🔹شُغُلٍ ▪️ماده «شغل» در مورد هر چیزی به کار می‌رود که بر انسان عارض شود و انسان را به خود مشغول کند 📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص457) ▫️ و نقطه مقابل «فراغت» و «توجه داشتن به چیزی» است 📚(معجم المقاييس اللغة، ج3، ص195) ▪️شاید کلمه «سرگرمی» در زبان فارسی – به معنای چیزی که انسان را به خود مشغول می‌کند و از توجه به امور دیگر باز می‌دارد- معادل مناسبی برای این ماده باشد. 🔸توجه شود که کلمات «شُغُل» و «شُغْل» و «شَغْل» و «شَغَل» همگی به یک معنا و مفرد هستند و جمع آن «أَشْغَال» و «شُغُول» می‌باشد. 📚 (لسان العرب، ج11، ص355) این ماده تنها دوبار در قرآن کریم به کار رفته است؛ یکی در همین آیه و دیگری در آیه11 سوره فتح: «شَغَلَتْنا أَمْوالُنا وَ أَهْلُونا» 📖 این کلمه ▪️در قراءات سبع به صورت ▫️«شُغُل» (قرائت اهل کوفه و شام) و ▫️«شُغْل» (قرائت اهل مکه و مدینه و بصره) قرائت شده و ▪️در قرائات غیرمشهور به صورت ▫️«شَغَل» (قرائت مجاهد و ابوسمال، و ابن‌هبیره به روایت ابن‌خالویه) و ▫️«شَغْل» (یزید نحوی، و ابن‌هبیره به روایت ابوالفضل رازی) نیزقرائت شده است. 📚مجمع البيان، ج8، ص668 ؛ البحر المحيط، ج9، ص75 @Yekaye

🔹فاكِهُونَ ▪️ماده «فکه» در اصل بر طیب خاطر و دلپسندی 📚(معجم المقاييس اللغة، ج4، ص446) و یا خوش طبع بودن 📚(التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج9، ص131) دلالت می‌کند. ▪️«فاکهه» (لَهُمْ فيها فاكِهَةٌ؛ یس/57) – که جمع آن «فواکه» است (لَكُمْ فيها فَواكِهُ كَثيرَةٌ؛ مومنون/19) - به میوه گویند 📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص644) از آن جهت که انسان از آن احساس طیب خاطر می‌کند و یا اینکه چون طبیعتش دلپسند است 📚(معجم المقاييس اللغة، ج4، ص446؛ التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج9، ص131) ▪️«مُفاكَهة» و «ْفُكَاهَة» به معنای مزاح کردن و هر سخنی است که بر انسان شیرین و دلپسند باشد (معجم المقاييس اللغة، ج4، ص446) ویا هر سخنی که بین افرادی که با هم انس دارند رد و بدل می‌شود. 📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص644) ▪️درباره «تفکّه» (فَظَلْتُمْ تَفَكَّهُونَ؛ واقعه/65) و نیز «فاکه» (فاكِهِينَ بِما آتاهُمْ رَبُّهُمْ؛ طور/18) هم به معنای «برخورد مزاح‌آلود با همدیگر» دانسته‌اند و هم به معنای «تناول کردن میوه». 📚 (مفردات ألفاظ القرآن، ص644) ماده «فکه» و مشتقات آن جمعا 19 بار در قرآن کریم به کار رفته است. 📖 اختلاف قرائت ▪️در اغلب قرائات این کلمه به صورت «فاكِهُونَ» قرائت شده است ▫️در قرائت ابوجعفر (از قراء عشره) و برخی قراءات غیرمشهور به صورت «فَكِهونَ» قرائت شده ▫️در قرائات غیرمشهور به صورت «فَكِهِينَ» و «فَكُهونَ» هم قرائت شده است. تفاوتشان در این است که اگر «فاکهون» باشد، منسوب است به «فاکهه» (میوه) (یعنی اصحاب فاکهه‌اند، در میان میوه‌ها خوش‌اند) چنانکه به خرمافروش «تامر» و به ماست‌فروش «لابن» می‌گویند؛ اگر «فَكِهونَ» گرفته شده از «فکاهه» (در فارسی: فکاهی) و مزاح است شبیه «فَرِحون»؛ یعنی مشغول شوخی و خوش و بش کردن می‌باشند و «فَكُهونَ» نیز به همین معنا نزدیک است. اگر «فَكِهِينَ» باشد منصوب و حال است؛ یعنی آنان در سرگرمی‌اند، در حالی که در حال شوخی‌اند. 📚مجمع البيان، ج8، ص668-669 ؛ البحر المحيط، ج9، ص75 @Yekaye

