به خاطر داشته باشید که #تربیت معادل با #تنبیه نیست؟!
اعمال محدودیتها و قوانین در حقیقت به معنای آموزش کودک دربارهی نحوهی رفتار در دنیا و کمک به او است تا انسانی شایسته و باملاحظه باشد و به خودکنترلی دست پیدا کند.
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
#تنبیه
(این قسمت قدری سخت است اما برای فهم موضوع تنبیه و تشویق بسیار مهم است. حوصله کنید و بخوانید)
رفتارگرایان معتقدند که انسان به محرکهای بیرونی پاسخ داده و واکنش نشان میدهد. بنابراین، با تغییر محرک میتوان رفتار را تغییر داد. تعلیم و تربیت حیوانات سیرک نیز بر همین اساس شکل گرفته است. در ابتدا، رفتارگرایان نظریههای خود را روی حیوانات آزمایش میکردند، مانند آزمایش سگ پاولوف و موش در قفس اسکینر که بسیار معروف هستند. سپس نتایج این آزمایشها را به انسان تعمیم میدادند.
امروزه نظریههای جدیدی مطرح شدهاند که پرداختن به آنها در این بحث نمیگنجد. بااینحال، جوهره نظریه رفتارگرایان این بود که میتوان با محرکهای بیرونی رفتار را تغییر داد. اما این نظریه امروزه رو به ابطال است. نظریههای جدید معتقدند که رفتار انسان بر پایه انتخاب است و این انتخاب ناشی از نیازهای درونی اوست، نه محرکهای بیرونی.
محرکهای بیرونی میتوانند اجبار ایجاد کنند، اما اجبار منجر به ایجاد رفتار صحیح نمیشود؛ بلکه انتخاب است که رفتار را شکل میدهد. درحالحاضر، نظریه انتخاب در مقابل نظریه اجبار قرار دارد و بیان میکند که انسان بر اساس نیازهای درونی خود تصمیمگیری میکند.
تمام زندگی ما، از تولد تا مرگ، مجموعهای از رفتارهاست که همگی بر مبنای انتخابهای ما شکل میگیرند. بااینحال، مشاهده میکنیم که چقدر به محرکهای بیرونی توجه میکنیم.
ادامه دارد ...
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
#تنبیه
چرا تشویق و تنبیه اینقدر مهم است؟
واقعیت این است که این موضوع بخش بزرگی از ذهن والدین را اشغال کرده و بخش مهمی از رابطهی والدین و کودک صرف تنبیه و تشویق میشود. اما آیا واقعاً لازم است که اینقدر وقت و انرژی به این موضوع اختصاص دهیم و اینهمه به آن فکر کنیم؟
در ایران، از دیرباز و در نگاه سنتی، تنبیه وجود داشته و در گذشته، شدت آن بسیار بیشتر بوده است. اما امروزه، تنبیه و تشویق به شیوهای که مورد توجه والدین جدید و تحصیلکردهی امروزی است - یعنی اینکه چگونه تنبیه کنیم یا چگونه تشویق کنیم - به دلیل حاکمیت رویکرد رفتارگرایی بر فضای تعلیم و تربیت است.
این رویکرد، که بیشترین تمرکز را بر تنبیه و تشویق دارد، بیش از صد سال است که بر نظام آموزشوپرورش دنیا مسلط بوده و امروزه رویکرد غالب در آمریکا محسوب میشود. همین رویکرد، بر فضای تعلیم و تربیت ما، از خانواده گرفته تا مدرسه، دانشگاه و حتی سطح جامعه نیز حاکم است.
تنبیه، تشویق، جایزه و پاداش، از ویژگیهای اصلی رویکرد رفتارگرایی هستند، زیرا این رویکرد معتقد است که میتوان با محرکهای بیرونی، رفتار انسان را شکل داد و هدایت کرد.
ادامه دارد ...
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
#تنبیه
اول سراغ ریشهی کلمه میرویم، چون در مورد این کلمه چالش زیادی داریم.
