☀️4) الف. در روایتی طولانی، امام کاظم ع وصایایی به هشام داشته‌اند. در فرازی از این وصایا آمده است: ای هشام! در انجیل نوشته شده است: خوشا به حال رحم‌کنندگان؛ که روز قیامت به آنان رحم خواهد شد؛ خوشا به حال آشتی‌دهندگان بین مردم؛ که آنان‌اند که روز قیامت مقربان‌اند؛ خوشا به آنان که دلهایشان را پاک کردند؛ که آنان روز قیامت همان تقواپیشگان [نگاه داشته شدگان از بدی] هستند؛ خوشا به حال متواضعان در دنیا، که آنان روز قیامت بر منبرهای سلطنت بالا روند ... 📚تحف العقول، ص393-394 روي عن الإمام الكاظم الأمين أبي إبراهيم: وصيته ع لهشام و صفته للعقل‏ ... يَا هِشَامُ مَكْتُوبٌ فِي الْإِنْجِيلِ: طُوبَى لِلْمُتَرَاحِمِينَ أُولَئِكَ هُمُ الْمَرْحُومُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ؛ طُوبَى لِلْمُصْلِحِينَ بَيْنَ النَّاسِ أُولَئِكَ هُمُ الْمُقَرَّبُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ؛ طُوبَى لِلْمُطَهَّرَةِ قُلُوبُهُمْ أُولَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ؛ طُوبَى لِلْمُتَوَاضِعِينَ فِي الدُّنْيَا أُولَئِكَ يَرْتَقُونَ مَنَابِرَ الْمُلْكِ يَوْمَ الْقِيَامَة... 🤔مضامینی شبیه حدیث فوق را در متون حدیثی ما از انجیل نقل شده است؛ بدین بیان: ⭐️ب. باب پنجم از انجیل متی که امروزه در دست است، این گونه شروع می‌شود: و [مسیح] گروهی بسیار دیده، بر فراز کوه آمد و وقتی که بنشست، حواریونش نزد او حاضر شدند. (1) آنگاه دهان گشوده اینان را تعلیم داد و گفت: (2) خوشا به حال مسکینان در روح، زیرا ملکوت آسمان از آن ایشان است (3) خوشا به حال ماتم‌زدگان، زیرا ایشان تسلی خواهند یافت (4) خوشا به حال حلیمان (فروتنان)، زیرا ایشان وارث زمین خواهند شد (5) خوشا به حال گرسنگان و تشنگانِ عدالت [یا: نیکویی]، زیرا ایشان سیر خواهند شد. (6) خوشا به حال رحم‌کنندگان، زیرا بر ایشان رحم خواهد شد. (7) خوشا به حال پاک‌دلان، زیرا ایشان خدا را خواهند دید. (8) خوشا به حال آشتی‌دهندگان، زیرا ایشان فرزندان خدا خوانده خواهند شد. (9) خوشا به حال زحمت‌کشان برای عدالت [یا: آنان که در راه نیکویی جفا می‌بینند]، زیرا ملکوت آسمان از آن ایشان است. (10) خوشحال باشید اگر به خاطر من به شما دشنام می‌گویند، جفا می‌رسانند و به ناحق هرگونه افترائی به شما می‌زنند. (11) خوش باشید و بسیار شادی کنید، زیرا پاداش شما در آسمان عظیم است چون همین‌طور به پیامبران پیش از شما نیز جفا می‌رسانیدند. (12) 📚عهد جدید؛ انجیل متی، باب 5، آیات 1-12 ⭐️ج. علاوه بر نقلی که از امام کاظم ع شد، در متون حدیثی ما نیز این مواعظ انجیل آمده است؛ که جهت مقایسه با متن فوق در اینجا تقدیم می‌شود (شماره‌هایی که کنار موارد زیر نوشته شده، برای مقایسه عبارت مذکور با متن کنونی انجیل متی است که در بالا ذکر شد. خوشا به حال رحم‌کنندگان، زیرا بر ایشان روز قیامت رحم خواهد شد. (7) خوشا به حال آشتی‌دهندگان، زیرا ایشان روز قیامت مقربان [خداوند] خواهند بود. (9) خوشا به حال پاک‌دلان، زیرا ایشان خدا را زیارت خواهند کرد. (8) خوشا به حال فروتنان در دنیا، زیرا کرسی‌های سلطنت در روز قیامت از آن اینان است؛ (5) خوشا به حال مسکینان، زیرا ملکوت آسمان از آن