☀️1) از امام صادق ع در توضیح مشغولیت و سرگرمی‌ای که در این آیه آمده روایت شده است: به برداشتن بکارت نوعروسان خویش سرگرم‌اند. 📚مجمع البيان في تفسير القرآن، ج8، ص670 عن الصادق (ع): شغلوا بافتضاض العذارى. @Yekaye

☀️2) از امام باقر ع روایت شده است: سرگرمی مومن در سه چیز است: لذت بردن از همسر، شوخی کردن با برادران [دینی] و نماز شب. 📚الخصال، ج1، ص161 حَدَّثَنَا أَبِي رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنِي حَمَّادُ بْنُ يَعْلَى بْنِ حَمَّادٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى الْجُهَنِيِّ عَنْ حَرِيزِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ زُرَارَةَ بْنِ أَعْيَنَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: لَهْوُ الْمُؤْمِنِ فِي ثَلَاثَةِ أَشْيَاءَ التَّمَتُّعِ بِالنِّسَاءِ وَ مُفَاكَهَةِ الْإِخْوَانِ وَ الصَّلَاةِ بِاللَّيْلِ. @Yekaye

☀️3) ابن ابی‌قره می‌گوید: امام صادق ع فرمود: هیچ مومنی نیست مگر اینکه در او «دُعابه» [شوخ‌طبعی] هست. گفتم: دعابه چیست؟ فرمود: مزاح. 📚الكافي، ج2، ص663 عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ شَرِيفِ بْنِ سَابِقٍ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ أَبِي قُرَّةَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: مَا مِنْ مُؤْمِنٍ إِلَّا وَ فِيهِ دُعَابَةٌ قُلْتُ وَ مَا الدُّعَابَةُ قَالَ الْمِزَاحُ. @Yekaye

. 1⃣ «إِنَّ أَصْحابَ الْجَنَّةِ الْیوْمَ فی شُغُلٍ فاكِهُونَ» تا آیه قبل بحث از کافران بود و هول و هراسی که از ورود در عرصه قیامت بدانان دست داده بود. از این آیه به سراغ مومنان می‌رود که درگیر این اضطرابها نیستند؛ و این فارغ‌البالی مومنان را با تعابیر مختلف مورد تاکید قرار داد. 🌷الف. کل این مطلب را با آوردن حرف «إنّ» و استفاده از جمله اسمیه مورد تاکید قرار داد، 🌷ب. کلمه «الیوم» (= همان روز) را هم افزود؛ یعنی همان روز قیامتی که کافران آن چنان در هول و هراس‌اند بهشتیان کاملا سرگرم لذت‌های خویش و فارغ‌البال از آن دغدغه‌هایند! 🌷ج. کلمه «شغل» را با تنوین و به صورت نکره آورد، یعنی «سرگرمی‌ای»، که این ابهام در سرگرمی‌ِ آنان نشان‌دهنده عظمت بهجت و لذتی است که بدانان دست داده و هشداری است به اینکه این سرگرمی فراتر از درک عمومی انسانها در این دنیاست. 📚(كنز الدقائق، ج11، ص86) 🌷د. از تعبیر «فاکهون» که به معنای «بسر بردن در وضعیت مزاح و شوخی» است، استفاده کرد؛ یعنی بقدری نسبت به وضعیت بحرانی قیامت بی‌دغدغه‌اند که مشغول شوخی و مزاح می‌باشند. @Yekaye

