📌نظریه ی اجتماعی بر بستر حکمت (بخش بیست و یکم) ✅مروری بر لایه ی سوم نظریه ی اجتماعی شهید مطهری ره (اصلاح اجتماعی) 🔻گریز از ایمان و گریز از عمل 🔹استاد شهید بطور کلی، شرط سعادت انسان و بشر را برخورداری از ایمان به یک #جهان_بینی و نظام فکری متقن و واقع نما و همچنین ساخت زندگی بر اساس آن می داند. از همین رو جریانات علم گرا، مادی گرا و روشنفکری را که هر کدام به داعیه ای از مذهب رویگردان شده اند را عامل انحراف بشر می داند. از نگاه ایشان رشد فنی و تکنولوژیک بشر را نباید به پای رشد انسانی و اخلاقی او حساب کرد، بشر امروز علی رغم پیشرفت های فنی، بیش از گذشته به بحران هویت و بحران اخلاقی دچار است و راه حل آن چیزی جز ایمان مذهبی نیست. 🔹از همین رو مهمترین گام استاد شهید اصلاح نگرش های اسلامی ناصحیح و احیانا متاثر از جریانات دیگر غیر اسلامی است. ایشان در این راستا به دو اقدام مهم دست می زند: - تبیین دیدگاه اسلام ناب، در نسبت با جریانات رقیب مانند مارکسیسم -تبیین شیوه ی صحیح فهم اسلام و هماهنگ سازی آن با شرایط و اقتضائات روز. بحمدلله آثار زیادی از استاد شهید در این دو ساحت در دست است که در فهم شیوه اصلاحگری اجتماعی ایشان بسیار مفید است. #نظریه_اجتماعی #اصلاحگری_اجتماعی #شهید_مطهری @taamollat

📌بعد التحریر 🔹نکته ی قابل توجه در شیوه ی #اصلاح_اجتماعی استاد شهید، توجه به عنصر #فرهنگ و ذهنیت عامه بعنوان زیربنای هر اصلاح اجتماعی است. در اندیشه ی ایشان و عموم متفکران انقلاب اسلامی تا فرهنگ و ذهنیت جامعه اصلاح نشود، اصلاحات دیگر راه بجایی نخواهد برد. 🔹توجه به این نکته از این رو مهم است که در شرایط بحران فرهنگی وعقیدتی امروز، برخی به سراغ کوتاهترین راه رفته اند و همچنان راه اصلاح معضلات فرهنگی (مانند حجاب) را در همان برخوردهای انتظامی می بینند. اینگونه برخوردها بجای خود، اما راه اصلاح فرهنگی راه دیگریست. شیوه ی عمل استاد شهید در تبیین مسیر حق و تمایز آن از راه های باطل، برای امروز بسیار درس آموز است. رحمت خدا بر او باد. @taamollat

📌 شب و خلوت و یک جرعه نازک اندیشی 🔹 بعضی وقت ها زندگی کردن می شود مانند حرکت کردن در یک تار عنکبوت در هم تنیده، که از هر طرف می خواهی بروی به یک یا چند تار بر می خوری که جلوی حرکتت را می گیرد. چاره ای نداری جز آنکه پایت را بلند و بلندتر کنی و از رویش رد شوی. اوایل با این قدم های بلند احساس قدرت می کنی؛ اما پس از مدتی، احساس فرسودگی. گاهی تارها آنقدر در هم تنیده و فشرده اند که به تلاش برای گشودن راهی از میانه اش نمی ارزد؛ اصلا ترجیح می دهی دور بزنی، راهت را دور کنی و از جای دیگری بروی. یا اینکه اصلا بیخیال مقصد شوی و بروی دنبال هدف دیگری. فکر گشودن تارها از هم نیز، از همان ابتدا، فکر بی ربطی است که ارزش فکر کردن ندارد. در چنین فضایی حرکت کردن دشوار است، چه برسد به پرواز کردن. این، حکایت زندگی در یک شهر مدرن، یا شبه مدرن مثل تهران است. نمی دانم مشکل از "تار" هاست که مزاحم ما هستند، یا اینکه تارها خوب و درستند، اما نگاه ما معیوب است که نمی خواهیم با "واقعیت" کنار بیاییم. @taamollat