تنبیه یعنی چه؟
ما سه کلمه داریم: تنبیه، مجازات و کیفر. این سه کلمه چه تفاوتی با هم دارند؟
تنبیه یعنی آگاهی دادن، بیدار کردن، تنبه دادن و هشدار دادن. تنبیه به هیچ وجه مجازات یا کیفر نیست. یکی از دوستان که به یکی از کشورهای عربی سفر کرده بود، میگفت آنجا متوجه شدم که روی تابلوهای راهنمایی به انگلیسی نوشته شده بود Attention و به عربی "تنبیه". یعنی توجه! پس وقتی در کارمان از تنبیه صحبت میکنیم، منظورمان مجازات نیست.
مجازات یعنی چه؟
چرا جریمه دادن، زدن یا محروم کردن، تنبیه محسوب نمیشود؟ مجازات یعنی جزا، نتیجهی منطقی عمل. برای مثال، اگر در هوای سرد لباس کم بپوشیم، سرما میخوریم. جرم در اینجا همان سرما خوردن است و مجازاتش تب کردن. یعنی تب، نتیجهی منطقی عمل خود ما است و از بیرون تحمیل نمیشود.
کیفر یعنی چه؟
کیفر در برابر جرم است. میگویند زندان یک مجازات است، اما اعدام، کیفر محسوب میشود. جرم تعریف دارد و توسط یک انسان بالغ و عاقل که میداند مرتکب جرم شده، انجام میشود. این فرد باید کیفر ببیند و به مکافات عملش برسد. حتی در این حالت، مجازات نیست، چون مجازات را جای دیگری تعیین میکنند، اما کیفر را قاضی مشخص میکند. بنابراین، این قاضی است که تعیین میکند فرد شلاق بخورد، زندان برود یا...
ما عموما بچههایمان را کیفر میدهیم، نه تنبیه ...
ادامه دارد ..
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
#تنبیه 👇🏻
ما عموماً به بچههایمان کیفر میدهیم، نه تنبیه.
«بیا اینجا، باز تو این کار بد رو کردی؟» به این صورت وارد یک چارچوب مشابه با قاضی میشویم. مجازاتش این است که به اتاقش برود، در را ببندد و ده دقیقه به نتایج اعمالش فکر کند!
در واقع، این نوع برخورد مشابه حرفهای زندانبانهاست که به زندانی میگویند: «تو را به زندان میفرستیم، برو و به کارهات فکر کن.»
البته، این نوع رفتار گاهی باعث میشود که فرد از اشتباهاتش درس بگیرد، اما زندانیها ممکن است در زندان چیزهای جدیدی یاد بگیرند که به شرایطشان آسیب بزند.
ما هم به بچهمان میگوییم که به اتاقش برود و به نتایج اعمالش فکر کند. اما در این شرایط، ممکن است او بدتر و لجوجتر شود، چرا که در واقع ما به او گفتهایم که در صورت ارتکاب اشتباه، باید تنبیه شود. در نتیجه، او به اتاق میرود، اما ممکن است هیچ تغییر مثبتی نداشته باشد.
در حقیقت، این نوع کیفر دادن برای کودکان مناسب نیست.
بچهها هنوز به درستی نمیفهمند که کارهایی که انجام میدهند با قصد قبلی است یا نه! اگر به خودشان یا دیگران آسیب میزنند، ممکن است دچار اشتباه شدهاند. در این وضعیت، کودکان شرایط مناسبی برای کیفر گرفتن ندارند.
ادامه دارد ...
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
#تنبیه 👇🏻
تنبیه، آگاهی دادن است نه کیفر
تنبیه به معنای کیفر دادن نیست، بلکه نوعی توجه دادن است تا کودک از مرزها عبور نکند. هدف از تنبیه، آگاهی دادن و برحذر داشتن است، اما باید همراه با تلخکامی باشد. اگر کودک در تنبیه احساس تلخی نکند، هیچ معیاری برای تشخیص درست و غلط پیدا نمیکند. تنبیه نباید به خشونت یا کتک زدن تبدیل شود، بلکه باید بهگونهای باشد که کودک متوجه اشتباهش شود.
حتماً دیدهاید که در یک مهمانی، وقتی بچهای بچهی دیگر را میزند، مادر میخواهد او را "مدرن" تربیت کند و با ادعای استفاده از اصول نوین تربیتی، میگوید: «عزیزم، این کاری که کردی اصلاً انسانی نیست. خیلی کار زشتی بود. بچههای خوب دوستشان را نمیزنند. دلم نمیخواهد این کار را تکرار کنی.»
