. 📚 آشنایی با قالب‌های شعر فارسی ✍ محمدرضا عـــبـــدالـــمـــلـــکــــیـــــــان . 📜 مـــــقــــــدمــــه - شـــــعـــــر چیست؟ 1⃣ پــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــارت اول . 👤 حــــــــســـــــــیـــــــــــن امــــــیـــــــدزاده 🎙 حــــــــســـــــــیـــــــــــن امــــــیـــــــدزاده . . . #آموزش #آشنایی_با_قالب_های_شعر_فارسی #محمدرضا_عبدالملکیان #کتاب_صوتی #پادکست . . . شهر شعر و داستان 📚 🆔 | @story_city .

. آمـــــوزش... 🌹 . . . 📚 آشنایی با قالب‌های شعر فارسی 📜 پــــــیــــــرامـــــــــون شــــــــــــعــــــــــــــر . شعر، محاکات طبیعت شعر، زیر مجموعه هنر است و دو ستون محکم فلسفه یونان باستان یعنی افلاطون و ارسطو هنر را محاکات (تقلید) طبیعت می دانستند و البته در این باره اختلافهایی نیز با هم داشتند؛ . مثلاً افلاطون که چنین هنری را تقبیح می کرد؛ چون معتقد بود که طبیعت، پست و غیر اصیل است و ارزش محاکات را ندارد و بشر باید زیبایی معنوی را جستجو و تقلید کند. . شعر، محاکات طبیعت است مانند آنچه در سبکها و مکاتب واقع گرا و طبیعت گرا همچون سبک خراسانی وجود دارد و با تصویر کردن مناظر بهار و خزان و طلوع و غروب و کوه و دریا و... اشعار بسیار زیبایی خلق کرده اند. . در شعر شرق آسیا اشعار موسوم به هایکو هم محاکات طبیعت اند؛ اما حقیقت آن است که در حجم عظیمی از شعر و هنر بشر، هیچ محاکات و تقلید وجود ندارد و از طرف دیگر، متون زمین شناسی جغرافیا آناتومی و دیگر شاخه های علم که به توصیف دقیق و جزء به جزء جهان واقع میپردازند باید شعر محسوب شوند ولی هیچ کس این متون را شعر نمیداند می توان نتیجه گرفت که: . ۱. برخی پدیده ها شعرند و حاوی محاکاتند. ۲. برخی پدیده ها حاوی محاکاتند، اما شعر نیستند. . برخی پدیده ها ،شعرند اما حاوی محاکات نیستند. . . . #آموزش #آشنایی_با_قالب_های_شعر_فارسی #محمدرضا_عبدالملکیان . . . شهر شعر و داستان 📚 🆔 | @story_city .

. آمـــــوزش... 🌹 . . . 📚 آشنایی با قالب‌های شعر فارسی 📜 پــــــیــــــرامـــــــــون شــــــــــــعــــــــــــــر . شعر، کلامی موزون و مقفی . برخی ادیبان قدیم شعر را کلام موزون و مقفی می دانستند. این تعریف تا حدی درست است بیشتر بزرگان شعر فارسی نیز شهرت شاعری خود را به آثار موزون و مقفی مدیونند؛ اما با دقیق شدن و یافتن موارد نقض برای این تعریف به همان سه نتیجه ای خواهیم رسید که برای محاکات رسیده ایم. تجربه به ویژه در شعر معاصر - نشان داده که ممکن است حجم قافیه در نوشته کم باشد؛ اما از میزان شعر بودن نوشته کاسته نشود، مانند آنچه در شعر نیمایی و سپید دیده میشود و با کاهش کاربرد قافیه، باز هم به شعر دست می یابیم. . همچنین می توان مواردی را مثال آورد که موزون و مقفی اند، اما شعر نیستند، مانند: . ز محرم چو گذشتی چه بود؟ ماه صفر دو ربیع و دو جمادی از پی یکدیگر ماه شعبان رمضان و رجب است و شوال بعد، ذی قعده و ذی حجه بود در آخر . چنین نوشته هایی که وزن و قافیه دارند، اما فاقد شاعرانگی اند، «نظم» نامیده می شوند این حقیقت از دیرباز برخلاف تصور عوام، مشخص شده بوده که نظم لزوماً شعر نیست و امروزه نیز معلوم شده است که شعر هم الزامی ندارد که موزون باشد. . پس وزن و قافیه هم به خودی خود شعرساز نیستند و باید در خدمت پدیده ای دیگر باشند که با حضور آن پدیده به شعر رسیده ایم و اگر آن پدیده حاصل نشود، به شعر نخواهیم رسید. . بنابراین سه نتیجه ای را که درباره محاکات گرفتیم درباره وزن و قافیه هم تکرار میکنیم: . ۱. برخی پدیده‌ها شعرند و وزن و قافیه دارند. . ۲. برخی پدیده‌ها حاوی وزن و قافیه هستند اما شعر نیستند. . ۳. برخی پدیده ها شعرند اما حاوی وزن و قافیه نیستند. . . . #آموزش #آشنایی_با_قالب_های_شعر_فارسی #محمدرضا_عبدالملکیان . . . شهر شعر و داستان 📚 🆔 | @story_city .