📌تتمه 🔹 تبیین نظریه اجتماعی شهید مطهری در #لایه ی سوم حقیقتا کار دشوار و گسترده ایست که هم نیازمند مطالعات و تدقیقات بیشتر است و هم اینکه در این مقال قابل گنجایش نیست. در اینجا و در این بخش پایانی این سلسله یادداشت ها معتقدم استخراج نظریه اجتماعی در خلال مباحثات و رفت و برگشت ها میسر است و از این رو منتظر "لبیک" دوستان علاقمند برای پیشبرد این طرح کلان می مانم. #لایه_سوم #نظریه_اجتماعی #شهید_مطهری @taamollat

✅ از فردا شب انشاءالله پرونده ی جدیدی خواهم گشودن در باب مسائل برهانی علوم اجتماعی. 🔹موضوعی میان رشته ای، جذاب و مهم و اثرگذار در فهم مسائل اجتماعی. "قلمرو و کاربرد برهان در علم مدنی از منظر خواجه نصیرالدین طوسی" موضوع پایان نامه ی دوره ی ارشد خودم و این موضوع پیشنهاد یکی از اساتید فاضل بوده که بسیار قدردان اویم. استاد ناقد در جلسه ی دفاع، آن را "دفاعی تمام قد از حکمت اسلامی" خواند. اگرچه آن رساله، برهان را در یکی از آثار سلف بررسی کرده، اما امروز با وجود مکاتب جامعه شناختی مختلف اثر و نتایج آن بیش از پیش آشکار شده است. به یاری خدا از شب های آینده گزارشی از آن نوشتار عرضه خواهم کردن و در پایان نتایج آن را در عرصه ی مدیریت اجتماعی و خصوصا تاثیرات رسانه ای آن باز خواهم نمودن. بعون الله و کرمه. @taamollat

📌 قلمرو برهان در علوم اجتماعی (بخش اول) 🔹 مقدمات: 🔻 بحث از راهیابی برهان در علوم اجتماعی اساسا بحثی در حوزه ی روش شناسی علوم اجتماعی است. در این حوزه در پی آنیم که بدانیم آیا علاوه بر روش های تجربی و... آیا می توانیم برخی از پدیده های اجتماعی را از راه استدلال برهانی کشف کنیم یا خیر؟ 🔻مشخصا چند دسته بطور جدی با راهیابی استدلال و برهان در حریم علوم اجتماعی مخالف هستند. بیش از همه جریان های پوزیتیویستی که علم را منحصر در تجربه می دانند و سپس جریانات تفهمی که پدیده های اجتماعی را برخاسته از تاریخ و فرهنگ می دانند، با بکارگیری و اثر بخشی استدلال برهانی در علوم اجتماعی مخالفند و نتایج آن را نیز بر نمی تابند. حاجت به بیان نیست که استنتاج پارادایم هایی که استدلال برهانی را در علوم اجتماعی راهیاب می دانند با استنتاجات دو دسته ی دیگر تفاوت اساسی دارد. بدان معنا که ما با سه گونه فهم اجتماعی و علم اجتماعی روبرو هستیم. 🔻دلیل عمده در امکان بکارگیری استدلال و برهان در علوم اجتماعی، آنست که در حکمت اسلامی، اساسا علوم عملی به علوم نظری وابسته است و این دو ساحت از یکدیگر جدا نیستند. حکمای مسلمان در این باب بسیار سخن گفته اند. 🔻بنابر این، بکارگیری استدلال برهانی در علوم اجتماعی علاوه بر سایر روش ها یکی از ویژگی های بنیانی "علوم اجتماعی اسلامی" است که علم آن بدست فیلسوفان اجتماعی مسلمان، از فارابی تا خواجه نصیر و از خواجه نصیر تا مطهری افراشته شده است. 🔻درباره ی آسیب های حذف استدلال برهانی از حریم علوم اجتماعی و ناپیدا ماندن برخی ابعاض پدیده های اجتماعی در اثر آن پرونده ی مستقلی باید گشوده شود. #روش_شناسی_علوم_اجتماعی #برهان @taamollat

