تاملات
🔰در نقد پروژه ی اسلامیسم ✍️ سعید ابریشمی 📍سلام بر دکتر میلاد عزیز، ابهامات و مسائلی به نظرم میاد ک
🔰در نقد پروژه ی اسلامیسم
✍️ سعید ابریشمی
🔘 [بخش 1 از 4]
1️⃣ ارائه ی مفهوم انتزاعی از استیت:
وقتی در متن تو از استیت سخن گفته میشه، دقیقا روشن نیست که از چه نوع موجودیت تاریخی حرف میزنیم؟ نسبت آن با خلافت، امپراطوری، سلطنت، دولتشهر، دولت و ملیت چیست؟
ظاهرا تعریف تو این قدر وسیع است که تمام این ها را در بر میگیرد، اما چگونه میتوان مفهومی عام که تمام این تکثرات ماهوی را در بر بگیرد ساخت و احکامی معین برایش تراشید؟
به نظر میرسد که تو به جای مفهوم پردازی -یعنی ارائه ی تعریف معین و استنتاج احکام مشخص از آن تعریف- بر اساس سه پارامتر درونی و ایجاد تقابل با قبیله فرم، یک مجموعه ناهمگون رو کنار هم جمع کردی.
در قدم بعدی احکامی که مربوط به یک عضو این مجموعه بوده -مثلا خلافت- را به تمام اعضای دیگر آن مجموعه تسری دادی که اساسا ابهام آفرین و گاه مساله دار است. وحدت مفهومی استیت را تنها با استفاده از تقابلی توضیح دادی که اساسا خودش هم مساله دارد است.
2️⃣ ارائه ی مفهوم انتزاعی از قبیله فرم:
اما تکلیف طرف مقابل، یعنی قبلیه فرم هم چندان روشن نیست. به نظر میاد سعی کردی با کنار هم قرار دادن برخی توصیفات انسان شناختی-تاریخی و عطف نظر به مباحث دلوز و گتاری در هزار فلات، فرماسیون سیاسی ای تعریف کنی که بازهم مفهوم دقیق آن چندان روشن نیست.
اینجا هم باز تکثری ناهمگون از صورت های حیات جمعی از طریق چند توصیف انسان شناختی انتزاعی کنار هم نشانده شده اند: از قبایل بدوی تا ایلات و عشایر تا مدینه النبی و امت و حتا مفهوم خلافت! به خصوص این مفهوم وقتی مساله دار می شود که با تمسک به ابن خلدون، در صدد اطلاق آن بر مدینه النبی پیامبر برآمدی و این آشکارا با همان سه مولفه مفهومی که قید کردی ناسازگار است. چرا که همت پیامبر در مدینه النبی تاسیس قلمرویی معین بود.
⚜️ @taammolat74
🔰در نقد پروژه ی اسلامیسم
✍️ سعید ابریشمی
🔘 [بخش 2 از 4]
در ثانی مفهوم امت نیز خصلتی ایلیاتی و افقی ندارد، امت اولا هماره امت یک امام است و امام نه شیخ قبیله که حاکم است. در امت شرع مبنای قانونی رفتار است. امت قلمروزدا نیست، بلکه قلمروگذار است و بنادارد کل ارض مسکون و زمین را مسخر مومنین کند و اساسا نیز بر اساس غیری به نام کفار میتوان مرز عیان او را دید. همچنین پیامبر سپاهیانی داشت و بر اساس ضابطه ی قبیله فرم نمیتوانست چنین چیزی نداشته باشد.
تو مفهوم خلافت ابن خلدون را به نفع تصور دلوزی مصادره کردی و از آن نتایج عجیبی گرفتی. ظاهرا این کار را کردی تا دامن پیامبر را از چیز بدی به نام استیت مبرا کنی، ولی اصلا معلوم نیست استیت در این دیسکورس چیست و چرا بد است؟
اشتباه روش شناختی دیگر تو، آن است که سیالیت و ابهام و عدم تعین در مناسبات حکومتی پیامبر را ذاتی حکومت او گرفتی، در حالی که چنان ابهامی، برای حکومت و مدینه ای تازه تاسیس اساسا گریزناپذیر است، چنین نیست که الا و لابد تصویر مطلوب مد نظر پیامبر آن تصویر ایلیاتی دلوزی باشد، برعکس، اگر مناسبات حکومتی پیامبر در مواردی نامشخص و ظاهرا افقی ست، از آن روست که آن حکومت و مدینه هنوز قوام و قدرت نداشت و میبینیم که هر چه در طول زمان نهاد قدرت بیشتر تثبیت شود، از قضا روابط نیز عمودی تر میشود و پیامبر و خلفای راشدین و به ویژه علی ابن ابی طالب هم هیچ گاه در پی افقی کردن آن مناسبات نبوده اند.
