#نقش_زنان در #مرگ_گریبایدوف
بخش دوم:
# آیت‌الله_میرزا_مسیح، #مجتهد معروف #تهران که درخواست‌هایش از دولت قاجاری و سفارت روس در تهران برای رها کردن این #زنان رد شده بود، فتوا داد که: #تکلیف است بر هر مسلمان تا هم‌مذهبان خود را از دست کافران نجات دهد. مردان و زنان که غیرت دینی‌شان به جوش آمده بود، به سوی #سفارت_روس رفتند. #قزاقان حافظ سفارت به روی آنان آتش گشودند. نوجوان چهارده سالهای به شهادت رسید. پس از آن مردم به درون سفارت هجوم آوردند و هرکس که مانع آزادسازی زنان بود را کشتند، حتی #گریبایدوف را با خنجری از پای درآوردند و از این ماجرا #مالتسف، منشی سفارت که پنهان شده بود، نجات یافت. تعداد کشته‌های روسی را در این ماجرا بین ۳۵ تا ۸۰ نفر شمرده‌اند.
در این حادثه چند نکته مهم و مرتبط به زنان وجود داشت:
۱) علت اساسی شکل‌گیری حادثه، زنانی بودند که اغلب برخلاف میلشان به سفارت برده شدند.
۲) فتوایی که میرزا مسیح داد، تنها برای آزادسازی زنان به سفارت برده‌شده بود. ۳) بخشی از جمعیتی که به سوی سفارت رفتند و سپس به آن حمله کردند را زنان تهرانی تشکیل می‌دادند.
۴) جمعیتی که به سفارت حمله برد همه تلاش خود را برای آزادی زنان به‌کار گرفت و هدف نخست‌شان آزادی آنان بود.
۵) زنان در این حرکت به هیچ‌وجه دنبال خواسته‌های جنسیتی نیستند، بلکه در تلاش برای تحقق آموزه‌های دینی‌اند.
نویسنده: دکتر مرتضی شیرودی
@tarikh_j
#معرفی_شخصیتهای_تاثیرگذار
#نسب_بانو_امین
سیده نصرت بیگم مشهور به #بانو_امين با سي واسطه نسبتش به امام #علي_بن_ابيطالب(ع) مي رسد.وي در بيان مقام و موقعيت خاندان عصمت و طهارت و منزلت وجايگاه آنان تلاش مي كرد به طوري كه عشق وعلاقه اش به مقام والاي ولايت در كتاب"مخزن اللئالي في مناقب مولي الموالي حضرت علي( ع)"روشنگر اين حقيقت است. بانو امين از شيفتگان و معتقدان به انقلاب اسلامي ايران ورهبري عظيم الشان آن بودند.ايشان در سال1359 ه.ش. كه نمي توانستند از منزل خارج بشوند از راديو وتلويزيون در جريان انقلاب قرار داشتند و از زمان تفسير سوره حمد توسط #امام_خميني شيفته بيان و مطالب امام شدند و به مطالعه آثار ايشان پرداختند.وي به حد والاي عرفان امام خميني دست يافته بودند و مي گفتند: خداي ناكرده اگر كسي بخواهد توهين كند به امام،به او بگوييد بدمي بيني.همين طور امام نيز جوياي احوال اين #بانوي_مجتهد مي شدند و از روحانيون اصفهاني كه به ديدارشان مي رفته اند از سلامتي و اشتغالات بانو مجتهده امين سئوال مي كردند.
خانم امين به مراتب بالايي از عرفان دست يافته بود و تمام پيشامدها وگرفتاري هاي خود را مايه امتحان و تهذيب نفس مي دانستند. خداوند كريم براي خالص گرداندن روح مطهرش، ايشان را ابتلائات وآزمايش هاي فراوان نمود.