. آمـــــوزش... 🌹 . . . 📚 آشنایی با قالب‌های شعر فارسی 📜 پــــــیــــــرامـــــــــون شــــــــــــعــــــــــــــر . شعر، کلام مخيل ( خیال انگیز ) . گروهی دیگر که بیشتر اعضای این گروه را اصحاب منطق تشکیل می دادند، شعر را کلام مخیّل میدانستند؛ یعنی کلام آمیخته به خیال یا کلامی که در شنونده ایجاد خیال کند. . ابتدا ببینیم خیال چیست هرگاه عناصری از جهان واقع را در کنار هم بنشانیم و به ترکیبی برسیم که در جهان واقع نیست به این فعالیت تخیل و به ترکیب حاصل شده خیال میگویند. . مانند این که گل در جهان واقع وجود دارد خندان نیز در جهان واقع هست اما گل خنداندر جهان واقع نیست؛ پس گل خندان موجودی خیالی است. . بر این اساس، تعریف منطقیان از شعر را میتوانیم این گونه تعبیر کنیم که هرگاه در کلام خود واژگان را با روابط نامتعارف و غیر واقعی به هم منسوب کنیم، حاصل کار شعر است. . شاید به همین سبب باشد که نظامی گنجوی در نصیحت به فرزند خود می گوید: . در شعر مپیچ و در فن او چون اکذب اوست احسن او . یعنی بهترین شعر دروغ ترین آن است؛ زیرا در شعر، واژه ها دارای پیوندهای غیر واقعی مجازی و دروغین است و هر چه میزان این مجازگویی بیشتر باشد به شعری قوی تر رسیده‌ایم. . اما در برابر این نظریه صاحب قابوسنامه هم به فرزندش نصیحت میکند که در شعر، دروغ از حد میر هر چند که در شعر، دروغ هنر است. . به بیان دیگر مجازگویی و خیال آرایی در شعر هدف نیست؛ بلکه درست مثل محاکات و وزن و قافیه وسیله است پس نباید این وسیله ها بر هدف پیشی بگیرند. . بنابراین باز هم رابطه شعر و خیال، رابطه تساوی نیست. حقیقت آن است که برخی از پرشورترین اشعار بشری به ویژه فارسی) فاقد عنصر خیال‌اند و این مسأله در سبک خراسانی و وقوع بیشتر ملاحظه میشود؛ زیرا سبک خراسانی مبتنی بر محاکات طبیعت و واقعیت است و مجازگویی در آن کم شمار و کم کیفیت است. . با این حال، سبک خراسانی از شاعرانه ترین سبک‌های شعر فارسی است. . . . #آموزش #آشنایی_با_قالب_های_شعر_فارسی #محمدرضا_عبدالملکیان . . . شهر شعر و داستان 📚 🆔 | @story_city .