البته که من هم بر این باورم حکومت آغازین اسلام، استیت نبوده و نیست، اما نه به این دلیل که ذاتا قبیله فرم و قلمروزدا و ... بود، بلکه چون بر مبنای مفهوم خلافت و تعبیر اهل سنت از امامت -ریاست امور دنیوی- شکل گرفت و رفته رفته در پی قلمروگشایی، به صورت یک امپراطوری اسلامی درآمد. اینها هیچ کدام در معنای دقیق کلمه استیت نیستند.
گذشته از موضوع اسلام، اصلا این تعبیر دوگانه از استیت و قبیله هیچ توضیح دقیقی از پدیده های سیاسی در طول تاریخ نمیدهند. دولتشهر یونانی، برخی خصایل چیزی را دارد که تو استیت مینامی و برخی خصایل چیزی که قبیله فرم میخوانی. امپراطوری ها هم در این نظریه تو بلاتکلیفند. همچنین نظام های شاهنشاهی که حاصل تجمیع نظام های ملوک الطوایفی در یک دربار واحدند -نظیر ساسانیان- باز در اینجا معنای روشن ندارند.
⚜️ @taammolat74
🔰در نقد پروژه ی اسلامیسم
✍️ سعید ابریشمی
🔘 [بخش 3 از 4]
3️⃣روش شناسی غیرتاریخی: دو ایراد پیشین را باید ذیل یک ایراد روش شناختی خلاصه کرد. روش شناسی تو به عوض ابتنا و تمرکز بر تاریخ، اعم از تاریخ عملی و تاریخ اندیشه، از مفاهیم انتزاعی و پراکنده شروع میکند و بعد در تاریخ عینی میکوشد مصادیقی برای مفاهیمش بتراشد و پدیده های تاریخی را ذیل احکام از پش معین شده بگنجاند. آغاز کردن از مفاهیم شاید این حسن را داشته باشد که روایتی جدید را به ما بدهد تا با آن روایات تثبیت شده را به چالش بکشیم، اما این ایراد را هم دارد که چشم بر خود تاریخ و نزاع های درونی آن ببندد و پیچیدگی و تناقضات آن را نبیند، و حتا گاهی تا مرز تحریف تاریخ هم پیش رود.
روایت تو از تاریخ اسلام در فصل دوم، هیچ ارجاعی به تقریر خود مسلمین از تاریخ خودشان و دستگاه های مفهومی که برای آن تقریر داشتند، نداشت، مگر ارجاعی بسیار مجمل و نامشخص به ابن خلدون. بگذار با لحن بهروز افخمی بگویم که تو تاریخ اسلام را توضیح نمی دهی، تو تاریخ اسلام را آنگونه که دوست داری و توقع داری که باشد توضیح میدهی.
4️⃣بی توجهی به تنش های نظری و عملی تاریخ اسلام: متن تو عمدتا نسبت به تطور تاریخی و تنش های عملی و نظری اسلام ساکت و خاموش است. توگویی نزاع شیعه و سنی و تفاوت تقریرشان از مفهوم امامت در نهایت هیچ چیز نیست جز تمایز مورد علاقه ات یعنی استیت فرم و قبیله فرم!
تمایزهای درونی تر و جزیی تر مثل تمایز امویان و عباسیان، قدرت گرفتن آل بویه و سلجوقیان و تفاوت شان نسبت به خلفای سلسله های قبل، تمایز میان قمست شرقی امپراطوری اسلامی که از عراق تا خراسان را دربر میگرفت با قسمت غربی آن و هزاران هزار تنش و تفاوت دیگر که همگی گویی هیچ نکته و اهمیتی در درک مسلمین از مناسبات و ساز و کار قدرت نداشته اند!
