فراخوان جذب طرح پژوهشی گروه پژوهشی جنسیت،فلسفه و الهیات «پژوهشکده مطالعات زن و خانواده» دانشگاه ادیان و مذاهب به جذب طرح های پژوهشی در حوزه زن و خانواده اقدام مینماید.جهت اطلاع بیشتر به پوستر فوق مراجعه فرمایید. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

#مقاله بررسی ظرفیت های تمدن سازی در جهان اسلام با تکیه بر پیاده روی اربعین 🍃🍃🍃🍃🍃 نویسنده: محسن پرویش منبع: تمدن اسلامی و دین پژوهی سال اول زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 30 – 47 یکی از مهم ترین ظرفیت های تمدنی اسلام در طول تاریخ، اربعین حسینی است که توانسته است الهام بخش و الگوساز در احیای تمدن اسلامی باشد به آن دلیل که مسیر صحیح را از مسیر غلط در تمدن اسلامی برای ما روشن می سازد، البته هنگامی می توان از اربعین و تاثیر آن بر تمدن سازی اسلامی سخن گفت که ابتدا درک صحیحی و روشنی از مفهوم تمدن داشته باشیم.آنچه در چند سال اخیر چشم جهانیان را به خود خیره کرده است و پنانسیل فراوانی برای نشان دادن تمدن نوین اسلامی دارد، پیاده روی اربعین می باشد.ظرفیت هایی که ابعاد گوناگونی از جمله مذهبی، فرهنگی، سیاسی و... می تواند داشته باشد اما بدون شک مهم ترین ظرفیت اربعین حسینی همگرایی جوامع اسلامی می باشد، چرا که پیاده روی اربعین مختص یک مذهب یا فرقه نمی باشد بلکه خیل عظیمی از مردم تحت لوای پرچم اسلام در آن حضور دارند، لذا مطالعه حاضر به روش کتابخانه ای- اسنادی به ترسیم و تبیین ظرفیت های تمدن ساز پیاده روی اربعین می پردازد. https://b2n.ir/f53492 -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

#مقاله پیاده روی اربعین به مثابه حق اسلامی بشر و ظرفیت آن در تحقق صلح 🍃🍃🍃🍃 نویسندگان: سید محمد حسینی، محسن حاجی زاده، مهدی فیروزآبادیان منبع: مطالعات حقوق بشر اسلامی سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۹ 275 - 292 زیارت اربعین جزء حقوق اسلامی بشر به حساب می آید. در دو دهه اخیر، زیارت قبر امام حسین و زیارت اربعین با رونق فراوانی مواجه شده است. این پژوهش سعی کرده است با روش توصیفی تحلیلی، به رابطه زیارت اربعین به عنوان یک حق بشری و اسلامی با ایجاد و استمرار صلح و امنیت به بپردازد. یافته های این پژوهش عبارتند از این که زیارت اربعین در کنار آثار معنوی و تربیتی، زیارت اربعین باعث ایجاد همدلی و دوستی بین زائران اربعین با ملیت های مختلف شده است. زیارت اربعین باعث صیانت از امکان مقدسه عراق شده است. همچنین زیارت اربعین در دل خود باعث ایجاد امنیت شده است. موجب ایجاد و تقویت صلح و دوستی در منطقه شده است. این پژوهش به این نتیجه رسیده است که زیارت اربعین جز حقوق اسلامی بشر در راستای صلح و انسانیت است که دولتها بایستی این حق را محترم بشمارند و بستر اجرای آن را فراهم آورند. تنظيم: سرکار خانم نجمه صالحی https://b2n.ir/r70689 -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

در مورد اولین زیارت، اقوال متعددی وجود دارد. قولی وجود دارد که اسرا در روز اربعین وارد کربلا شدند. قول دیگر این است که در این روز «جابر بن عبدالله انصاری» و «عطیه کوفی» برای زیارت امام حسین(ع) به کربلا آمدند و آنها جزء اولین زائران بودند. قول سومی هم وجود دارد که پیش از آنها، «حسن مثنّی» که جانباز روز عاشوراست و در عراق بستری بود، به زیارت امام حسین(ع) که عمو و پدرزنش بود، مشرف شد. #قاب_تصویر #اربعین #پیاده_روی_اربعین #زیارت @tarikh_j