ایشان است؛ (3) خوشا به حال غمگینان، زیرا ایشان شاد خواهند شد؛ (4) خوشا به حال کسانی که به خاطر فروتنی‌شان گرسنه و تشنه می مانند، ایشان‌اند که سیراب خواهند شد. (6) خوشا به حال کار نیکو انجام می‌دهند، که ایشان برگزیدگان خداوند خوانده خواهند شد. (10) خوشا به حال کسانی که به خاطر پاکی‌شان مورد دشنام واقع می‌شوند؛ زیرا ملکوت آسمان از آن ایشان است؛ (11) خوشحال باشید اگر مورد حسادت و دشنام واقع شدید، و به ناحق هرگونه افترائی به شما زدند؛ خوش باشید و بسیار شادی کنید، زیرا پاداش شما در آسمان فراوان خواهد شد. (12) 📚تحف العقول، ص501 👇متن تحف العقول و توضیحاتی در این باره👇 @yekaye

📚متن تحف العقول، ص501 مواعظ المسيح ع في الإنجيل و غيره و من حكمه‏: طُوبَى لِلْمُتَرَاحِمِينَ أُولَئِكَ هُمُ الْمَرْحُومُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ؛ طُوبَى لِلْمُصْلِحِينَ بَيْنَ النَّاسِ أُولَئِكَ هُمُ الْمُقَرَّبُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ؛ طُوبَى لِلْمُطَهَّرَةِ قُلُوبُهُمْ أُولَئِكَ يَزُورُونَ اللَّهَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ؛ طُوبَى لِلْمُتَوَاضِعِينَ فِي الدُّنْيَا أُولَئِكَ يَرِثُونَ مَنَابِرَ الْمُلْكِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ؛ طُوبَى لِلْمَسَاكِينِ وَ لَهُمْ مَلَكُوتُ السَّمَاءِ؛ طُوبَى لِلْمَحْزُونِينَ هُمُ الَّذِينَ يَسُرُّونَ؛ طُوبَى لِلَّذِينَ يَجُوعُونَ وَ يَظْمَئُونَ خُشُوعاً هُمُ الَّذِينَ يُسْقَوْنَ؛ طُوبَى لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ الْخَيْرَ أَصْفِيَاءُ اللَّهِ يُدْعَوْنَ؛ طُوبَى لِلْمَسْبُوبِينَ مِنْ أَجْلِ الطَّهَارَةِ فَإِنَّ لَهُمْ مَلَكُوتَ السَّمَاءِ؛ طُوبَى لَكُمْ إِذَا حُسِدْتُمْ وَ شُتِمْتُمْ وَ قِيلَ فِيكُمْ كُلُّ كَلِمَةٍ قَبِيحَةٍ كَاذِبَةٍ حِينَئِذٍ فَافْرَحُوا وَ ابْتَهِجُوا فَإِنَّ أَجْرَكُمْ قَدْ كَثُرَ فِي السَّمَاء. 📚متن تحف العقول، ص393-394 روي عن الإمام الكاظم الأمين أبي إبراهيم: وصيته ع لهشام و صفته للعقل‏ ... يَا هِشَامُ مَكْتُوبٌ فِي الْإِنْجِيلِ: طُوبَى لِلْمُتَرَاحِمِينَ أُولَئِكَ هُمُ الْمَرْحُومُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ؛ طُوبَى لِلْمُصْلِحِينَ بَيْنَ النَّاسِ أُولَئِكَ هُمُ الْمُقَرَّبُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ؛ طُوبَى لِلْمُطَهَّرَةِ قُلُوبُهُمْ أُولَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ؛ طُوبَى لِلْمُتَوَاضِعِينَ فِي الدُّنْيَا أُولَئِكَ يَرْتَقُونَ مَنَابِرَ الْمُلْكِ يَوْمَ الْقِيَامَة... ✅مقایسه این جمله عربی «طُوبَى لِلْمُصْلِحِينَ بَيْنَ النَّاسِ أُولَئِكَ هُمُ الْمُقَرَّبُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ» - که عینا در نقل امام کاظم ع از انجیل؛ و نیز نقلی از انجیل که در زمان ابن شعبه حرانی (قرن4؛ مولف تحف العقول) وجود داشته - با آیه 9 انجیل متی که در بالا ذکر شد، نشان می‌دهد آنچه مسیحیت کنونی به عنوان «فرزندان خدا» ترجمه کرده، همان است که در روایات ما به عنوان «مقربون» معرفی می‌شده است. در واقع، مقصود خداوند در انجیلی که بر حضرت عیسی ع فروفرستاده مقربان بوده، که آنان تدریجا آن را به عنوان «فرزندان خدا» قلمداد کردند. آیه 18 سوره مائده (َ قالَتِ الْيَهُودُ وَ النَّصارى‏ نَحْنُ أَبْناءُ اللَّهِ وَ أَحِبَّاؤُه‏) نیز ظاهرا موید همین معناست. @yekaye