این جملات به ظاهر درست هستند، اما مادر همزمان با لبخند آنها را بیان میکند. کودک که از این حرفها چیزی متوجه نشده، از لبخند مادر این پیام را میگیرد که کارش آنقدرها هم بد نبوده، و چند دقیقه بعد، دوباره همان رفتار را تکرار میکند. چون هیچ معیار مشخصی برایش تعیین نشده است. مادر در حالی که هشدار میدهد، اما همچنان در همان لحن عادی با فرزندش صحبت میکند. درحالیکه تلخکامی باید در تنبیه وجود داشته باشد، تا کودک متوجه جدیت موضوع شود.
وقتی کودکی در مسیر نادرستی قرار دارد، ما باید جلوی او را بگیریم. اما مجازات، نتیجهی منطقی رفتار اوست. تفاوت این دو را باید در تربیت بهدرستی درک کنیم. در ادامه، دربارهی چگونگی اجرای درست تنبیه و تفاوت آن با مجازات بیشتر توضیح خواهیم داد.
ادامه دارد ...
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
#تنبیه 👇🏻
تنبیه باید وجود داشته باشد. بچهها باید تنبیه شوند، اما نباید به کیفر برسند. هم تنبیه و هم مجازات ضروری است. قبلاً میگفتیم که بچهها نباید مجازات شوند. در ادامه در مورد چگونگی این موضوع صحبت خواهیم کرد.
تنبیه به معنای آگاهی دادن و برحذر کردن است. وقتی بچهای به سمتی میرود که نباید برود، ما جلوی او را میگیریم. مجازات نتیجه منطقی عمل است که در مورد آن به تفصیل خواهیم گفت.
کیفر مطلقاً برای بچهها مناسب نیست. در کیفر، خشونت کاملاً وجود دارد. اگر در تنبیه و مجازات نیز خشونت وجود داشته باشد، به کیفر تبدیل میشوند. ما کامل راجع به خشونت صحبت کردیم. تمام انواع خشونتهایی که ذکر کردیم شامل خشونت فیزیکی (مانند کتک زدن)، خشونت کلامی (مانند تهدید، تحقیر، توهین و سرزنش)، خشونت عاطفی (مانند "دیگر دوستت ندارم" یا "هیچکس تو را دوست ندارد") و خشونت شخصیتی (مانند مظلومنمایی و احساس گناه دادن) و همچنین خشونتهای خرافی (ترساندن کودکان زیر ۶ تا ۱۰ سال از خدا) هستند. هیچکدام از این موارد تنبیه نیستند و تماماً نادرستاند. هر جا که پای خشونت در ارتباط با کودک بیفتد، کیفر و نادرست است.
به این مبحث بازگردید و ببینید آیا این خشونتها در زندگی ما وجود دارند یا نه. اگر وجود دارند، فرزندان ما در معرض کیفر قرار دارند به خاطر رفتارهایی که مرتکب شدهاند. به ویژه کودکان زیر ۶ سال ممکن است نتوانند مفهوم خطا را درک کنند. آنها ممکن است فکر کنند که چون بد هستند، مستحق تنبیهاند.
بچهها هیچگاه پدر و مادر را مقصر نمیدانند و به همین خاطر زود میبخشند و عبور میکنند؛ آنها خودشان را مقصر میدانند و به همین دلیل هر نوع خشونتی آنها را در موضع مجرم و کیفرخواه قرار میدهد.
ادامه دارد ...
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
#تنبیه
تنبیه و مجازات: ابزارهای تربیت یا موانع رشد؟
تنبیه و مجازات، هر دو به نوعی لازماند. اما چرا تنبیه ضروری است؟ چون تنبیه، یکی از ابزارهای تربیت است و بدون تربیت، رشد امکانپذیر نیست.
پیشتر دربارهی این موضوع صحبت کردیم و گفتیم که تربیت یعنی ایمنسازی مسیر رشد. تمام مباحث ما حول محور رشد میچرخد و رشد بدون تربیت ممکن نیست. به همین دلیل، تربیت و تنبیه لازم و ملزوم یکدیگرند.