 از امام صادق(ع) زیارت‌نامه بسیار ظریف و دقیقی موجود است که فلسفه قیام امام حسین(ع) را مقابله با جهالت قلمداد کرده‌اند. در حدیث منسوب به امام حسن عسکری(ع) هم زیارت اربعین از علامات مؤمن شمرده شده است. بنابراین وجه زیارت تخصیصی است که معصوم انجام داد. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

پیاده‌روی اختصاصی به اربعین ندارد و در هر زمان زیارت پیاده مستحب است. رفتن به حرم امام حسین(ع) و زیارت قبر ایشان موضوعیت دارد، ولی اختصاصی به اربعین ندارد. در مفاتیح زیارت امام حسین(ع) در بسیاری از ایام سال سفارش شده است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که سنت پیاده‌روی به شیخ اعظم انصاری برمی‌گردد.ایشان این پیاده‌روی را در ایام اربعین قرار دادند، اما در دوره خودشان به صورت محدود وجود داشت نه به صورت فراگیر. بعد از شیخ انصاری این سنت قدری افول می‌کند تا اینکه محدث نوری احیاگر و مروج اصلی پیاده‌روی اربعین شدند. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

علمای بزرگوار شیعه در این آیین هم نقش تأسیسی داشتند و هم نقش ترویجی. در دوره ما آیت‌الله سیستانی از اربعین در برابر داعش حراست کرد و با صدور فتوای جهاد، امنیت شیعیان عراق و مراسم اربعین را حفظ کرد؛ چنانکه وقتی به پیاده‌روی می‌روید با تمثال ایشان مواجه می‌شوید. مقام معظم رهبر این مراسم را جهانی کرد و به آن بُعد تمدنی داد. پیاده روی اربعین در زمان صدام هم وجود داشت ولی وقتی جنبه سیاسی پیدا کرد، در سال‌های ۵۴ و ۵۸ و ۵۹ شمسی پیاده‌روی اربعین توسط حزب بعث به خاک و خون کشیده شد. علما، تدابیری در این جهت اندیشیدند. از جمله اینکه آیت‌الله محمدصادق صدر که از مراجع نجف اشرف بودند با صدور فتوایی پیاده‌روی اربعین را واجب اعلام می‌کنند. تدبیر دیگر این بود که شیعیان به صورت گروه‌های کوچک، شبانه از مسیر طریق‌العلما که از کنار فرات است خودشان را به کربلا می‌رساندند و نگذاشتند این چراغ خاموش شود تا اینکه صدام در سال ۸۱ ساقط شد و یک انرژی که جلویش صد گذاشته بودند آزاد شد و ما شاهد حضور میلیونی زائران در این مراسم هستیم. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

🔰انجمن علمی پژوهشی تاریخ معاونت پژوهش جامعه الزهرا سلام الله علیها با همکاری مدرسه علمیه نرگس خاتون سلام الله علیها برگزار می‌کند. ✅بررسی بازگشت اهل بیت علیهم السلام به کربلا در اربعین ❇️باحضور استاد محترم حجت الاسلام والمسلمین دکتر اکبر روستائی 🗓 زمان: شنبه 1400/7/3 ساعت ۱۰الی ۱۲ #لینک_حضور_در_جلسه: http://online.jz.ac.ir/rbhyyb897yoy/ 🆔https://eitaa.com/jz2602

