🌿قسمت چهارم
نحو برگزاری مراسم عاشورا در سال 352:
✅برگزاری مراسم عاشورا صرفا یک عزاداری نبود بلکه برای دولت ال بویه نوعی نماد سازی بود تا بتواند خلافت عباسی را از لحاظ فرهنگی تغییر بدهد و به یک حکومت شیعی تبدیل کند.
لذا تلاش کردند با نماد سازی به سامانی برسند از لحاظ فرهنگی تا بتوانندحکومت عباسی را تحت شعاع قرار دهند و در یک فرایند فرهنگی آن را به یک دولت شیعی تبدیل کنند.
✅خبر برگزاری مراسم در سال352 قبلا اعلام شده بود .لذا با آرامش این مراسم برگزار می شود.از علت های این است که در این دوره شیعیان در دو محله در بغداد زندگی می کنند یکی محله کرخ است یکی باب طاق
( بعد ها محلات دیگری به صورت محلات شیعی شکل می گیرد،اما این محله شیعی اولین الگو ساخت جامعه شیعی است.)
محله نشینی فضای مناسبی را ایجاد برای کارهای تبلیغی ایجاد می کرد تا کار هایی که بینشان رسم بود را با خیال راحت برگزار کنند وقتی که دستور برگزاری در سال 352 صادر شد دستور براین مبنا بود که بازار ها باید بسته شود.و نشانه های عزا را بیاویزند.و این گونه بود که مردان وزنان بیرون و داخل خیابان ها آمدند و در سطح شهر عزاداری کنند. این عزاداری اولین عزاداری رسمی در بیرون است ولی بهم نمی خورد و این نشان می دهد این نوع عزاداری را قبلا به صورت جدا داخل منازل داشتند که وقتی می آیند بیرون نظم عمومی به هم نمی خورد وخیلی منظم این عزاداری راانجام می دهند.
#عزاداری_عاشورا_ال_بویه
#احمد_فلاح_زاده
@tarikh_j
✅عمدتا زن ها عزاداری می کنند و مردها هم هستند ولی نمایش ها عزا بیش تر از سوی زنان است که به سر و صورت خود می زنند برای اباعبدالله ندبه می کنند وموهایشان را پریشان می کنند.در کوچه ها به راه می افتند و گریبان چاک کردن هم نقل شده که برای زنان بود
✅ این نماد های عزاداری نشان می دهد که جامعه عرب و غیر عرب در بغداد است و نمی شود آن را یک جامعه خالص عرب دانست .در جامعه آن روز بغداد زبان رسمی عربی است اما در خانه به غیر عربی صحبت می کنند این نشان می دهد که فرهنگ ایرانی در آن دوره جا افتاده بود.
خیمه زدن در داخل بازار نشان رسمی بودن این مراسم ها بود خیمه هایی که می زدند نشان می داد که مراسم مراسمی است که دولت سعی می کند آن را همپای مراسم های دیگر رسمی بکند و طوری بشود که بقیه سال ها هم برگزار بشود.
◀️کم کم این مراسم ها در دوره های بعد تحول پیدا می کند.
#عزاداری_عاشورا_ال_بویه
#احمد_فلاح_زاده
@tarikh_j
سلام پژوهشگران و همراهان عزیز🌹
◀️مهمان گذرگاه باشید با بررسی عاشورا در کتاب اخبارالطوال
🌿کتاب « اخبارالطوال» احمد بن داوود دینوری(282ه):
تاریخ عمومی و یک جلدی است. در این کتاب اخبار از زمان حضرت آدم شروع شده و تا زمان معتصم عبّاسی ادامه دارد. کتاب بر اساس موضوع تنظیم شده است. در این کتاب از سیره و مغازی پیامبر(ص) مطلبی به میان نیامده و اخبار مربوط به صدر اسلام را از فتح ایران آغاز کرده و به خلفا تا جایی پرداخته که به فتح ایران مربوط می شود. هدف نویسنده به دست دادن اخبار ایران می باشد. او به قیام ها و جنبش های شیعی بیشتر پرداخته؛ تا جایی که 34 صفحه از کتاب یک جلدی خود را به قضایای عاشورا اختصاص داده است. او روایت های تاریخی را به صورت ترکیبی و یکدست بیان می کند. مطالبی که در باره واقعه ی عاشورا ارائه می دهد ارزشمند می باشد.
