792) 🌺 إِلاَّ رَحْمَةً مِنَّا وَ مَتاعاً إِلی حینٍ 🌺 💐 ترجمه جز [اینکه] رحمتی از جانب ما [شامل حالشان شود] ، و [مهلتی برای] کامیابی تا مدتی [به آنان دهیم]. سوره یس (36) آیه44 1397/4/19 26 شوال 1439 @yekaye

@yekaye

🔹رَحْمَةً در آیه 15 همین سوره توضیح داده شد که ▪️ماده «رحم» در اصل دلالت بر معانی‌ای همچون رقت و و عطوفت و مهربانی (= رأفت)؛ و به تعبیر دیگر، دلالت بر «رقت قلب همراه با احسان کردن» می‌کند که گاه ممکن است در مورد «احسان کردن بدون لحاظ رقت قلب» به کار رود (مثلا وقتی در مورد خداوند به کار می‌رود) و یا «رقت قلب بتنهایی». ▫️درواقع، رحمت، ‌تجلی رأفت، و ظهور شوق و شفقت است، و مربوط به مقام ابراز نسبت به چیز خاصی است که در آن خیر و صلاح مخاطب لحاظ می‌شود، ولو خود مخاطب آن را خوش ندارد، مانند خوراندن دوای تلخ به مریض. 🔖جلسه 762 http://yekaye.ir/ya-seen-36-15/ 🔹این کلمه منصوب است و درباره دلیل منصوب بودن آن به لحاظ نحوی، این دیدگاه‌ها مطرح شده است: ▪️الف. از باب استثناء، که: ▫️الف.1. برخی آن را استثنای منقطع دانسته‌اند (یعنی یک جمله به لحاظ معنایی مستقل از جمله مستثنی منه: آنها به هیچ عنوان راه نجاتی ندارند؛ اما رحمتی از جانب ما [آن هم نه به عنوان راهی از جانب خودشان] می‌تواند آنها را نجات دهد) ▫️الف.2. برخی آن را استثنای مفرغ دانسته‌اند. (یعنی آنها راه نجاتی ندارند مگر با اسبابی، که یکی از مهمترین آن اسباب، رحمتی از جانب ماست) ▪️ب. مفعول لاجله (آنها راه نجاتی ندارند مگر به خاطر اینکه رحمت ما شامل حالشان بشود) ▪️ج. مفعول مطلق است برای فعل محذوف (آنان راه نجاتی نمی‌یابند مگر اینکه بر آنان از جانب ما رحمتی شود، چه رحمتی!) ▪️د. منصوب است به نزع خافض (یعنی حرف «ب» در تقدیر بوده است و در اصل چنین بوده: إلا برحمة منا؛ آنان راه نجاتی نمی‌یابند مگر به سبب رحمتی از جانب ما.) 🔸(نکته: برخی مانند نحاس، استثناء بودن را یک جایگاه نحوی در عرض سایر تحلیل‌های نحوی مانند مفعول لاجله بودنش دانسته‌اند 📚 (إعراب القرآن، ج3، ص268) اما دیگران آن را یک جایگاه نحوی مستقل ندانسته‌اند و مثلا جایگاه نحوی را مفعول لاجله ویا منصوب به نزع خافض دانسته‌اند و سپس توضیح داده‌اند که این در مقام استثناء است 📚(إعراب القرآن و بيانه، ج8، ص206) @yekaye