. آمـــــوزش... 🌹 . . . 📚 آشنایی با قالب‌های شعر فارسی 📜 پــــــیــــــرامـــــــــون شــــــــــــعــــــــــــــر . سبک وقوع هم همان طور که از نام آن برمی آید، عبارت است از بیان واقعات عشق و ارتباط بسیار ضعیف و دوری با خیال دارد. . به این بیت وقوعی توجه کنید که ضریب شعر بودن آن بسیار بالاست؛ اما هیچ از عنصر خیالی در آن وجود ندارد: . از تو نمانده تاب جدایی دگر مرا بهر خدا مرو به سفر یا ببر مرا . یا این بیت سعدی که فاقد هرگونه عنصر خیال، اما شعری بی نظیر است: . گفته بودم چو بیایی غم دل با تو بگویم چه بگویم که غم از دل برود چون تو بیایی . بر اساس آنچه گفته شد درباره رابطه شعر و خیال هم می توان چنین نتیجه ای گرفت: ۱. برخی پدیده‌ها شعرند و دارای تخیل اند. . ٢. برخی پدیده‌ها حاوی تخیل اند، اما شعر نیستند. . ٣. برخی پدید‌ها شعرند اما فاقد تخیل نیستند. . . . #آموزش #آشنایی_با_قالب_های_شعر_فارسی #محمدرضا_عبدالملکیان . . . شهر شعر و داستان 📚 🆔 | @story_city .

. آمـــــوزش... 🌹 . . . 📚 آشنایی با قالب‌های شعر فارسی 📜 پــــــیــــــرامـــــــــون شــــــــــــعــــــــــــــر . 🔸 شعر، رستاخیز واژگان . امروزه گروهی دیگر که زبان شناسان در آن غلبه دارند، شعر را رستاخیز واژگان میدانند. . یعنی این که ما در زبان روزمره واژگانی را استفاده می‌کنیم و آنها را در روابطی کنار هم می‌نشانیم که به سبب تکرار و تکرار شدن برای ما عادی شده اند و بر ما تأثیری نمی گذارند، اما اگر از واژگان غیر عادی و - بیشتر از خود واژگان - از همنشینی های غیر عادی استفاده کنیم گیرنده های حسی شنونده تحریک میشود و این یعنی شعر این سخن حقیقت دارد اما همه حقیقت نیست. . برخی از شاعران فارسی که به پیغمبران شعر معروفند مثل فردوسی و سعدی، صاحب گنجینه ای از شعرند که شعر سهل ممتنع (آسان سخت) نامیده میشود؛ یعنی اشعاری که بسیار ساده و عادی به نظر می رسند (مخصوصاً به لحاظ زبان اما آن قدر به لحاظ شعر بودن در درجه بالایی قرار دارند که گفتن مثل آنها ممتنع (غیر ممکن) است. . نمونه آن بیتی از سعدی است که در مبحث شعر و تخیل نقل کردیم. بنابراین درباره نسبت شعر و رستاخیز واژگان هم به همان سه نتیجه ای می رسیم که درباره سایر تعریفهای شعر رسیدیم. . . . #آموزش #آشنایی_با_قالب_های_شعر_فارسی #محمدرضا_عبدالملکیان . . . شهر شعر و داستان 📚 🆔 | @story_city .

