@sokhanetarikh #مجله شماره ۵۵ مجله علمی پژوهشی «تاریخ اسلام و ایران» دانشگاه الزهرا منتشر شد. عناوین مطالب این شماره به شرح ذیل می باشد: تبیین نقش محرومیت نسبی در پیوستن طبقات اجتماعی به جنبش عباسیان محمد آزغ؛ فریدون اللهیاری؛ علی اکبر کجباف «راز دل» نامق کمال: بازتاب مسئلة افول عثمانی در نمایشنامه‌های وطن و گل‌نهال توران طولابی جست‌وجو در معنا و مفهوم مشروطه در تلقی و اندیشۀ علمای آذربایجان عباس قدیمی قیداری؛ زهرا کاظمی تأسیس حکومت محلی بنی‌عنَّازی (328-448ق) به مرکزیت حُلْوَان در دورۀ آل بویه صباح قنبری؛ صباح خسروی‌زاده تطور موعودگرایی در تشیعِ سده‌های نخستین با تأکید بر انگارۀ «مهدی» سیدمحمدهادی گرامی؛ محبوبه حامی شکستن صدای کارگران صنعت نفت در هیاهوی جنبش ملی نفت ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۲ش (تاریخ از پایین) ربابه معتقدی معرفی، بررسی و تاریخ‎گذاری کتیبۀ نویافته در بافت تاریخی شهر یزد سید فضل اله میردهقان؛ یداله حیدری باباکمال کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #فصلنامه شماره ۵۵ فصلنامه «مطالعات تاریخ اسلام» منتشر شد. عناوین مطالب این شماره به شرح ذیل می باشد: سیده فهیمه ابراهیمی تجزیه سیاسی ماوراءالنهر در ادوار سه‌گانه ازبکی، تزاری و بلشویکی مریم اقبالیان مجید معارف مبانی نقد الحدیثیِ علامه عسکری در روایات تاریخی و سیره فريبا صالحي حسین هژبریان سید حسن قریشی کرین احمد بازماندگان خمیری بررسی سفرهای دریایی حج در قرون چهارم و پنجم قمری و نقش آن در توسعه و عمران بندر جده بهمن صدر نقش و جایگاه سادات در دورۀ ترکمانان آق قویونلو طیبه محمدی‌کیا جریان‌های تکفیری و نظم بین‌الملل (برداشت و شیوۀ کنش) شفیق نزارعلی ویرانی صدیقه کاردان عطر رازیانه‌های سرخ؛ رهبران گمنام اسماعیلی در قرن یازدهم قمری/ هفدهم میلادی کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #مصاحبه احمد بازماندگان خمیری، استاد: گاهشمار نوروز دریایی که امروزه برخی آن را به نوروز صیادی تعبیر می‌کنند که به نظر من از چند منظر نادرست و نارسا است: اول آنکه در اندک منابع در دست از این گاهشماری، بطور مشخص آن را نوروز دریایی نام برده‌اند. دوم آن که این تقویم تنها به صیادان اختصاص نداشت بلکه تمامی کسانی که با دریا ارتباط داشتند از آن سود می‌جستند و آن را ملاکی برای آغاز و پایان فصل کشتیرانی خود قرار می‌دادند. برای مشاهده متن کامل مصاحبه به آدرس زیر مراجعه نمایید: . https://b2n.ir/f66426 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #مقاله واکاوی راهبردهای مشترک در جریان های شیعی - صوفی و تاثیر آن بر شکل گیری جنبش های روزگار تیموریان نویسندگان:هومان محمدی شرف آباد، شکوه السادات اعرابی هاشمی و سهیلا ترابی فارسانی نهضت‌های شیعی، صوفی روزگار تیموریان بر بستر مؤلفه‌هایی مشترک بروز و ظهور یافت. رهبران این نهضت‌ها با درک الزامات زمانی و محیطی و با اغتنام فرصت تلاش کردند ضمن بهره‌گیری از مؤلفه‌های مشترک موجود و به‌کارگیری همه ظرفیت‌ها به موفقیت هایی دست یابند. آنها هوشمندانه و البته بلندپروازانه سعی کردند از خلأ حاصل از سقوط خلافت عباسی و زوال قدرت ایلخانان سود جسته و با استفاده از اطاعت‌ پذیری صوفیه، در کنار برانگیزانندگی آموزه‌های انقلابی تشیع و قدرت بسیج کنندگی بالقوه‌ی مهدویت به بالاترین مناصب سیاسی، مذهبی دست یابند. آن ها در این مسیر و در جهت اقناع عامه، از قدرت مسخ کنندگی فنون مختلف علوم غریبه استفاده کردند. موارد چندگانه فوق در کنار هم فرصتی مغتنم برای نهضت های مذکور فراهم کرد. در این مقاله تلاش خواهد شد با نگاهی تحلیلی، توصیفی ضمن نقد و بررسی مؤلفه‌های مشترک سه نهضت حروفیه، مشعشعیان و نوربخشیه، به رمزیابی علل همگرایی مشترکات موجود پرداخته شود. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://b2n.ir/m26132 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #مقاله تحلیل تاریخی مقارن سازی جشن نوروز و غدیر در عصر صفوی نویسندگان:وجیهه میری و مصطفی پیرمرادیان نوروز بر نخستین ماه سال خورشیدی اطلاق، و در قالب جشنی باشکوه در ایران پیش از اسلام برگزار می شده است؛ پس از اسلام، در دوران بنی امیه و به خصوص در عهد بنی عباس، نوروز، جانی دوباره یافت تا اینکه در عصر صفوی، به عنوان عصر بازیافت وحدت ملی ایران پس از اسلام، به شکوه سابق خود دست پیدا کرد. هدف موردنظر این پژوهش تبیین چیستی و چرایی پیوند میان جشن باستانی نوروز با آموزه های شیعی به خصوص جشن غدیر در عصر صفوی است؛ هدفی که پژوهش حاضر سعی دارد با روش توصیفی - تحلیلی به دو پرسش پیرامون آن پاسخ دهد: 1- شواهد پیوند نوروز با غدیر در عصر صفوی چیست؟ 2- چرا در عصر صفوی نوروز با آموزه های شیعی مقارن سازی شد ؟ شواهد پیوند میان نوروز و غدیر در عصر صفوی را می توان در برخی مصادر حدیثی، سفرنامه ها و نوروزنامه هایی که در آن دوران تألیف شد ریشه یابی نمود. این مقارن سازی تلاشی بود از سوی حکومت صفویه به منظور گسترش تشیع میان ایرانیان، مقابله با دولت سنی مذهب عثمانی، بهره مندی از هدایای نوروزی و استحکام نوروز. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://b2n.ir/x05027 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #مقاله جشن نوروز در دربار تیموریان هند نویسندگان:جمشید نوروزی نوشتار حاضر، به بررسی چگونگی برگزاری مراسم جشن نوروز در شبه قاره ی هند می پردازد که عمدتاً در عهد تیموریان هند به صورت منظم و مفصل برگزار می گردید. در این مقاله، با اتکاء به اطلاعات موجود در منابع تاریخی و با رویکردی توصیفی - تحلیلی، فراز و فرودهای این جشن در دربار چند شاه نخست این حکومت مورد بررسی قرار گرفته است. مقاله، این پرسش اساسی را مورد توجه قرار می دهد که دیدگاه و موضع شاهان تیموری نسبت به جشن نوروز و تشریفات برگزاری آن، متأثر از چه عواملی است. در این نوشتار، نشان داده شده است که نگاه حکمرانان تیموری به جشن نوروز و اقدامات آنها برای برگزاری یا عدم برگزاری مراسم این جشن، متأثر از طرز تفکر و اندیشه ی این شاهان و اوضاع سیاسی و اجتماعی روزگار آنها بوده است. افزون بر این، رابطه ی میان میزان اقتدار و ثروت شاهان با چگونگی تشریفات برگزاری این جشن و نیز تأثیر پذیری آداب و رسوم و تزیینات جشن از زمینه های ارتباطات فرهنگی و اقتصادی سلسله ی تیموریان هند با کشورهای دیگر بازنموده شده است. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://b2n.ir/h17782 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #مقاله تأثیر ویژگی‌های شخصیتی مهاجران به اندلس بر رویش‌های تمدنی آن منطقه (مطالعه موردی عبدالرحمن داخل) نویسندگان: سید مرتضی حسینی، محمّد باغستانی و محمود خواجه میرزا مهاجرت‌های گروهی و گاه فردی از عوامل پیدایش، تحول و انتقال تمدن‌های بشری از سرزمینی به سرزمینی دیگر بوده‌اند. مهاجرت عبدالرحمن داخل از شام به مغرب و سپس به اندلس و تشکیل حکومت اموی در آن سرزمین یکی از این نمونه‌هاست که باعث انتقال بخش عظیمی از فرهنگ و تمدن شرق اسلامی به اندلس گردید. پرسش این پژوهش آن است که عبدالرحمن داخل به عنوان یک مهاجر از شرق جهان اسلام به اندلس از چه ویژگی‌هایی شخصیتی برخوردار بوده که به او توانایی نقش آفرینی در انتقال و رویش‌ تمدنی در اندلس اسلامی را بخشیده است؟ روش انجام این پژوهش توصیفی - تحلیلی است و نتایج مؤید آن است که عبدالرحمن داخل از ویژگی‌های شخصیتی ممتازی برخودار بود که توانست با استفاده از شرایط داخلی اندلس به تأسیس حکومتی دست زند و نقش بارزی در انتقال تمدن شرق اسلامی و رویش دوباره آن در این سرزمین ایفا کند. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://b2n.ir/d61719 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #نشست «جایگاه تمدنی رمضان در اتحاد اسلامی» با ارائه دکتر اصغر منتظر القائم 9 فروردین 1401 برگزار می گردد. کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #مقاله سیره ائمه: در مراسم و مواسم دینی؛ بررسی سبک زندگی امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام در ماه رمضان نویسندگان: نعمت الله صفری فروشانی و حامد قرائتی مراسم و موسم های اجتماعی جلوه ای از آداب، رسوم، تاریخ، فرهنگ و دیگر مؤلفه های فکری و مذهبی یک جامعه هستند. یکی از نکاتی که موجب اهمیت بررسی تاریخی مراسم و مواسم دینی می شود واکاوی اصالت و بدعت گرایی در شعائر و نمادهای دینی است؛ زیرا امکان دارد برخی با رویکردی نص گرایانه به مخالفت با هر نماد و آیین نوپیدای تصریح نشده از سوی معصومان: بپردازند و برخی دیگر با استناد به کلیات و نکته های عمومی دلایل، دست خود را در ابداع آیین های خودساخته منسوب به دین، باز ببینند. بر اساس درک چنین ضرورتی، این مقاله می کوشد با این فرض که مواسم و مراسم دینی، یکی از منابع مهم تقویت باورهای دینی است، رفتار امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام را در محدوده زمانی ماه رمضان به عنوان یک مناسبت و موسم دینی در سه محور اصلی سیرة شخصی، سیرة اجتماعی و سیرة سیاسی بررسی کند. سیرة شخصی امیرالمؤمنین علیه السلام نشان دهندة اهتمام به نظافت، آراستگی، بهداشت، سلامت، خضوع، خلوص، خیرخواهی، اعتدال و هدف گذاری معنوی در زندگی مادی است. سیره اجتماعی آن حضرت، آموزه هایی مانند همگرایی و تعامل، اهتمام به تبلیغ و مسئولیت اجتماعی، توجه به مساجد به عنوان یک نهاد مؤثر اجتماعی سیاسی، جانمایی شعائر مذهبی در حقوق اجتماعی، تأکید بر نتایج اعتقادی و عرفانی و اخلاقی تکالیف دینی، مبارزه با بدعت ها و توجه به جنبه های اقتصادی شعائر مذهبی را نشان می دهد. توجه به جهاد، مسئولیت پذیری سیاسی و استفاده از عوامل و محرک های معنوی در تدابیر سیاسی در سیرة سیاسی آن حضرت علیه السلام جایگاه ویژه ای دارند. برای مشاهده متن کامل مقاله به آدرس زیر مراجعه نمایید: https://b2n.ir/g09869 کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh

@sokhanetarikh #یادداشت بیش از یک قرن است که ایرانیان اتفاقی تلخ را فراموش نکرده‌اند و قطعاً اگر هزار سال و هزاران سال هم بگذرد برخی وقایع آنچنان بر قلب‌ها سنگینی می‌کند که فراموشی آن محال است. در چنین روز‌هایی یعنی در ایام عید نوروز آن هم درست روز دهم فروردین‌ماه ۱۲۹۱ شمسی، ارابه‌های جنگی روس‌ها به سمت حرم نورانی امام رئوف حرکت کردند و در هتک حرمتی بی‌سابقه به آن آستان نورانی حمله و با به توپ بستن حرم بخش‌هایی از پناه‌گاه ایرانیان را ویران و این مکان مقدس را اشغال کردند؛ اتفاقی که عید را به کام شیعیان خصوصاً ایرانی‌ها تلخ کرد و این تلخی هنوز هم ادامه دارد. با گذشت ۱۰۹ سال از این واقعه، هنوز مردم همه‌ساله در ایام عید نوروز ضمن یادآوری این اقدام زشت به شهدای این حمله که طبق برخی اسناد حدود ۱۰۰ نفر هستند، ادای احترام می‌کنند. اما ماجرا به حضور شخصی آمریکایی به نام مورگان