه دارد. با گذشت ۱۰۹ سال از این واقعه، هنوز مردم همه‌ساله در ایام عید نوروز ضمن یادآوری این اقدام زشت به شهدای این حمله که طبق برخی اسناد حدود ۱۰۰ نفر هستند، ادای احترام می‌کنند. اما ماجرا به حضور شخصی آمریکایی به نام مورگان شوستر در ایران باز می‌گردد. حضور او در ایران و برخی اقداماتش خصوصاً راه‌اندازی ژاندارمری مخصوص خزانه‌داری ایران به کام روس‌ها تلخ بود و بارها به ایران اولتیماتوم دادند تا این شخص از ایران اخراج شود که این اولتیماتوم توسط مجلس شورای ملی رد شد. همین امر بهانه‌ای شد برای تحرک روس‌ها در همه جای ایران که یکی از این نقاط مشهد مقدس بود. روس‌ها خواهان این بودند که هر‌گونه نصب افراد خارجی در ایران باید با اجازه آنها و انگلیسی‌ها باشد و رد این خواسته سبب حرکت قوای روس از تبریز به سمت تهران و استقرار در قزوین و حالت آماده‌باش آنها در همه کشور شد. این اصل ماجرا بود که بهانه‌ای شد برای گستاخی روس‌ها. اما در مشهد شخصی به نام یوسف هراتی که از دست‌نشاندگان روس‌ها در خراسان بود، شورشی ساختگی در مشهد راه انداخت و قوای روس به بهانه این شورش وارد مشهد شده، اما به سمت حرم امام رضا (ع) حرکت کردند. نبود ارتش و قوای نظامی در کشور سبب شد که فقط عموم مردم و با دست خالی در مقابل این گستاخی روس‌ها مقاومت کنند. اما این مقاومت چندان ادامه‌دار نبود و مردم به داخل حرم رفتند و در‌ها را بستند. قوای روس با همه ادوات نظامی از جمله توپ‌ها و مسلسل‌ها وارد حرم شده و در نقاط مختلف از جمله پشت‌بام‌ها مستقر شدند و با رگبار بستن‌ها مردم آنها را به خاک و خون کشیدند. روس‌ها با شکستن‌ پنجره‌های حرم از پشت‌بام، ضریح مقدس را به رگبار بسند و گروهی دیگر از طریق رواق دارالسیاده وارد حرم شده و مردم و ضریح مطهر را به رگبار بستند. در ادامه چند دستگاه توپ هم به پشت‌بام‌های حرم منتقل شد و گنبد مطهر حرم و گنبد مسجد گوهر‌شاد به همراه چند گلدسته حرم مورد هدف قرار گرفت و آسیب‌های جدی به آنها وارد شد. گستاخی روس‌ها به این موارد ختم نمی‌شد، اولاً آنها چهار شبانه‌روز حرم را اشغال کردند، ثانیاً اموال حرم خصوصاً اشیاء قیمتی و تاریخی موزه حرم را غارت کردند و ثالثاً شمار زیادی از مردم که طبق روایت برخی منابع تعداد آنها به بیش از ۱۰۰ نفر می‌رسد را به شهادت رساندند و شمار زیادی را هم مجروح کردند. مرحوم آیت الله میرزا حسین فقیه سبزواری یکی از شاهدان این حادثه است که درباره ریشه این حمله روایتی دیگر بیان می‌کند. او مخالفت با مشروطه و درخواست به سلطنت رسیدن محمد‌علی فرزند مظفرالدین‌شاه توسط شخصی به نام یوسف خان هراتی را علت بروز هرج و مرج و نا آرامی در مشهد عنوان می‌کند. یوسف هراتی از چند ماه قبل و با تحریک روس‌ها تحرکاتی در مشهد داشت و گروه‌هایی را برای شورش و هرج و مرج سازماندهی کرده بود. او جلساتش را در حرم و در صحن‌های نو (آزادی فعلی) و گوهر‌شاد