📌بعد التحریر 🔹استدلال برهانی چه می گوید که برخی زیر بار آن نمی روند؟ ▪️مخالفت ها با استدلال برهانی یا اساسا به روش استدلال (کل به جزء) و یا به وجود قضایای بدیهی باز می گردد. قائلین به این مبانی فلسفه را هم آلوده به همین اشکالات می دانند و از اساس آن را وا می گذارند. از اینرو بیراه نیست که مخالفت با راهیابی برهان در علوم اجتماعی را مخالفت با راهیابی "فلسفه" در علوم اجتماعی قلمداد کنیم، چنانکه واقعیت نیز همین است. ▪️یکی دیگر از ریشه های اشکال در این مسئله، اعتباری دانستن علوم اجتماعی است، در حالیکه استدلال برهانی مربوط به علوم حقیقی است. قابلیت به راهیابی برهان در علوم اجتماعی باید از زیر خم این اشکال نیز سالم بیرون بیایند. ▪️این بحث برای آنانی که دغدغه امتداد حکمت اسلامی را دارند بحث مفیدی است. #امتداد_حکمت_الهی @taamollat

📌قلمرو برهان در علوم اجتماعی (بخش دوم) ‼️دو مانع عمده در پذیرش راهیابی برهان در علوم اجتماعی 🔹استفاده از استدلال در فکر ناشی از نوعی نگاه طبقه بندی شده و ساختار مند به عالم است. به عبارت دیگر ذهن ابتدا به شناختی اولیه از پدیده ها می رسد و سپس با شناسایی اجناس و فصول آنها را طبقه بندی می کند و سپس بر اساس همین ساختار بدست آمده جنس مجهولات جدید را نیز شناسایی و در طبقه بندی قرار می دهد. این خلاصه ی فرایندی است که در استدلال رخ می دهد. علاوه بر این وقتی صحبت از شناخت ذاتی و جنس و فصل بمیان می آید ذهن مجبور به کوچ کردن از عالم محسوس به عالم ذهن می شود و در آن ظرف ذهن دیگر برای استدلال از مفاهیم جزیی عبور کرده و به سراغ مفاهیم کلی می رود. در نتیجه استدلال با نوعی فهم کلی آمیخته است. این هر دو ویژگی استدلال که از فطرت و طبیعت ذهن آدمی بر می خیزد مقبول طبع اثبات گرایان واقع نشده و آنان با اکتفا به ظاهر پدیده ها از بررسی و شناخت عقلی پدیده ها طفره رفته می روند. در نگاه پوزیتیویست ها پدیده های انسانی بمانند پدیده های طبیعی ساز و کار مشخص و واحدی دارند که ما می توانیم از طریق تکرار مشاهده و تجربه به قواعد آن پی ببریم و در این راه نیازی به دور و دراز کردن مسیر از طریق استدلالهای پیچیده فلسفی نداریم. این گوشه ای از نظرگاه پوزیتیویست ها به مسئله روش شناسی علوم اجتماعی است. 🔸مانع عمده دیگر در پذیرش راهیابی برهان در علوم اجتماعی، اعتباری دانستن همه ی مراتب علوم اجتماعی است. معنی این حرف آنست که پدیده های اجتماعی مطلقا بر آمده از اراده ی آدمیان اند و از اینرو واقعیتی مستقل از وجود آدمیان ندارند. در نتیجه در هیچ یک از مراتب پدیده های اجتماعی امر حقیقی ثابت، کلی و دائمی وجود ندارد و پدیده ها با یکدیگر اختلاف ذاتی دارند. ▪️اعتباری دانستن علوم اجتماعی نه تنها آن را از قطعیت مطلوب در علوم دور می کند بلکه امکان پیش بینی حوادث آینده را نیز سلب می کند. #روش_شناسی_علوم_اجتماعی #برهان @taamollat