#ویژگی_امام_علی علیه السلام 15/3 #برتری _صحابه ¤در واکنش اهل سنت به حدیث غدیر دو گروه اول ؛یعنی ○معترفین به حدیث غدیر و تواتر آن و یا ○کسانی که به جزئی از واقعه ی غدیر اشاره کرده اند ذکر شد. و اما در ادامه گروه سوم○..... قبل از هرچیز یادآوری چند نکته خالی از لطف نیست: ●ذکر این گروه صرفا جهت اطلاع بوده است و مشخص است که انکار یک واقعه هیچ گونه خدشه و امتیاز منفی حتی برای دوگروه اول به همراه نمی آورد همان طور که منکر وجود خداوند متعال نیز وجود دارد..... ●"واقعه غدیر" از مسلمات انکار پذیر است که در تمام منابع دست اول شیعه و غالب منابع معتبر حدیث،تاریخ،سیره،تفسیر،فقه و ادب اهل سنت اشاره شده است و این تقسیم بندی عصاره ی سی منبع معتبر تنها است. •عده ای از این گروه نیز حتی در مواجهه با این نقطه ی عطف نتوانسته اند به طور کلی مسئله را بپوشانند و این گونه گفته اند که علت بیان حدیث «مَن کُنتُ مَولاه فعَلی مَولاه» را از جانب پیامبر صل الله علیه و آله و سلم پایان دادن به انتقاد و بدگویی صحابه از (حضرت) علی (علیه السلام) در جریان برخوردهای قاطعانة او با همراهانش (سخت­گیرى حضرت در ممانعت از استفاده از مرکب­هاى زکات و اقدام او در بازپس‏ گیرى لباس‌هایى که در غیابش توزیع شده بود) و خنثی شدن توطئة تفرقه ­افکنی میان مسلمانان، ذکر کرده‌اند. ●پاسخ گویی شیعه در مقابل این گروه هم از جهت حجم مطالب که جلدهای زیادی از کتاب ها را به خود اختصاص داده و هم از لحاظ موضوع در این جا نمی گنجد،ولی در پاسخ گویی خود اهل سنت مطالب فراوانی است که غیر از گزارش ها و تاییدهای رخ داده در دوگروه اول است چرا که این حدیث حد تواتر را نیز گذرانده است. برای مثال: ضیاءالدین مُقبلی (ف1108ق) می گوید: ❌اگر حدیث غدیر مسلم نباشد، هیچ امر روشن و مسلمی در اسلام وجود ندارد!❌ هدایه العقول،جلد 2،ص 31، المکتبه الاسلامیه،الطبعه الثانیه، 1401 ه ق در ادامه به این گونه پاسخ ها به صورت پراکنده اشاره خواهد شد. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

○گروه سوم:انکار یا سکوت - ابن هِشام مُعافِری (ف213ق)، تاریخ‌ نگار معروف، در کتاب السیرة النبویة، پس از توضیحاتی دربارة حجةالوداع پیامبر اکرم صل الله علیه( و آله) و سلم، به ماموریت(امام) علی(علیه السلام) در نجران یمن که جهت جمع‌آوری زکات و جزیه ‌بدانجا رفته بود و به پیوستن حضرت علیه السلام به رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم برای ادای فریضة حج، اشاره کرده است؛ سپس از موضوع تصرف همراهان (امام)علی (علیه السلام)در جزیة اهل یمن (پارچه ­های بیت ‏المال) در غیاب او و بازپس ­گرفتن آن توسط مولا(علیه السلام) که به شکایت آنان از حضرت انجامیده، سخن گفته است. سپس ابن ­هشام، به نقل از ابن­اسحاق، با ذکر سلسله سندی که به ابوسعید خُدْری می­رسد، فقط به عبارت «ای مردم! از علی شکایت نکنید که به­خدا قسم، اودر ذات خدا، یا در راه خدا، سخت‌تر و شدیدتر از آن است که از او شکایت شود»، که پیامبر صل الله علیه و آله وسلم در دفاع از علی علیه السلام ایراد فرمود، بسنده می‌کند. پس از آن، به ذکر خطبة رسول صل الله علیه و آله و سلم در حجةالوداع می‌پردازد و کلام خود را بدون هیچ اشاره‌ای به حادثة غدیر و حدیث متواتر «مَن کُنتُ مَولاه فعَلی مَولاه» به ­پایان می‌برد. 📓(ابن ­هشام، 1955م، ج2، ص602 - 604) 🚫ابن­ هشام، ضمن اینکه در خطبة حجةالوداع پیامبر صل الله علیه و آله و سلم ، به حدیث غدیر اشاره‌ای نداشته است، دربارة داستان شکایت مردم و دفاع پیامبر صل الله علیه و آله و سلم نیز بیش از آنچه ذکر شد، چیزی ننوشته؛ و اشاره نکرده که این سخن پیامبرصل الله علیه و آله و سلم چه هنگام و در چه محلی بیان شده است. - خلیفة بن خَیاط(ف240ق) در تاریخ خود که به تاریخ خلیفة بن خیاط مشهور است، با آنکه در ذکر وقایع سال دهم هجرت، به حجةالوداع اشاره کرده و از ماموریت خالد‌بن ­ولید در نجران یمن سخن گفته است، اما از ذکر واقعة غدیر خم به­ کلی صرف­ نظر کرده و از آن هیچ سخنی به ­میان نیاورده است. 📓ر.ک: ابن­ خیاط، 1397ق، ص94 🚫 این در حالی است که روش وى در برابر تمام وقایع، ذکر آن، و گاه بیان تفصیلی دربارة موضوعات است؛ چنان­که دربارة عمر پیامبر اکرم صل الله علیه و آله و سلم در تاریخ او با روایات متعدد اختلافی مواجه می‌شویم؛ (ر.ک: همان، ص95) ولی با کمال شگفتی دربارة این قضیه سکوت اختیار نموده و به نوشتن چند سطر دربارة حجةالوداع بسنده کرده است. - ابوالفداء (ف732ق) در المُختصر فی اخبار البَشَر، با اینکه از فرستاده شدن حضرت علی علیه السلام به فرمان پیامبر صل الله علیه و آله و سلم به یمن، و اخذ صدقات و جزیة اهل نجران، و هم­زمانی آن با حجةالوداع و رسیدن مولا علی علیه السلام به آن حج سخن می‌گوید، ولی به موضوع غدیر اشاره‌ای نمی‌کند. 📓: ابوالفداء، بی­تا، ج1، ص150) 🚫با این حال، در بخش بیان برخی از فضایل حضرت علیه السلام، از حدیث «مَن کُنتُ مَولاه فعَلی مَولاه» و دیگر احادیث پیامبر صل الله علیه و آلیه و سلم در بیان منقبت مولا علیه السلام نام برده است. 📓(همان، ج1، ص181) تنظیم: سرکار خانم زهرا سادات حسینی -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