. آمـــــوزش... 🌹 . . . 📚 آشنایی با قالب‌های شعر فارسی 📜 پــــــیــــــرامـــــــــون شــــــــــــعــــــــــــــر . 🔸 تعریف شعر بـــــــر اساس تأثرگرایی و صورت گرایی . در میان منتقدان و نظریه پردازان ادبی ،معاصر، نظریه ای دیگر هم وجود دارد که هم در میان شاعران کهن فارسی به شدت گفته و ناگفته و خودآگاه و ناخودآگاه وجود داشته و هم برخی ادیبان و منتقدان گذشته ادب فارسی با صراحت آن را بیان کرده اند و می شود گفت که جهت نمای تمامی شعر فارسی بوده است. . پیش از این در بررسی تک تک تعاریف شعر گفتیم که محاکات و تخیل و وزن و قافیه و.... همه و همه ابزارند و این ابزارها در خدمت پدیده ای هستند که اگر آن پدیده حاصل شود، به شعر رسیده ایم و اگر حاصل نشود، همه عناصر خیال و محاکات و وزن و قافیه و.... بی فایده اند. . این بار دقیقاً به سراغ این پدیده می رویم و با تکیه بر همین پدیده شعر فارسی، جزء معدود قله های شعر بشری شده و برخی ادیبان گذشته هم آن را آگاهانه و به صراحت بیان و شعر را بر اساس آن تعریف کرده اند. . نظامی عروضی در کتاب چهار مقاله (مجمع النوادر) در بخش صناعت شاعری تعریفی از شعر ارائه کرده که اگر به زبان امروزی بیان کنیم چنین میشود شعر اجرایی (صورتی) از یک مضمون (محتوا) است که نسبت به اجراهای دیگر همان مضمون، تأثیر گذارتر باشد. . در حقیقت آن پدیده ای که در شعر هدف است و سایر عناصر ابزارهایی برای رسیدن به آنند پدیده تأثیر گذاری است. اگر نوشته ای تأثیر گذار باشد بی وزن و قافیه هم شعر است و اگر تأثیر گذار نباشد با وزن و قافیه و محاکات و خیال و.... هم شعر نیست. . به تعبیر دیگر، تأثیر گذاری برای شعر جزء ذاتی است و اگر نباشد، شعر هم نخواهد بود؛ اما محاکات و تخیل و وزن و قافیه و.... برای شعر عناصر عرضی (عارضی) اند و وجود آنها برای تحقق شعر ضروری نیست. . . . #آموزش #آشنایی_با_قالب_های_شعر_فارسی #محمدرضا_عبدالملکیان . . . شهر شعر و داستان 📚 🆔 | @story_city .

. آمـــــوزش... 🌹 . . . 📚 آشنایی با قالب‌های شعر فارسی 📜 پــــــیــــــرامـــــــــون شــــــــــــعــــــــــــــر . 🔸 تعریف شعر بـــــــر اساس تأثرگرایی و صورت گرایی . تعریفی که از شعر ارائه کردیم در اصطلاح اهل فلسفه، تعریفی مبتنی بر تأثّرگرایی است و در ادمه خواهیم گفت که مبتنی بر صورت گرایی نیز هست. . حالا نمونه ای برای آن می آوریم جمله: «او بلند قد است» مضمونی اولیه است که میتوان به صورتهای متفاوتی آن را اجرا کرد: «او مانند سرو است، او سر مید بر آسمان می ساید او با ستاره راز میگوید و...» همه این جمله ها اجراهایی دیگرگون از همان ماده اولیه اند این اجراها را تا بی نهایت میتوان ادامه داد و اجرایی که تأثیر گذارتر باشد، به شعر نزدیک‌تر است. . جمله : «او زیباست» مضمونی اولیه است که می توان آن را باز اجرایی کرد: «او مانند گل است، او مثل پنجه آفتاب است، او طعنه به ماه میزند و...» و یک اجرای مهیج از حافظ که چون به شدت تأثیر گذار است، پس از همه اجراهایی که از این مضمون، نمونه آوردیم به شعر نزدیک‌تر است: . روی تو کس ندید و هزارت رقیب هست در پرده ای هنوز و صدت عندلیب هست . . . بر اساس این تعریف کل شعر بشری که شامل میلیونها اثر شعری می‌شود قابل تقلیل به چند مضمون اولیه است که شاعران برای تشدید تأثیر گذاری به باز اجرایی مکرر و مکرر آن چند مضمون اولیه پرداخته اند و درست به همین سبب است که صائب تبریزی می گوید: . یک عمر می توان سخن از زلف یار گفت در بند آن مباش که مضمون نمانده است . یعنی این که شعر تلاشی برای باز اجرایی مجدد و مجدد همان چند مضمون اولیه است و با همان چند مضمون اولیه است که این همه قول و غزل پدید آمده است. حافظ نیز می گوید: . یک قصه بیش نیست غم عشق و این عجب کز هر زبان که می‌شنوم نامکرر است . . . #آموزش #آشنایی_با_قالب_های_شعر_فارسی #محمدرضا_عبدالملکیان . . . شهر شعر و داستان 📚 🆔 | @story_city .

