✅خلاصه درس تفسیر سوره مبارکه حمد 📆جلسه : ۱۱ ▫مفسر: علامه جوادی آملی بخش 1️⃣: اگر خیر و شر جهان از خداست آیا خدا ظالم نیست؟ در مورد مساله جبر و اختیار، خدا راه ها را مشخص کرده که هر کدام به کدام مقصد می رسد و کدام نمیرسد و عقل و شرع برای او معین کرده است . حال اگر کار خیر کرد چون امر وجودی است پس به ذات وجود که علت همه موجودات است باز می گردد اما معصیت چون فقدان و شر و نقص است به مبادی عالیه بر نمی گردد. یعنی در صورتی میگوییم خدا آن کار را انجام داد که واقعا یک فعل باشد نه اینکه کاری که انجام نشده(فقدان و نقص) را به خدا نسبت دهیم. #شر اینگونه است... بخش 2️⃣: آیا بیمار را دارو 🏥 درمان می کند یا #خدا؟! گاهی انسان خود را گول می زند و در پناه «من لم یشکر الخالق من لم یشکر المخلوق» زیر چتر دیگری🙏 پناهنده می شود اما فردا می فهمد که کار به دست دیگری بوده است. باید توجه داشت که ذیل همین آیه سوره یوسف خداوند می فرماید: «و ما یؤمن اکثرهم بالله و هم مشرکون» یعنی که اکثر مومنین شکر خدا نکرده و مشرک می شوند. منظور این آیه، شرک خفی است که دیگران را موثر در کارها می دانند. 🔺ما در این دنیا وسایل و ابزار حاکمیت🏛 خدا بر جهان را که علل وسطی هستند می بینیم نه علت غایی و اولیه را پس خیال می کنیم خودمان کاری کرده ایم💪. عباراتی همچون «اول خدا و دوم فلانی» عباراتی شرک آلود است.( انسان موحد همه چیز را از خدا می داند. ) 📣اینکه خدا تاثیر اشیا بر هم را در آنها قرار داده و بوسیله قوانینی آنها را مؤثر قرار داده است در مقام فعلیت اوست یعنی با این وسایل کار را انجام می دهد اما ذات خدا دیگر اینطور نیست که برای ایجاد اثر، نیاز به این وسایل🖌 داشته باشد پس اگر دارو اثر می کند در اثر کردنش مستقل نیست بلکه این اثر را خدا در آن دارو قرار داده و اگر خدا نخواست هیچ گاه اثر نمی کند یا آب رفع عطش می کند. مقام فعل خدا غیر از مقام ذاتش است. 🔻موحد کامل، سلطه مطلق خدا را هم اکنون مشاهده می کند(عین الیقین) و نیازی نیست که بمیرد و بعدا مشاهده کند. این اثر توحید افعالی در انسان است. بخش 3️⃣: مالک یوم الدین: به دو صورت خوانده میشود. مالک و مَلِک. اما بیشتر آنرا مَلِک خوانده اند. #مالک: دارنده اصل یک شیء اقسام مالکیت : 1. مالکیت اعتباری: مثلا اعتبار و قرارداد📝 میکنیم که امروز علی مالک فلان لباس🙎♂ باشد و فردا به دیگری بفروشد و دیگری مالکش باشد. این مالکیت اعتباری است که برای تنظیم کارهای انسانی اعتبار می شود. 2. مالکیت حقیقی محدود: مثل مالکیت انسان بر گوش👂 و چشم👁 خود. این مالکیت را انسان ها اعتبار نکرده اند بلکه او ذاتاً مالک آنهاست اما چون ذات انسان محدود است پس مالکیتش هم بر اعضایش محدود است. 3. مالکیت حقیقی نامحدود: مانند مالکیت پروردگار بر همه موجودات همانند علت که مالک معلول است که اگر خدا نباشد هیچ موجودی نخواهد بود. #مَلِک: از مٌلک گرفته شده (همانطور که مالک از مِلک گرفته شده است): آنکه دارای نفوذ است مَلِک و آنکه دارای اصل شیء است مالک است. مثلا ممکن است اصل مال برای انسان نباشد اما وی بر آن #سلطه و نفوذ داشته باشد و بتواند در آن تصرف کند. دلیل ترجیح مَلِک بر مالک: گویند مالک به زمان اضافه نمی شود پس نمی توان گفت مالک روز جزا. دلیل ترجیح مالک بر مَلِک: مالک اعم از ملک است و در مورد خدا که علت همه چیز است مالکیت بر زمان⏰ هم صدق می کند. چون خدا مالک بر نفوذ بر هر چیز نیز هست. (قل اللهم مالک الملک) (تبارک الذی بیده الملک) در آیه 4 سوره حمد، بحث در فرمانروایی است نه بر صاحب بودن. 🔷🔶🔻 معنای آیه این نیست که خدا فرمانروای روز جزاست و فرمانروای دنیا🏕 نیست بلکه در مقام اثبات فرمانروایی خداست و می گوید در روز قیامت همه می فهمند و حتی می بینند که در دنیا هم خداوند مَلِک و صاحب نفوذ بوده اما آنها در دنیا به زید و عمرو متوسل🙌 می شدند تا کارهاشان را حل کند! بخش 4️⃣: دلایل اختصاص #حمد به خداوند: 1. او جامع همه کمالات است و ناقص به سمت کمال میل کرده و کامل را حمد می کند و چون همه ناقصند پس حمد (تنها) برای خداست. 2. خداوند، مدبر جهان است. هر مدبر و پرورش دهنده ای محمود🙏 است پس خدا محمود همه موجودات است. 3. ربوبیت خداوند، ربوبیت محموده است زیرا بر اساس #رحمت خاصه و عامه است. (الرحمن الرحیم) پس ستمی در کار نبوده و ربوبیت وی، روا و رحمت است. 📚کانال «تفسیر تسنیم» 📡 @tafsire_tasnim1