از آن عجیب تر تاویل کردن عاشورا به قیام اقلیت قبیله فرم علیه استیت فرم بود که حقیقتا تحریف و مصادره به مطلوب کردن تاریخ بود! در کدامین سخن حسین بن علی طرح نظری یا ادعای عملی علیه مناسبات به قول تو استیت فرم یا همان مناسبات عمودی قدرت میتوان یافت؟ چه او و چه پدرش، قیام علیه جور کردند و حاکم جائر را به سبب غصب مقام خلافت و روا داشتن ظلم و افعال ضد شریعت -که معادل عدالت فهم میشد- به چالش کشیدند. شیعه خود را بر اساس عدالت در حکومت توضیح میدهد و نه بر اساس آنارکیزم و افقی ساختن نظم حکومت.
⚜️ @taammolat74
🔰در نقد پروژه ی اسلامیسم
✍️ سعید ابریشمی
🔘 [بخش 4 از 4]
شیعه مدعی ست که حاکم عادل است به دو دلیل: یک آنکه از جانب خدا و به لطف او، توسط پیامبر برای مقام امامت نصب شده و اگر عدل به معنای وضع شی در ماوضع له باشد، موضع امام هم در مصدر حکومت و خلافت است. در ثانی، شریعت و کتاب رسول، فی نفسه ساکت و خاموشند پس نیاز به امام ناطق است تا شرع را توضیح دهد و تفسیر کند و دانش توضیح شریعت تنها در اختیار امام است، پس عدل و امامت به عنوان دو اصل شیعه، از قضا هر دو مقوم حکومت و شان قانونگذاری حاکمیت هستند، نه بر هم زننده ی آن. نزاع کربلا، نزاع میان استیت و قبیله نبود، نزاع میان خلیفه ی عادل و خلیفه ی جائر بود.
5️⃣تناقض در روایت اسلامیسم.
اگر از فصل دو عبور کنیم و به فصل سوم برسیم، جایی که روایتی از اسلامیسم ارائه میدی، تناقضی مهم در روایت تو -به ویژه در نسبت با فصل چهار- دیده میشود. تو ضعف و شکست پهلوی را به ناتوانی در ایجاد تعادل میان دپارتمان های استیت جدید باز میگردانی، و مدعی هستی پیروزی انقلاب به سبب آن بود که اسلامیسم از قضا دیسکورسی بود شامل تمام این دپارتمان ها، اما اساسا وقتی به آسیب شناسی دولت پسا انقلابی می رسی از این میگویی که اسلامیسم هیچ تفکری درباره لوایاتان و هابز نداشت. چگونه اسلامیسم میتواند هم شامل گفتار هابزی بوده باشد و هم فاقد آن باشد؟
6️⃣ نقد دیگر، به مفهوم سازی تو از استیت جدید باز میگردد. به نظر میرسد که تو با مطالعه ی کلی بر تاریخ استیت غربی، چهار دپارتمان و دیسکورس اصلی را برمی شماری که تا حد زیادی هم روایت درستی از اندیشه سیاسی غرب معاصر است.
اما در جهشی ناگهانی این توصیف تاریخی را بدل به مفهومی فلسفی میکنی و مدعی میشوی استیت اساسا اگر بخواهد استیت باشد باید شامل این چهار گرایش بشود. این نتیجه مستند به چه استدلالی ست؟ چرا هر استیت «باید» شامل این چهار گفتار باشد؟ چرا گفتار پنجمی نمی توان به آن افزود یا آن را به سه گفتار تقلیل داد یا اصلا گفتارهای دیگری به جای آن آورد؟ چه کسی گفته است که هابز و لاک و مارکس و باخونین تنها پاسخ ممکن به پرسش های اساسی سیاست را داده اند؟ تو از یک «است»، یک «باید» استنتاج کردی و این به لحاظ روش شناختی مساله دار است.