. آمـــــوزش... 🌹 . . . 📚 آشنایی با قالب‌های شعر فارسی 📜 پــــــیــــــرامـــــــــون شــــــــــــعــــــــــــــر . 🔸 تعریف شعر بـــــــر اساس تأثرگرایی و صورت گرایی . راز این که شعر هیچ گاه به بن بست نمی‌خورد و در هر نسلی و عصری نسل تازه ای از شاعران ظهور میکنند در همین است. . شاعران نسل اول از آن چند مضمون اولیه اجراهایی ارائه می کنند که مثل غذایی تازه خوشایند است؛ اما با تکرار مصرف خوشایندی خود را از دست میدهد؛ مثل همان غذای تازه که اگر چند روز پشت سرهم خورده شود، بسیار دل آزار می‌شود. . پس نسلی تازه از شاعران میرسند که تلاش میکنند آن مضامین بنیادین را باز اجرایی کنند و اگر موفق شوند اجراهای تازه تأثیر گذار ارائه کنند نامشان می ماند و اگر موفق نشوند، شاعری درجه چندم و مقلد محسوب میشوند و این چرخه در نسلهای بعدی و بعدی تکرار می‌شود. . نکته ای را درباره شعر نو و نوگرایی هم بگوییم. نوگرایی در شعر فارسی مختص قرن حاضر نیست و شاعران فارسی گو همواره در پی نوگرایی بوده اند و اصطلاح‌هایی از قبیل «طرز تازه» و «تازه گویی» در میان آنان رواج داشته به گونه ای که شعر فارسی همواره شعر نو وپیشرو بوده است؛ به جز در دوره قاجاریه که عصر عقبگرد حیات ایرانی محسوب می‌شود. . اگر نیمای بزرگ و پیروان او پدر شعر نو محسوب می شوند، این نوگرایی نه در برابر کل شعر فارسی، بلکه در برابر شعر قاجاریه بوده است که مثل همه زمینه های زندگی ایرانی، دچار ایستایی شده بود. . . . #آموزش #آشنایی_با_قالب_های_شعر_فارسی #محمدرضا_عبدالملکیان . . . شهر شعر و داستان 📚 🆔 | @story_city .

. آمـــــوزش... 🌹 . . . 📚 آشنایی با قالب‌های شعر فارسی 📜 پــــــیــــــرامـــــــــون شــــــــــــعــــــــــــــر . 🔸 تعریف شعر بـــــــر اساس تأثرگرایی و صورت گرایی . هنگامی که میگوییم نظریه پردازان گذشته شعر فارسی و نیز شاعران فارسی‌گو - آگاهانه و ناخودآگاه - شعر را تکرار اجراهای یک مضمون اولیه با هدف وصول به اجرای تأثیر گذار می‌دانستند؛ 🧐 . نتیجه چنین تعریفی این است که شاعران فارسی‌گو نوگرایی و بازآفرینی را جزء ضروری و اجتناب ناپذیر شعر میدانستند و به همین سبب است که جامی می گوید: . سخن نو آر که نو را حلاوتی است دگر... . یا سنایی غزنوی میگوید: . بس که شنیدی سخن روم و چین خیز و بیا ملک سنایی ببین . یا صائب که بزرگترین قسم او قسم به طرز تازه است: . به طرز تازه قسم یاد میکنم صائب.... . تعریف تأثر گرایانه شعر قابل تعمیم به همه هنر است. بر این اساس هنر اجرایی (صورتی) از یک ماده است که نسبت به اجراهای دیگر همان ماده تأثیر گذارتر باشد. 🤩 . مثل رنگ که یک ماده اولیه است. اگر این ماده اولیه به صورتی اجرا شود که بر بیننده تأثیر گذار باشد، به هنری رسیده‌ایم که نقاشی نام دارد. 🖌 . با مصالح ساختمانی ماده ای اولیه است و میتوان آن را به صورت یک خانه ساده اجرا کرد و این هنر نیست و صورتی است نزدیک به ماده محض اما می توانیم این ماده اولیه را به صورتی تاثیرگذار اجرا کنیم که هنر معماری است. 🛕 . در دیگر هنرها هم میتوانیم به دو برش صورت و ماده برسیم و آنچه هنر را پدید می آورد صورت تأثیر گذار است نه ماده به همان بیت صائب برگردیم که می گوید: . یک عمر میتوان سخن از زلف یار گفت در بند آن مباش که مضمون نمانده است . بنابراین در هر اثر هنری دو برش ماده و صورت وجود دارد و آن چه ماده را به درجه هنر می رساند صورت است. پس هنر به طور خلاصه، صورت تأثیرگذار است. 🌱 . . . #آموزش #آشنایی_با_قالب_های_شعر_فارسی #محمدرضا_عبدالملکیان . . . شهر شعر و داستان 📚 🆔 | @story_city .