📖📖 معرفی کتاب "تقویم البُلدان، کتابی جغرافیایی به عربی، تألیف ابوالفداء عمادالدین اسماعیل بن نورالدین علی بن محمود ایوبی، حکمران حماه. ابوالفداء این کتاب را در ۷۲۱ به پایان رساند، اما احتمالاً تا پایان عمر آن را تکمیل می‌کرده است، زیرا نسخه‌ای از آن در کتابخانه لیدن موجود است که مؤلف در آن تجدیدنظر کرده است. ابوالفداء، بر خلاف معاصرانش، از جمله مارکوپولو (۱۲۵۶ـ۱۳۲۳)، اهل سفر نبوده است؛ ازینرو کتابش اقتباسی از کتابهای جغرافیایی دیگر و گردآوری گفته‌های تاجران و مسافران است. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

💬💬 نظرابوالفداء درباره کتابهای جغرافیایی از نظر ابوالفداء، کتابهای جغرافیایی که تا زمان وی نوشته شده بودند، ناقص بودند و مقصود او را بر نمی‌آوردند؛ مثلاً کتابهای ابن حوقل و ادریسی و ابن خرداذبه، با وجود تفصیل در باره اوصاف بلاد به طول و عرض جغرافیایی و ضبط نامها اشاره‌ای ندارند و زیجها و کتابهایی که به طول و عرض جغرافیایی پرداخته‌اند، از اوصاف شهرها اطلاعی نمی‌دهند و در الانساب سمعانی و المشترک وضعاً و المفترقُ صُقعاً یاقوت حموی با آن‌که به تصحیح نامها و ضبط آن‌ها توجه شده، طول و عرض شهرها ذکر نشده است.  با وجود این نقایص، ابوالفداء به کتابهای ابن حوقل، ابن سعید مغربی، مهلّبی و ابن اثیر اعتماد می‌کرده است. وی از کتاب المسالک و الممالک، معروف به «العزیزی»، تألیف حسن بن احمد مهلّبی (قرن چهارم)  بهره گرفته، که سبب بیش‌تر شناخته شدن این جغرافی نگار فاطمی شده است.  به عقیده آیتی، ابوالفداء به اقتضای مقام خود به عنوان امیرحماه می‌خواسته در‌باره سرزمینهای مختلف اطلاعات دقیق داشته باشد. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

📝📝 ویژگیهای تقویم البلدان یکی از ویژگیهای تقویم البلدان ــ که آن را سرآمد کتابهای دوره خود کرده ــ این است که مؤلف، اولین کسی است که روش جدول بندی را در جغرافیا به کار برده و تصریح کرده است. این شیوه را از تقویم الابدان ابن جَزْله (متوفی ۴۹۳) گرفته است. جدولهای ابوالفداء بسیار کامل و در ارائه واضح و منظم مطالب علمی در عهد خود ممتاز بوده است. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