⚜️ @taammolat74
🔉 درسگفتار
🔶 موضوع |جستاری در استعداد فقه امامیه در حل مسائل معاصر
🎙حجت الاسلام محمدحسین عبدی
درسگفتارهای مدرسه عالی روزگار نو
جلسه دوم
⏰ ۹ مرداد ۱۳۹۹
⚜️ @taammolat74 👇👇👇
F.m.2.mp3
14.26M
🔉 درسگفتار
🔶 موضوع |جستاری در #استعداد_فقه_امامیه در حل مسائل معاصر
🎙حجت الاسلام #محمدحسین_عبدی
درسگفتارهای مدرسه عالی روزگار نو
جلسه دوم
🔹 درس گفتار جستاری در استعداد فقه امامیه در حل مسائل معاصر فقه امامیه از ناحیه استعداد منابع، متصل به وحی و عقلانیت است. هم معتقد به وجود واقع است هم راه به واقع را گشوده می داند. در حالیکه در نظریات سوبجکتیویسم (ذهنیت گرایی) منبعی خارج از خود ندارد ولذا نه تنها ذهن را با خارج تطبیق نمی دهد بلکه واقع را خود ذهن می داند و براین اساس در ابعاد مختلف علمی مانند حقوق و اخلاق و ...منبعی واقعی ندارد و هم چنین اُبجکتیویسم که در عین اعتراف به واقع و عینیت خارجی با نقص علمی مواجه است.
🔗 جلسه اول را در اینجا بشنوید.
🔻 پ.ن: هر سهشنبه به این درسگفتار خواهیم پرداخت.
⚜️ @taammolat74
🍃چه لذتی دارد از فردای نیامده نترسیدن،
گوش به باران دادن، چای درست کردن،
پادشاه وقتِ خود بودن.
⚜️ @taammolat74
🔰 رابطه هنر و مذهب
✍️خواجه محمد سعید
🔸هنر انسان ها را به تحرک وا می دارد و جنبه های احساسی وجودشان را ارضا می کند. پاسخ احساسی به هنر انسان را برمی انگیزد که بر اعماق وجود انسان و همین طور نمای ظاهری جهان نوری بتاباند. یک توصیف عام در مورد هنر که همه متفکران و زیبایی شناسان تمام دوره ها به آن اذعان دارند این است که هنر، روشی خلاقانه، توصیف ساختار ذهن، احساس یا روح است.
🔹مذهب و هنر ارتباط متقابل نزدیکی با هم دارند. گسترش ارتباط متقابل مذهب و زندگی با پیشرفت هنر قابل قیاس است. هم مذهب و هم هنر با تلاش گسترده شان، به تغییر و بازسازی جهان از طریق بینشی کمک می کنند که دیدگاهی هماهنگ با شخصیت انسان به او بدهد یا به او دیدگاهی کلی نگرانه درباره وجود انسان، همین طور موارد ملکوتی رویارو می دهند.
🔸مذهب در تمام مدت منبعی از انگیزش تقریبا برای همه هنرمندان و زیبایی شناسان خلاق اعصار مختلف بوده است. از ابتدای تاریخ بشر تا امروز، مذهب خود را به عنوان یک نقطه عطف در تظاهرات مدنی رو به جلوی انسان اثبات کرده است. اشکال مختلف هنر چون موسیقی، مجسمه سازی، نقاشی، خطاطی، معماری و شعر تا حد زیادی توسط آگاهی مذهبی برانگیخته شده اند.
💢مذهب انسان را برمی انگیزاند و در هر فعالیتی از زندگی او نفوذ می کند. هنر یکی از سرنوشت ساز ترین و بارزترین ابزار مذهب است. هنرمند، انگیخته شده با مذهب استعداد حیرت انگیزی دارد تا یک موضوع یا ارتباط مذهبی را تماما از طریق نقاشی یا سایر اشکال و تکنیک های هنری توصیف کند.
⚜️ @taammolat74
تاملات
🔰کنکور در هر صورت و شرایطی باید برگزار شود!! 🔸علت را می خواهید؟ کافیست چند دقیقه تلویزیون را روشن ک
🔰بازی با روان کنکوریها در شب امتحان
🔸اینکه کنکور باید با تأخیر برگزار میشد یا سر همین موعد مقرر از پیش تعیین شده بهترین زمان برای اجرای آن بود، مسئلهای است تخصصی که قاعدتاً باید ستاد ملی مبارزه با کرونا در مشورت با سازمان سنجش و سایر نهادهای مرتبط تعیین تکلیف میکرد.