. 🔺 تــــمـــــام هشتگ‌هـــــای کـــــانـــــال برای دسترسی بهتر شما عزیزان . . 📌 برای استفاده از هشتگ‌ها و دیدن هـــمـــه مطالب مربوط بـــه هشتگ کـــافیست روی هشتگ مـربـــوطـــه کیلیک کنید 👇🏻 . . . 📚 کـــتـــاب‌هـــا: . 📕 #با_دهان_بسته_گفتن 📗 #آیـــه_هـــای_زمـــیـــنـــی 📘 #کـــلـــمـــات_مـــــوجـــــی 📙 #رژه_واژه_هـــــــــــــــــــــــــا . 📕 #رابـــیـــنـــســـون_کــــروزو 📗 #داســــتــــان_راســـــتــــان 📘 #سه_دقیقه_در_قیامت 📙 #تـــرکـــش_هـــای_ولـگرد . 📕 #الفبای_قصه‌نویسی 📗 #ابـــوعـــلـــی_ســـیــنـــا 📘 #تــــــــــــــلــــــــــخــــــــــون 📙 #آشنایی_با_قالب_های_شعر_فارسی . 📕 #مــربــای_شــیـریـن 📗 #ابوریحان_بیرونی . . . ✍ نـــویـــســـنـــدگـــان: . ✍ #عبــــــاس_صــــــادقی_زرینــــی ✒️ #دانــــــــــــــــیــــــــــــــل_دفـــــــــــــــو ✏️ #محمدحسین_رحـــیـــمـــیـــان 🗣 #گروه_شهید_ابراهیم_هادی . ✍ #داوود_امـــــــیــــــریـــــــــــــان ✒️ #محمدرضـــــا_ســـــرشــــــار ✏️ #صـــــمــــــد_بــــــهـــــــرنگـــی 🗣 #محمدرضا_عبدالملکیان . ✍ #هوشنگ_مرادی_کرمانی ✒️ #حمید_عـــبـــدالـــلـــهـــیـان ✏️ #بــــــهـــــــزاد_بــــــهـــــزادپــور 🗣 #شــــــهـــــــیــــد_مطــــهــــری . ✍ #امید_امیدزاده . . . 🗂 دســـتـــه‌بـــنـــدی‌هـــا: . 📝 #شــــــــــــعـــــــــــر 💡 #پــــــــــــنـــــــــــــــد 📖 #داســـــــتــــــــان 📼 #کتاب_صوتی 🎙 #پـــــادکــــســت . . . 📍 مـــوضـــوعـــات: . ✊ #لعن_علی_عدوک_یاعلی 💚 #امــــــــــــــــــام_زمــــــــــــــــــــان 💙 #امـــــــــــــــــــــام_عـــــلـــــــــــــی . . . 🔻 این لیست، طبق ترتیب ارسال محتوا در کـــــانـــــال، دسته بندی شده است. . . . شهر شعر و داستان 📚 🆔 | @story_city .