﷽ن و القلم و ما یسطرون 📩شناسه۱۴۰۳۰۶۱۶۱۸۴۱ 🌿#ایل_سنگسری ✍ایل سَنگسَری همچون قشقایی، بختیاری و شاهسون یکی از #ایل های عشایر کوچ‌روی ایران است که در دامنه  ی رشته کوه البرز فعالیت میکنند. 📌مرکز و خاستگاه این ایل شهر #سنگسر (مهدی‌شهر امروزی) در استان سمنان است. 📌منطقه ی زیست این ایل در فصل سردسیر در دامنه‌های جنوبی رشته کوه #البرز از لواسانات، دماوند، سد لار و #فیروزکوه تا شهمیرزاد، چاشم و پشتکوه در شمال مهدی‌شهر (سنگسر سابق) و در فصل گرمسیر به طرف شرق تا روستاها و نقاط علف خیز در دهستان‌های طرود، بیارجمند، خارطوران شاهرود و درونه کاشمر در حاشیۀ شمال دشت کویر مرکزی است. 📘رفیع فر, جلال الدین; چاووشی, سید محمد،"نمادهای اسطوره‌ای در اشیا و دستینه‌های سنگسری".  فرهنگ و ادبیات عامه. ۴ (۹): ۱۷۷–۱۹۸ 📌عشایر ایل سنگسری محصولات لبنی و گوشتی و صنایع دستی منحصر بفردی را تولید میکنند. 🌍قلمرو ایل سنگسر: امروزه بخش‌هایی از مراتع استان‌های سمنان، تهران، قزوین، قم، مرکزی، مازندران، گلستان، گیلان، خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی، و اصفهان همچنان در اختیار عشایر ایل سنگسر قرار دارد. 📌سنگسری‌ها شاخص‌ترین کوچندگان دامنه‌های البرز هستند. آن‌ها طولانی‌ترین مسیر کوچ جهان را طی می‌کنند به‌طوری‌که فاصله ی دورترین نقطهٔ ییلاقی و قشلاقی آنان به بیش از ۱۵۰۰ کیلومتر میرسد. 📝#برنارد_هورکد محقق مشهور اروپایی نیز معتقد است عشایر ایل سنگسری طولانی‌ترین مسیر کوچ رو جهان را دارا هستند. 📌چراگاه های دامداران سنگسری به سه قسمت تقسیم شده: ۱/چراگاه های قشلاقی، ۲/چراگاه های ییلاقی ۳/چراگاه های میان بند. 👈در اصطلاح محلی به ییلاقات هر طایفه ایل سنگسری #خیل (xil) گفته میشود. در هر خیل برای هر یک از خانواده های آن #طایفه یک یا چند خیل مال ( xil mal) شکل میگیرد. 📙رئیسی نافچی, مهدی; طالبی, خاطره; آزاد, میترا _ "گوت‏ کِ‏ مال". دو فصلنامه دانش های بومی ایران. ۷ (۱۴): ۲۵۵–۲۹۶. 📝برنارد هورکد رئیس انجمن ایرانشناسان اروپا: اردوهای تابستانی (خیل‌های) سنگسری‌ها به لحاظ وسعت و تجمل، از شکوه و جلوه خاصی برخوردار است. ✍دکتر مرتضی فرهادی، #جامعه‌شناس ایرانی: خط تولید پنیر و روغن در بین عشایر سنگسری به قدری تکامل یافته و متنوع است که لازم است کارخانه‌های نوین لبنیات‌سازی ایران از آن درس بگیرند. 📓کتاب ایل سنگسری، علیرضا شاه حسینی انتشارات حبله رود 📌سیاه چادر عشایر سنگسری که «گوت» نام دارد منحصر به فرد است و در مقایسه با سیاه چادر دیگر عشایر ایران از ساختار ویژه‌ای برخوردار است. 🐏گوسفند سنگسری نوعی نژاد منحصر بفرد از دام سنگسری و از انواع نژاد گوسفند گوشتی در ایران است. #احمد_نادعلیان: برخی از نامهای گوسفندان در ایل سنگسری عبارتند از ولتو، نر خالکو، میا خالکو، نر ورا، میا ورا، نر سیلک، میا سیلک، کاوه، کووی، کاوه نر، کووی میش، تاژه نر، جوون میش، چار زِ، پنج زِ، قصر، کهنه نر، کهنه میش و...نوع دیگر تعیین گوسفند رنگ آنهاست که به دام زرد رنگ “شیوا” می گویند. به سیاه “بور گفته می شود. به سفید “سور”  به کبود “بنوش” به قهوه ای تیره ” تلخ” سیاه مایل به قهوه ای “برجی” قهوه ای روشن “خروا” و رنگ موشی “قمر” میگویند. در حالیکه به گوسفند سفید سور می گویند برای خر سفید نام “سوزه” را به کار می برند. حال اگر گوسفندی تماما سیاه باشد فقط در ناحیه سر یا پا لکه سفیدی داشته باشد هر کدام نیز نام متفاوتی دارند. 📌"#تیلِم" کیسه ای مانند مشک و از پوست گوساله نر درست میشود و عشایر ایل سنگسر برای تهیه فراورده های لبنی مانند دوغ، ماست، کره و... از آن استفاده میکنند، و از چوب بلندی به نام "تیلِم پَر" برای هم زدن آن استفاده میکنند. 📌عشایر ایل سنگسری از شیر گوسفند و بز، بیش از ۳۲ نوع محصول لبنی تولید می‌کنند که برخی از آن‌ها همچون #وارهون (روغن زرد)، #آریشه و #لورئین، ماست، کره چیکو (نوعی شکلات محلی) و... است، از دیگر فراورده‌های لبنی عشایر سنگسر می‌توان به شیر، ماست، توک، کره، خورش، رهون، درنه، سزمه، دوونه (کشک)، سه جو، تفره و … اشاره کرد. 🖊گردآورنده: محسن داداش پور باکر #مهندسی فرهنگی قزقانچای https://eitaa.com/soltan_mohammadreza