. 1️⃣ ) أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ این آیه چون «الـ» روی خبر آمده دلالت بر حصر (یا تاکید شدید) دارد؛ یعنی می‌خواهد کسانی که واقعا مقرب درگاه الهی‌اند معرفی کند؛ و توضیح می‌دهد که سبقت‌گیرندگان‌اند که واقعا مقرب‌اند؛ و اینکه این تعبیر را به عنوان گزینه سوم، و در عرض اصحاب میمنت و اصحاب شومی آورد، چه‌بسا می خواهد بفرماید حتی اصحاب میمنت هم آن مقربی که در قرآن از آنها سخن گفته شده نیستند. 📝#قرب الهی و #مقربان در قرآن کریم نسبت ما و خداوند نسبت عجیبی است؛ ▪️خداوند در واقع به همه ما نزدیک است، و نزدیکتر از هرکس و هرچیزی است که فکر کنیم؛ نه تنها از کسانی که دور و بر ما را گرفته‌اند (واقعه/85) و نه‌تنها از رگ گردن‌مان (ق/16)، بلکه حتی از خودمان (چنانکه بین ما و خودمان حائل می‌شود: انفال/24)؛ و در لحظه مرگ هم می‌بینیم که ما را از جایی که خیلی به ما نزدیک بود، می‌گیرند (سبأ/51) ▪️اما کسانی که کفر می‌ورزند (حقیقت را بر خود و دیگران پوشیده می‌کنند) این نزدیکی را درک نمی‌کنند، پس از دور تیری در تاریکی می‌اندازند (سبأ/52-53) و با اینکه منادی نزدیک است (ق/41) چنان کور و کر شده‌اند که [خدا را هم دور می‌بینند و لذا] از دور ندا می دهند (فصلت/44). در حقیقت، این کفرورزیدن به آیات الهی (فصلت/52) و اختلاف ناروایی که در حق و حقیقت – که بارزترین مظهرش قرآن است- می‌افکنند (بقره/176)، و فتنه‌انگیزی و ظلمی که بدین سبب در حق خود و دیگران روا می‌دارند (حج/53) آنان را در شقاق و جدایی‌ای نسبت به خداوند قرار داده است؛ ▫️ و این گونه است که شیطان با فرستادن آنان به سمت پیروی از طاغوت می‌خواهد که آنان را در گمراهی دور و درازی بیفکند (نساء/60) و آنان نیز بر اثر شرک به خدا (نساء/116) و تردید و مناقشه در وقوع قیامت (شوری/18) و ایمان نیاوردن به آن (سبأ/8) و ترجیح دادن دنیا بر آخرت و بستن راه خدا – که منجر به افتادن در مسیری معوج می‌شود - (ابراهیم/3) و با کفر ورزیدن به راه او و راه حقیقت را بر دیگران بستن (نساء/167) و درواقع، با کفر ورزیدن به خدا و فرشتگان و پیامبران و کتاب‌های آسمانی و آخرت (نساء/136) در این گمراهی دورکننده واقع می‌شوند، و به آنان خطاب دورباش زده می‌شود (هود/44 و60 و68 و95؛ مومنون/41 و44) تا حدی که دنبال چیزهایی می‌افتند که در حقیقت برایشان سود و زیانی ندارد (حج/12 ؛ ابراهیم/18) بلکه اندک توان بهره‌وری واقعی‌ای از امکانات و داشته‌های خود را هم از آنان سلب می‌کند (ابراهیم/18) ▪️این در حالی است که اگر نیکوکار باشیم، نزدیکی رحمت خدا را می‌یابیم (اعراف/56)، بلکه حتی اگر گناهکار باشیم و بخواهیم به سوی او برگردیم نزدیک بودن خداوند به خود را درک خواهیم کرد (بقره/186 ؛ هود/61 ؛ سبأ/50) زیرا درست است که اکنون ما را در اسفل سافلین برگردانده‌اند که آن قرب را نمی‌یابیم (تین/5) اما حقیقت این بوده که از ابتدا ما را در بهترین آفرینش آفریدند [یعنی در بالاترین