🔖 #دریافت_مقاله بررسی اعتبار روایت «لیله الرغائب» و تحقیق در معنای رغائب ✔️ #چکیده یکی از اعمال ماه مبارک رجب، صلاه الرغائب است که مطابق روایتی منقول از رسول خدا انجام آن در نخستین شب جمعۀ ماه رجب، موسوم به #لیلة_الرغائب، سفارش شده است. در مقالۀ حاضر، بعد از بررسی سند حدیث و اثبات ضعف آن، مشروعیت انجام اعمال این شب به‌قصد رجاء تبیین، و در ادامه دربارۀ معنای #رغائب، تفسیر آن به شب آرزوها نقد شده است. فرهنگ‌های لغت و روایات تاریخی و دینی روشن می‌کند که «رغائب» به‌معنای این کلمه عطاها و بذل و بخشش‌های بزرگ است که در میان سخاوتمندان و صاحبان اموال رایج بوده است. اما آموزه‌ها و روایات دینی، معنای «رغائب» را از عطاهای صرفاً مادی به عطاهای بزرگ معنوی ارتقا داده است. نتیجه آن‌که معنای «رغائب» در #لیلةالرغائب و صلاه الرغائب و نافلۀ صبح، عطاهای بزرگ مادی و معنوی این‌جهانی و عمدتاً ناظر به رزق و روزی، و توفیقات و برکات معنوی است که خدای تعالی به برکت این نمازهای واردشده به بندگانش عطا خواهد کرد. 🌐 متنِ کاملِ مقاله @tafaqqoh

🔖 #دریافت_مقاله بررسی و داوری ادله بی‌اعتباری روایت لیلة‌الرغائب ✔️ #چکیده در روایتی از پیامبر اولین شب جمعه ماه رجب، به #لیلة‌الرغائب موسوم شده و برگزاری نمازی خاص در این شب سفارش شده است. بر پایه این روایت، از دیرباز اعمال خاص اولین شب جمعه ماه رجب مورد توجه بسیاری از متشرعان بوده و هست. از حدود قرن هفتم به بعد، در اصالت روایت، ‌نام‏گذاری این شب به #لیلة_الرغائب و برگزاری نماز آن، تردیدها و انتقاداتی شکل گرفت و گسترش یافت. تعداد قابل توجهی از حدیث‌پژوهان اهل‌تسنن در اثبات بی‌اعتباری این روایت کوشیده و برگزاری نماز رغائب را بدعت خوانده‌اند، اما شیعی‌مذهبان کمتر به مناقشه در این روایت پرداخته‌ و بسیاری از آنان بر اساس قاعده تسامح به استحباب یا جواز برگزاری نماز رغائب حکم کرده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که اگر چه طرق موجود از این روایت، متقن نیست، اما شواهدی گواه بر آن است که منابعی در قرون نخستین و پیش از قرن چهارم به نقل آن پرداخته‌اند و انتقادات وارد شده، بر محتوای این روایت استوار نبوده و دلالت روایت خالی از اشکال است. 🌐 متنِ کاملِ مقاله @tafaqqoh

🔖 #دریافت_مقاله تحلیل و بررسی حرز منسوب به امام جواد علیه السلام ✔️ #چکیده دعا در فرهنگ شیعی جایگاهِ والایی دارد. دعاهای مأثور بخش مهمی از میراث حدیثی شیعه را تشکیل می‌دهد. بخشی از این میراث مربوط به دعاهایی است که برای در امان ماندن از آسیب‌ها و بیماری‌ها بیان شده است. حرزها و تعویذها از این دسته از دعاها به شمار می‌آیند که در بین مردم با اقبال بسیاری مواجه هستند. در این میان #حرز منسوب به امام جواد علیه السلام شهرت بیش‌تری یافته و بسیاری از مردم از آن استفاده می‌کنند. این نوشتار تلاشی است در جهت منبع‌شناسی و اعتبارسنجی حرز منسوب به امام جواد علیه السلام. به این منظور افزون بر مطالعات #رجالی و #بررسی_سندی، به #بررسی_متنی و محتوایی حرز نیز پرداخته شده است. متن مربوط به «سبب صدور حرز» با وقایع تاریخی ناسازگار است و با وجود انگیزه کافی برای نقل گسترده، تنها از یک طریق ناشناخته نقل شده است. سند روایت هم آشفتگی‌های بسیاری دارد. در نتیجه دلیل قانع کننده‌ای بر انتساب این حرز به امام جواد علیه السلام یافت نشد. 🌐 متن کامل مقاله @tafaqqoh