برگزار می‌کرد و این‌گونه فضا را برای هجوم روس‌ها آماده کرد. به گفته مرحوم آیت‌الله فقیه سبزواری این حمله روس‌ها به حرم در تاریخ دهم ربیع الثانی ۱۳۳۰ هجری قمری برابر با ۱۰ فروردین ۱۲۹۱ شمسی صورت گرفت و روس‌ها تا چند روز حرم را اشغال کردند و اجازه ورود به کسی نمی‌دادند. اما با پایان قائله یوسف هراتی که عامل اصلی این قائله و هتک حرمت بود هم فرار کرد و عده‌ای هم به تعقیب او پرداختند. نهایتاً هراتی به قتل رسید و جنازه‌اش به مشهد بازگردانده شد. به این صورت قائله پایان یافت و روس‌ها هم حرم را ترک کردند. با ترک حرم توسط روس‌ها مردم، خادمان و علما بلافاصله کار مرمت و پاک‌سازی و تطهیر حرم را آغاز کردند. بخشی از اموال غارت شده توسط روس‌‌ها بازگردانده شد اما بخش زیادی از اموال قدیمی و گران‌بها پس داده نشد و روس‌ها متولی حرم را با تهدید به مرگ وادار کردند بگوید همه اموال را پس گرفته است. مهدی احمدی کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #یادداشت از زمان برپایی حرم مطهر امام رضا علیه السلام در مشهد تا روزگار ما، این شهر مرکز توجهات ملت ایران و شیعیان بوده و در گذر اعصار و آمد و شدِ سلسله‌های مختلف پادشاهی در ایران، از اهمیت این حرم مطهر کاسته نشد و محل توجه بود. حتی در زمان حمله مغولان به ایران نیز اگرچه اموال و گنجینه‌های حرم امام رضا(ع) به غارت رفت اما اطلاعاتی از تخریب آن گزارش نشده است. با این‌حال در دوران معاصر سه مرتبه حرم مطهر رضوی مورد تعرض و حرمت‌شکنی قرار گرفت که یک بار آن توسط عوامل خارجی و دوبار به‌دست عوامل داخلی هتک حرمت شد. 10 فروردین 1291 نظامیان روس مستقر در مشهد بارگاه حضرت امام رضا(ع) را به توپ بستند. در اثر این حمله سردرها و گلدسته‌های حرم ویران شد، خزانه آستانه قدس غارت و تعداد زیادی از زائران به شهادت رسیدند. نیروهای نظامی روسیه در قالب قزاقخانه از زمان ناصرالدین شاه در ایران حضور داشته و مدت چند دهه مهم ترین نیروی نظامی ایران بودند. نظامیان روس آن زمان دربسیاری از شهرها از جمله گیلان، تبریز، رشت، قزوین و مشهد حضور داشتند. حمله قزاقان روسی مستقر در مشهد به حرم حضرت امام رضا(ع) حادثه‌ای بود که در حقیقت واکنش به ردّ اولتیماتوم روسیه به ایران برای انحلال 48 ساعته «ژاندارمری خزانه» صورت گرفت. «ژاندامری خزانه» نیرویی بود که مورگان شوستر آمریکایی خزانه‌دار کل ایران آن را برای وصول مالیات از متنفذین تشکیل داده بود(خرداد 1290) و یک افسر انگلیسی به نام «ماژور استوکس» که وابسته نظامی سفارت انگلیس بود را به ریاست آن گماشته بود. این اقدام موجب خشم روس‌ها شد که در آن زمان با انگلیسی‌ها تعارض منافع داشتند و از این رو دولت روسیه «ژاندارمری خزانه» را مخالف سیاست و منافع خود در ایران دانست و برای برچیدن آن 48 ساعت ضرب‌الاجل اعلام کرد. علی‌رغم تعطیلی مجلس شورای ملی، نمایندگان جلسه اضطراری و فوق