🔹پس از کشوقوسهای فراوان چند هفتهای، بالاخره خبر آمد که تصمیم نهایی برای اجرای کنکور در روز ۳۱ مرداد تعلق گرفته است. و این در حالی است که همین شب گذشته خبر آمده بود که کنکور یک ماه عقب افتاده است. برخی نمایندگان پیگیر در این زمینه هم حتی توییت زدند و خبر دادند که پیگیریشان نتیجه داده است!
🔸همچنان باید تاکید کرد اینکه کنکور باید همین ۳۱ مرداد برگزار شود یا خیر یک تصمیم کارشناسی است که به هرحال گرفته شده، اما آیا نباید به کنکوریها حق داد که از این کشوقوسها و اخبار ضدونقیض ناراحت باشند؟
💢آنها که این پروسه بسیار سنگین و استرسآور کنکور را درک کردهاند نیک میدانند که افزوده شدن معادله ده مجهولی زمان اجرای کنکور و دهها خبر ضدونقیض تعویق یا عدم تعویق کنکور چگونه میتواند به امنیت روانی آنها در این روزهای حساس پایانی ماراتن کنکور ضربه بزند. ای کاش پروسه تصمیمگیری کنکور به لحاظ اطلاعرسانی بسیار بهتر از این مدیریت میشد.
⚜️ @taammolat74
⚜️ @TasnimNews
📮ما نمی توانیم "حرکت" را ببینیم. ولی "متحرک" را می بینیم. به عبارت دیگر، تجلی "حرکت" در "متحرک" دیده می شود. ما "اسلام" را نمی توانیم ببینیم. اما "مسلمان" را چرا. زیرا مسلمان، تجلی اسلام است. عده ای گمان می کنند که می توانند اسلام را ببینند! این خیال واهی ست؛ و #نظریه_پردازی و #نظام_سازی در این نگاه، ره به جایی نمی برد.
📮 مسلمان به اقتضای انسان بودنش، بایسته هایی نظیر اندیشه ورزی دارد فلذا اسلام برای پیاده سازیش در کنار وحی، حتماً نیاز به اندیشه ورزی محققانه!(تأکید می کنم محققانه) دارد و باید از همه یافته ها و کشفیات متفکران عالم بهره ببرد.
📮ما امروز محتاج این هستیم که از #شیخ_مفید، #ملاصدرا ، #علامه_مجلسی، #نائینی و #امام تا #شریعتی، #بازرگان، #سروش و #جواد_طباطبایی تا #هابز، #لاک، #مارکس و #هایدگر تا ... همه به گفت و گو بنشینیم. نه گفت و گوهای صرفاً انتزاعی بلکه گفت و گویی انضمامی؛ ناظر به چالش های پیش رویمان؛ ناظر به #گام_دوم!
✍️ محمد طاهری
⚜️ @taammolat74
🔉 مناظره
🔶 موضوع | نقد وبررسی کتاب پسااسلامیسم
◾️دکتر میلاد دخانچی (دکترا مطالعات فرهنگی)
◾️دکتر عطاالله بیگدلی (دانشآموخته دکتری حقوق خصوصی از دانشگاه امام صادق)
والعصر (نگاهی به علوم انسانی در عصر انقلاب اسلامی)
بخش نخست
⏰ ۲۰ مرداد ۱۳۹۹
⚜️ @taammolat74 👇👇👇
گفتگو بیگدلی با دخانچی قسمت اول.mp3
42.78M
🔉 مناظره
🔶 موضوع |نقد وبررسی کتاب #پسااسلامیسم
◾️دکتر #میلاد_دخانچی (دکترا مطالعات فرهنگی)
◾️دکتر #عطاالله_بیگدلی (دانشآموخته دکتری حقوق خصوصی از دانشگاه امام صادق)
بخش نخست
🔹پسا اسلامیسم از آنجا اهمیت دارد که مسائل انضمامی و نیاز و چالشها و مسائل کشور را، صرفا در مصادیق و یکسری مباحث رانت و دولت ناکارآمد و کنکور و... خلاصه نمیکند بلکه با نگاه معرفتی و بنیادین به حل جدی مسائل میپردازد. در این گفتگو انتقادی و چالشی سعی شده نگاه دقیق و عمیق به مساله بنیادین جامعه امروز شود و درباره پرسشهای اصلی و رابطه تجدد و سنت و فهم ما از غرب تبادل نظر صورت بگیرد.
⚜️ @taammolat74