#معرفی_شخصیت
@tarikh_j
#نقش_زنان_در_جنبش_تنباکو:
شاه از مخالفت #آیت_الله_میرزاحسن_آشتیانی با قرارداد #توتون و تنباکو بر آشفت و سرانجام دستور داد او را به عراق تبعید کنند. #زنان مصمم شدند مانع از تبعید مجتهدشان شوند و لذا دسته‌دسته به سوی محله سنگلج حرکت نموده و در دارالشرع اجتماع کردند. آنها سپس به طرف بازار آمدند و هر مغازهای را که گشوده می دیدند، بستند. آنگاه با فریاد و فغان روی به ارگ سلطنتی آوردند. مردانی که قبل از زنان در سنگلج و دارالشرع گرد آمده بودند، به دنبال زنان راه افتادند. برخی از مردان برای مراقبت از آنان، در اطراف زنان راه می رفتند. زنان در میدان ارگ به داد و فریاد پرداختند، بهگونهایکه شاه را وحشت فرا گرفت. زنان همچنان فریاد می زدند: «ای خدا می خواهند دین ما را ببرند، علمای ما را بیرون کنند، تا فردا عقد ما را فرنگیان ببندند، اموات ما را فرنگیان کفن کنند و دفن کنند، بر جنازه ما فرنگیان نماز بگذارند. نایبالسلطنه کامران‌میرزا، با ملایمت به آنها می گفت: همشیره ها، فرنگی را بیرون می کنیم، هیچ یک از علما را نمی گذاریم بیرون بروند، خاطرتان جمع باشد و... اما پیش از آنکه سخن وی به پایان برسد، زنان او را با داد و فغان فراری دادند. »(سیرجانی، 1362: 378)
به جمعیت #زنان اطلاع رسید #امام_جمعه منصوب #شاه، به تهدید مردم مشغول شده است. از این رو، زنان به مسجد شاه رفتند و او را از منبر به زیر کشیدند. آنها سپس به میدان ارگ بازگشتند و شعارهای وا شریعتا، وا اسلاما، یاعلی و یاحسین آنان در تمام کوچه ها و بازارهای اطراف ارگ به گوش می رسید. شاه بار دیگر با ارسال پیغام، آنان را به آرامش دعوت کرد؛ اما زنان فریاد می زدند: ما شاه نمیخواهیم. در این میان، زنان، وزیر دربار را که به آنها گفته بود چرا دیگر به خانه هایتان نمی روید، به باد کتک گرفتند و به نایب السلطنه که بار دیگر به قصد متفرق‌کردن زنان آمده بود، حمله بردند و او را وادار به عقب نشینی و فرار به داخل عمارت سلطنتی نمودند. یکی از زیردستان نایب السلطنه که وضع را اینگونه دید، به دستهای از سربازان که به بی‌پدران معروف بودند، دستور شلیک داد. عده ای از مردان و زنان کشته شدند. پس از آن، مردم به دستور علما متفرق شدند اما روز بعد دوباره بازگشتند و این کار تا لغو قرارداد توتون و تنباکو ادامه یافت. (اعظام قدسی، 1342: 44)
اعتراض زنان به قرارداد رژی، به زنان تهران محدود نماند بلکه زنان دیگر شهرها به ویژه شیراز و تبریز را در بر گرفت. در شیراز، زنان در کنار مردان به اعتراض عمومی دست زدند. زمانی‌که حکمران شیراز، روحانی مبارز سید علیاکبر فالاسیری را به خاطر سخن گفتن علیه قرارداد، دستگیر و تبعید کرد، قریب سه الی چهارهزار زن و مرد در شاهچراغ جمع شدند و تعدادی از آنان، به بستن بازار پرداختند. زنان ایلاتی اطراف شیراز هم همراه و همگام با مردان، همه روز تلگرافهای تهدید آمیز به تهران مخابره می کردند. در تبریز، دستهای از زنان مسلح درحالی‌که چادر نمازهایی به کمر بسته بودند، به بازار آمدند و بازار را در اعتراض به قرارداد رژی بستند و به‌سرعت ناپدید شدند. رهبری این زنان را زینب باجی بر عهده داشت. مأموران بارها کوشیدند بازار را باز نگاه دارند، اما هر بار گروه زینب، با اسلحه و چماق مانع از بازشدن بازار میشد و این کار را تا لغو قرارداد ادامه داد. (کربلایی، بی تا:110)
نویسنده:دکتر مرتضی شیرودی
@tarikh_j
#تازه_های_نشر
رویکرد شناختی پاسخ علمای اهل سنت به مخالفان مهدویت/ تالیف حسین الهی‌نژاد/ به اهتمام پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشکده مهدویت و آینده‌‍‌پژوهی/ انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی/ 1398/ 347 صفحه.