العاده تشکیل داده و به اولتیماتوم دولت روسیه اعتنایی نکردند. همین مسئله موجب شد تا قزاقان روسی در شهرهای مختلف جنایاتی را مرتکب شوند و در مشهد نیز حرم مطهر امام هستم را به توپ بستند. حادثه دوم که به واقعه مسجد گوهرشاد معروف است در زمان رضاشاه رخ داد. سفر رضاشاه در سال 1314 به ترکیه -که اولین سالهای جمهوری شدن را بعد از انقراض سلسله عثمانی تجربه می‌کرد و در حال پی‌ریزی یک حکومت لائیک بود-، تمایل وی به دین‌‌زدایی را افزایش می‌داد. از جمله اقدامات اول رضاشاه دستور تغییر لباس و جایگزین کردن و اجباری کردن «کلاه پهلوی» به‌جای کلاه شاپو بود و بخشنامه اجرای آن به فتح‌الله پاکروان استاندار خراسان ابلاغ شد. علمای مشهد، جلساتی برای بحث و گفت‌وگو در مورد این بخشنامه برپا کردند. در یکی از این جلسات که در منزل «سید یونس اردبیلی» تشکیل شده بود، پیشنهاد شد آیت‌الله حسین قمی به تهران برود و با رضاخان در مورد توقف اجرای بخشنامه یادشده و تغییر لباس مذاکره کند. وی در هشتم یا نهم تیرماه به تهران آمد و پس از ورود به باغ سراج الملک، محل اقامت وی توسط نیروهای دولتی به محاصره درآمد و تحت کنترل ماموران قرار گرفته و ممنوع الملاقات شد. روحانیون مشهد در اطلاعیه‌هایی از مردم خواستند که با اعتراض به سیاست مذهبی و اجتماعی رضاخان و محدودیتی که برای آیت الله قمی به‌وجود آورده، دست به اعتصاب و تحصن بزنند. گزارش بست‌نشینی مردم در حرم امام رضا(ع) به رضا شاه رسید و وی نیز به مأموران نظامی مشهد دستور صریح داد که اگر تا فردا صبح مردم بست‌نشسته را پراکنده نکنند، به بالاترین مجازات نظامی گرفتار خواهند شد. در نتیجه درگیری اولیه بین سرباز‌ها و کسانی که می‌خواستند از اطراف به صحن و حرم و مسجد بیایند، عده‌ای کشته و زخمی شدند. روز بعد بین 15 تا 20 هزار نفر در مسجد گوهرشاد و اطراف آن گرد آمدند و برخلاف شب‌های قبل، هر لحظه بر جمعیت افزوده می‌شد. پس از فرارسیدن نیمه‌های شب و عدم پراکنده شدن مردم، تمام در‌ها و راههای ورود و خروج به مسجد گوهرشاد و حرم بسته شد. در این حال، مردم با کلنگ شروع به شکستن در‌ها و اقدام به خروج از آن کردند. در این لحظه بود که دستور شلیک و کشتار مردم صادر شد و مردم بی‌دفاع و بدون سلاح، درون و بیرون مسجد آماج گلوله نظامیان قرار گرفتند. در عرض چند ساعت، کشتار بی‌رحمانه و عظیمی صورت گرفت و مسجد از اجساد کشته‌شدگان و زخمی‌ها پر و آسیب‌هایی نیز به مسجد وارد شد. از این طریق قیام مسجد گوهرشاد سرکوب شده و بسیاری از کشته شدگان و حتی برخی مجروحین را در گودالی که به همین منظور کنده بودند، انداختند. حادثه سوم نیز واقعه دردناکی بود که در تاریخ معاصر متاسفانه کمتر به آن پرداخته شده است. اتفاقی که به عزای عمومی در مشهد منتهی شد و مردم در عزای آن حادثه این شعار را سر می‌دادند: «روز همه مسلمین شام غریبان شده/ قبر امام هشتم گلوله باران شده.»

