#مناسبت_روز
🗓 ۱۸ جمادیالثانی، سالروز واگذاري #امتياز_رويتر به انگلستان
🔷سند وطنپرستی روشنفکران ایران!!!
🔸«میرزاحسینخان سپهسالار» امیدوار بود که با تحویل کلیه امور کشور به یک تاجر انگلیسی میتواند رضایت انگلستان را برای قیمومیت نظامی ایران به دست آورد!
🔹به موجب قرارداد رویتر، در ازای پرداخت دویست هزار لیره امتیازات زیر در اختیار رویتر قرار گرفت:
👈ساختن راه و راهآهن
👈ساخت سد
👈بهرهبرداری از معادن،
👈ایجاد مجاری آبی و قنات و کانالها
👈ایجاد بانک
👈ایجاد هرگونه کمپانی صنعتی
👈حق انحصار کارهای عامالمنفعه
👈بهرهبرداری از جنگلها
👈بهرهبرداری از گمرکات ایران
🔹امتیاز رویتر که با همکاری «میرزاملکمخان» به انگلستان واگذار شد، به قدری حیرتآور بود که امپراتور روس گفت:
«اینگونه قرارداد در هیچ جای عالم نظایر ندارد و در حکم آن است که جز هوای مملکت همه چیز را به یک صرّاف انگلیسی تفویض کرده باشید».
«جرج کرزن» ـ سیاستمدار انگلیسی ـ این قرارداد را شاهکار سیاسی میرزاحسینخان دانسته که مشتمل بر «واگذاری دربست کلیه منافع صنعتی یک کشور در دست خارجی است که مانند آن هرگز به وهم و گمان احدی درنیامده و در تاریخ سابقه نداشتهاست».
🔹کار به دست حلقه نخست روشنفکران ایرانی بود. همانهایی که تلاشهایشان در نهایت مشروطه را رقم زد. برای اینکه وطندوستی و ایرانپرستی روشنفکران ایرانی را بهتر بفهمید خوب است بدانید که:
میرزا حسینخان سپهسالار ۵۰ هزار لیره، میرزا ملکمخان ۲۰ هزار لیره، معینالملک ۲۰ هزار لیره و مبالغی نیز اقبالالملک به عنوان رشوه برای عقد این قرارداد از انگلیسیها دریافت کردهاند.
🔸روحانیون ایران بعد از شنیدن خبر عقد این قرارداد برآشفتند و شبنامههایی در تهران پخش شد که نوشته بود شاه اختیار کشور را به یک یهودی دادهاست. نامهی تندی از دو مجتهد نامدار پایتخت، ملاعلی کنی و سید صالح عرب رسید. سید صالح عرب، صدراعظم را واجبالقتل دانست.
شاه تسلیم اعتراض روحانیون شد و در نهایت قرارداد ملغا شد.
📚ر.ک: خاطرات سیاسی امینالدوله، ص۲۲ تا ۳۴؛ بامداد، رجال ایران، ص ۴۰۷، ۴۱۱؛ فرهاد معتمد، سپهسالار اعظم، ص۱۷.
✍️سید سلمان علوی
🆔 @ss_alavi_ir