🔹مَتاعاً قبلا بیان شد که ▪️ماده «متع» در اصل بر منفعت و بهره‌وری دلالت دارد؛ و ▪️ در تفاوتش با «نفع»، ▫️ برخی گفته‌اند نفعی است که مدتی ادامه داشته باشد ▫️و برخی گفته‌اند نفع و منفعتی است که همراه با لذت و رفع حاجت باشد، مخصوصا اگر انسان لذتش را زود درک کند، مانند لذت پولدار شدن؛ در حالی که «نفع» در جایی که برای رسیدن به لذت باید صبر کرد نیز به کار می‌رود. ▪️«متاع»، هم به معنای مصدری به کار می‌رود (به معنای بهره‌مند شدن و نفع بردن)، و هم به معنای آن چیزی که مورد بهره‌وری قرار می‌گیرد، و به هر چیزی که به نحوی از آن بتوان استفاده کرد اطلاق می‌شود و در بسیاری از آیات قرآن هر دو می‌تواند مد نظر بوده باشد: (قُلْ مَتاعُ الدُّنْيا قَلِيلٌ؛ نساء/۷۷) و جمع آن «أَمْتِعَة» (أَمْتِعَتِكُمْ؛ نساء/۱۰۲) می‌باشد. ▪️«مُتْعَة» نیز به معنای چیزی است که برای رفع نیاز استفاده می‌شود و به نحو اصطلاحی، با دو تعبیر «متعه نکاح» (= ازدواج موقت) و «متعه حج» مواجهیم؛ و همچنین به طور اصطلاحی، دو کلمه «متعه» و «متاع» هم به صورت اسم (مثلا: وَ لِلْمُطَلَّقاتِ مَتاعٌ بِالْمَعْرُوفِ؛ بقرة/۲۴۱) وهم به صورت فعل (مثلا: وَ مَتِّعُوهُنَّ عَلَى الْمُوسِعِ قَدَرُهُ وَ عَلَى الْمُقْتِرِ قَدَرُهُ؛ بقرة/۲۳۶) در مورد چیزی که به زن مطلقه می‌دهند تا در ایامی که عده نگه می‌دارد مخارجش تامین باشد نیز گفته می‌شود. 🔖جلسه 518 http://yekaye.ir/al-ahzab-33-28/ @yekaye

☀️1) از امام کاظم ع روایت شده است: همانا خداوند عز و جل را منادی‌ای است که هر روز و شب ندا می دهد: ای بندگان خدا ! بازایستید! بازایستید از معاصی خداوند؛ و اگر نبود چارپایانی که می‌چَرَند و نوزادانی که شیرخوارند و پیرمردانی که در رکوع‌اند، عذاب چنان بر شما فرومی‌بارید که شما را کاملا خرد می کرد. 📚الكافي، ج2، ص276 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنِ ابْنِ عَرَفَةَ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع قَالَ: إِنَّ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِي كُلِّ يَوْمٍ وَ لَيْلَةٍ مُنَادِياً يُنَادِي مَهْلًا مَهْلًا عِبَادَ اللَّهِ عَنْ مَعَاصِي اللَّهِ فَلَوْ لَا بَهَائِمُ رُتَّعٌ وَ صِبْيَةٌ رُضَّعٌ وَ شُيُوخٌ رُكَّعٌ لَصُبَّ عَلَيْكُمُ الْعَذَابُ صَبّاً تُرَضُّونَ بِهِ رَضّا. @yekaye

☀️2) از امام صادق ع روایت شده است که امیرالمومنین ع فرمودند: آیا به شما خبر دهم از کسی که فقیه است در نهایت فقاهت؟! کسی که مردم را نه از رحمت خداوند ناامید سازد، و نه از عذاب خداوند ایمن؛ آنان را در انجام معصیت مُجاز نشمرد، و قرآن را، به خاطر ترجیح چیز دیگری بر آن، رها نکند؛ ... 📚الكافي، ج1، ص36 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَرْقِيِّ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْقَمَّاطِ عَنِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع أَ لَا أُخْبِرُكُمْ بِالْفَقِيهِ حَقِّ الْفَقِيهِ مَنْ لَمْ يُقَنِّطِ النَّاسَ مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ وَ لَمْ يُؤْمِنْهُمْ مِنْ عَذَابِ اللَّهِ وَ لَمْ يُرَخِّصْ لَهُمْ فِي مَعَاصِي اللَّهِ وَ لَمْ يَتْرُكِ الْقُرْآنَ رَغْبَةً عَنْهُ إِلَى غَيْرِه ... @yekaye

. 1⃣ «فَلا صَریخَ لَهُمْ وَ لا هُمْ ینْقَذُونَ؛ إِلاَّ رَحْمَةً مِنَّا» تنها چیزی که می‌تواند بر مشیت خداوند در مورد عذاب انسانها فائق آید، رحمت خود اوست. @yekaye