🗒🗓 تقویم البلدان حلقه اتصال تقویم البلدان حلقه اتصال جغرافیای ادبی و جغرافیای ریاضی است.  مؤلف در آغاز کتاب، به نجوم و جغرافیای ریاضی توجه داشته و در این باب از کتاب قانون مسعودی ابوریحان بیرونی استفاده کرده است.  تقویم البلدان، با وجود اقتباس از کتابهای دیگر، در باره سرزمینهای اقوام غیر‌مسلمان، اطلاعات مفیدتر و کاملتری نسبت به آثار گذشتگان دارد.  با این حال، مؤلف به کاستیهای اثرش اذعان داشته، از جمله اطلاعات کتاب را در باره سرزمینهای چین، هند، بلغار، چَرکَس، روس، سِرب (صرب)، اولَق و فرنگ ــ که از خلیج قسطنطنیه تا دریای مدیترانه گسترده است ــ ناقص دانسته و از سرزمین سیاهان که در جنوب است، اطلاعات اندکی ارائه داده است. 

🔷🔹بخش هاوموضوعات تقویم البلدان تقویم البلدان بخشها و موضوعاتی متفاوت دارد. بخشی از آن جنبه جغرافیای عمومی دارد و مشتمل است بر مطالبی در باره شناخت زمین از جمله اثبات کرویّت زمین، هیئت، آب و هوای زمین، خط استوا، دریاها، دریاچه ها، رودها و کوهها.  ♦️اقلیم حقیقی واقلیم عرفی مؤلف در این بخش از دو اقلیم نام می‌برد: اقلیم حقیقی که شامل اقالیم هفت ‌ ‌گانه است و اقلیم عرفی که شامل سرزمینهاست.  ♦️اقلیم عرفی وعالم مسکون بخش دیگر کتاب ــ که حجم آن بیش‌تر است ــ در باره اقلیم عرفی و عالم مسکون است که از جزایر خالدات (قناری) در غرب تا گَنْگدِز در شرق کشیده شده است و مؤلف، آن را قبه الارض نامیده است.  وی پیش از شرح اقالیم عرفی، زایجه‌ای رسم کرده و در آن تمام اقالیم را کنار یکدیگر آورده   و در ترتیب مناطق، مانند ابن حوقل، از سرزمین عرب آغاز کرده است. مناطق دیگر بترتیب عبارت‌اند از:  مصر، مغرب، سودان، اندلس، جزیره بحر روم (دریای مدیترانه) و محیط غربی (اقیانوس اطلس)، مناطق شمالی (از جمله سرزمین فرنگان و ترکان)، شام، جزیره میان دجله و فرات، عراق، خوزستان، فارس، کرمان، سجستان، سند، هند، چین، جزایر دریای شرق، روم و مضافات آن، ارمینیه /ارمنستان، ارّان و آذربایجان، سرزمین جبال (عراق عجم)، دیلم و گیلان، طبرستان و قومس، خراسان و مضافات آن، زابلستان و غور، طخارستان/ تُ خارستان، بدخشان، خوارزم، ماوراءالنهر و مضافات آن.  در این بخش، ابوالفداء به سرزمینهای ایران توجهی خاص دارد که ظاهراً نشانه آن است که تحت تأثیر اطلس اسلام قرار گرفته  و به مکتب جغرافی نگاران قرن چهارم روی آورده بوده است. تنظیم: سرکار خانم خدیجه سادات حسین پور -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