. 2⃣ «إِنَّ أَصْحابَ الْجَنَّةِ الْيَوْمَ فِي شُغُلٍ» منظور از «شغل» چیست؟ 🍃الف. نعمتها و سروری است که آنان را دربرگرفته است در قبال وضعیت عذابی که جهنمیان بدان گرفتارند، به طوری که اصلا به یاد آنان نمی‌افتند و اهتمامی بدانان ندارند. 📚(حسن و کلبی، به نقل از مجمع‌البیان، ج8، ص670) 🍃ب. مشغول لذت بردن از همسران بهشتی خویش‌اند. 🔖(حدیث1 https://eitaa.com/yekaye/2270 ؛ و نیز: ابن‌عباس و ابن‌مسعود، به نقل از مجمع‌البیان، ج8، ص670) یعنی لذتی که از کاملا بی‌دغدغه بودن آنان حکایت دارد. 🍃ج. با توجه به اعضای هفت‌گانه بدن، هفت گونه پاداش مشغولند (یعنی تمام حواس آنان درگیر نعمتهای بهشتی است) : 🔸پاداش پایشان: «ادْخُلُوها بِسَلامٍ آمِنِينَ: به سلامت و ایمن وارد [بهشت] شوید» (حجر/46) 🔸پاداش دستشان: «يَتَنازَعُونَ فِيها كَأْساً لا لَغْوٌ فِيها وَ لا تَأْثيم: جام‌ها را از دست هم می‌ربایند بدون اینکه لغوی در کار باشد» (طور/23) 🔸پاداش اندام جنسی: «حُورٌ عِينٌ: حوریان سیه چشم» (واقعه/22) 🔸پاداش شکم: «كُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنِيئاً: بخورید و بیاشامید که بر شما گوارا باد» (طور/19) 🔸پاداش زبان: «آخِرُ دَعْواهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمين: آخرین دعا و درخواستشان این است که حمد خدایی راست که پروردگار جهانهاست» (یونس/10) 🔸پاداش گوش: «لا يَسْمَعُونَ فِيها لَغْواً وَ لا تَأْثيما» نه سخن لغوی می‌شنوند و نه گناهی» (واقعه/25) 🔸پاداش چشم «وَ تَلَذُّ الْأَعْيُنُ: و آنچه چشم‌ها از آن لذت ببرد» (زخرف/71) 📚 (به نقل از مجمع‌البیان، ج8، ص671) 🍃د. آن مشغولیت، زیارت همدیگر است 📚(ابن‌کیسان، به نقل از البحر المحیط، ج9، ص75) 🍃ه. در بهشت، [کسی] بيكار نيست. («شغل» كه با تنوين و به اصطلاح نكره آمده به معناى مشغلهاى است كه كنه و عمق آن ناشناخته و وصفناپذير است.) 📚(تفسير نور، ج9، ص550) 🍃و. ... @Yekaye

. 3⃣ «إِنَّ أَصْحابَ الْجَنَّةِ الْیوْمَ فی شُغُلٍ فاكِهُونَ» مقصود از «فاكِهُونَ» چیست؟ 🍃الف. خوشحال و شاد بودن 📚(ابن‌عباس، به نقل از مجمع‌البیان، ج8، ص671) 🍃ب. در نعمتها غوطه‌ور بودن و تعجب همراه با خوشحالی از این وضعیتی که دارند 📚(به نقل از مجمع‌البیان، ج8، ص671) 🍃ج. از «فکاهه» است به معنای در حال شوخی و مزاح بودن با همدیگر 📚(ابومسلم، به نقل از مجمع‌البیان، ج8، ص671) 🍃د. منسوب به «فاکهه» است یعنی در حال پذیرایی شدن با میوه‌های مختلف‌اند 📚(به نقل از مجمع‌البیان، ج8، ص671) 🍃ه. در بهشت، غم و اندوه نيست؛ آنجا زندگى بدون مرگ، سلامتى بى مرض، جوانى بى پيرى، عزّت بىذلّت، نعمت بى محنت، بقا بىفنا، خشنودى بى خشم و انس بى وحشت است. 📚(تفسير نور، ج9، ص550) 🍃و. ... @Yekaye

804 ) 🌺 هُمْ وَ أَزْواجُهُمْ فی ظِلالٍ عَلَی الْأَرائِكِ مُتَّكِؤُنَ 🌺 💐 ترجمه آنان و همسرانشان در سایه‌هایی بر اریکه‌ها [= تخت‌های مجلل] تکیه زنندگان‌اند. سوره یس (36) آیه 56 1397/5/2 10 ذی‌القعده 1439 @Yekaye