🔻بررسی تفاوت اندیشه های شهید مطهری و مهندس بازرگان 🔴سالروز شهادت آیت‌الله مرتضی مطهری ▫️تفاوت اندیشه بازرگان و شهید مطهری را باید به تفاوت رهیافت آنان از دین بر گردانیم و در این زمینه میان مطهری و بازرگان تفاوت‌های چشمگیری وجود دارد. نگاه بازرگان به غرب و مدرنیته با #تسامح همراه بود و در بسیاری از مواقع، عمق و هسته اندیشه‌ی غربی او، تنها با روکشی از #تفکر_اسلامی پوشانده می‌شد. این در حالی بود که شهید مطهری به دلیل حضور گسترده و طولانی در حوزه و مطالعه در ابعاد مختلف تشیع، تلاش می‌کرد تا اسلام را بدون التقاط #مارکسیستی و #لیبرالیستی و در معنای واقعی آن به مردم معرفی کند. ▪️مواجهه در سیره عقیدتی شهید مطهری هیچگاه در مواجهه با نظریات مهندس بازرگان مهر #سکوت بر لبان خود نمی‌زند و هرکجا انحراف را ببیند رأسا ورود کرده و در کمال ادب و احترام به نقد نظریات وی می پردازد از این نمونه می توان به موارد متعددی اشاره کردمانند: ▫️1- نقد دیدگاه عدم لزوم پیغمبر و نبوت برای هدایت بشر( انسان شناسی قرآن، ص15) ▪️2- نقد نظر مهندس بازرگان در مورد روح(انسان شناسی در قرآن، ص15) ▫️3- نقد دیدگاه تکامل تدریجی حیات(معاد، ص165) ▪️4-مناظره علمی با بازرگان پیرامون اثبات قیامت و بقای شخص (معاد، ص182،219) ▫️5- نقد دیدگاه توحیدی وی در کتاب راه طی شده (اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج5،ص30) ▪️شهید مطهری راهی را که بازرگان در کتاب «راه طی شده»، طی کرده #بیراهه می‌داند ، و در نقد این شیوه استدلال آن را «سپر انداختن در مقابل مادیین» می خواند و معتقد است : «راهی که مؤلف دانشمند آن کتاب بدان تمسک جسته‌اند کوچکترین خدمتی به توحید نکرده و نمی‌توانسته است بکند. . . »(اصول فلسفه، همان) 🔻مواجه در مسائل انقلاب ▫️شهید مطهری علی رغم رفاقت خود با بازرگان زمانی هم به منافع انقلاب اسلامی در میان باشد به هیچ وجه بی تفاوت نمی‌ماند. #رحیم_صفوی در کتاب خاطراتش نمونه ای از این ایستادگی را بر ملا می‌کند: « بازرگان گفت: دولت چاره‌ای ندارد جز این‌که در مقابل حزب دموکرات #تسلیم شود و یک نوع خودمختاری به آن‌ها اعطا کند و شرایط‌شان را بپذیرد.» ▪️در همین جلسه بود که شهید بهشتی و شهید مطهری بلند شده، فریاد می‌کشند:« شما می‌خواهید ما در مقابل نیروهای دموکرات و کمونیست تن به #سازش بدهیم؟ نه خیر، چنین نیست و سازش معنا ندارد.» (انقلاب اسلامی و گروه‌های تجزیه‌طلب ص383-384) 🔻مواجهه در کارکردهای دین ▫️رویکرد شهید مطهری در آموزه‌های دینی، رویکرد تعقلی و فلسفی است و دیدگاه‌هایی که از این آموزه ها عرضه کرده است ریشه در وحی دارد که البته با عقل نیز هماهنگ است. از این رو وی قلمرو دین را محدود به امور فردی و عبادی نمی‌کرد و معتقد بود که «اسلام... مکتبی است جامع و واقع‌گرا. در اسلام به همه‌ی جوانب نیازهای انسانی (اعم از دنیایی یا آخرتی، جسمی یا روحی، عقلی و فکری یا احساسی و عاطفی، فردی یا اجتماعی) توجه شده است.» (مجموعه آثار شهید مطهری . ج2، ص: 64) این در حالی است که بازرگان با آن‌که به نقش دین در زندگی انسان و اجتماع اعتقاد دارد. اما رهیافت وی به مسئله‌ی دین، رهیافتی علمی است که می‌توان گفت بیشتر با دید تجربی و اندیشه های #آگوست_کنت سازگار است. @Bonyadtarikh بنیاد تاریخ‌پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی.