☀️1) الف. از رسول الله روایت شده است:
همانا بهشت محفوف و پوشیده در سختیهاست؛ و جهنم محفوف و پوشیده در شهوات.
📚روضة الواعظين و بصيرة المتعظين، ج2، ص421
☀️قالَ رَسُولُ اللَّهِ ص
حُفَّتِ الْجَنَّةُ بِالْمَكَارِهِ وَ حُفَّتِ النَّارُ بِالشَّهَوَاتِ.
☀️ب. خطبهای از امیرالمومنین ع روایت شده که ظاهرا از اولین خطبههای ایشان است بعد از بیعت مردم با ایشان بعد از قتل عثمان. ایشان فرمودند:
از بيان خدا سود بريد و از موعظتهاى او پند گيريد، و اندرز وى را بپذيريد. همانا خدا آشكارا براى شما جاى عذر نگذاشت، و بر شما حجّت گرفت، و آن را كه خوش مىدارد يا ناخوش مىشمارد برايتان بيان داشت كه پى آن رويد، و از اين دور شويد. پس همانا رسول الله ص میفرمود: «همانا بهشت محفوف و پوشیده در سختیهاست؛ و جهنم محفوف و پوشیده در شهوات.»
بدانيد كه چيزى از طاعت خدا نيست جز كه با كراهت انجام گيرد، و چيزى از معصيت خدا نيست جز كه با ميل و شهوت. پس خدا بيامرزد كسى را كه شهوت را مغلوب كند، و هواى نفس را سركوب، كه نفس را به دشوارى توان از شهوت كندن، كه پيوسته خواهان نافرمانى است و هوس راندن، و بندگان خدا! بدانيد كه مرد با ايمان شب را به روز و روز را به شب نمىرساند جز كه نفس خود را نزد خويش متّهم مىداند، پيوسته با آن عتاب دارد، و گناهكارش مىشمارد.
پس در دنيا چون كسانى باشيد كه پيش از شما به سر بردند، و چون آنان كه پيش روىتان مردند. چون مسافر، خيمه خويش را از جا در آوردند، ويرانش كردند، و راه را در سپردند
📚نهجالبلاغه، خطبه 176 (اقتباس از ترجمه شهیدی، ص182)
☀️انْتَفِعُوا بِبَيَانِ اللَّهِ وَ اتَّعِظُوا بِمَوَاعِظِ اللَّهِ وَ اقْبَلُوا نَصِيحَةَ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ قَدْ أَعْذَرَ إِلَيْكُمْ بِالْجَلِيَّةِ وَ [أَخَذَ] اتَّخَذَ عَلَيْكُمُ الْحُجَّةَ وَ بَيَّنَ لَكُمْ مَحَابَّهُ مِنَ الْأَعْمَالِ وَ مَكَارِهَهُ مِنْهَا لِتَتَّبِعُوا هَذِهِ وَ تَجْتَنِبُوا هَذِهِ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص كَانَ يَقُولُ «إِنَّ الْجَنَّةَ حُفَّتْ بِالْمَكَارِهِ وَ إِنَّ النَّارَ حُفَّتْ بِالشَّهَوَاتِ» وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ مَا مِنْ طَاعَةِ اللَّهِ شَيْءٌ إِلَّا يَأْتِي فِي كُرْهٍ وَ مَا مِنْ مَعْصِيَةِ اللَّهِ شَيْءٌ إِلَّا يَأْتِي فِي شَهْوَةٍ فَرَحِمَ اللَّهُ امْرَأً نَزَعَ عَنْ شَهْوَتِهِ وَ قَمَعَ هَوَى نَفْسِهِ فَإِنَّ هَذِهِ النَّفْسَ أَبْعَدُ شَيْءٍ مَنْزِعاً وَ إِنَّهَا لَا تَزَالُ تَنْزِعُ إِلَى مَعْصِيَةٍ فِي هَوًى وَ اعْلَمُوا عِبَادَ اللَّهِ أَنَّ الْمُؤْمِنَ [لَا يُمْسِي وَ لَا يُصْبِحُ] لَا يُصْبِحُ وَ لَا يُمْسِي إِلَّا وَ نَفْسُهُ ظَنُونٌ عِنْدَهُ فَلَا يَزَالُ زَارِياً عَلَيْهَا وَ مُسْتَزِيداً لَهَا فَكُونُوا كَالسَّابِقِينَ قَبْلَكُمْ وَ الْمَاضِينَ أَمَامَكُمْ قَوَّضُوا مِنَ الدُّنْيَا تَقْوِيضَ الرَّاحِلِ وَ طَوَوْهَا طَيَّ الْمَنَازِلِ.
@yekaye
☀️2) در حدیث قدسی آمده است که خداوند به حضرت داوود ع فرمود:
من بر دل هر عالم شهوتدوستی حرام کردم که او را امام متقین قرار دهم.
📚روضة الواعظين و بصيرة المتعظين، ج2، ص421؛
📚مشكاة الأنوار في غرر الأخبار، ص85
قَالَ اللَّهُ تَعَالَى لِدَاوُدَ ع
☀️حَرَامٌ عَلَى كُلِّ قَلْبِ عَالِمٍ مُحِبٍّ لِلشَّهَوَاتِ أَنْ أَجْعَلَهُ إِمَاماً لِلْمُتَّقِينَ.