🔖 #دریافت_مقاله قاعده رجالی «اصحاب اجماع» از دیدگاه حضرت آیت‌‌الله العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) ✔️ #چکیده تشخیص احادیث معتبر از غیر معتبر در عرصه استنباط احکام الهی همواره دغدغه فقیهان بزرگ شیعه بوده است. عده‌ای بر پایه اجماعی که مرحوم #کشّی از رجالیان #قرن_چهارم گزارش کرده است، روایات گروهی از اصحاب امامان (علیهم‌السلام) را بدون توجه به وضع راویان بعدی آن‌ها معتبر خوانده‌اند، تنها کافیست سند روایت تا این افراد که در ادبیات متأخران، #اصحاب_اجماع نامیده می‌شوند، صحیح باشد. با وجود اختلافات زیادی که بین دانشوران امامیه درباره حجیت و دلالت ادعای کشّی وجود دارد، آیةالله العظمی خامنه‌ای مدظله‌العالی ازجمله فقیهانی می‌باشد که #اعتبار اجماع مذکور را #پذیرفته و مفاد آن را بر همین نظریه حمل کرده است. این اجماع به مثابه قاعده‌ای فراگیر در #فقه معظم‌له مورد استناد قرار گرفته است. 🌐 دریافت متن کامل مقاله @tafaqqoh

🔖 #دریافت_مقاله حوزه علمیه تقریب‌گرای سامرا و نقش میرزای شیرازی ✔️ #چکیده میرزای شیرازی دارای شخصیتی بارز و تقریب‌‌گرا بوده است که در گفتار و رفتار ایشان نمایان گردید. برحسب نقل‌ها ایشان با نیت تقریب مذاهب از نجف به سامرا، که شهری سنی نشین بود، مهاجرت نمود و حوزه و مکتبی تقریب‌‌گرا به وجود آورد. علاوه بر شخصیت میرزا، حضور حوزه شیعه در محیط و شهر سنی نشین سامرا آثار نیکویی در زمینه همبستگی بین پیروان مذاهب اسلامی داشته است که حاصل تعامل و زندگی مشترک شیعه و سنی در کنار یکدیگر است و در سبک خاص مکتب سامرا و پرورش یافتگان این مکتب که طلایه‌‌داران نهضت تقریب در عصر جدیدند به خوبی هویدا است و مدلی دانشی در مورد ایجاد محیطی تقریب‌‌گرا ارائه می‌‌نماید. 🌐 دریافت متنِ کاملِ مقاله @tafaqqoh

🔖 #دریافت_مقاله تبیین ساختار جنود عقل و جهل بر پایه سه مؤلفه فکر، حال و عمل؛ با تأکید بر شرح اصول کافی ملاصدرا ✔️ #چکیده حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام) در حدیث شریف #عقل_و_جهل، لازمه‌ی هدایت بشری را شناخت لشکریان عقل و جهل معرفی می‌کنند. #صدرالمتألهین_شیرازی در کتاب #شرح_اصول_کافی خود به شرح این حدیث اهتمام ویژه نموده است. این نوشتار با روش تحلیلی در پی آن است تا با واکاوی شرح #ملاصدرا، دسته‌بندی نوینی را از لشکریان #عقل و #جهل حول سه محور #فکر، #حال و #عمل، که اضلاع اصلی #فعل_ارادی انسان هستند ارائه دهد و روابط و نِسَب میان این سه مؤلفه را در منظومه #اخلاق جعفری کشف کند. در بررسی لشکریان هفتاد و پنج‌گانه عقل و جهل، از منظر مؤلفه‌های یاد شده و مبادی و نتایج آن‌ها می‌توان #فضایل و #رذایل اخلاقی را در شش حیطه: مبادی و اصول، افکار، افکار و احوال، افکار و اعمال، افکار و احوال و اعمال و هم‌چنین حیطه ثمرات و آثار این قوا، دسته‌بندی نمود. با این تبیین به این نتیجه نایل می‌شویم که برای نیل به #هدایت حقیقی انسان باید الگویی از خصوصیات اخلاقی تنظیم گردد که به تمامی ابعاد وجودی بشر نظاره داشته و با لحاظ #روابط_متقابل اضلاع سه‌گانه وجود او، بتواند گام‌های #سلوک_اخلاقی انسان را ترسیم نماید تا به زمام‌داری قوه #عقل، در شخصیت انسان #فضایل_انسانی و اخلاقی مجال ظهور و بروز بیابند و به میزان #فعلیّت_کمالات_الهی، #سعادت دنیوی و اخروی حاصل ‌شود. 🌐 متن کامل مقاله @tafaqqoh