. 2⃣ «فَلا صَریخَ لَهُمْ وَ لا هُمْ ینْقَذُونَ؛ إِلاَّ رَحْمَةً مِنَّا» هرگز نجات خود را در سايه‌ى عوامل مادّى نپنداريم. 📚(تفسير نور، ج9، ص544) @yekaye

. 3⃣ ) «إِلاَّ رَحْمَةً مِنَّا وَ مَتاعاً إِلی حینٍ» برای اینکه آنها مشمول عذاب نشوند، صرفا به رحمتی از جانب خود اشاره نکرد، بلکه فرمود «و متاعا الی حین». چرا؟ 🍃الف. رحمت خداوند همواره با حکمت او همراه است؛ اگر مهلت بدانان می‌دهد، هدفی دارد. 🍃ب. رحمت او با فضل او همراه است: اگر مهلت می‌دهد می‌خواهد بهره بیشتری بدانان برسد. 🍃ج. اشاره به دو وجه مختلف برای نجات دادن است: آن را که خدا می‌داند نجاتش می‌دهد تا مشمول رحمت او شود؛ و آن را که می‌داند ایمان نمی‌آورد نجاتش می‌دهد تا زمان بیشتری برای فرو رفتن در گناهان پیدا کند 📚(مفاتیح الغیب (فخر رازی) ج26، ص286) و اصطلاحا از باب اینکه به سنت استدراج مبتلایش کند. 🍃د. ... @yekaye

. 4⃣ «مَتاعاً إِلی حینٍ» اینکه «متاع» و بهره‌وری را به «الی حینٍ: تا مدتی» محدود کرد، می‌خواهد نشان دهد که: 🍃الف. اگرچه رحمت خدا نامحدود است، اما بهره‌وری انسان در دنیا حتما محدود است. 🍃ب. اگر خداوند مهلت می دهد مغرور نشویم؛ چرا که این مهلت حتما محدود است و به سر خواهد آمد. 🍃ج. اساساً هرکسی اجلی دارد و زندگی محدود است. 📚 (تفسير نور، ج9، ص544) 🍃د. ... @yekaye

793) 🌺وَ إِذا قیلَ لَهُمُ اتَّقُوا ما بَینَ أَیدیكُمْ وَ ما خَلْفَكُمْ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ🌺 💐 ترجمه و چون بدانان گفته شود از آنچه پیش روی شماست و آنچه پشت سرتان است، تقوا پیشه کنید، شاید که بر شما رحم آرند؛ [رویگردان می‌شوند] . سوره یس (36) آیه45 20/4/1397 27 شوال 1439 @yekaye

🔷 اتَّقِ «اتَّقِ» فعل امر از ماده «وقی» در باب افتعال (در اصل به صورت«اِوتَقی») بوده است. ◾️ماده «وقی» در اصل به معنای نگهداشتن و حفظ کردن است و ترجمه کلمه «تقوی» به «خودنگهداری» بسیار مناسب‌تر است تا «پرهیزکاری». ◽️باب افتعال چون معنای مطاوعه (پذیرش) می‌دهد لذا «اتَّقِ» به معنای آن است که حالت تقوی را در درون خود قبول و جاری کن 🔳و به تعبیر ساده‌تر: تقوی داشته باش. 🔖جلسه 420 http://yekaye.ir/al-ahzab-33-1/ @yekaye

☀️1) از امام صادق ع درباره این آیه روایت شده است که فرمودند: معنایش این است که خود را نگه دارید از آنچه پیش روی شماست از گناهان؛ و آنچه پشت سرتان است از عقوبت. 📚مجمع البيان، ج8، ص667 روى الحلبي عن أبي عبد الله (ع) قال معناه اتَّقُوا مَا بَيْنَ أَيْدِيكُمْ مِنَ الذُّنُوبِ وَ مَا خَلْفَكُمْ مِنَ الْعُقُوبَةِ. @yekaye