@yekaye
☀️3) از امام جواد ع روایت شده است:
کسی که بر شهوات سوار میشود، لغزشهایش از او کناره نگیرند.
📚نزهة الناظر و تنبيه الخاطر، ص135؛
📚أعلام الدين في صفات المؤمنين، ص309
قَالَ الإمام الجواد أبي جعفر محمد بن على الرضا عليهما السّلام:
رَاكِبُ الشَّهَوَاتِ لَا تُسْتَقَالُ عَثْرَتُه.
@yekaye
☀️4) حضرت امیر ع در روایتی طولانی به ریشهها و شاخههای کفر اشاره کردهاند که متن کامل آن در جلسه 707 (حدیث4 http://yekaye.ir/al-fater-35-7/) گذشت. در فرازی از آن آمده است:
▪️کفر بر چهار بنیان بنا شده است: فسق و غلوّ و شک و شبهه؛ ...
▪️شبهه نیز چهار شاخه دارد: با زیورها به شگفتی درآمدن [مسحور زیورها شدن] ، و تسویل نفس [اینکه نفس انسان امور زشت را زیبا جلوه دهد] ، و وضعیت کج و معوج را مبنای خود قرار دادن، و حق را لباس باطل پوشاندن؛ و مطلب بدین قرار است که:
▫️ زینت و زیور، شخص را از بینه [دلیل روشن] بازمیدارد؛
▫️و تسویل نفس، انسان را به شهوترانی میکشاند؛
▫️و وضعیت کج و معوج، تدریجا صاحب خود را به انحراف و فاصله گرفتنی عظیم از مسیر میکشاند؛
▫️و پوشاندن هم ظلمتهایی است برخی روی برخی دیگر؛
📚الكافي، ج2، ص393
عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُمَرَ الْيَمَانِيِّ عَنْ عُمَرَ بْنِ أُذَيْنَةَ عَنْ أَبَانِ بْنِ أَبِي عَيَّاشٍ عَنْ سُلَيْمِ بْنِ قَيْسٍ الْهِلَالِيِّ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ص قَالَ:
بُنِيَ الْكُفْرُ عَلَى أَرْبَعِ دَعَائِمَ الْفِسْقِ وَ الْغُلُوِّ وَ الشَّكِّ وَ الشُّبْهَة ...
وَ الشُّبْهَةُ عَلَى أَرْبَعِ شُعَبٍ:
إِعْجَابٍ بِالزِّينَةِ وَ تَسْوِيلِ النَّفْسِ وَ تَأَوُّلِ الْعِوَجِ وَ لَبْسِ الْحَقِّ بِالْبَاطِلِ
وَ ذَلِكَ
بِأَنَّ الزِّينَةَ تَصْدِفُ عَنِ الْبَيِّنَةِ
وَ أَنَّ تَسْوِيلَ النَّفْسِ يُقْحِمُ عَلَى الشَّهْوَةِ
وَ أَنَّ الْعِوَجَ يَمِيلُ بِصَاحِبِهِ مَيْلًا عَظِيماً
وَ أَنَّ اللَّبْسَ ظُلُماتٌ بَعْضُها فَوْقَ بَعْض.
@yekaye
☀️5) الف. از رسول الله ص روایت شده است:
کسی که علمش بر هوای نفسش غلبه کرد، این علم نافع است؛ و کسی که شهوتش را زیر گامهایش گذاشت، کسی است که شیطان از سایه او فرار میکند.
📚روضة الواعظين و بصيرة المتعظين، ج2، ص421؛ مشكاة الأنوار في غرر الأخبار، ص85
قَالَ النَّبِيُّ ص:
مَنْ غَلَبَ عِلْمُهُ هَوَاهُ فَذَاكَ عِلْمٌ نَافِعٌ وَ مَنْ جَعَلَ شَهْوَتَهُ تَحْتَ قَدَمَيْهِ فَرَّ الشَّيْطَانُ مِنْ ظِلِّهِ.
☀️ب. و باز از پیامبر ص روایت شده است که فرمودند:
خوشا به حال کسی که شهوت حاضر را برای وعدهای که هنوز آن را ندیده، ترک میکند (شهوتِ نقد را به وعدهی نسیه رها میکند)
📚الخصال، ج1، ص3
حَدَّثَنَا أَبِي رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مُسْلِمٍ السَّكُونِيِّ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِيٍّ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص:
طُوبَى لِمَنْ تَرَكَ شَهْوَةً حَاضِرَةً لِمَوْعُودٍ لَمْ يَرَه.
@yekaye
یک آیه در روز
954) 📖 وَ اللَّهُ یریدُ أَنْ یتُوبَ عَلَیكُمْ وَ یریدُ الَّذینَ یتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمیلُو
.
1️⃣ «وَ اللَّهُ یریدُ أَنْ یتُوبَ عَلَیكُمْ وَ یریدُ الَّذینَ یتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمیلُوا مَیلاً عَظیماً»
محدوديّتها و قيودى كه در ازدواج مطرح است، رمز لطف خدا به انسان و جامعهى بشرى است. (تفسير نور، ج2، ص273)
در واقع،
📛شهوتی که در وجود انسان قرار داده شده، اقتضای سرکشی دارد:
🔆آنچه خداوند برای ما میخواهد این است که با احکامی که در خصوص محدودیت روابط جنسی قرار داده و با تعیین محرم و نامحرمها و ... ما را توبه دهد و این قوه عظیم درونی انسان را در مسیر اصلیاش قرار دهد؛
🔱اما آنچه کسانی که محور زندگیشان را این شهوات قرار داده و بنای زندگیشان بر سرکشی است، برای ما میخواهند این است که ما را همچون خویش به انحرافی عظیم بکشانند.
@yekaye
یک آیه در روز
954) 📖 وَ اللَّهُ یریدُ أَنْ یتُوبَ عَلَیكُمْ وَ یریدُ الَّذینَ یتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمیلُو
.
2️⃣ «یُریدُ اللَّهُ لِيُبَيِّنَ لَكُمْ وَ یهْدِیَكُمْ سُنَنَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَ یَتُوبَ عَلَیكُمْ وَ اللَّهُ عَلیمٌ حَكیمٌ؛ وَ اللَّهُ یریدُ أَنْ یتُوبَ عَلَیكُمْ وَ یریدُ الَّذینَ یتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمیلُوا مَیلاً عَظیماً»
چرا در این دو آیه، دوبار بر «یتوب علیکم» را آورد؟
🍃الف. از باب تاکید بر اینکه خداوند است که مسیر توبه را بر بنده همواره میکند. (به نقل از مجمع البيان، ج3، ص58)
🍃ب. در آیه اول، بحث ناظر به هدایت کردن و توبه پذیرفتن بود؛ اما در دومی میخواهد بفرماید که اراده خدا به توبه شماست در برابر اراده کسانی که قصد ترویج شهوترانی دارند. (به نقل از مجمع البيان، ج3، ص58)
🍃ج. اگر این فراز در آیه دوم تکرار نمیشود گویی اراده شهوترانان در برابر هر سه مطلب مذکور در آیه قبل (تبیین الهی، هدایت الهی، و توبه الهی) قرار میگرفت؛ در حالی که با این تکرار معلوم شد که اراده آنان در برابر اراده توبه الهی است. (المیزان، ج4، ص281)
🍃د. آوردن توبه دوم برای زدودن ابهام است که نشان دهد خداوند میخواهد شما را توبه دهد نه اینکه خودش میخواهد توبه کند. (به نقل از مجمع البيان، ج3، ص58)
🍃ه. در آیه اول در بیان سنت خوبان از گذشتگان بود که خداوند شما را از مسیر نادرستی که در پیش دارید به سوی آن سنت توبه دهد؛ اما در آیه دوم ناظر به سنت و رویه ناپاکان است که خداوند شما را توبه دهد که مبادا در این رویه قرار گیرید.
🍃و. ...
@yekaye
یک آیه در روز
954) 📖 وَ اللَّهُ یریدُ أَنْ یتُوبَ عَلَیكُمْ وَ یریدُ الَّذینَ یتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمیلُو
.
3️⃣ «یریدُ الَّذینَ یتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمیلُوا مَیلاً عَظیماً»
مقصود از «الذین اتبعوا الشهوات» که قصد دارند انحرافی عظیم در ما واقع شود چه کسانیاند؟
🍃الف. هر اهل باطلی؛ بدین جهت که اهل باطل دنبال دلخواهها و شهوات نفسانی خویشاند. (ابن زید، به نقل از مجمع البيان، ج3، ص57)
🍃ب. مقصود زناکاراناند (مجاهد، به نقل از مجمع البيان، ج3، ص57) و به تعبیر امروزیتر، تمامی جریانات شهوتران مانند همجنسبازان و ... را شامل میشود.
🍃ج. مقصود یهودیان و مسیحیاناند. (سدی، به نقل از مجمع البيان، ج3، ص57)
🍃د. مقصود یهودیاناند بدین جهت که ازدواج با خواهرِ پدری (خواهری که فقط از پدر مشترک باشد) را مجاز میشمرند و میگویند در تورات این حلال است. (به نقل از مجمع البيان، ج3، ص58)
🍃ه. گفته شده مقصود مجوسیان (زرتشتیان) است بدین بیان که آنان ازدواج با خواهر و خواهرزاده و برادرزاده را مجاز میشمردند؛ و وقتی خداوند حرمت اینان را بیان کرد، گفتند وقتی عمه و خاله بر شما حرام است ولی دختر عمه و دختر خاله را مجاز میشمرید؛ پس باید علیرغم حرمت خواهر و برادر، ازدواج با برادرزاده و خواهرزاده را هم حلال بشمارید؛ و این آیه در رد آنان نازل شد. (به نقل از مفاتيح الغيب (فخر رازی)، ج10، ص55)
🍃و. ...
@yekaye
یک آیه در روز
954) 📖 وَ اللَّهُ یریدُ أَنْ یتُوبَ عَلَیكُمْ وَ یریدُ الَّذینَ یتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمیلُو
.
4️⃣ «یریدُ الَّذینَ یتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمیلُوا مَیلاً عَظیماً»
مقصود از «میل عظیم» که شهوترانان میخواهند شما را بدان مبتلا سازند، چیست؟
🍃الف. هتک حدود الهی با رواج زناکاری حتی با محارم و به هم ریختن روابط نَسَبی و سببی. (المیزان، ج4، ص281)
🍃ب. اخلاق جنسى در اسلام، معتدل و دور از افراط و تفريط است، ولى هوسپرستان راه افراطى را براى شما مىخواهند. (تفسير نور، ج2، ص273)
🍃ج. ...
@yekaye
یک آیه در روز
954) 📖 وَ اللَّهُ یریدُ أَنْ یتُوبَ عَلَیكُمْ وَ یریدُ الَّذینَ یتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمیلُو
.
5️⃣ «وَ اللَّهُ یریدُ أَنْ یتُوبَ عَلَیكُمْ وَ یریدُ الَّذینَ یتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمیلُوا مَیلاً عَظیماً»
در انتخاب راه دقّت كنيم.
در آيه دو بار كلمه «يُرِيدُ» به كار رفته است:
🔺يك اراده از خداى عليم حكيم و
🔻يك اراده از هوسبازان بدخواه.
🤔به سراغ كدام ارادهها مىرويم؟! (تفسير نور، ج2، ص273)
@yekaye
یک آیه در روز
954) 📖 وَ اللَّهُ یریدُ أَنْ یتُوبَ عَلَیكُمْ وَ یریدُ الَّذینَ یتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمیلُو
.
6️⃣ «یریدُ الَّذینَ یتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمیلُوا مَیلاً عَظیماً»
شهوترانان مایلند که شما هم مانند آنان اهل انحراف شوید؛
زیرا همان طور که اهل طاعت به اهل طاعت انس میگیرند؛ اهل معصیت هم به اهل معصیت انس میگیرند و مایلند دیگران هم همانند آنها اهل معصیت شوند تا کسی آنان را به خاطر معصیتشان مواخذه نکند
و از این جهت این مضمون شبیه است به آیاتی همچون «وَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ فَيُدْهِنُونَ» (قلم/9) ویا «وَدُّوا لَوْ تَكْفُرُونَ كَما كَفَرُوا» (نساء/89) (مجمع البيان، ج3، ص58)
💠شاهد عجیب تاریخی
جریان #همجنسبازی در جهان شاید از بهترین نمونههای کسانیاند که خودشان اهل شهوتند و مایلند همگان را در این مسیر انحرافی قرار دهند. فعالیتهای این جریان که از دهه 1970 در جهان بسیار شدت گرفته است به شدت بر تبلیغ و عادیسازی این رفتار اهتمام دارد چنانکه در سال 2001 هلند اولین کشوری است که ازدواج #همجنسگرایان را قانونی اعلام میکند و ظرف حدود 10-12 سال تقریبا عموم کشورهای اروپایی و آمریکایی چنین قانونی را به رسمیت میشناسند؛ و یا اینکه فضای تبلیغات در این کشورها به حدی است که در سال 1996 که در آمریکا با گذرندان قانون دوما این ازدواج را رسما غیرقانونی اعلام کردند حداکثر 27 درصد از مردم آمریکا قانونی شدن #لواط و #همجنسگرایی قبول داشتند؛ اما با تبلیغات و فضاسازیهای رسانهای تواستند ظرف 20 سال این آمار از 27 درصد به 64 درصد برسانند.
🔖(تفصیل این اطلاعات در مقاله سوزنچی به عنوان «گناه لواط یا حق همجنسگرایی» در فصلنامه دین و سیاست فرهنگی، زیر چاپ)
@yekaye
یک آیه در روز
954) 📖 وَ اللَّهُ یریدُ أَنْ یتُوبَ عَلَیكُمْ وَ یریدُ الَّذینَ یتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمیلُو
.
7️⃣ «وَ اللَّهُ یریدُ أَنْ یتُوبَ عَلَیكُمْ وَ یریدُ الَّذینَ یتَّبِعُونَ الشَّهَواتِ أَنْ تَمیلُوا مَیلاً عَظیماً»
برخی از این آیه (و مضمون شبیه آن که در دو آیه «أَ فَغَيْرَ دِينِ اللَّهِ يَبْغُونَ» (آل عمران/83) و «يَصُدُّونَ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ وَ يَبْغُونَها عِوَجاً» (اعراف/45؛ هود/19؛ ابراهیم/3) نیز آمده است) استدلالی در ضرورت عصمت امام آوردهاند:
🔹الف. کسی که معصوم نیست از شهوات (خواستههای دل) پیروی میکند.
🔹ب. (با توجه به آیه کنونی) کسی که از شهوات پیروی کند انحرافی عظیم ایجاد خواهد کرد.
🔹ج. کسی که انحرافی عظیم ایجاد کند شایستگی پیروی و امام قرار گرفتن ندارد.
🔸نتیجه:
غیرمعصوم شایستگی پیروی و امام قرار گرفتن ندارد.
📚( الصراط المستقيم إلى مستحقي التقديم، ج1، ص141)
@yekaye
955) 📖 یریدُ اللَّهُ أَنْ یخَفِّفَ عَنْكُمْ وَ خُلِقَ الْإِنْسانُ ضَعیفاً 📖
💢ترجمه
خداوند میخواهد که بر شما تخفیف دهد؛ و انسان را ضعیف آفریدند.
سوره نساء (4) آیه 28
1398/8/9
2 ربیعالاول 1441
@yekaye
🔹یخَفِّفَ عَنْكُمْ
▪️ماده «خفف» در اصل به معنای سبکی و نقطه مقابل «ثقل» (سنگینی) است (معجم المقاييس اللغة، ج2، ص154) مانند «انْفِرُوا خِفافاً وَ ثِقالاً» (توبه/41) ویا
🔸در واقع، «خفیف» (=سبک) به ازای «ثقیل» (سنگین) است؛ که این تقابل به اعتبارات مختلف در معانی متفاوتی به کار میرود؛ از جمله:
▫️گاهی به اعتبار سنگینی و سبکی در وزن است: «مَنْ ثَقُلَتْ مَوازِينُهُ ... مَنْ خَفَّتْ مَوازينُه» (اعراف/8-9؛ قارعه/6و8) (مفردات ألفاظ القرآن، ص288)
▫️گاهی به اعتبار زمان، چنانکه به اسبی که تندرو باشد خفیف و اسبی که کند حرکت میکند فرس ثقیل گویند «انْفِرُوا خِفافاً وَ ثِقالاً» (توبه/41) (مفردات ألفاظ القرآن، ص288)؛ و در اینجا «خفاف» جمع «خفیف» است؛ همان گونه که «ثقال» جمع «ثقیل» است (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج3، ص94)
▫️گاه خفیف را به اعتبار آنچه مردم نیکو میشمرند (در فارسی: سبکبار) و ثقیل را به اعتبار آنچه ناخوش دارند، به کار میبرند؛ و لذا در این حالت خفیف مدح، و ثقیل، مذمت است، مانند «الْآنَ خَفَّفَ اللَّهُ عَنْكُمْ» (أنفال/66)، «لا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذاب» (بقرة/86 و 162، آل عمران/88)، و به نظر میرسد تعبیر «حَمَلَتْ حَمْلًا خَفِيفاً» (أعراف/189) هم از همین باب باشد. (مفردات ألفاظ القرآن، ص288)
▫️گاهی بالعکس، خفیف را در مورد فرد سبکسر و لاابالی به کار میبرند و ثقیل را در مورد شخص وزین و متین؛ که در این حالت خفیف مذمت و ثقیل مدح است؛ مانند آیه «فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوازِينُهُ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ؛ وَ مَنْ خَفَّتْ مَوازِينُهُ فَأُولئِكَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ» (مومنون/102-103) که اشاره به کثرت و قلت اعمال صالح است. (مفردات ألفاظ القرآن، ص289)
▪️برخی این گونه بین معانی مختلف فوق جمع کردهاند که «خفت» هم در مورد امور مادی به کار میرود و هم در امور معنوی؛ در امور مادی همان سبکی و کموزنی است؛ و در امور معنوی، به مناسبت، در مورد رقت و سرعت حرکت، و کمیِ چیزی، و سبکسری و جهالت، و حماقت، و خواری به کار میرود (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج3، ص94)
▪️وقتی این ماده به باب تفعیل میرود (تخفیف) به معنای چیزی را خفیف قرار دادن و از شدت و سنگینی آن کاستن است «الْآنَ خَفَّفَ اللَّهُ عَنْكُمْ» (أنفال/66)، «ذلِكَ تَخْفيفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَ رَحْمَةٌ» (بقره/178) «يُريدُ اللَّهُ أَنْ يُخَفِّفَ عَنْكُمْ» (نساء/28) و اینکه در مورد عذاب هم از این تعبیر استفاده شده: «لا يُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذاب» (بقرة/86 و 162، آل عمران/88) «ادْعُوا رَبَّكُمْ يُخَفِّفْ عَنَّا يَوْماً مِنَ الْعَذابِ» (غافر/49) دلالت بر مبالغه و شدت عذاب دارد؛ یعنی از شدت آن کم نمیشود چه رسد به اینکه عذاب از آنان برداشته شود.
▪️وقتی به باب استفعال (استخفاف) میرود به معنای طلب خفیف شدن است «جَعَلَ لَكُمْ مِنْ جُلُودِ الْأَنْعامِ بُيُوتاً تَسْتَخِفُّونَها يَوْمَ ظَعْنِكُمْ وَ يَوْمَ إِقامَتِكُمْ» (نحل/80)؛ که غالبا در مورد خفت معنوی و خوار کردن به کار میرود «فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطاعُوه» (زخرف/54) (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج3، ص94) و نیز گفتهاند به معنای آن است که آنان را در بدن و عزم و تصمیمشان خفیف و سست یافت؛ و نیز گفته شده به معنای آن است که آنان را بوالهوس و سبکسر یافت؛ در مورد آیه «وَ لا يَسْتَخِفَّنَّكَ الَّذينَ لا يُوقِنُونَ» (روم/60) هم گفتهاند که به معنای تو را متزلزل نکنند و با شبهاتی که میافکنند نسبت به اعتقاداتت سست نکنند. (مفردات ألفاظ القرآن، ص289)
📿ماده خفف و مشتقات آن 17 بار در قرآن کریم به کار رفته است.
@yekaye
☀️1) در منابع اهل سنت از امام حسن مجتبی ع روایت شده که:
مراد از اینکه «انسان ضعیف آفریده شد» ضعیف الخلقه بودن وی است به نحوی که کوچکترین حادثهای که بر او وارد شود او را به درد و جزع وادارد.
📚روح المعاني في تفسير القرآن العظيم، ج3، ص15
عن الحسن رضي اللّه تعالى عنه:
أن المراد ضعيف الخلقة يؤلمه أدنى حادث نزل به.
@yekaye
☀️2) در فرازی از نهمین دعای امام سجاد ع در صحیفه سجادیه آمده است:
خدایا! و همانا تو ما را از ضعف آفریدی؛ و بر سستی بنا نمودی؛ و از آبی پست و بیمقدار آغازیدی؛ پس تحول ما را جز به قوت خود قرار مده؛ و هیچ قوتی نداریم جز به یاری تو؛ پس ما را با توفیق خود تایید فرما؛ و به محکم ساختن خویش مسدد فرما، و چشمان دل ما را از آنچه برخلاف محبت توست کور نما! و در هیچ جایی از جوارح ما اجازه ورود معصیت مده!
📚الصحيفة السجادية، دعاء9
(وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي الِاشْتِيَاقِ إِلَى طَلَبِ الْمَغْفِرَةِ مِنَ اللَّهِ جَلَّ جَلَالُهُ)
... اللَّهُمَّ وَ إِنَّكَ مِنَ الضُّعْفِ خَلَقْتَنَا، وَ عَلَى الْوَهْنِ بَنَيْتَنَا، وَ مِنْ مَاءٍ مَهِينٍ ابْتَدَأْتَنَا، فَلَا حَوْلَ لَنَا إِلَّا بِقُوَّتِكَ، وَ لَا قُوَّةَ لَنَا إِلَّا بِعَوْنِكَ فَأَيِّدْنَا بِتَوْفِيقِكَ، وَ سَدِّدْنَا بِتَسْدِيدِكَ، وَ أَعْمِ أَبْصَارَ قُلُوبِنَا عَمَّا خَالَفَ مَحَبَّتَكَ، وَ لَا تَجْعَلْ لِشَيْءٍ مِنْ جَوَارِحِنَا نُفُوذاً فِي مَعْصِيَتِك...
@yekaye
☀️3) الف. در فرازی از دعای کمیل از امیرالمومنین ع روایت شده است:
ای کریم و ای پروردگار! همانا تو میدانی ضعف مرا در خصوص این بلاها و عقوبات اندک دنیا و آنچه از سختیها بر اهلش میگذرد؛ با اینکه این بلاء و سختیای است که درنگش کوتاه و بقایش آسان و مدتش کوتاه است؛ پس چگونه تحمل خواهم کرد بلای آخرت و سختی فراوان افتادن در آن را؛ که آن بلایی است که مدتش طولانی است و جای گرفتنش دائم؛ و بر اهل آن تخفیف نمییابد زیرا جز برخاسته از غضب و انتقام و خشم تو نیست؛ و این چیزی است که آسمانها و زمین تاب آن را ندارند؛ پس من چگونه خواهم بود در حالی که من بنده ضعیف و ذلیل و حقیر و مسکین و درماندهای بیش نیستم...
📚مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج2، ص847
رُوِيَ أَنَّ كُمَيْلَ بْنَ زِيَادٍ النَّخَعِيَّ رَأَى أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع سَاجِداً يَدْعُو بِهَذَا الدُّعَاءِ فِي لَيْلَةِ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَان
... يَا كَرِيمُ يَا رَبِّ وَ أَنْتَ تَعْلَمُ ضَعْفِي عَنْ قَلِيلٍ مِنْ بَلَاءِ الدُّنْيَا وَ عُقُوبَاتِهَا وَ مَا يَجْرِي فِيهَا مِنَ الْمَكَارِهِ عَلَى أَهْلِهَا عَلَى أَنَّ ذَلِكَ بَلَاءٌ وَ مَكْرُوهٌ قَلِيلٌ مَكْثُهُ يَسِيرٌ بَقَاؤُهُ قَصِيرٌ مُدَّتُهُ فَكَيْفَ احْتِمَالِي لِبَلَاءِ الْآخِرَةِ وَ جَلِيلِ وُقُوعِ الْمَكَارِهِ فِيهَا وَ هُوَ بَلَاءٌ تَطُولُ مُدَّتُهُ وَ يَدُومُ مَقَامُهُ وَ لَا يُخَفَّفُ عَنْ أَهْلِهِ لِأَنَّهُ لَا يَكُونُ إِلَّا عَنْ غَضَبِكَ وَ انْتِقَامِكَ وَ سَخَطِكَ وَ هَذَا مَا لَا تَقُومُ لَهُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ يَا سَيِّدِي فَكَيْفَ لِي وَ أَنَا عَبْدُكَ الضَّعِيفُ الذَّلِيلُ الْحَقِيرُ الْمِسْكِينُ الْمُسْتَكِين
☀️ب. دعای 21 امام سجاد ع در صحیفه سجادیه با این فراز آغاز میشود
خدایا! ای کفایت کننده فرد ضعیف؛ و ای نگهدارنده امر ترسناک؛ خطایا مرا تک و تنها گذاشته و هیچ همراهی ندارم؛ و در برابر غضب تو ضعیف گشته و هیچ تاییدکنندهای ندارم؛ و بر خوف دیدار تو مشرف گشتهام و کسی نیست که ترسم را آرام کند ...