حالا دوباره به این فکر کنید که چقدر درک درستی از مفهوم "تربیت" و "تنبیه" دارید؟
ما رشد را مانند یک جاده در نظر میگیریم که کودک در آن به سمت مقصدی حرکت میکند. این جاده باید ایمن باشد، یعنی دارای حفاظ، نشانهگذاری و هشدارهای لازم باشد تا کسی در آن گم نشود یا دچار خطر نگردد. این همان تربیت است.
در این مسیر، باید مراقب باشیم، به نشانهها توجه کنیم و از خطرات دور بمانیم تا به مقصد برسیم. اما مقصد این جاده کجاست؟
شاید بگویید: کمال، تعالی، الهی شدن...
اما آیا این مسیر مقصد مشخصی دارد؟ شاید نه، اما بیشک باید جهتی درست داشته باشد.
ادامه دارد ...
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
#تنبیه
علم چیست؟
علم ارزش است و مدرک مهم. اما امروز جای این دو عوض شده و ما علم را فدای مدرک میکنیم. اهمیت مدرک را بالا بردهایم و ارزش علم را پایین آوردهایم. یعنی مدرک را در جایگاه ارزش و علم را در جایگاه اهمیت قرار دادهایم. این تغییر در اولویتها باعث میشود بقیه مسیر نیز اشتباه شکل بگیرد.
وقتی مدرک به جای ارزش قرار میگیرد، اصول و مبانی علم زیر سایه آن قرار میگیرند. مثلا "فوق تخصص" میشود یک مقام بالاتر از اصل و به این ترتیب از مسیر اصلی خارج میشویم و دچار انحراف میشویم. تا زمانی که به اشتباهات خود پی نبریم و اصلاح نکنیم، نمیتوانیم راه درست را پیدا کنیم.
دنبال این نباشید که کسی به شما بگوید اصل چیست. در دینمان هم به ما این اجازه داده نشده که برای فهم اصول دین، فقط به گفتههای دیگران اعتماد کنیم. طبق دین و اعتقاداتمان میگوییم اصل خداوند است و اصول دین شامل پنج تاست که اولی توحید است. در اصول دین هیچ جایی برای تقلید وجود ندارد. آیا شما تا حالا چند ساعت تحقیق در مورد توحید کردهاید؟ اغلب ما که تحصیلکردهایم، همان چیزی را میدانیم که در مدرسه به ما گفتهاند. اگر حتی تقلید هم کنیم، درک درستی از اصل نداریم.
این همان دلیلی است که نمیتوانیم ایمان داشته باشیم یا توکل کنیم، چون خودمان اصل و اصول را نشناختهایم. برای شناختن اصل، باید تلاش کنیم. هیچ راه دیگری وجود ندارد. به همین دلیل است که ما نسخه نمیدهیم. اگر منتظرید که من به شما بگوییم اصل چیست، باید بگوییم که حتی اگر دو سال دیگر هم منتظر بمانید، از ما نمیشنوید. شما باید خودتان بروید و پیدا کنید.
ادامه دارد ...
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
#تنبیه 👇🏻
در زمینه مهارتها، کودکان نباید تنبیه شوند. زمانی که کودک از چارچوب یا ارزشهای اساسی خارج نشده است، نیازی به تنبیه نیست، بلکه باید او را مدیریت کرد. اما اگر کودک از این چارچوبها عبور کند، بحث بازدارندگی مطرح میشود.
لحظهای با خودتان فکر کنید و بررسی کنید که بیشتر کِی و کجا فرزندتان را تنبیه کردهاید؟ متأسفانه، در اغلب موارد، خشونت و تنبیه ما در حوزه مهارتها اتفاق میافتد، در حالی که در این حوزه، اصلاً نباید تنبیهی در کار باشد؛ بلکه باید کودک را مدیریت کرد. تنبیه مربوط به ارزشهاست و به همین دلیل، باید بسیار بهندرت رخ دهد.
البته اگر زندگی ما ساختار ارزشی شفافی داشته باشد و پدر و مادر خودشان به این ارزشها پایبند باشند، نیاز به تنبیه بسیار کمتر خواهد شد.