در این کتاب به بحث نگرش های مختلف مخالفان مهدویت در اهل سنت و پاسخ های علمای اهل سنت به آنها پرداخته می شود. رویکرد هایی نظیر حدیث شناختی، دین شناختی، مذهب شناختی، نماد شناختی، کارکرد شناختی، جامعه شناختی، روان شناختی. مثلا مخالفان مهدویت با رویکرد حدیث شناختی، احادیث مهدویت را ضعیف، متناقض و جعلی تلقی نموده اند و با رویکرد دین شناختی، اندیشه مهدویت را کپی برداری از مجوسیت، یهودیت و مسیحیت دانسته و اتهام وارداتی و غیر اسلامی بودن را نثار آن کرده اند و با رویکرد مذهب شناختی ، انگ فرقه ای و مذهبی بودن به اندیشه مهدویت زده و آن را از اختراعات و جعلیات شیعه تلقی نموده اند. و .... در پاسخ به ایرادات و اتهامات مخالفین، منکرین و مرددین مهدویت در اهل سنت، قاطبه علمای اهل سنت حرکت و تلاش مضاعفی بخرج داده و با ارائه دلایل و براهین عقلی و نقلی به وحیانی بودن اندیشه مهدویت نظر داده اند و با استناد به احادیث نبوی که توسط صحابه و تابعین در منابع دست اول حدیثی نظیر صحاح، مسانید، سنن، جوامع و اطراف آمده به توجیه اسلامی بودن آن همت گماشته اند.
#مهدویت
#اهل_سنت
@tarikh_j
#معرفی_کتاب
انقلاب اسلامی و توسعه علوم انسانی و اسلامی/ تالیف سید جواد میرخلیلی/ به اهتمام پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی/ انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی/ 1397/ 468 صفحه.
کتاب حاضر با هدف آشنایی مخاطبان عرصه بین الملل و همچنین مخاطبان داخل کشور با توسعه علوم انسانی و اسلامی در دوران انقلاب اسلامی ایران تهیه شده است. انقلاب اسلامی ایران دستاوردهای مختلف و متعددی در عرصه های گوناگون از جمله در حوزه علوم انسانی و اسلامی داشته است. در این اثر تلاش شده ضمن برشماری حوزه های مختلف دانشی و مطالعاتی، توسعه کمی و کیفی آنها در طی چهار دهه بررسی شود. توسعه و پیشرفت حوزه های مطالعاتی مانند مدیریت، مطالعات اخلاقی، تاریخی و تمدنی، حقوقی، عرفانی، علوم سیاسی، قرآنی، فقهی، فلسفی، مهدویت، فلسفه سیاسی، فقه سیاسی، اقتصاد و ... در اثر حاضر مورد بررسی توصیفی قرار گرفته است.
#علوم_اسلامی
#علوم_انسانی
#انقلاب_اسلامی
#ایران
@tarikh_j
#فعالیتهای_زنان_دهقان_زاده_درباری:
چرا زنان حرمسرای سلطنتی، قلیان ها را شکستند؟ چرا برخی از آنان، خبرهای اندرونی را به مخالفان حکومت دادند؟ و به چه دلیل بعضی از زنان درباری، از افکار #سید_جمال_الدین و از اقدام #میرزارضای_کرمانی علیه #ناصرالدین‌شاه حمایت کردند؟ به این سؤالها، پاسخهای مختلفی داده شده و از جمله گفته شده است اغلب زنان شاه را دهقان زادگانی تشکیل می دادند که شاه بیشتر آنان را در گردش و شکار و به صورت تصادفی می یافت و به همسری برمی گزید.