[در فراز دیگری میفرمایند:]
خدایا! صبح و شب کردم در حالی که بنده ذلیل تو بودم؛ نه سودی به خویش میتوانم برسانم و نه ضرری جز به عنایت تو؛ به این مطلب بر خویش شهادت میدهم و به ضعف قوت و بیچارگیام اعتراف میکنم؛ پس آنچه به من وعده دادهای محقق فرما و آنچه به من دادهای را [به جود و کرمت] تمام فرما؛ که همانا من بنده توام، بندهای مسکین و درمانده و ضعیف و بیچاره و حقیر و خوار و فقیر و ترسان و پناهجو....
📚الصحيفة السجادية، (دعاء21)
وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ إِذَا حَزَنَهُ أَمْرٌ وَ أَهَمَّتْهُ الْخَطَايَا:
اللَّهُمَّ يَا كَافِيَ الْفَرْدِ الضَّعِيفِ، وَ وَاقِيَ الْأَمْرِ الْمَخُوفِ، أَفْرَدَتْنِي الْخَطَايَا فَلَا صَاحِبَ مَعِي، وَ ضَعُفْتُ عَنْ غَضَبِكَ فَلَا مُؤَيِّدَ لِي، وَ أَشْرَفْتُ عَلَى خَوْفِ لِقَائِكَ فَلَا مُسَكِّنَ لِرَوْعَتِي ...
... إِلَهِي أَصْبَحْتُ وَ أَمْسَيْتُ عَبْداً دَاخِراً لَكَ، لَا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعاً وَ لَا ضَرّاً إِلَّا بِكَ، أَشْهَدُ بِذَلِكَ عَلَى نَفْسِي، وَ أَعْتَرِفُ بِضَعْفِ قُوَّتِي وَ قِلَّةِ حِيلَتِي، فَأَنْجِزْ لِي مَا وَعَدْتَنِي، وَ تَمِّمْ لِي مَا آتَيْتَنِي، فَإِنِّي عَبْدُكَ الْمِسْكِينُ الْمُسْتَكِينُ الضَّعِيفُ الضَّرِيرُ الْحَقِيرُ الْمَهِينُ الْفَقِيرُ الْخَائِفُ الْمُسْتَجِيرُ...
@yekaye
☀️4) الف. از امیرالمومنین ع روایت شده است:
دوست داشتنیترین دین شما در پیشگاه خداوند همان دین حنیف آسان و آسانگیرنده است.
📚من لا يحضره الفقيه، ج1، ص12
✳️این جمله امیرالمومنین ع اشاره است به روایت نبوی که خداوند شریعت اسلام را شریعت «سمحه سهله» قرار داده است؛ و این مضمونی است که هم در کتب شیعه و هم در کتب اهل سنت روایت شده است:
☀️ب. در کتب شیعه از ابوذر روایت شده است که پیامبر ص به او فرمودند:
ای ابوذر! همانا خداوند حضرت عیسی بن مریم را با رهبانیت فرستاد ومرا به دین حنیف سهلگیرانه؛ و نزد من زنان و بوی خوش محبوب جلوه داده شد؛ و نور دیده من در نماز است.
📚الأمالي (للطوسي)، ص528
☀️ج. در کتب اهل سنت هم از ابوامامه روایت شده که وی گفته است:
در یکی از جنگها همراه با رسول الله از مدینه بیرون رفته بودیم. در راهی یکی از ما از غاری عبور کرد که مقداری آب در آنجا بود؛ با خود گفت کاش همینجا بمانم و از این آب و گیاهانی که اطراف غار است ارتزاق کنم و از دنیا کناره گیرم؛ و گفت وقتی به پیامبر برسم در مورد چنین تصمیمی از ایشان سوال خواهم کرد. به پیامبر ص رسید و گفت: ای پیامبر خدا ! من از غاری عبور کردم که در آن آب و گیاهان خوراکی موجود بود، با خود گفتم در اینجا بمانم و از دینا کناره گیرم.
پیامبر ص فرمود: خداوند مرا به یهودیت و نصرانیت مبعوث نفرمود؛ بلکه من به دین حنیف سهلگیرانه مبعوث شده ام.
📚مسند أحمد (ط الرسالة) ج36، ص624؛
📚 الجامع الصحيح للسنن والمسانيد، ج7، ص351
☀️د. یا بر طبق برخی دیگر از نقلها فرمودند:
«من به دین حنیف سهله سمحه مبعوث شدهام.»
📚تفسير البغوي، ج1، ص601
@yekaye
👇متن احادیث فوق👇
متن احادیث بند 4
☀️ الف. سُئِلَ عَلِيٌّ ع ... فَقَالَ ... فَإِنَّ أَحَبَّ دِينِكُمْ إِلَى اللَّهِ الْحَنِيفِيَّةُ السَّمْحَةُ السَّهْلَة.
📚من لا يحضره الفقيه، ج1، ص12
☀️ب. حَدَّثَنَا الشَّيْخُ أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ الطُّوسِيُّ (رَحِمَهُ اللَّهُ)، قَالَ: أَخْبَرَنَا جَمَاعَةٌ، عَنْ أَبِي الْمُفَضَّلِ، قَالَ: حَدَّثَنَا رَجَاءُ بْنُ يَحْيَى بْنِ الْحُسَيْنِ الْعَبَرْتَائِيُّ الْكَاتِبُ سَنَةَ أَرْبَعَ عَشْرَةَ وَ ثَلَاثِ مِائَةٍ وَ فِيهَا مَاتَ، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ شَمُّونٍ، قَالَ: حَدَّثَنِي عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْأَصَمُّ، عَنِ الْفُضَيْلِ بْنِ يَسَارٍ، عَنْ وَهْبِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي ذُبَيٍّ الْهُنَائِيِّ، قَالَ: حَدَّثَنِي أَبُو حَرْبِ بْنُ أَبِي الْأَسْوَدِ الدُّؤَلِيُّ، عَنْ أَبِيهِ أَبِي الْأَسْوَدِ، قَالَ: قَدِمْتُ الرَّبَذَةَ فَدَخَلْتُ عَلَى أَبِي ذَرٍّ جُنْدَبِ بْنِ جُنَادَةَ فَحَدَّثَنِي أَبُو ذَرٍّ، قَالَ: دَخَلْتُ ذَاتَ يَوْمٍ فِي صَدْرِ نَهَارِهِ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ (صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) فِي مَسْجِدِه ...
يَا أَبَا ذَرٍّ، إِنَّ اللَّهَ (تَعَالَى) بَعَثَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ بِالرَّهْبَانِيَّةِ، وَ بُعِثْتُ بِالْحَنِيفِيَّةِ السَّمْحَةِ، وَ حُبِّبَتْ إِلَيَّ النِّسَاءُ وَ الطِّيبُ، وَ جُعِلَتْ فِي الصَّلَاةِ قُرَّةُ عَيْنِي.
📚الأمالي (للطوسي)، ص528
☀️ج. حَدَّثَنَا أَبُو الْمُغِيرَةِ، حَدَّثَنَا مُعَانُ بْنُ رِفَاعَةَ، حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ يَزِيدَ، عَنْ الْقَاسِمِ، عَنْ أَبِي أُمَامَةَ قَالَ: خَرَجْنَا مَعَ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ [آله و]سَلَّمَ فِي سَرِيَّةٍ مِنْ سَرَايَاهُ قَالَ: فَمَرَّ رَجُلٌ بِغَارٍ فِيهِ شَيْءٌ مِنْ مَاءٍ قَالَ: فَحَدَّثَ نَفْسَهُ بِأَنْ يُقِيمَ فِي ذَلِكَ الْغَارِ فَيَقُوتُهُ مَا كَانَ فِيهِ مِنْ مَاءٍ وَيُصِيبُ مَا حَوْلَهُ مِنَ الْبَقْلِ، وَيَتَخَلَّى مِنَ الدُّنْيَا، ثُمَّ قَالَ: لَوْ أَنِّي أَتَيْتُ نَبِيَّ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ [آله و]سَلَّمَ، فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لَهُ فَإِنْ أَذِنَ لِي فَعَلْتُ، وَإِلَّا لَمْ أَفْعَلْ. فَأَتَاهُ فَقَالَ: يَا نَبِيَّ اللهِ، إِنِّي مَرَرْتُ بِغَارٍ فِيهِ مَا يَقُوتُنِي مِنَ الْمَاءِ وَالْبَقْلِ، فَحَدَّثَتْنِي نَفْسِي بِأَنْ أُقِيمَ فِيهِ وَأَتَخَلَّى مِنَ الدُّنْيَا. قَالَ: فَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ [آله و]سَلَّمَ: " إِنِّي لَمْ أُبْعَثْ بِالْيَهُودِيَّةِ وَلَا بِالنَّصْرَانِيَّةِ، وَلَكِنِّي بُعِثْتُ بِالْحَنِيفِيَّةِ السَّمْحَةِ
📚مسند أحمد (ط الرسالة) ج36، ص624؛ الجامع الصحيح للسنن والمسانيد، ج7، ص351
☀️د. وَقَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ [آله و]سَلَّمَ «بُعِثْتُ بِالْحَنِيفِيَّةِ السَّمْحَةِ السَّهْلَةِ».
📚تفسير البغوي، ج1، ص601
@yekaye
☀️5) در منابع اهل سنت از رسول الله ص روایت شده است:
خیری در زنان نیست چارهای هم از آنها نیست؛ بر شخص بزرگوار (کریم) غلبه مییابند و فرد پست و لیئم است که بر آنان غلبه میکند؛ و من دوست دارم که فردی بزرگوار (کریم) ولی مغلوب باشم تا فردی لئیم ولی غالب.
📚روح المعاني في تفسير القرآن العظيم، ج3، ص15؛
📚تفسير حدائق الروح والريحان في روابي علوم القرآن، ج6، ص32
وقد ورد عن النبي صلى الله عليه [و آله] وسلم:
لا خير في النساء ولا صبر عنهن يغلبن كريمًا ويغلبهن لئيم، فأحب أن أكون كريمًا مغلوبًا ولا أحب أن أكون لئيمًا غالبًا.
@yekaye