در خانوادههایی که سفره ارزش دارد، هنگام صرف غذا، ابتدا پدر و مادر سر سفره مینشینند و بعد همه اعضای خانواده. اما در خانوادههایی که این ارزش تعریفنشده است، مادر مجبور میشود مدام فریاد بزند: "بابا، غذا سرد شد، بیایید دیگه!" یکی میآید، یکی نمیآید، یکی قهر میکند ... چون از ابتدا، این ارزش در خانواده نهادینه نشده است.
نمیگویم این کار خوب است یا بد، اما وقتی ارزشهای خانواده مشخص نیست، نباید از کودک انتظار داشت که بیچونوچرا از آن پیروی کند؛ پس دیگر نیازی به داد و بیداد هم نیست!
ادامه دارد ...
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
#تنبیه👇🏻
تنبیه، تشویق و مجازات همگی مهارتهایی هستند که باید یاد بگیریم، اما این مهارتها در چارچوب ارزشها معنا پیدا میکنند. اگر ارزشها را نشناسیم، این مهارتها بیفایده خواهند بود. تنبیه، تشویق و مجازات باید بر اساس دو ارزش مهم یعنی احترام و مسئولیتپذیری انجام شوند. هدف این است که حرمتها حفظ شوند و مسئولیتها به درستی انجام شوند.
من، به عنوان والد، مسئول تربیت فرزندم هستم تا زمانی که او کودک است. اگر گاهی او را تنبیه میکنم، این کار را از روی مسئولیتی که بر عهده دارم انجام میدهم، اما این تنبیه باید همراه با حفظ احترام باشد. نباید کرامت کودک یا خانواده زیر پا گذاشته شود.
حالا ببینیم وقتی تنبیه در چارچوب احترام و مسئولیتپذیری انجام میشود، چه اتفاقی میافتد؟
در این حالت، تنبیه سازنده خواهد بود، زیرا هیچگونه تخریب، فحاشی، کتک یا خشونتی در آن وجود ندارد. بلکه هدایت کودک در مسیر رشد و شکلدهی به شخصیت اوست، مثل این که بگوییم: «عزیزم، داری از مسیر دور میشوی، برگرد.»
تنبیه سازنده در کودک احساس اقتدار ایجاد میکند و مهمترین نتیجهاش این است که کودک درونکنترل بار میآید، یعنی یاد میگیرد که از درون خودش را کنترل کند. در حالی که متأسفانه، امروزه بیشتر کودکان برونکنترل تربیت میشوند، یعنی کنترل آنها به عوامل بیرونی وابسته است.
کودک در دوران رشد نیاز به حامی دارد تا این مهارت را یاد بگیرد، اما وقتی بزرگتر شد، خودش میتواند رفتارهایش را اصلاح کند. هر نوع تنبیه و مجازاتی که در کودکی برای او اعمال شود، درونی خواهد شد و در آینده همان را روی خودش اجرا خواهد کرد. اگر کودک درونکنترل تربیت شود، مسئولیتپذیر خواهد شد و خودش را مدیریت خواهد کرد.
ادامه دارد ...
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan
#تنبيه در بيشتر مواقع هيچ تاثير مثبتی بر کودک ندارد چون هیچ رفتار صحیح و جایگزینی را برای کودک معرفی نمیکند فقط از کاری باز میدارد در کل تشویق بدون برنامهریزی قبلی تاثیر مثبت بیشتری دارد تا تنبیه
بعضی معتقدند در کودکی با روش تربیتی سرشار از تنبیه بزرگ شده اند و الان هم هیچ مشکلی ندارند! واقعا!
کافی است نگاهی به جامعه بیندازیم.
وقتی وارد بطن هر خانواده می شویم، متوجه می شویم کمتر آدم بی مسئله داریم.
تعداد زیادی در جامعه ما وجود دارند که درگیر افسردگی و اضطراب هستند.
این همه دعوا و خشونت در جامعه ما نشانه تاثیر همین روش اشتباه تربیتی است، همیشه دعوا داریم و مدام به هم پرخاش می کنیم. چرا باید حتما باید بترسیم تا قوانین را رعایت کنیم؟ یاد گرفته ایم از کسی بترسیم تا قانون را رعایت کنیم... اینها نتیجه همان روش تربیتی نادرست و دیکتاتورمآبانه است.
#تربیتی
به کانال #تربیت_دینی_کودک_و_نوجوان ملحق شوید:
https://eitaa.com/tarbiatkoodak_nojavan