#اخبار_الطوال
#عاشورا_منابع_متقدم
@tarikh_j
✅ابن قتیبه ی دینوری حنفی مذهب بوده و با رویکرد سیاسی و با دیدگاه متمایل به شیعه روایت های تاریخی را گزینش کرده است. دینوری در عاشورانگاری خود به تبعیت از بعضی از شیعیان سه پیشنهاد امام(ع) را که یکی از آنها خواستار بیعت با یزید بود، مطرح نکرده و در این مورد چنین آورده است:« امام(ع) به فرستاده ی عمرسعد گفت: مردم به من نامه نوشتند و از من درخواست کردند که به کوفه بیایم، بعد با من نیرنگ کردند. خواستم برگردم، حرمانع بازگشتم شد. عمرسعد تو خویشاوند نزدیک من هستی، مرا آزاد بگذار تا برگردم. عمرسعد این مطلب را برای عبیدالله نوشت، عبیدالله گفت اگر بیعت با یزید را قبول کرد به من بنویس تا نظرم را بگویم. عمرسعد خبر را به امام(ع) رساند. ایشان قبول نکرد و فرمود:« مگر چیزی جز مرگ وجود دارد. مرگ خوش باد( مرحبا الموت).
#اخبار_الطوال
#عاشورا_منابع_متقدم
@tarikh_j
✅این خبر مختص به این منبع می باشد و در منابع دیگر چنین نیامده است. بعضی از منابع شیعی سه پیشنهاد امام(ع) را ذکر نکردند.؛ امّا در این کتاب روایت مطرح شده با منابع دیگر هم خوانی ندارد. اگر چه عدم بیعت امام(ع) در مدینه و هجرت او به مکّه و حرکت او به سوی کوفه نشان می دهد که ایشان قصد بیعت نداشتند به همین علّت در نگاه اوّل این روایت به واقعیت نزدیک تر است.اگر بیشتر دقت کنیم در می یابیم که بعضی از نویسندگان با توجّه به شناختی که از شخصیت امام(ع) داشتند، تصور نمی کردند که ایشان بخواهد با یزید بیعت کنند، بر همین اساس سعی می کردند که روایت های تاریخی را به گونه ای گزینش کنند که با این موضوع هم خوانی داشته باشد.
#اخبار_الطوال
#عاشورا_منابع_متقدم
@tarikh_j
✅نویسنده ی اخبارالطوال بدون اشاره به سه پیشنهاد از سوی امام(ع) تنها به یک درخواست اشاره کرده است. به نظر می رسددرخواست بیعت با یزید از سوی حسین بن علی را نپذیرفته و به همین علّت نیازی نمی بیند که به آن اشاره کند.
در روایت دیگری آورده است که امام(ع) به بزرگان بصره چنین نوشت: «من شما را به احیاء و زنده کردن معالم حق و میراندن بدعت ها دعوت می کنم اگر پاسخ دادید به راه های رشد و حق هدایت می.شوید.»
اگر در جامعه ای آنچه حق است معلوم شود و مردم آن را بشناسند و با شناخت آن با بدعت ها مبارزه کنند، امام(ع) به هدف خود بسیار نزدیک می شد. سخن ایشان حاکی از این مطلب مهم و دردناک است که در جامعه ی آن روز بدعت ها به طور کامل جایگزین حق و حقیقت شده بودند و بعضی از مردم نشانه های حق بودن را فراموش کرده بودند.
#اخبار_الطوال
#عاشورا_منابع_متقدم
@tarikh_j
✅نویسنده با بیان این روایت تا حدودی ارزش های حاکم بر جامعه را به تصویر می کشد و بر همین اساس در ادامه بعد از کشته شدن حسین بن علی جمله ای می آورد و تعجب خود را از نوع رفتار مردم با خاندان پیامبر(ص) را نشان دهد. او در ادامه چنین می آورد: بین وفات پیامبر(ص) و کشتن فرزند او 50 سال فاصله بود. نویسنده با بیان این جمله کوتاه وارد تحلیل شده و خواسته است به نوعی حقیقت گریزی مردم را در این مدت کوتاه بیان کند.
