📜 مقتل شناسی(۱۲) 💠 کنار منابع معتبر، منابعی دیده می شود که از اتقان و استناد تاریخی و روایی برخوردار نیستند و شناسایی و معرفی این دسته از مقاتل، در تحریف زدایی و بیان واقعیات عاشورا، سهم بسزایی دارد. لذا، در ادامه به معرفی تعدادی از پر مراجعه ترین این دسته از منابع، پرداخته می شود. ۱۳. نور العين في مشهد الحسين(ع) این مقتل منسوب به ابواسحاق اسفراینی است و این عنوان منصرف به ابراهيم بن محمد بن ابراهیم اسفراینی، فقیه شافعی و در گذشته به سال ۴۱۷ یا ۴۱۸ هجری است، اما هیچ یک از منابع کهن، تألیف چنین کتابی را در شرح حال او گزارش نکرده اند. 🔻در میان کتاب شناسان متأخر، ابتدا اسماعیل پاشا البغدادی و پس از او شیخ آقا بزرگ تهرانی این کتاب را به او منسوب داشته اند. 🔹آن چه نظر اسماعیل بغدادی را کم اعتبار می کند، اشاره وی به مأخذ خود، وفیات الاعيان است، حال آن که چنین مطلبی در وفیات الاعیان وجود ندارد و بغدادی، خود در کتاب دیگرش، ایضاح المكنون ، کتاب را بدون ذکر مؤلف آن معرفی کرده است. 🔸کتاب شناسان معاصری مانند سید عبدالعزيز طباطبایی معتقدند که این کتاب را بر اسفراینی بربسته اند؛ زیرا اسلوب و سبک آن با کتاب های تألیف شده در قرن چهارم، یعنی سال های تدریس و تألیف اسفراینی، همسان نیست. 🔻 نکته آخر آن که مطالب کتاب، بدون سند و مأخذ است و گاه چنان غیر معتبر و دور از عقل است که تأليف آن را از سوی یک فقيه دانشمند، بعید می سازد. #مقتل_شناسی #مقاتل_غیرمعتبر #تاریخ #نقد_مشهورات #تأمل 👇👇 @Taammolate_talabegi

📜 مقتل شناسی(۱۳) ۱۴. روضة الشهدا کمال الدین حسین بن علی واعظ کاشفی، مبتکر سبک قصه پردازی و پردازش پندگونه از وقایع تاریخی است. او که سنی یا شیعه بودنش معلوم نیست، شیفته اهل بیت(ع) بود و برای جذب عوام، حوادث تاریخی بویژه، حادثه عاشورا را با نثری دلپسند به داستان درآورد و در این میان مطالب معتبر و غیر معتبر و مستند و بدون سند را با هم درآمیخت. 🔹سبک جدید، فارسی بودن و انگیزه مؤلف برای خواندن کتاب در مجالس عزا، موجب شد تألیف کاشفی، نه یک اثر تاریخی، که یک اثر تبلیغی و حتی تخیلی شمرده شود. متأسفانه عدم توجه به این مطلب، قرائت و استنساخ متكرر آن، تا آن جا که سخنرانان مجالس سوگواری امام حسين علي را، «روضه خوان» نامیدند. 🔸زمینه ورود بسیاری از اطلاعات نادرست این کتاب را به فرهنگ عاشورا فراهم ساخت. مصحح و حاشیه نگار کتاب، میرزا ابوالحسن شعرانی نیز در مقدمه ای که براین کتاب نوشته، به این موضوع اشاره کرده است: «از نقل ضعیف در روضة الشهدا عجب نباید داشت، چون در ادای مقصود واعظ، قوی است، اگر چه برای مقصود مورخ کافی نیست». 🔻پیش از شعرانی، میرزا عبدالله افندی، همکارعالم و کتابشناس علامه مجلسی، اکثر روایات این کتاب و بلکه همه آن را مأخوذ از کتب غير مشهوره و غیرقابل اعتماد دانسته. محدث نوری برخی گزارش های کتاب را بدون پشتوانه تاریخی خوانده و شهید مطهری آن را پر از دروغ، وتأليف و نشر این کتاب را مانع مراجعه به منابع اصلی و مطالعه تاریخ واقعی امام حسین(ع) دانسته است. شهید قاضی طباطبایی نیز مطالب آن را در مقام تعارض با مقاتل معتبر، ساقط و بی ارزش می داند. #مقتل_شناسی #مقاتل_غیرمعتبر #تاریخ #نقد_مشهورات #تأمل 👇👇 @Taammolate_talabegi

