هدایت شده از یک آیه در روز
.
4⃣ «رَبَّكُمُ الَّذي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَةٍ وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها وَ بَثَّ مِنْهُما رِجالاً كَثيراً وَ نِساءً»
پروردگارتان که شما را از نفس واحدی آفرید، و از او زوجش را خلق کرد، و از آن دو مردانی فراوان و زنانی را پراکند. یعنی سابقه آفرینش همه ما آدمیان به آدم و حوا برمی گردد و میدانیم که تنها انسانهایی که بدون پدر و مادر به دنیا آمدند آدم و حوا بودند. (البته حضرت عیسی ع هم بدون پدر به دنیا آمد؛ اما مادر داشت) اما در چگونگیِ ازدیاد فرزندان حضرت آدم ع در روایات اختلاف است:
📝 چگونگی #ازدیاد_نسل_آدم
با توجه به اینکه نسل همه انسانها به آدم و حوا برمی گردد؛ مساله چگونگی ازدواج فرزندان حضرت آدم و چگونگیِ ازدیاد فرزندان حضرت آدم ع از مطالب بحثبرانگیز بوده است.
🔹دیدگاههای مربوطه را در یک تقسیم کلی به دو دسته میتوان تقسیم کرد:
🔸ازدواج بین خود دختر و پسرهای آدم رخ داد؛
🔸و یا اینکه ازدواج بین آنها با موجودی دیگر رخ داد.
🔸الف. ازدواج بین خود فرزندان آدم
مهمترین مشکل این دیدگاه آن است که قبول آن به منزله جواز مقطعی ازدواج خواهر و برادر بوده است.
در برخی از روایات - که در میان اهل سنت نیز به وفور یافت میشود – ادعا شده که حوا در هر بار زاییدن دوقلو (یکی دختر و دیگری پسر) به دنیا آورد و چون انسان دیگری در جهان وجود نداشت هر دختری با پسری که در قلوی جداگانه به دنیا آمده بود ازدواج کرد؛ که چنانکه در قسمت احادیث گذشت، تنها دو روایت در کتب شیعه در این زمینه آمده است و در مقابل، در روایات فراوانی از اهل بیت، بشدت این تحلیل فوق نفی شده و رواج چنین تلقیای، ناشی از دور افتادن از اهل بیت ع و تایید اقدام ناصواب مجوس (زرتشتیان) معرفی شده است و از این رو، اشاره شد که برخی از بزرگان محدثان مانند علامه مجلسی دو روایت مذکور را، به فرض صحت، حمل بر تقیه کردهاند.
🔸ب. ازدواج نسل اول با موجودات دیگر
🔺ب.1. ازدواج با #حورالعین، و نیز #جن
روایات متعددی هست که تداوم نسل آدم را محصول ازدواج فرزندان وی با #حورالعین برمیشمرد، و نیز روایاتی هست که در این تکثیر فرزندان حضرت آدم ع، هم حورالعین و هم #اجنه را دخیل میشمرند؛ (که در هر دو صورت نسل بعدی این فرزندان (که مثلا دختر عمو و پسر عمو میشدند) بیهیچ شبههای میتوانند با هم ازدواج کنند) و ظاهرا این دو دسته روایات قابل جمعاند بدین بیان که دسته اول، تمرکزشان بر سابقه پیامبران و اوصیاء و خوبان است؛ و نسبت به کل بشر اطلاق ندارد؛ اما دسته دوم، درباره کل بشر است؛ و اتفاقا در این دسته دوم، اشاره میشود که وجود برخی از بدیهای ظاهری ( در شکل و سیما) و یا اخلاقی، به همان ریشه جنّی نسل بشر برمیگردد.
🔺ب.2. ازدواج با #نسناس
در میان مفسران، قول دیگری هم وجود دارد که از ازدواج فرزندان حضرت آدم با #نسناس سخن گفته است.
درباره اینکه نسناس چه موجودی است در کتب لغت اختلاف فراوان هست؛ که یک قول آن است که نوعی میمون است که بسیار شبیه انسان است (كتاب الماء، ج3، ص1247 ) و به تعبیر دیگر موجودی شبیه انسان اما ضعیفتر و پستتر است (لسان العرب، ج6، ص231 ) که حتی برخی مدعی شدهاند در جزایر چین این موجودات دیده شدهاند و برخی بر این باورند که منقرض شدهاند؛ هرچند اقوال دیگری هم درباره آنها هست (تاج العروس من جواهر القاموس، ج9، ص11-12 )
البته این نکته در روایاتی که ناظر به آفرینش حضرت آدم و وضعیت زمین پیش از آفرینش وی است، آمده که قبل از وی عدهای از «جن» و «نسناس» در روی زمین زندگی می کردهاند (مثلا در علل الشرائع، ج1، ص104-105) اما در حدی که جستجو شد در روایات شیعه و سنی، حدیثی بدین مضمون که به ازدواجی بین نسل آدم و نسل نسناس اشاره کند یافت نشد.
@Yekaye
👇نقد و بررسی این دیدگاهها 👇
هدایت شده از یک آیه در روز
ادامه تدبر 1
📝#حورالعین در قرآن کریم🥀
💢ترکیب «حُورٍ عينٍ» علاوه بر این آیه سوره واقعه که در وصف مقربان است، دو بار دیگر در قرآن کریم آمده که در وصف متقین است و در آن دو مورد از تزویج بهشتیان با حور عین سخن به میان آمده است:
«كَذلِكَ وَ زَوَّجْناهُمْ بِحُورٍ عينٍ» (دخان/54) و
«مُتَّكِئينَ عَلى سُرُرٍ مَصْفُوفَةٍ وَ زَوَّجْناهُمْ بِحُورٍ عينٍ» (طور/20).