🔖 #دریافت_مقاله بررسی تطبیقی قاعده لاضرر در اندیشه شیخ انصاری و آخوند خراسانی [اعلی الله مقامهما] ✔️ #چکیده: این پژوهش تحت عنوان بررسی تطبیقی قاعده لاضر در اندیشه شیخ انصاری و آخوند خراسانی، تلاشی است برای پاسخ‌گوئی به این پرسش که این دو اندیشمند، قاعده لاضرر را چگونه تبیین نموده‌اند؟ برای دستیابی به پاسخ این پرسش و پرسش‌های فرعی مترتب بر آن، علاوه بر آثار فقهی و اصولی شیخ اعظم و آخوند خراسانی، از آثار اندیشمندان متأخر نیز بهره گرفته شده و نظریات آنان را مورد توجه قرار داده‌ایم. قبل از پرداختن به دیدگاه شیخ و آخوند، نکاتی را تحت عنوان تعریف قواعد فقهی در اصطلاح دانشمندان علم اصول فقه، معنا و تعریف قاعده لاضرر با تأکید بر رویکرد شیخ اعظم و آخوند خراسانی، بررسی واژگانی که در روایات قاعده لاضرر به‌کار رفته از منظر واژه شناسان و اصولیین و هیئت ترکیبیه لاضرر و لاضرارکه منشأ و خاستگاه برداشت‌های متفاوت در میان فقیهان گردیده است، مورد کاوش قرار داده‌ایم. آنگاه نظریه شیخ انصاری و آخوند را نسبت به قاعده لاضرر به بحث نشسته و موارد اشتراک و افتراق آن را روشن ساخته‌ایم و در ادامه ارجحیت و برتری دیدگاه شیخ را نسبت به دیدگاه آخوند اثبات نموده، آنگاه قلمرو و گستره کاربرد قاعده لاضرر را از جهت نظری و عملی از منظر شیخ اعظم و آخوند مورد نقد و بررسی قرارداده‌ایم. نتایجی که در فرایند این پژوهش به آن‌ها دست یافت‌ایم عبارتند: ۱. شیخ اعظم و آخوند در نحوه‌ی ورود و پرداختن به قاعده لاضرر و بهره‌گیری از مبانی فقهی و استناد به روایات خاص، توافق و هماهنگی داشته و هیچ‌گونه تقابلی در این جهت ندارند. ۲. در برداشت از روایات قاعده، نگاه آنان متفاوت بوده است؛ زیرا از منظر شیخ آنچه در قاعده لاضرر نفی شده حکم ضرری است؛ اما به اعتقاد آخوند، نفی حکم به لسان [نفی] موضوع است؛ ۳. در مورد کاربرد قاعده لاضرر هم آنان وحدت نظر ندارند؛ زیرا شیخ قاعده فوق را در تمام ابواب فقه از باب حکومت بر عناوین اولیه جاری می‌داند؛ اما از نگاه آخوند، گستره آن محدود بوده و در برخی موارد عناوین اولی بر آن مقدم می‌شود. 🌐 دریافت متن کامل مقاله @tafaqqoh

