☀️3) از امام باقر ع درباره این سخن خداوند عز وجل که «و آنان از شما میثاق شدیدی گرفته‌اند» سوال شد. فرمودند: «میثاق» همان کلمه‌ای است که عقد نکاح بر اساس آن انجام شد؛ و «غلیظ» همان آبی از مرد است که به همسرش می‌رساند. 📚الكافي، ج‏5، ص561 ؛ تفسير العياشي، ج‏1، ص229 مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ أَبِي أَيُّوبَ عَنْ بُرَيْدٍ الْعِجْلِيِ ‏ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «وَ أَخَذْنَ مِنْكُمْ مِيثاقاً غَلِيظاً»؟ قَالَ الْمِيثَاقُ هِيَ الْكَلِمَةُ الَّتِي عُقِدَ بِهَا النِّكَاحُ وَ أَمَّا قَوْلُهُ «غَلِيظاً» فَهُوَ مَاءُ الرَّجُلِ يُفْضِيهِ إِلَى امْرَأَتِهِ. @yekaye

☀️4) از رسول الله ص روایت شده است که فرمودند: زنان را به عنوان امانت خداوند گرفتید و به کلمات الله رابطه جنسی با آنان را بر خود حلال کردید؛ اما امانت همان است که خداوند از آدم گرفت هنگامی که حوا را به همسری او درآورد؛ و اما کلمات همان کلماتی است که خداوند عز و جل بر آدم شرط کرد که او را بپرستد و شریکی برای او قرار ندهد و زنا نکند و غیر از او ولیّ‌ای برنگزیند. 📚معاني الأخبار، ص212 أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ دَاوُدَ يَرْفَعُ الْحَدِيثَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أَخَذْتُمُوهُنَّ بِأَمَانَةِ اللَّهِ وَ اسْتَحْلَلْتُمْ فُرُوجَهُنَّ بِكَلِمَاتِ اللَّهِ فَأَمَّا الْأَمَانَةُ فَهِيَ الَّتِي أَخَذَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى آدَمَ حِينَ زَوَّجَهُ حَوَّاءَ وَ أَمَّا الْكَلِمَاتُ فَهِيَ الْكَلِمَاتُ الَّتِي شَرَطَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهَا عَلَى آدَمَ أَنْ يَعْبُدَهُ وَ لَا يُشْرِكَ بِهِ شَيْئاً وَ لَا يَزْنِيَ وَ لَا يَتَّخِذَ مِنْ دُونِهِ وَلِيّاً. @yekaye

☀️5) پیامبر اکرم در آخرین حجی که بجا آورد در عرفات خطبه‌ای خواندند و در فرازی از آن فرمودند: ای مردم! همانا زنانتان بر شما حقی دارند و شما را هم بر آنان حقی است؛ حق شما بر آنان این است که کسی را بر بستر [متعلق به] شما وارد نکنند و کسی را دوست ندارید بدون اجازه‌تان در منزلتان وارد نسازند و اینکه فحشائی مرتکب نشوند، که اگر چنین کردند خداوند اجازه داده که بر آنان سخت بگیرید (نساء/19) و آنان را در بسترها ترک گویید و تنبیه‌شان کنید (نساء/34) تنبیهی که به حد آزار نرسد، پس اگر خودداری کردند و شما را اطعات نمودند، روزی آنان و پوشاک آنان در حد عرف برعهده شماست (بقره/233)، که همانا شما آنان را به عنوان امانت خداوند گرفته‌اید و رابطه جنسی با آنان را بر اساس کتاب الله حلال کرده‌اید؛ پس تقوای الهی را در خصصو زنان رعایت کنید و با آنان نیکی بورزید... 📚تحف العقول، ص33 خطبته ص في حجة الوداع‏ ... أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ لِنِسَائِكُمْ عَلَيْكُمْ حَقّاً وَ لَكُمْ عَلَيْهِنَّ حَقّاً حَقُّكُمْ عَلَيْهِنَّ أَنْ لَا يُوطِئْنَ أَحَداً فُرُشَكُمْ وَ لَا يُدْخِلْنَ أَحَداً تَكْرَهُونَهُ بُيُوتَكُمْ إِلَّا بِإِذْنِكُمْ وَ أَلَّا يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ فَإِنْ فَعَلْنَ فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ أَذِنَ لَكُمْ أَنْ تَعْضُلُوهُنَّ وَ تَهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَ تَضْرِبُوهُنَّ ضَرْباً غَيْرَ مُبَرِّحٍ فَإِذَا انْتَهَيْنَ وَ أَطَعْنَكُمْ فَعَلَيْكُمْ رِزْقُهُنَّ وَ كِسْوَتُهُنَ‏ بِالْمَعْرُوفِ أَخَذْتُمُوهُنَّ بِأَمَانَةِ اللَّهِ وَ اسْتَحْلَلْتُمْ فُرُوجَهُنَّ بِكِتَابِ اللَّهِ فَاتَّقُوا اللَّهَ فِي النِّسَاءِ وَ اسْتَوْصُوا بِهِنَّ خَيْرا ... ✳️این مضمون با اسناد متعدد، و البته با تفاوتی مختصر در عبارات، در کتب مختلف شیعه (مثلا: الخصال، ج‏2، ص487 ) و اهل سنت (مثلا: صحیح مسلم ج4، ص36؛ ویا شرح نهج البلاغة لابن أبي الحديد، ج‏1، ص127 ) آمده است و در بحار الأنوار (ج‏21، ص405) این سخنان را به نقل از برخی از منابع اهل سنت، به نقل از امام باقر ع از جابربن عبدالله انصاری از پیامبر ص روایت کرده است. @yekaye

. 1️⃣ «وَ كَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُكُمْ إِلى‏ بَعْضٍ وَ أَخَذْنَ مِنْكُمْ ميثاقاً غَليظاً» بعد از اینکه در آیه قبل هشدار داد که اگر خواستید همسرتان را رها کنید و با شخص دیگری ازدواج کنید، مبادا به بهتان و بهانه‌های مختلف اموال و مهریه‌ای که به او داده‌اید بازپس گیرید؛ 🤔اکنون اظهار تعجب می‌کند از کسانی که چنین کاری را مرتکب می‌شوند و دو مطلب را برمی‌شمرد که هریک برای اینکه چنان کاری ناروا شمرده شود کافی است: 🔹یکی اینکه شما با هم همبستر بوده‌اید و چنان به هم نزدیک شده‌اید که گویی یک نفر هستید؛ و این خیلی عجیب است که کسی به خودش یا قسمتی از وی به قسمت دیگری از خودش ظلم کند؛ (الميزان، ج‏4، ص258) 🔹و دوم اینکه آن زنان عهد و میثاق محکمی از شما گرفته بودند؛ علی‌رغم چنان عهد و میثاقی، چنین اقدامی با آنان رواست؟! @yekaye

. 2️⃣ «... فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئاً أَ تَأْخُذُونَهُ بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبيناً؛ وَ كَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُكُمْ إِلى‏ بَعْضٍ وَ أَخَذْنَ مِنْكُمْ ميثاقاً غَليظاً» برای اینکه مردان را از چنین اجحافی در حق زنان بازدارد، در آیه قبل دو علت و در این آیه به دو علت دیگر اشاره کرد. ▪️در آیه قبل هشدار داد که 🔹اولا این کار بهتان است که یک گناه کبیره است؛ 🔹ثانیا «إثم مبین» یعنی گناهی کاملا آشکار است که حتما عقوبت در پی خواهد داشت؛ ▪️و در این آیه به دو علت دیگر اشاره می‌کند: 🔹یکی اینکه این اندازه نزدیکی که یک نوع الفتی در پی دارد، با آنچنان نامردی‌ای ناسازگار است؛ و 🔹دوم اینکه این کار مصداق بارز عهدشکنی است. 📚(مفاتيح الغيب، (فخر رازی) ج‏10، ص15) @yekaye

. 3️⃣ «وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُكُمْ إِلى‏ بَعْضٍ» در بيان امور مربوط به زناشويى، ادب را مراعات كنيم. (تفسير نور، ج‏2، ص40) 📖توضیح تفسیری در نکات ادبی اشاره شد که کلمه «أفضی» ‌از «فضا» (به معنای مکان وسیع) گرفته شده و تعبیر «أفضی بعضکم إلی بعض» به معنای رسیدن کسی به شخص دیگر است؛ 🤔درباره اینکه در این آیه تعبیر «أفضی بعضکم إلی بعض» ‌کنایه از چیست، مفسران گفته‌اند: 🍃الف. کنایه از «جماع» است (ابن‌عباس، مجاهد، سدی، به نقل از مجمع البيان، ج‏3، ص42) 🍃ب. کنایه از صرف خلوت کردن به نحو خاص با همدیگر است ولو به جماع منجر نشود. (به نقل از مجمع البيان، ج‏3، ص42) 🍃ج. ... @yekaye

. 4️⃣ «وَ كَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُكُمْ إِلى‏ بَعْضٍ» در نهى از منكر بايد از عواطف انسانى هم بهره گرفت. 🤔 شما كه مدّتها با همسر خود روابط كامل داشته و كامياب شده‏ايد چرا اكنون مهريه او را به ناحقّ پس مى‏گيريد❗️ 📚(تفسير نور، ج‏2، ص40) @yekaye

. 5️⃣ ‌«وَ كَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُكُمْ إِلى‏ بَعْضٍ» هنگام ناراحتى‏هاى زندگى، به ياد لذّت‏هاى قبل باشيم. (تفسير نور، ج‏2، ص40) @yekaye

. 6️⃣ «وَ كَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُكُمْ إِلى‏ بَعْضٍ» چرا تعبیر کرد «أفضی بعضکم إلی بعض» و نفرمود «أفضیتم الیهن» ویا نفرمود «أفضی الرجال إلی النساء»؟ 🍃الف. شاید در مقابل نگرش کالایی به زن، می‌خواهد بر روابط عاطفی طرفینی تاکید کند: 💠مبارزه اسلام با نگاه کالایی به زن در واقع، اگر تعبیر به صورتی شبیه «أفضیتم الیهن» ویا «أفضی الرجال إلی النساء» می‌آمد چنین القا می‌شد که چون شما بودید که استفاده‌ای از زنان کرده‌اید، پس حق ندارید پولی که بابت این استفاده داده‌اید را پس بگیرید؛ اما با تعبیر «بعضکم إلی بعض» مساله را طرفینی کرد، یعنی هم شما خود را به آنان رساندید و هم آنان خود را به شما رساندند؛ یعنی إفضاء را مساله‌ای طرفینی معرفی کرد؛ و در واقع‌می‌گوید وقتی که شما می‌خواهید به کسی ظلم کنید که این اندازه با هم درگیر روابط متقابل شده‌اید؟! ✅ تبصره: این تعبیر شاید از بهترین شواهدی است که نشان می‌دهد این سخن که ادبیات قرآن #ادبیات_مردسالارانه است، تهمتی بیش نیست. در جایی که افراد به طور طبیعی عبارات را به گونه #مردسالارانه به کار می‌برند، اسلام از تعبیر طرفینی استفاده می‌کند. 🍃ب. ... @yekaye

. 7️⃣ «وَ كَيْفَ تَأْخُذُونَهُ وَ قَدْ أَفْضى‏ بَعْضُكُمْ إِلى‏ بَعْضٍ» واضح است که عبارت «چگونه آن را بازستانید در حالی که ...» از یک تعجب حکایت دارد. وجه این تعجب چیست؟ 🍃الف. شما با هم همبستر بوده‌اید و چنان به هم نزدیک شده‌اید که گویی یک نفر هستید؛ و این خیلی عجیب است که کسی به خودش یا قسمتی از وی به قسمت دیگری از خودش ظلم کند. (الميزان، ج‏4، ص258) 🍃ب. او خودش را برای لذت و بهره‌وری شما در اختیارتان قرار داده و یا این کار الفت و مودتی بین شما برقرار شده، چگونه سزاوار است که با کسی که این اندازه به هم الفت گرفته‌اید چنان رفتار کاسب‌کارانه ظالمانه‌ای در پیش گیرید؟! (اقتباس از مفاتيح الغيب، ج‏10، ص16) 🍃ج. ... @yekaye

. 8️⃣ «أَخَذْنَ مِنْكُمْ ميثاقاً غَليظاً» مقصود از میثاق غلظی که زنان از شوهرشان گرفته‌اند چیست؟ 🍃الف. همان عهدی است که هنگام عقد از مرد گرفته می‌شود که رفتارش با زن بر اساس «نگه داشتن بر اساس عرف ویا رها کردن با نیکی» (بقره/229) باشد (حدیث2) و واضح است که اگر او را مجبور به پس دادن مهریه‌اش کند به «رها کردن به نیکی» عمل نکرده است. (مفاتيح الغيب، ج‏10، ص16) 🍃ب. خود خطبه عقد است که با آن روابط جنسی بین زن و مرد مجاز می‌شود (حدیث 1 و 3 و 4) 🍃ج. این جمله عطف تفسیری جمله قبل است، یعنی همین که بین شما نزدیکی آنچنانی برقرار شد، این یعنی میثاق بسیار شدیدی بین شما بسته شد. (به نقل از مفاتيح الغيب، ج‏10، ص16؛ و بعید نیست حدیث2 موید این برداشت باشد) 🍃د. وابستگی‌ای که با عقد ازدواج بین زن و مرد ایجاد می‌شود که از لوازم آن مهریه‌ای است که تعیین می‌گردد و مرد خود را متعهد به ادای آن معرفی می‌کند. (الميزان، ج‏4، ص258) در واقع، گفته‌اند «مصاحبت بیست روز، انسان را شبیه خویشاوند می‌کند؛ چه رسد به پیوند زوجیت که ارتباطی بسیار شدیدتر بین طرفین ایجاد می‌کند. (به نقل از مفاتيح الغيب، ج‏10، ص16) 🍃ه. ... @yekaye