🤔 البته از قدیم برخی از مفسران احتمال دادهاند تزویج در اینجا صرفا به معنای همنشین و قرین همدیگر بودن باشد (به نقل از مجمع البيان، ج9، ص105) و مرحوم علامه طباطبایی هم ظاهرا این قول را ترجیح داده است (الميزان، ج18، ص149 و ج۱۹، ص۱۲ )و موید این مطلب هم آن است که گفتهاند که عرب برای تزویج به معنای عقد ازدواج حرف اضافه «ب» را به کار نمیبرد چنانکه در جایی که از همسری سخن به میان آورده فرموده است: «فَلَمَّا قَضى زَيْدٌ مِنْها وَطَراً زَوَّجْناكَها» (احزاب/۳۷) (مفاتيح الغيب، ج27، ص665 )؛
🤔 البته وجود چنین قاعدهای (عدم استفاده از حرف باء برای عقد ازدواج) را برخی از علمای لغت (مانند اخفش) انکار کردهاند (به نقل از مجمع البحرين، ج2، ص308)؛
و احتمال میرود این توجیه ناشی از این بوده که وقوع امر جنسی در بهشت را بعید میشمردهاند در حالی که تعابیر دیگری در قرآن کریم هست که بوضوح از وجود امر جنسی در بهشت سخن میگوید مانند این تعبیر درباره حوریان بهشتی: «حُورٌ مَقْصُوراتٌ فِي الْخِيامِ ... لَمْ يَطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَ لا جَان» (الرحمن/72-74) و در روایات نیز بصراحت از وقوع رابطه جنسی با حورالعین سخن به میان آمده است.
💢اغلب مفسران «حور عین» را به معنای زنان بهشتی دانستهاند (مثلا مجمع البيان، ج9، ص104؛ الميزان، ج18، ص149)؛
اما برخی از معاصران با توجه به اینکه كلمه «حور» و «عين» کلمات جمعی است که هم بر مذكر و هم بر مؤنث اطلاق مىشود، نتیجه گرفتهاند که این مفهوم گستردهاى دارد كه همه همسران بهشتى را شامل مىشود، همسران زن براى مردان باايمان و همسران مرد براى زنان مؤمن. (تفسير نمونه، ج22، ص428)
اما چیزی که این احتمال را تضعیف میکند این است که دو کلمه «حور» و «عین» جداگانه برای اشاره به این نعمت بهشتی آمده است: یکی همین آیه «حُورٌ مَقْصُوراتٌ فِي الْخِيامِ ... لَمْ يَطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَ لا جَان» (الرحمن/72-74) و دیگری آیه «وَ عِنْدَهُمْ قاصِراتُ الطَّرْفِ عينٌ» (صافات/48) (تعبیری که در جای دیگر درباره این «قاصرات الطرف» آمده عینا تعبیری است که در وصف همان حوریان در خیام آمده بود: فيهِنَّ قاصِراتُ الطَّرْفِ لَمْ يَطْمِثْهُنَّ إِنْسٌ قَبْلَهُمْ وَ لا جَانٌ؛ الرحمن/56) و چنانکه مشاهده میشود در هر دو مورد به صورت مونث به کار رفته است؛
و در حدی که جستجو شد در احادیث معصومین علیهمالسلام نیز سخنی از اینکه همسر یک زن مومن در بهشت را حورالعین تعبیر کرده باشند یافت نشد؛ و عموما با اوصاف مونث از حورالعینهای بهشتی سخن گفتهاند.
💢درباره اینکه حورالعین زنانیاند که در بهشت ایجاد شدهاند یا زنان دنیاییاند که به بهشت رفتهاند یا هردو؛
آن مقدار که از فضای روایات برمیآید قطعا مصداق بارز آنان، زنانیاند که در بهشت ایجاد شدهاند (مثلا حدیث۱)؛ و اغلب مفسران هم آنان را زنان بهشتی و نه زنان دنیایی دانستهاند؛ و حتی علامه طباطبایی این را به ظهور آیات مربوطه نسبت میدهد(الميزان، ج18، ص149 )؛
اما از آن سو در برخی روایات تعبیر کردهاند که زنان مومن خودشان حورالعیناند؛ (مثلا روایتی که در جلسه ۹۷۷ حدیث ۱۹)گذشت که: أَنْتُمُ الطَّیبُونَ وَ نِسَاؤُكُمُ الطَّیبَاتُ كُلُّ مُؤْمِنَةٍ حَوْرَاءُ عَینَاءُ وَ كُلُّ مُؤْمِنٍ صِدِّیقٌ)؛
وبا توجه به اینکه
اولا در بسیاری از روایات درباره اینکه خود حورالعینهایی که همسران مردان بهشتیاند آمده است که خود این حورالعین خدم و حشم فراوانی دارند؛
و ثانیا در بسیاری از روایات آمده است که بسیاری از مردان و زنان مومنی که در دنیا واقعا شریک زندگی هم بودند در بهشت هم اگر دلشان بخواهد همسر همدیگر خواهند بود،
بعید نیست که دست کم بتوان برخی از زنان مومن بهشتی را نیز مصداق حورالعین در بهشت دانست.
🤔شاید به خاطر همین پیچیدگیهای نسبتهای افراد در بهشت، و سوالات و شبهاتی که ممکن است این مساله در ذهن ایجاد کند امامان معصوم برخی را از سوال کردن از این مساله برحذر می داشتهاند. (حدیث4.ب)
@Yekaye