🔖 #دریافت_مقاله بررسی قاعده تسلط و گستره آن ✍🏻 استاد ابوالقاسم علی‌دوست و محمد ابراهیمی‌راد ✔️ #چکیده: قاعده «سلطنت مردم بر اموال خویش»، از قواعد مشهور و مسلّم فقهی است. مفاد قاعده مرکب از دو جزء ایجابی و سلبی با این تقریر است: «هر مالکی بر انواع تصرف‌ها در اموال خویش مسلط است و هیچ شخص یا نهادی نمی‌تواند سلطنت وی را بر اموالش محدود سازد». #قرآن، #بنای_عقلا، #عقل، #اجماع و #روایات از اسناد این قاعده به شمار می‌روند. #حدیث_سلطنت به عنوان عمده‌ترین دلیل روایی #قاعده_سلطنت، گرچه سند صحیحی ندارد، ولی چون از شعارات مسلّم اسلامی است، معتبر می‌باشد؛ هرچند مبنای #جبر_ضعف_سند را به عمل و استناد #مشهور نپذیریم. اندیشه صحیح در بیان مفاد حدیث این است که مردم حق هرگونه تصرف در اموال خود را دارند تا زمانی که منعی از سوی شارع نرسیده باشد. این حدیث در مقام #تشریع است و جواز وضعی و تکلیفی هر نوع تصرّفِ مالکان به عنوان #حکم_اولی و #واقعی از آن تا زمانی که منعی از ناحیه شارع نرسیده باشد، استفاده می‌شود؛ بنابراین می‌توان با آن و #قاعده_تسلط، شک و تردیدها را برطرف ساخت. #تسلط مردم بر ملک، حق و شئون دیگر خویش، جزء حوزه قاعده است. #اسقاط_حق و #سلب_مالکیت، از شئون #سلطنت_مالک بر ملکش است. تبعیت عمق و هوا از ملک مالک (اعم از شخص، دولت و ملت)، تابع #اعتبار_عرفی است. دریافت متنِ کاملِ مقاله @tafaqqoh

🔖 #دریافت_مقاله مجرای اصل صحت در معاملات با تأکید بر امکان جریان آن در شبهات حکمیه ✔️ #چکیده #اصل_صحت به عنوان یکی از اصولی است که می‌تواند بسیاری از مجهولات قضایی را حل نماید از اهمیت بالایی، علی‌الخصوص در باب #معاملات برخوردار است. در این مقاله در صددیم که به بررسی امکان جریان اصل #صحت در دو زمینه‌ی مهم از #شبهات_حکمیه بپردازیم: ۱. جریان #اصالة_الصحة در شک در #جزئیت جزء زائد یا #شرطیت امر مشکوک الشرطیه (و مانعیت). ۲. امکان جریان اصالة الصحة برای حکم به صحت #عقود بی‌نام و تردید در صحت #شروط_ضمن_العقد. در مورد اول به اعتقاد ما جریان اصالةالصحة موجب نظر به جریان این اصل در شبهات حکمیه می‌گردد و در صورت بلامانع دانستن این امر میان اصل صحت به عنوان اصلی #غیرلفظی با اصولی هم‌چون #برائت هم‌مجرا می‌گردد ولی با دقتی عمیق‌تر و تفکیک ریشه، مبنا و مفهوم اصل صحت در کلام فقها و حقوق‌دانان به نظر اصل صحت گاهی به عنوان #اصلی_لفظی و گاهی به عنوان #اصلی_عملی تلقی می‌گردد و در جایی که به عنوان اصلی غیرلفظی است در شبهات #حکمیه جریان نمی‌یابد و بدین ترتیب تداخلی با اصولی هم‌چون #اصل_برائت در #احکام_وضعی نمی‌کند. در مورد دوم یعنی قراردادهای جدید در حقوق اسلام هم همین تفکیک معنا و مبنا در کلام فقها دیده می‌شود که عدم دقت موجب شده برخی چنین پندارند که اصل صحت در کلام عمده‌ی فقها اصلی مستقل از #اصول_لفظیه است. در هر حال اصل صحت به عنوان یک اصل غیرلفظی در #شبهات_موضوعیه یعنی در عقودی که در عالم خارج محقق می‌گردند جاری می‌شود نه در شبهات حکمیه، نباید این اصل را با صحت به عنوان اصلی لفظی خلط نمود. 🖇️ دریافت متن کامل مقاله @tafaqqoh

🔖 #دریافت_مقاله واکاوی ماهیت قواعد فقهی و ملاک‌های تمایز آن‌ها ✍🏻 استاد سید محمد نجفی یزدی دام عزه ✔️ #چکیده اهميت قواعد فقهيه سبب شده است که در دوران ما تبديل به علم مستقل گردد و لذا تعريف دقيق آن و تفاوت آن با دو علم اصول و فقه، مورد توجه قرار گرفته است. فقها، عنايت لازم را نسبت به تعريف دقيق و تفاوت آن با مسئله فقهيه، آن‌گونه که در مورد علم اصول و تفاوت آن با قاعده فقهيه داشته‌اند، بذل نکرده‌اند. اين نوشتار تلاشی دارد اين موضوع را مورد توجه قرار دهد که قواعد فقهيه با توجه به گستره بسيار وسيع مسائل آن، دارای تعريف دقيق نيست و تعاريف موجود همگی دارای ابهامات جدی است. به ويژه تفاوت اين علم با مسائل فقه از ابهام جدّی برخوردار است و لذا مسائل فراوانی از فقه، جزء قواعد فقه قرار گرفته است. هم‌چنان‌که تفکيک اين علم با علم اصول نيز از ابهام جدی برخوردار است بلکه علم اصول نيز از اين ابهام يعنی عدم تعريف دقيق رنج می‌برد و در پايان توصيه شده است، محققين عُمر و امکانات خود و ديگران را صرف تحقيق در مورد تعريف امثال قواعد فقه نکنند و برای متون درسی و آموزشی به مباحثی از اين دو علم که کاربرد بيشتری دارد اکتفا نموده و تکميل مباحث را به فقه و هنگام نياز جهت استدلال فقهی مطرح نمايند. 📥 دریافت متنِ کاملِ مقاله @tafaqqoh

🔖 #دریافت_مقاله اصالت و اعتبارسنجی کتاب جعفر بن محمد بن شریح الحضرمی ✍🏻 نگارنده‌ی مقاله - فاضل گرامی آقای شیخ مرتضی اسکندری تبریزی دام عزه - در این پژوهش تلاش کرده‌اند بر اساس مبنایِ #اعتبارسنجی_فهرستی استادشان آیة الله سید احمد مددی حفظه الله مَشی کنند و تفاوت‌های این رویکرد با #اعتبارسنجی_رجالی را آشکار کنند. ✔️ #چکیده #جعفر_بن_محمد_بن_شریح_حضرمیّ از راویان امامی مذهب بوده که در حدود #قرن_دوم در عراق می‌زیسته است. از اساتید او می‌توان به #ذریح_المحاربی و #حمید_بن_شعیب_سبیعی و #عبدالله_بن_طلحه_النهدی اشاره کرد. کتابِ جعفر حضرمیّ، از معدود اصولِ باقیمانده از قرون اولیه بوده که اولین بار در حدود سده‌ی دوازده قمری در آثار #شیخ_حر_عاملی و #علامه_مجلسی منعکس شده است. در بین عالمانِ متقدمِ #رجالی، تنها #شیخ_طوسی، #جعفر_حضرمی را در کتاب الفهرست معرفی و کتاب را به ایشان نسبت داده است؛ منبعِ این انتساب، کتاب #حمید_بن_زیاد_کوفی است. نگارنده با استفاده از روش #فهرستی و #رجالی و جمع آوری قرائن و بررسی احتمالات و شواهد، ثابت کرده که کتابِ مذکور تألیف #حمید_بن_شعیب_سبیعی است و انتساب به جعفر حضرمیّ اشتباه است. هم‌چنین انتساب اشتباه کتاب توسط شیخ طوسی به جعفر حضرمی، ناشی از اشتباه #هارون_بن موسی_تلعکبری در تشخیص نسخه کتاب و مؤلف حقیقی آن است. 📥 دریافت متنِ کاملِ مقاله @tafaqqoh