در روز ۲۹ آبان ماه ۱۳۵۷ و در جریان حوادث انقلاب اسلامی ماموران ساواک در بین مردم و زائران بصورت مخفی در حال گشت زدن بودند که با فاش شدن این مسئله، مردم اقدام به محاصره آنها کردند. این محاصره به زد و خورد انجام شد و یکی از آنها با شلیک تیر توانست خود را رها کند و گزارش این اتفاق را به نیروهای نظامی بدهد. ماموران مسلح به صحن وارد شدند و برای آزادکردن این چند ساواکی، به زد و خورد با مردم پرداختند. به گفته شاهدان عینی ماموران با تانک وارد صحن شده و در پی تیراندازی، دو نفر به شهادت رسیدند و چند گلوله به رواق توحیدخانه و در و دیوار حرم اصابت کرد و بر اثر ازدحام جمعیت نیز عده‌ای مجروح شدند. با پایان یافتن درگیری، مردم در حرم رضوی و بیوت علما به‌ویژه بیت آیت‌الله سید عبدالهادی شیرازی تجمع کرده و به عزاداری پرداختند. امام خمینی در سخنرانی سوم آذرماه در جمع دانشجویان و محصلان خارج کشور در محل اقامت‌شان در نوفل‌لوشاتو با اشاره به این حادثه فرمودند "دو ـ سه روز پیش از این در مشهد، مشهد مقدس، در معبد مسلمین، در حرم حضرت رضا ـ سلام‌اللّه‌ علیه ـ با تانک رفتند تا تویِ ـ اینطور که [گزارش]شده است گفته‌اند ـ با تانک رفتند تا توی صحن؛ و به دیوارهای صحن و به دیوارهای ایوان می‌گویند که آثار گلوله هست. این چندمین بار است که این سلسلۀ پهلوی به معابد ما اینطور می‌کند. به همان معبد حضرت رضا..." روز 5 آذرماه 1357 به مناسبت هفتمین روز حادثه از جانب علمای مشهد اعلام عزا و تعطیل عمومی شد و در مشهد تظاهرات عمومی برپا شد. خشم و انزجار مردم از هتک حرمت دوباره خاندان پهلوی به حرم رضوی چنان بود که استاندار وقت خراسان مجبور به عذرخواهی از طریق رادیو شد. مقصران حادثه بازداشت و فرمانده لشکر خراسان و رئیس سازمان اطلاعات و امنیت (ساواک) این استان نیز تعویض شدند. کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #مقاله سنجش گزارش‌های تاریخ طبری از چگونگی ازدواج حضرت خدیجه(س) و پیامبر(ص) براساس روش نظریه بنیاد نویسنده: هدیه تقوی بازتاب اخبار ازدواج حضرت خدیجه(س) و پیامبر(ص) در منابع تاریخی به‌شیوه‌های متفاوت و به‌گونه‌ای ناهمگون مطرح شده است. تنوع محتوایی و مضمونی روایت‌ها به‌صورت اسطوره‌سازی، داستان‌پردازی و برجسته‌سازی برخی گزاره‌های این واقعه در ذیل گزارش‌های تاریخی مرتبط با موضوع آشکار است و می‌تواند بر نوع نگاه مخاطب به این واقعه و دور کردن آن از واقعیت اثرگذار باشد. با توجه به اهمیت شناخت بهتر محتوای این گزارش‌ها، پژوهش پیش‌رو با استفاده از روش نظریه بنیاد (زمینه‌ای) به‌سنجش گزارش‌های تاریخ طبری مرتبط با این بحث پرداخته است. طبری (م 310 ه.ق) از این‌رو مبنای پژوهش حاضر قرار گرفته که هم با ثبت روایت‌های گوناگون از جامعیت بیشتری نسبت به دیگر منابع تاریخی برخوردار و هم محل رجوع اهل فن و عامه مردم است. کاربست این روش در پژوهش موجود از طریق شناسایی مفاهیم، مقوله‌ها و روابط معنایی آنها به‌یافتن معیار غالب در متن گزارش‌های طبری از ازدواج حضرت خدیجه و پیامبر(ص) پرداخته است و ویژگی‌های خُلقی و شخصیتی خدیجه(س) و پیامبر(ص) را به‌عنوان مقوله اصلی در امر ازدواج آنان پیش‌بینی می‌کند. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://b2n.ir/e78412 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #نشست_علمی «بررسی و تحلیل شهادت حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)» همراه با پرسش و پاسخ با ارائه استاد آیت الله حسینی قزوینی 16 فروردین 1401 ساعت 10 الی 12 در مجتمع عالی امام خمینی ره، سالن شهید صدر(ره) برگزار می گردد. لینک پخش آنلاین: https://vc.miu.ac.ir/tarikh کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

انا لله و انا الیه راجعون حضور سرور ارجمند و استاد گرانقدر حجت الاسلام و المسلمین آقای دکتر رفیعی، ریاست معزز مجتمع آموزش عالی تاریخ سیره و تمدن اسلامی مصیبت درگذشت والده مکرمه تان را تسلیت و تعزیت عرض نموده و برای آن مادر مومنه مرحومه از درگاه خداوند منان علو درجات و رحمت واسعه الهی و برای جنابعالی و خاندان مکرم معزی صبر و اجر را از درگاه خداوند متعال مسالت می نماییم. شریک غم شما در این مصیبت؛ 🔹مدیریت سایت سخن تاریخ و معاونت پژوهش مجتمع آموزش عالی تاریخ سیره و تمدن اسلامی🔹

@sokhanetarikh #مقاله پیامبر اسلام (ص) و تغییر ساختار فرهنگی جامعه جاهلی نویسنده: محمود حاجی احمدی  تغییر و تحول جامعه و گذر دادن آن از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب, همواره دغدغه انسان های دردمند بوده است. هر کدام از صاحبان اندیشه با تکیه بر یکی از عوامل, تحول جامعه ها را تبیین نموده اند. مقاله حاضر با بررسی شیوه تحول جامعه جاهلی به جامعه توحیدی، توسط رسول بزرگوار اسلام (ص) درصدد طرح این نظریه است که پیامبر اسلام (ص) با تحول فرهنگی تمدنی جدید را بنا نهادند که قرنها پرچمدار تمدن بشری بود. این مقاله با بررسی شرایط حضور اسلام در جزیره العرب و بررسی ابعاد مختلف جامعه جاهلی مشکل اساسی آن جامعه را مسایل فرهنگی می داند. سپس به بیان تحولات ایجاد شده توسط پیامبر اسلام (ص) در جهت تغییر این فرهنگ می پردازد. در خلل مباحث، مبانی نظری نظریه تحول باطنی برای تغییرات اجتماعی بررسی می شود. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://b2n.ir/u51748 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #مصاحبه مسلم ناصری، نویسنده: تاریخ شفاهی یکی از مؤلفه‌های شناخت دنیای جدید است که باید تا دیر نشده بدان توجه شود. در دوران جمهوری اسلامی برخی از افراد نقش مهمی در شکل‌گیری بخش‌های پنهان هویت اسلامی ایران داشته‌اند. فرهنگ و هنر یکی از این موارد است. برای مشاهده متن کامل مصاحبه به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://b2n.ir/u77027 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #مصاحبه سعید فخرزاده، استاد: انقلاب اسلامی و ایده جمهوری اسلامی حاصل یک پروسه پیچیده است که با جان و دل پذیرفته شد، حرف گزافی است بگوییم همه مردم در رأی به جمهوری اسلامی جوگیر شدند. برای مشاهده متن کامل مصاحبه به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://b2n.ir/z74229 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh