✅خلاصه تفسیر سوره مبارکه حمد 📆 جلسه: ۳۰ ♦️مفسر: علامه جوادی آملی ♦️موضوع: اهدنا الصراط المستقیم - صراط الذین انعمت علیهم 1⃣ دین چیست؟ #دین شامل ۳ چیز است: ۱. عقیده (اصول دین) ۲. اخلاق (متوسطات دین) ۳. عمل (فروع دین) قرآن صراط مستقیم را همان دین میداند. پس سفر بر روی این صراط (دین)، در اصل سفر درونی نفس انسان است به سمت معتقد شدن، متخلق شدن و عامل شدن. پس سالک کسی است که نفسش معتقد، متخلق و عامل به عمل صالح باشد. 2⃣ دین دو مصداق در آیات و روایات دارد: ۱. احکام الهی که در قرآن و روایات است (چیستی دین) ۲. پیامبر و معصومین (کیستی دین) 3⃣ کفر نیز همان عقیده بد، خلق بد و عمل بد است. حال اگر این سه با نفس انسان گره خورد و نفس به آنها عادت کرد در نفس مستقر شده و نفس با آن سه #متحد میشود و در اینجا انسان، خود تبدیل به کفر میشود همانطور که معصومین تبدیل به دین شدند. 4⃣ قرآن گوید: ای مومنان، نفس و جانتان را رها نکنید زیرا سفرتان در همین جانتان است. (یا ایها الذین آمنوا علیکم انفسکم) یعنی حواستان به بیرون از خودتان و زرق و برق دنیا نباشد. (#ازخودبیگانگی، ویژگیِ_بارزِ_مدرنیته است.) 5⃣ زبان اهل جنت، عربیست و لذا مسلمانان پس از مرگ، تلقین را که به عربیست کاملا میفهمند اگرچه عرب نباشند چون در آن دنیا سیرت و حقیقت دین، با صورت دین یعنی عبارات قرآن می آید. 6⃣ دکترین خط مشی: طبق آیه سوره مبارکه ملک که میفرماید: «افمن یمشی مُکِبّاً علی وجهه اَمَّن یمشی سویّاً علی صراط مستقیم» یمشی (میرود) و رفتن یعنی معتقد شدن، متخلق شدن و عمل کردن. این رفتن، نه با پای فیزیکی که با پای نفس است و لذا بیرون از جان انسان هیچ چیزی که ارزشمند باشد نیست. آیه گوید خط مشی مومن، راست قامت رفتن و خط مشی غیر مومن، افتان و خیزان رفتن است. ( #دکترین_خط_مشی #حبابهای__دوره_ای_اقتصاد_مدرن #رکودهای_دوره_ای_اقتصاد_مدرن ) 7⃣ همانطور که صراط در قیامت از سنگ و چون نیست و عینیت یافته اعتقاد و خلق و عمل انسان است، آتش جهنم نیز از چوب و سنگ دنیایی نیست بلکه همان #عقیده و #خلق و #عمل انسان است که عینیت یافته و به تصویر کشیده شده است. قرآن گوید این آتش نه تنها از بیرون که از درون و #فؤاد و روح انسان زبانه میکشد و روح را میسوزاند پس این آتش معمولی نیست و نتیجه حرکت نفس انسان در دنیاست. 8⃣ ما اصلا نمیدانیم جهنم چیست! قرآن در سوره فجر گوید «و جیءَ یومئذٍ بجهنّم» یعنی جهنم را می آورند! این چیست که می آورندش؟ در روایات آمده هزار نفر دهنه آنرا میگیرند و می آورند اما جهنم چیست و کیست و کجاست نمیدانیم. ♻️ پند: اگر یک عقیده و اخلاق و عمل در انسان مستقر و محکم نباشد در فشار قبر به راحتی فراموش میشود و تنها آن عقیده که بواسطه خلق و عمل مکرر در دنیا، در نفس انسان استحکام و استقرار یافته در یاد او میماند و او را نجات می دهد. 💠 کانال تفسیر تسنیم ✅ @tafsire_tasnim1