براساس آنچه بیان شد رویکرد نویسنده در ذکرجریان عاشورا، رویکرد سیاسی و اجتماعی است. وی در این زمینه برخلاف تاریخ نگاران زمان خود، به نوعی، روایت های تاریخی را تحلیلی کوتاه می کند. نویسنده در ادامه در باره¬ی شهادت طلبی امام(ع)، این روایت را آورده است:
« زمانی که ابن سعد نامه ابن زیاد را برای امام(ع) فرستاد و از او خواست تا با یزید بیعت کند، امام(ع) چنین پاسخ داد: جواب این نامه ابن زیاد را تا ابد نمی دهم، مگر او جز مرگ مرا می خواهد، من به این مرگ خشنودم و به آن خوش آمد می گویم.»
🌿پژوهشگر:سرکار خانم صغری فهیمی
#اخبار_الطوال
#عاشورا_منابع_متقدم
@tarikh_j
20140922141729-9619-53.pdf
649.8K
#مقاله بررسی تطور گزارش‌های تاریخی شهادت کودک امام حسین (ع)؛ از آغاز تا پایان قرن پنجم
مجله علمی ترویجی سخن تاریخ، سال ۱۳۹۳
نویسندگان:محمدرضا بارانی ،علمدارحسین شاه
چکیده
واقعه عاشورا، از رویدادهای مهم تاریخ مسلمانان است. شهادت فرزند خردسال امام حسین(ع)، از حوادث بزرگ آن روز به شمار می‌آید. در گزارش‌های تاریخی در مورد نام، سن و چگونگی شهادت آن، اختلاف زیادی وجود دارد؛ موضوعی که در گستره زمانی آغاز تا پایان قرن پنجم بررسی نشده است بنابراین، پرسشی که مطرح می‌شود آن است که گزارش‌های تاریخی پنج قرن نخست قمری درباره شهادت کودک امام حسین(ع) چگونه نقل شده است؟ (سؤال) علت اختلاف در نقل این حادثه، بی‌دقتی برخی تاریخ‌نویسان، اغراق‌گویی برخی دیگر و روایت آنان از یک‌دیگر بوده است.(فرضیه) عرضه تصویری روشن و واقعی از این موضوع، نگارندگان را به کاوش واداشته تا پس از بررسی سیر دگرگونی گزارش‌ها، بتوان گزارش درست را شناسایی کرد.(هدف) این نوشتار، با روش توصیفی - تحلیلی به مطالعه گزارش تاریخی شهادت کودک امام حسین(ع) و تطور آن پرداخته است.(روش) شهادت کودک و نام قاتل وی در منابع روشن است، در عوض، منابع راهی برای شفاف ساختن سن و نام او نمی‌گشایند. البته تولد کودک در روز عاشورا و درخواست آب برای کودک از سوی امام(ع)، تنها برای عاطفی کردن داستان، بدان افزوده شده است.
#مقالات
#امام_حسین ع
@tarikh_j
20131111141640-9804-78.pdf
355.3K
نقش صوفیه در گسترش آیینه ای نقالی و روضه خوانی
نویسنده: محمد مشهدی نوش آبادی
منبع: مطالعات عرفانی بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱۵
این مقاله نقش صوفیه در گسترش قصه گویی، نقالی و روضه خوانی را در سه بخش دنبال می کند. در بخش اول به قصه گویی به عنوان یکی از کارکردهای اجتماعی تصوف می پردازد و علل مخالفت علمای دوره صفوی با قصه گویی را بازگو می کند. در ادامه، موضوع قصه ها و ارتباط آن با واقعه کربلا و چگونگی تطور مقتل خوانی به قصه خوانی در روضه الشهداء کاشفی و عکس العمل متفاوت عالمان رسمی شیعه در این باره بررسی می شود. در بخش دوم، به معرفی نقالی و دو صورت فرعی آن یعنی پرده خوانی و سخنوری پرداخته و قصه گویی صوفیه در کسوت نقالان در دوران صفوی را در آیینه اسناد و گزارش های سیاحان غربی نشان می دهد. همچنان که در دوره قاجاری نیز نقالی یکی از کارکردهای اصلی دراویش خاکساری و به خصوص فرقه عجم مطرح می شود. در بخش سوم، به نقش اصلی نقالان صوفی در گسترش روضه خوانی در دوران صفوی و قاجاری اشاره شده و نشان داده شده که نقالی مذهبی و گرایش به نقل واقعه عاشورا هم در ماده و هم صورت، عنصری صوفیانه است. این آیین ها به رغم مخالفت اولیه متشرعان با اقبال عمده عوام و خواص مواجه شده و از مهم ترین سنت های عزاداری به شمار می رود.
#مقالات
#عزاداری
@tarikh_j