اغلب این زنان وضعیت رضایت بخشی نداشتند. تعداد زیادی از آنها، تنها چندبار در سال همسر خود را می دیدند و گاه اتفاق می افتاد شاه حتی از تولد و مرگ فرزندان این زنان آگاه نمی شد. تاج السلطنه، دختر ناصرالدین شاه، درباره وضع این زنان شاه نوشته است: «در خانه هایی که دیوارهایش از سه تا پنج ذرع ارتفاع دارد، مخلوقاتی سر و دست شکسته، بعضی با رنگهای زرد و پریده، برخی گرسنه، برخی برهنه، بعضی در تمام شبانه‌روز منتظر و گریه‌کننده، در زنجیر به سر می برند. در مقابل این زندگانی تاریک، مرگ، روز سفید ما است. »(همان) تلاش این دسته از زنان در مخالفت با سلطنت را نمی توان در پرونده زنان مرفه و اشراف قرار داد، آنان بیش از آنکه به دربار تعلق داشته باشند، به جامعه دهقانی و روستایی تعلق داشتند. برخی از مهمترین حرکتهای ضد دولتی زنان شاه و در کل زنان دربار را به شرح زیر می توان نام برد:
۱) یکی از برجسته ترین مخالفتهای این زنان درباری با اقدامات شاه، طغیان آنها علیه #قرارداد_رژی بود. در این حادثه بسیاری از زنان درباری به حدی منقلب بودند که تمام قلیان های بلوری، چینی و گلی را شکستند و همه آثار دخانیات را از عمارت سلطنتی پاک کردند. در این حرکت، همه زنان، چه کوچک و چه بزرگ، همدست بودند. هم دستی زنان و پافشاری شان، شاه را شگفت زده کرد، به طوری که شاه با خشم و غضب می گفت: «زن هایم حاضر بودند، برای خوشی من جان خود را فدا کنند، اما امروز حتی از دادن یک سیگار به من مضایقه می کنند. »(اجتهادی، 1382: 162)
۲) جلوه دیگر مخالفت زنان شاه با #قرارداد_رژی، زمانی ظاهر شد که مأموران دولتی به سوی مردان و زنان تظاهر کننده آتش گشودند. در پی آن، زنان اندرونی بنای گریه و زاری گذاشتند. یکی از آنها، گریه و زاری بیشتر می‌کرد. #ناصرالدین‌شاه وقتی او را دید، برای آرام کردنش گفت: حکم تحریم تنباکو، از #میرزای_شیرازی نیست، و الا من هم اطاعت می کردم. آن زن پاسخ داد: پس این صدای تیر و تفنگ که به طرف سادات و علما شلیک می شود را نمی شنوید. شاه برای گمراه کردن آن زن گفت: این تیرها به هوا شلیک می شود. (بوشهری، 1347: 48)
۳) اوج مخالفت #زنان_حرمسرا با قرارداد را می توان در اقدام #انیس_الدوله، سوگلی شاه، مشاهده کرد. شاه قلیان درخواست نمود اما او که ریاست حرمسرا را بر عهده داشت، گفت: کشیدن قلیان حرام است. شاه گفت: چه کسی آن را حرام کرده. وی جواب داد: همان کسی که مرا بر تو حلال کرده است. انیس الدوله که دختر یکی از دهقانان لواسان تهران بود و در جریان مسافرت شاه به لواسان به عقد شاه درآمد، بارها در جهت خواست عمومی گام برداشت. به‌عنوان‌مثال، «وی از شاه خواست که رکن الدوله حاکم شیراز را عوض نکند تا مردم مجبور نشوند با آمدن حاکم جدید، دوباره مالیات بدهند. شاه با تقاضای وی موافقت کرد. »(آدمیت و ناطق، 1356: 156)
نویسنده: دکتر مرتضی شیرودی
@tarikh_j
#معرفی_مستشرقین
#اسلام_پژوهان
✳️ ویلفرد فردیناند مادلونگ (Wilferd Ferdinand Madelung)
ویلفرد فردیناند #مادلونگ اسلام‌شناس و شیعه‌شناس آلمانی در26 دسامبر 1930 در اشتوتگارت زاده شد. در 1947 به همراه خانواده به آمریکا مهاجرت کرد. ابتدا به دانشگاه جورج تون رفت و سپس در سال 1953 درجه لیسانس تاریخ و ادبیات اسلامی را از دانشگاه قاهره اخذ کرد. در طول اقامت او انقلاب مصر که با قیام سربازان آزاد آغاز شده بود رخ داد. او در این مدت به دیدار حسن عباس، محقق سرشناس تاریخ اسلام می‌رفت. در سال 1957 از دانشگاه هامبورگ درجه دکتری در مطالعات اسلامی دریافت کرد. مادلونگ رساله دکتری خود را تحت نظر برتولد اشپولر به پایان رساند.
