هدایت شده از یک آیه در روز
ادامه تدبر 3️⃣
📝تبصره: اصالت #جامعه یا #امت؟!
بین بزرگان اندیشه اسلامی اختلاف است که آیا علاوه بر اصالت فرد، جامعه هم اصالت دارد یا خیر؟ علامه طباطبایی و شهید مطهری بر این باور بودند که بله، و آیت الله مصباح یزدی بر این باور بود که خیر.
🔸وقتی ادله طرفین را بررسی میکنیم به نظر میرسد مشکل لفظی است:
آنچه اصالت دارد جمعیتی است که #امت شده باشد؛ نه #ملت (nation) یا #جامعه (society) و صرف کسانی که در یک زمان و مکان جغرافیایی کنار هم قرار گرفته باشند.
در واقع، آنچه جامعه میدانیم:
🔺گاه «امت» است که یک وحدت عقیدتی آنان را به هم گره زده است، نه حتی استقرار در یک زمان و مکان واحد، چنانکه هر مسلمان معتقدی جزءامت اسلامی است و هر یهودی ملتزم به یهودیت جزء امت یهود و ...، خواه الان زندگی کند یا قرنها پیش و خواه در هر جای دنیا باشد؛ و
🔻گاه «ملت» (nation) یا جامعه (society) است، که صرفا قرار گرفتن در یک مکان و زمان مشترک آنان را عضو یک جامعه کرده است، ولو که برخی از افرادی که عنوان یک جامعه بر آنان صدق میکند بشدت با هم دشمن باشند، مانند ملت عراق، ملت افعانستان، جامعه ترکزبانان، و ... .
از این رو، همان ضابطهای که برخی جامعههای دنیوی را در آخرت به عنوان یک امت محشور میکند و برخی را خیر، با همان ضابطه، برخی خانوادهها و روباط خانوادگی دنیوی را در آخرت هم خانواده میباشند و برخی را خیر.
@yekaye
#عبس_34
هدایت شده از یک آیه در روز
.
4️⃣ «يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخيهِ»
این آیات (۳۳ تا ۳۶) در مقام بیان این است که وقتی قیامت برپا میشود بقدری وضع خطیر میشود که اعضای خانواده (برادر و پدر و مادر و همسر و فرزند) به عنوان نزدیکترین افرادی که هر شخص در زندگیاش دارد نیز از هم فرار میکنند.
درباره اینکه چرا اینها را با این ترتیب بیان کرد ذیل آیات بعد نکاتی بیان خواهد شد؛
اما سوال این است که چرا در میان همه اعضای خانواده، از برادر شروع کرد؟
🌴الف. در خانواده سه گونه رابطه هست: رابطه والدین و فرزندان، رابطه زوجین با هم، و رابطه خواهر-برادری؛ و به نظر میرسد در میان روابط بین اعضای خانواده، برادری معنایی دارد که در عین اینکه شدت روابط صمیم خانوادگی را نشان میدهد، دلالت واضحی بر اینکه طرفین در یک رتبهاند دارد؛ تا حدی که وقتی میخواهد از ضرورت رابطه صمییم بین مومنان سخن بگوید تعبیر «برادری» را میآورد: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُم» (حجرات/۱۰).
و به نظر میرسد برای شروع اشاره به فرار کردن همگان از همدیگر، تناسب دارد سخن را از جایی شروع کنیم که هم رابطه صمیمی است و هم طرفین در وضعیت برابری به سر میبرند. به تعبیر دیگر، شاید این آيات تفصیل آیه « الْأَخِلاَّءُ يَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ إِلاَّ الْمُتَّقينَ» (زخرف/67) باشد که عمومی ترین حالت برای صمیمیت بین افراد این است که از هر دو سو رابطه یکسان باشد.
به تعبیر دیگر، در مقایسه با روابط اجتماعی با روابط خانوادگی، برادری نزدیکترین رابطه به رابطههای قراردادی اجتماعی است (در رابطه والدین و فرزندان یک نحوه تفوق و زیردستی طبیعی هست؛ و در رابطه زوجین هم یک کارویژههای کاملا متمایز که طبیعت در آنها ودیعه گذاشته است و جابجا کردنی نیست).
🌴ب. مفهوم برادری در میان مفاهیم مربوط به خانواده، نزدیکتر مفهوم برای معنای تعاون و یاری کردن است (در مفهوم پدری بیشتر معنای سرپرستی هست و در مادری بیشتر محبت بیدریغ، و در زوجین هم مشارکت در پیمودن یک مسیر) و اینجا انتظاری که افراد دارند با برادری تناسب بیشتری دارد تا با بقیه روابط.
🌴ج. ...
@yekaye
#عبس_34