🌺آغاز هفته دفاع مقدس 31 شهريور سالروز شروع جنگ تحميلي از سوي رژيم بعث عراق عليه جمهوري اسلامي ايران، به عنوان آغاز هفته دفاع مقدس نامگذاري شده است. دوران هشت سال دفاع مشروع امت سلحشور ايران در حفظ و اعتلاي نظام مقدس اسلامي و حراست از مرزهاي عزّت و شرف اين مرز و بوم، به مثابه يكي از حساس‏ترين و بارزترين برهه‏هاي حيات راستين اين ملت، همچون نگيني تابناك، تا هميشه زمان، بر تارَكِ تاريخ حماسه و ايثار و پايداري آزادگان جهان مي‏درخشد. دفاع امت اسلامي ايران در برابر تجاوز همه جانبه دشمنان اسلام، در تاريخ افتخارآفريني مبارزات حق‏طلبانه يك ملت سترگ، فروزان خواهد بود. پايداري ايران اسلامي كه برخاسته از روح وحدت و ايمان بود، در سايه هدايت‏هاي رهبر انقلاب اسلامي، حضرت امام خميني(ره) شكل گرفت و باعث احياي يك مكتب سازنده و نهضت‏هاي آرمانگرا و ايدئولوژي جهانگير شد. دفاع مقدس ما در زمينه‏هاي مختلف سياسي، نظامي، اجتماعي، فرهنگي و... توانست معادلات جهاني معمول را بر هم زَنَد و تحليل‏هاي دشمنان را نقش بر آب سازد. اين حادثه عظيم، بي‏شك در ياد ملت بزرگ ايران خواهد ماند و غرور و سرافرازي و حماسه‏آفريني را در نسل‏هاي بعد بر جاي خواهد گذاشت. جنگ تحميلي عراق عليه ايران 2887 روز به طول انجاميد. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j

🔰انجمن علمی پژوهشی تاریخ معاونت پژوهش جامعه الزهرا سلام الله علیها با همکاری مدرسه علمیه نرگس خاتون سلام الله علیها برگزار می‌کند. ✅بررسی بازگشت اهل بیت علیهم السلام به کربلا در اربعین ❇️باحضور استاد محترم حجت الاسلام والمسلمین دکتر اکبر روستائی 🗓 زمان: شنبه 1400/7/3 ساعت ۱۰الی ۱۲ #لینک_حضور_در_جلسه: http://online.jz.ac.ir/rbhyyb897yoy/ 🆔https://eitaa.com/jz2602

#سفر_نامه #البلدان #ادامه 🔷🔹بخش هاوموضوعات تقویم البلدان تقویم البلدان بخشها و موضوعاتی متفاوت دارد. بخشی از آن جنبه جغرافیای عمومی دارد و مشتمل است بر مطالبی در باره شناخت زمین از جمله اثبات کرویّت زمین، هیئت، آب و هوای زمین، خط استوا، دریاها، دریاچه ها، رودها و کوهها.  ♦️اقلیم حقیقی واقلیم عرفی مؤلف در این بخش از دو اقلیم نام می‌برد: اقلیم حقیقی که شامل اقالیم هفت ‌ ‌گانه است و اقلیم عرفی که شامل سرزمینهاست.  ♦️اقلیم عرفی وعالم مسکون بخش دیگر کتاب ــ که حجم آن بیش‌تر است ــ در باره اقلیم عرفی و عالم مسکون است که از جزایر خالدات (قناری) در غرب تا گَنْگدِز در شرق کشیده شده است و مؤلف، آن را قبه الارض نامیده است.  وی پیش از شرح اقالیم عرفی، زایجه‌ای رسم کرده و در آن تمام اقالیم را کنار یکدیگر آورده   و در ترتیب مناطق، مانند ابن حوقل، از سرزمین عرب آغاز کرده است. مناطق دیگر بترتیب عبارت‌اند از:  مصر، مغرب، سودان، اندلس، جزیره بحر روم (دریای مدیترانه) و محیط غربی (اقیانوس اطلس)، مناطق شمالی (از جمله سرزمین فرنگان و ترکان)، شام، جزیره میان دجله و فرات، عراق، خوزستان، فارس، کرمان، سجستان، سند، هند، چین، جزایر دریای شرق، روم و مضافات آن، ارمینیه /ارمنستان، ارّان و آذربایجان، سرزمین جبال (عراق عجم)، دیلم و گیلان، طبرستان و قومس، خراسان و مضافات آن، زابلستان و غور، طخارستان/ تُ خارستان، بدخشان، خوارزم، ماوراءالنهر و مضافات آن.  در این بخش، ابوالفداء به سرزمینهای ایران توجهی خاص دارد که ظاهراً نشانه آن است که تحت تأثیر اطلس اسلام قرار گرفته  و به مکتب جغرافی نگاران قرن چهارم روی آورده بوده است. -----------❀❀✿❀❀--------- @tarikh_j