☀️2) از امیرالمومنین ع روایت شده است: روایت شده است که امیرالمومنین ع یکبار در روز عید قربان نماز عید را بجا آوردند و سپس خطبه خواندند. در فرازی از خطبه، فرمودند: پس مبادا که آرزو بر شما غلبه کند و مهلتتان طولانی شود، در این مهلت به آرزوها مغرور نشوید و در این زندگانی عبادت خدا را در پیش گیرید که به خدا سوگند اگر همانند ماده‌شتری که بچه‌اش را گم کرده ناله سر دهید و همچون دعای آفریدگان دعا کنید و همچون تضرع ازدنیابریدگان فریاد سر دهید و اموال و اولاد را برای تقرب به خداوند و در راه اینکه درجه‌تان نزد او بالا رود یا گناهی از گناهانی که نویسندگانش ثبت و رسولانش حفظ کرده‌اند رها سازید، در ازای آن ثوابش که برایتان امید دارم ویا عقابش که بر شما از آن بیمناکم، بسی اندک است؛ و به خدا سوگند اگر دلهایتان ذوب شود و از چشمانتان در رغبت به او و ترس از او خون روان گردد سپس مادامی که دنیا باقی است عمر کنید، اعمالتان - هر چند هیچ چیزی از تلاشتان فروگذار نشود – به گردِ نعمتهای عظیمی که بر شما روا داشته و اینکه شما را به ایمان هدایت کرده، نرسد؛ و هرگز تا ابد الدهر – ما دامی که دهر برپاست – با اعمالتان نه سزاوار بهشتش خواهید شد و نه سزاوار رحمتش؛ ولیکن به رحمت اوست که مورد رحمت قرار می‌گیرید و به هدایت اوست که هدایت می‌شوید و به واسطه این دو است که به سوی بهشت رهسپار می‌گردید. 📚من لا يحضره الفقيه، ج1، ص519 وَ كَانَ عَلِيٌّ ع يَبْدَأُ بِالتَّكْبِيرِ إِذَا صَلَّى الظُّهْرَ مِنْ يَوْمِ النَّحْرِ وَ كَانَ يَقْطَعُ التَّكْبِيرَ آخِرَ أَيَّامِ التَّشْرِيقِ عِنْدَ الْغَدَاةِ وَ كَانَ يُكَبِّرُ فِي دُبُرِ كُلِّ صَلَاةٍ فَيَقُولُ اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ وَ لِلَّهِ الْحَمْدُ فَإِذَا انْتَهَى إِلَى الْمُصَلَّى تَقَدَّمَ فَصَلَّى بِالنَّاسِ بِغَيْرِ أَذَانٍ وَ لَا إِقَامَةٍ فَإِذَا فَرَغَ مِنَ الصَّلَاةِ صَعِدَ الْمِنْبَرَ ثُمَّ بَدَأَ فَقَالَ ... فَلَا يَغْلِبَنَّكُمُ الْأَمَلُ وَ لَا يَطُلْ عَلَيْكُمُ الْأَمَدُ وَ لَا تَغْتَرُّوا فِيهَا بِالْآمَالِ وَ تَعْبُدُوا اللَّهَ أَيَّامَ الْحَيَاةِ فَوَ اللَّهِ لَوْ حَنَنْتُمْ حَنِينَ الْوَالِهِ الْعَجْلَانِ وَ دَعَوْتُمْ بِمِثْلِ دُعَاءِ الْأَنَامِ وَ جَأَرْتُمْ جُؤَارَ مُتَبَتِّلِ الرُّهْبَانِ وَ خَرَجْتُمْ إِلَى اللَّهِ مِنَ الْأَمْوَالِ وَ الْأَوْلَادِ الْتِمَاسَ الْقُرْبَةِ إِلَيْهِ فِي ارْتِفَاعِ دَرَجَةٍ عِنْدَهُ أَوْ غُفْرَانِ سَيِّئَةٍ أَحْصَتْهَا كَتَبَتُهُ وَ حَفِظَتْهَا رُسُلُهُ لَكَانَ قَلِيلًا فِيمَا أَرْجُو لَكُمْ مِنْ ثَوَابِهِ وَ أَتَخَوَّفُ عَلَيْكُمْ مِنْ أَلِيمِ عِقَابِهِ وَ بِاللَّهِ لَوِ انْمَاثَتْ قُلُوبُكُمُ انْمِيَاثاً وَ سَالَتْ عُيُونُكُمْ مِنْ رَغْبَةٍ إِلَيْهِ وَ رَهْبَةٍ مِنْهُ دَماً ثُمَّ عُمِّرْتُمْ فِي الدُّنْيَا مَا كَانَتِ الدُّنْيَا بَاقِيَةً مَا جَزَتْ أَعْمَالُكُمْ وَ لَوْ لَمْ تُبْقُوا شَيْئاً مِنْ جُهْدِكُمْ لِنِعَمِهِ الْعِظَامِ عَلَيْكُمْ وَ هُدَاهُ إِيَّاكُمْ إِلَى الْإِيمَانِ مَا كُنْتُمْ لِتَسْتَحِقُّوا أَبَدَ الدَّهْرِ مَا الدَّهْرُ قَائِمٌ بِأَعْمَالِكُمْ جَنَّتَهُ وَ لَا رَحْمَتَهُ وَ لَكِنْ بِرَحْمَتِهِ تُرْحَمُونَ وَ بِهُدَاهُ تَهْتَدُونَ وَ بِهِمَا إِلَى جَنَّتِهِ تَصِيرُون... @yekaye

. 1⃣ «اتَّقُوا ما بَینَ أَیدیكُمْ وَ ما خَلْفَكُمْ ...» مقصود از «آنچه پیش روی شماست» و «آنچه پشت سرتان است» که انسان باید خود را از آن دو حفظ کند، به ترتیب چیست؟ 🍃الف. گناهان که در پیش رویشان است؛ و عقوبت آخروی که در پشت سر منتظرشان است 🔖(حدیث1؛ المیزان، ج17، ص93) 🍃ب. آنچه پیش روی آنهاست امر آخرت است که باید برایش تلاش کنند؛ و آنچه پشت سر می‌گذارند دنیاست که نباید بدان مغرور شوند. 📚(مجمع البيان، ج8، ص667) 🍃ج. آن گناهانی که در پیش رو دارید و آن گناهانی که قبلا انجام داده‌اید؛ یعنی خود را از عذاب خدا درباره گناهان آینده با اجتناب از آن گناهان،و از عذاب خدا به خاطر گناهان گذشته با توبه از آنان حفظ کنید. 📚 (مجاهد، به نقل مجمع البيان، ج8، ص667) 🍃د. آن چه پیش روی شماست از عذاب آخرت، و آنچه از عذاب بر امتهای پیشین نازل شد 📚(قتاده، به نقل مجمع البيان، ج8، ص667) 🍃ه. آن چه پیش روی شماست از عذاب‌های دنیوی مانند غرق شدن و ... به قرینه آیه 43 (وَ إِنْ نَشَأْ نُغْرِقْهُمْ) و آنچه پشت سر شماست، مرگی است که در کمین شماست و راه فراری از آن ندارید به قرینه عبارت «الی حین» در آیه قبل. 📚(مفاتیح الغیب، (فخر رازی)، ج26، ص287) 🍃و. آن چه پیش روی شماست نبوت پیامبر اسلام ص است که تکذیب کردید؛ و آنچه در ورای شماست آخرت است که آن را هم تکذیب کردید. 📚 (مفاتیح الغیب، (فخر رازی)، ج26، ص287) 🍃ز. از آنچه پيش شماست از آخرت، و آنچه پس از شما از مال و مكنت به سبب آن معصيت‌ها باقی می‌ماند. 📚 (تفسیر نسفی، ج2، ص833) 🍃ح. ... @yekaye

. 2⃣ «اتَّقُوا ما بَینَ أَیدیكُمْ وَ ما خَلْفَكُمْ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ» خود را نگه داشتن در قبال آنچه در پیش و پس انسان است، امید به اینکه انسان مشمول رحمت خدا شود را زیاد می‌کند. @yekaye