📜 مقتل شناسی(۱۴) ۱۵. المنتخب في جمع المراثی و الخطب 🔹فخرالدین بن محمد علی بن احمد طریحی مؤلف مجمع البحرین، مجموعه ای از احادیث و مراثی درباره امام حسین(ع) و برخی دیگر از امامان را گرد آورد و به قصد گریاندن مؤمنان و تشویق به سوگواری، آنها را به صورتی داستانی و عامه پسند سامان داد. 🔸المنتخب تاریخ نگاری علمی زندگی یا قیام امام حسین(ع) نیست، اکثر مطالب کتاب بدون ذکر مأخذ و احادیث آن به صورت مرسل آمده و قوی و ضعیف در آن به هم درآمیخته است. از این رو آن را متناسب با هدف و شيوه مؤلف، المجالس الطريحيه ويا المجالس الفخريه نیز نامیده اند. ضعف دیگر کتاب، اختلافات موجود در نسخه های متفاوت آن است که می تواند نشانگر تصرفات بعدی در آن باشد. 🔻محدث نوری، منتخب طریحی را مشتمل بر مطالب موهون و غير موهون می داند، شهید مطهری نیز اخبار آن را مشتمل بر مطالب موهون می داند. ۱۶. محرق القلوب 🔹این کتاب، نوشته ملا مهدی نراقی است. او با اقتباس از روضة الشهدا، به عرضه مطالبی دست زد که به گونه ای شورانگیز، عواطف و احساسات مردم را به سوی واقعه کربلا سوق دهد، اما چون مأخذ نراقی، روضة الشهدا، کتابی ضعیف و مخلوط از مطالب درست و نادرست بود، نوشته او نیز بر اخبار ضعیف و غیر معتبر مشتمل گشت. 🔻نراقی خود به ضعیف بودن برخی گزارش های کتابش تصریح کرده و از این رو مورد انتقاد برخی از عالمان پس از خود قرار گرفته است. محدث نوری، با ابراز شگفتی از تألیف چنین کتابی از جانب آن عالم بزرگ ، برخی مطالب آن را منکر نامیده است. شهید مطهری، نراقی را فقیه بزرگی خوانده ولی او را در تاریخ عاشورا، صاحب اطلاع نمی داند و برخی مطالب او را نقد کرده است. گفتنی است انتساب کتاب به نراقی، مشهور است و تردیدی در آن وجود ندارد. اما محتمل است که آن را در اوایل سن تحصیل و پیش از رسیدن به مراتب کمال علمی نوشته باشد. #مقتل_شناسی #مقاتل_غیرمعتبر #تاریخ #نقد_مشهورات #تأمل 👇👇 @Taammolate_talabegi

📜 مقتل شناسی(۱۵) ۱۷. اکسير العبادات في اسرار الشهادات؛ «اسرار الشهاده» آغا بن عابد دربندی شیروانی مشهور به فاضل دربندی، از نویسندگانی است که افزون بر رشته تخصصی خود، فقه، در دیگر رشته ها، مانند تاریخ عاشورا نیز کتاب نوشت. 🔹او با جمع اخبار قوی و ضعیف و به قصد حل اختلاف و تحلیل آنها یکی از بزرگ ترین نگاشته ها را درباره واقعه عاشورا سامان داد. او شیفته امام حسین بود، اما به دلیل استفاده از منابع ضعیف در کنار منابع اصلی و نقل برخی گزارش های بدون سند نتوانست مقتل معتبری ارائه دهد. 🔸او هم چنین مبنای نادرستی برگزید و براساس آن از کتاب هایی که مشتمل بر اخبار مظنون الكذب بودند نیز نقل کرد. مبنای او این بود که نشانه های کذب هرچند به درجه ظن برسد، مانع نقل نیست و نقل چنین اخباری در بیان سیره و تاریخ، بی اشکال است. محدث نوری، یکی از منابع ضعیف دربندی را نسخه مجهول و پر از دروغ هایی می داند که سید عرب روضه خوان برای کسب تأييد نزد عالمان نجف آورده و سپس به دست دربندی می رسد. نسخه ای که به گفته محدث نوری، از کثرت اشتمال بر اکاذیب واضحه و اخبار واهيه احتمال نمی رود که از تألیفات چنین عالمی باشد. 🔻سخن محدث نوری را بسیاری از عالمان دیگر تأیید کرده اند و بسیاری از نقل های نادرست و غیرقابل باور کتاب را به عنوان گواه ارائه کرده اند. از آن میان می توان به اقوال شیخ ذبیح الله محلاتی، سید محسن امین، شیخ آقا بزرگ تهرانی اشاره نمود. #مقتل_شناسی #مقاتل_غیرمعتبر #تاریخ #نقد_مشهورات #تأمل 👇👇 @Taammolate_talabegi

📜 مقتل شناسی(۱۶) ۱۸. ناسخ التواريخ 🔹میرزا محمدتقی سپهر، مشهور به لسان الملک، از شاعران و منشیان دربار قاجار است. او در کنار کار دیوانی، مأمور شد تا کتابی را درباره تاریخ جهان از آدم تا آن زمان، بنگارد. 🔸کتابی که همه آن چه را گفته اند و امکان وقوع دارد و محال نیست، در خود جای دهد هر چند دور از ذهن باشد. او این تفصیل را در بخش مربوط به امام حسین(ع) حفظ کرده و از این رو هر قصه را که در کتب معارف مورخین و محدثین دیده، آورده است. 🔻او هر چند، گاه به گاه به نقد پاره ای منقولات دست می یازد، اما خود نیز اشتباهات تاریخی دارد و مطالب ضعیف به کتابش راه یافته است و از این رو با وجود استفاده اهل منبر و مرثیه از آن، نمی توان متفردات آن را معتبر دانست. شهید قاضی طباطبایی اشتباهات آن را فراوان دانسته و محتویات بدون مدرک آن را قابل اعتماد ندانسته است. شهید مطهری نیز هرچند مؤلف را متدین خوانده، اما تاریخش را چندان معتبر ندانسته و برخی از اشتباهات تاریخی او را گوشزد کرده است. #مقتل_شناسی #مقاتل_غیرمعتبر #تاریخ #نقد_مشهورات #تأمل 👇👇 @Taammolate_talabegi