مادلونگ از 1958 تا 1960 وابسته فرهنگی سفارت آلمان در عراق بود. مدت کوتاهی پس از ورود او به بغداد سرهنگ عبدالکریم قاسم در یک کودتای خونین رژیم حاکم را سرنگون کرد (انقلاب 14 جولای). اما #مادلونگ به ناچار دو سال دیگر هم در #عراق ماند. پس از آن برای تدریس در دانشگاه به ایالات متحده رفت. در 1963 استادیار مطالعات اسلامی در دانشگاه تگزاس در اوستن بود، سپس از 1964 تا1978 در دانشگاه شیگاگو رشته‌های مختلف مرتبط با علوم اسلامی را تدریس می‌کرد. از 1978 و به مدت بیست سال سمت عالی‌ترین کرسی اسلام‌شناسی دانشگاه اکسفورد را در اختیار داشت. #تدریس_عربی در بالاترین سطح یکی از شرایط داشتن این سمت است. وى عضو تعداد زیادى از مجامع بین‌المللی اسلام شناسى است و مرتباً در مجامع وکنفرانس‌هاى بین‌المللی شرکت مى‌کند.
آثار زیادی درباره #تاریخ_اسلام و بخصوص در مورد تاریخ اسلام در سالهای ابتدایی از وی به چاپ رسیده است. او تحقیقات گسترده‌ای را درباره فرق و جنبش‌های اسلامی از جمله اسماعیلیه، زیدیه و نیز مذهب شیعه دوازده امامی دارد. همکاری قابل توجهی در نگارش دایره‌المعارف اسلامی داشت و از مشاوران ویرایشگر دایره‌المعارف ایرانیکا و عضو هیئت تحریریه مجله پژوهش‌های عربی و اسلامی نیز است.
مادلونگ به روش‌شناختی شیعه توجه داشته است و آثارش به نسبت آثار سایر شیعه‌شناسان غربی نقاط قوت بسیاری دارد. او از منابع و روایات اصیل شیعی استفاده می‌کند. از دیگر ویژگی‌های سبک نگارش او تفکیک موضوعی و روشی منابع، توجه به فضا و تاریخ حوادث و آموزه‌ها، فهم آموزه‌ها در راستای یک نظام فکری، اشراف نسبتاً کامل به ابعاد گوناگون اسلام، شناخت دقیق دانشمندان و آثار معتبر ایشان، و نیز تسلط به زبان عربی است. همه این موارد کمک شایانی برای شناخت شیعه در جوامع غربی بوده است. او از زمره محققان غربی معتبر در نزد محققان شیعی است.
برخی آثار ترجمه شده از او که در ایران منتشر شده است عبارتند از: مکتب‌ها و فرقه‌های اسلامى در سده‌هاى میانه، شیعه و معتزله و جانشینى حضرت محمّد (ص)؛ پژوهشى در خلافت نخستین. مادلونگ، انگیزه خود را در تألیف این کتاب، تجدید نظر در بی‌اعتمادی شدید اغلب مورخان غربی به منابع اسلامی مربوط به صدر اسلام و افسانه شمردن آنها و نگاهی دوباره به تحلیل این رخدادها بر پایه نزدیکترین منابع به آن دوره معرفی و به کوشش خود برای ایجاد توازن مناسب بین اختصار و وفادار بودن به متون و روایات تصریح کرده است. او در ابتدا با نگاهی به موضوع خویشاوندی در #قرآن به نقش خانواده‌های پیامبران پیشین در حمایت از انبیاء و نیز وراثت آنان می‌پردازد و نتیجه می‌گیرد که بر اساس قرآن، جانشین طبیعی #پیامبر(ص) نمی‌تواند ابوبکر باشد. وی می‌نویسد: تا آنجا که قرآن، افکار محمد(ص) را بیان می‌کند روشن است که او در نظر نداشت ابوبکر جانشین طبیعی او باشد و رضایتی هم به انجام این کار نداشت. در ادامه، دیدگاه‌های دو شاهد واقعه یعنی عایشه و عبدالله بن عباس را مورد بررسی میدهد. این بحث او در حقیقت واکنشی است به گفتار آن دسته از محققان غربی که گزارش‌های این دو را تعصب‌آمیز و تحت تأثیر حُبّ و بغض‌ها معرفی کرده‌اند و مواردی را که به نفع شیعیان است، از جعلیات دوره‌های بعدی دانسته‌اند. وی همچنین در ابتدای کتاب، دو شجره از خاندان هاشم و امیه و همچنین سه صفحه گاهشمار حوادث مهم تاریخ صدر اسلام را ارائه میدهد. کتاب جانشینی محمد(ص) وی به عنوان کتاب برگزیده #جمهوری_اسلامی در 1377 انتخاب شد.
ویلفرد مادلونگ در حال حاضر محقق ارشد در موسسه مطالعات #اسماعیلیه در لندن است.
@tarikh_j