شوستر در ایران باز می‌گردد. حضور او در ایران و برخی اقداماتش خصوصاً راه‌اندازی ژاندارمری مخصوص خزانه‌داری ایران به کام روس‌ها تلخ بود و بارها به ایران اولتیماتوم دادند تا این شخص از ایران اخراج شود که این اولتیماتوم توسط مجلس شورای ملی رد شد. همین امر بهانه‌ای شد برای تحرک روس‌ها در همه جای ایران که یکی از این نقاط مشهد مقدس بود. روس‌ها خواهان این بودند که هر‌گونه نصب افراد خارجی در ایران باید با اجازه آنها و انگلیسی‌ها باشد و رد این خواسته سبب حرکت قوای روس از تبریز به سمت تهران و استقرار در قزوین و حالت آماده‌باش آنها در همه کشور شد. این اصل ماجرا بود که بهانه‌ای شد برای گستاخی روس‌ها. اما در مشهد شخصی به نام یوسف هراتی که از دست‌نشاندگان روس‌ها در خراسان بود، شورشی ساختگی در مشهد راه انداخت و قوای روس به بهانه این شورش وارد مشهد شده، اما به سمت حرم امام رضا (ع) حرکت کردند. نبود ارتش و قوای نظامی در کشور سبب شد که فقط عموم مردم و با دست خالی در مقابل این گستاخی روس‌ها مقاومت کنند. اما این مقاومت چندان ادامه‌دار نبود و مردم به داخل حرم رفتند و در‌ها را بستند. قوای روس با همه ادوات نظامی از جمله توپ‌ها و مسلسل‌ها وارد حرم شده و در نقاط مختلف از جمله پشت‌بام‌ها مستقر شدند و با رگبار بستن‌ها مردم آنها را به خاک و خون کشیدند. روس‌ها با شکستن‌ پنجره‌های حرم از پشت‌بام، ضریح مقدس را به رگبار بسند و گروهی دیگر از طریق رواق دارالسیاده وارد حرم شده و مردم و ضریح مطهر را به رگبار بستند. در ادامه چند دستگاه توپ هم به پشت‌بام‌های حرم منتقل شد و گنبد مطهر حرم و گنبد مسجد گوهر‌شاد به همراه چند گلدسته حرم مورد هدف قرار گرفت و آسیب‌های جدی به آنها وارد شد. گستاخی روس‌ها به این موارد ختم نمی‌شد، اولاً آنها چهار شبانه‌روز حرم را اشغال کردند، ثانیاً اموال حرم خصوصاً اشیاء قیمتی و تاریخی موزه حرم را غارت کردند و ثالثاً شمار زیادی از مردم که طبق روایت برخی منابع تعداد آنها به بیش از ۱۰۰ نفر می‌رسد را به شهادت رساندند و شمار زیادی را هم مجروح کردند. مرحوم آیت الله میرزا حسین فقیه سبزواری یکی از شاهدان این حادثه است که درباره ریشه این حمله روایتی دیگر بیان می‌کند. او مخالفت با مشروطه و درخواست به سلطنت رسیدن محمد‌علی فرزند مظفرالدین‌شاه توسط شخصی به نام یوسف خان هراتی را علت بروز هرج و مرج و نا آرامی در مشهد عنوان می‌کند. یوسف هراتی از چند ماه قبل و با تحریک روس‌ها تحرکاتی در مشهد داشت و گروه‌هایی را برای شورش و هرج و مرج سازماندهی کرده بود. او جلساتش را در حرم و در صحن‌های نو (آزادی فعلی) و گوهر‌شاد برگزار می‌کرد و این‌گونه فضا را برای هجوم روس‌ها آماده کرد. به گفته مرحوم آیت‌الله فقیه سبزواری این حمله روس‌ها به حرم در تاریخ دهم ربیع الثانی ۱۳۳۰ هجری قمری برابر با ۱۰ فروردین ۱۲۹۱ شمسی صورت گرفت و روس‌ها تا چند روز حرم را اشغال کردند و اجازه ورود به کسی نمی‌دادند. اما با پایان قائله یوسف هراتی که عامل اصلی این قائله و هتک حرمت بود هم فرار کرد و عده‌ای هم به تعقیب او پرداختند. نهایتاً هراتی به قتل رسید و جنازه‌اش به مشهد بازگردانده شد. به این صورت قائله پایان یافت و روس‌ها هم حرم را ترک کردند. با ترک حرم توسط روس‌ها مردم، خادمان و علما بلافاصله کار مرمت و پاک‌سازی و تطهیر حرم را آغاز کردند. بخشی از اموال غارت شده توسط روس‌‌ها بازگردانده شد اما بخش زیادی از اموال قدیمی و گران‌بها پس داده نشد و روس‌ها متولی حرم را با تهدید به مرگ وادار کردند بگوید همه اموال را پس گرفته است. مهدی احمدی کانال سخن تاریخ 👉 https://eitaa.com/sokhanetarikh