قرب الهی] (تین/4) ▫️و از این رو، در اینجا هرکسی در تلاش است که به هر وسیله ای که شده به آن مقام قرب برگردد (اسراء/57) و راه نزدیکتر را می‌جوید (کهف/24) و برای این نزدیک شدن، قربانی می‌دهد (مائده/27) حتی مشرکان نیز بت‌ها را می‌پرستیدند (زمر/3) و قربانی می‌دادند (احقاف/28) تا به خداوند نزدیک شوند؛ ▪️ اما راه قرب و آنچه مایه تقرب می‌شود را خود خداوند باید معرفی کند؛ که در رأس آن ایمان است و عمل صالح (سبأ/37) که همان است که مایه قبولی قربانی و مقرب شدن می‌شود (توبه/99) و بر همین اساس است که به ما گفته‌اند به بسیاری از چیزها نزدیک نشو، از درخت ممنوعه در بهشت (بقره/35 ؛ اعراف/19) تا مال یتیم (انعام/152 ؛ اسراء/34) و زناکاری (اسراء/32) و بلکه مطلق فحشاء پنهان و آشکار در دنیا (انعام/151) و ... زیرا از خدا دور می‌شوی؛ به تعبیر دیگر، فقط بر خدا سجده کن تا به قرب برسی (علق/19) [رمزی که ساحران فرعون فهمیدند و به یک لحظه از مقرب فرعون بودن (اعراف/114 و شعراء/42)، به سجده افتادند (اعراف/120 ؛ شعراء/46) تا مقرب خدا شوند] ▪️و این گونه است که خداوند علاوه بر فرشتگان مقرب (نساء/172)، و بندگان برگزیده‌ای همچون حضرت موسی ع (مریم/52) و حضرت عیسی (آل عمران/45)، را مقرب خویش می‌سازد؛ که این مقربان بسیار فراتر از نیکان‌اند: اینان‌اند که شاهد بر کتاب نیکان‌اند (مطففین/18-21) و اگر نیکان، نیکان شدند، اندکی از چشمه‌ای نوشیدند که نوشیدنی عادی مقربان است (مطففین/22-28) و اینان خود، آن چشمه را جوشانده بودند (انسان/5-6)؛ پس حتی خوش‌یمن بودن (أَصْحابُ الْمَيْمَنَة) اصحاب یمین بودن و در زمره نیکان بودن (الْأَبْرارَ)، کمتر از مقرب شدن آنهاست: مقرب بودن یعنی بر همه پیشی گرفتن: «آنان سبقت‌گیرندگان‌اند، سبقت‌گیرندگان» (واقعه/10-11) 🔖برای مشاهده متن تمامی آیات فوق همراه متن: 🌐http://yekaye.ir/al-waqiah-56-11/ @yekaye

. 🌹 مبعث رسول خاتم صلی الله علیه و آله و سلم مبارک باد🥀 و 🌹ان‌شاءالله مبارک است سالی که شروعش در روز جمعه بود و قرین نام امام باب‌الحوائج علیه‌السلام؛ و در آن دوبار دعوت شده‌ایم به جشن مبعث پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله و سلم 🥀 2️⃣ أولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ ▪️برخی آخرت را اندکی جدی گرفته‌اند؛ اما به اینکه جهنم نروند راضی‌اند؛ اگرچه گاه به رعایت مستحبات و مکروهات می‌پردازند، اما فقط واجبات و محرمات را به طور جدی رعایت می‌کنند. 🔺اینان در روایات به #بردگان تشبیه شده‌اند ◾️برخی آخرت را جدی‌تر گرفته‌اند، نه فقط درصددند که از آتش رهایی یابند بلکه به‌جد برای رسیدن به بهشت می‌گوشند، حتی بر سر جان و مالشان با خدا معامله می‌کنند تا بهشت را به دست آورند (توبه/111 ) 🔺اینان در روایات به #تاجرمسلکان تشبیه شده‌اند ◼️اما برخی چنان به آخرت یقین دارند که افق نزدیک شدن به حق و حقیقت را بسیار برتر از اینها می‌بینند؛ پس اگرچه بیم عذاب و امید بهشت دارند، اما چنان دغدغه قرب خدا (نزدیک شدن به حق مطلق) را دارند که عبادتشان رنگ و بوی دیگری دارد. اگر دیگران به عمل صالح خویش خشنودند، اینان با اینکه از همه‌گان گوی سبقت را ربوده‌اند، اما تنها به عنایت خداوند چشم دارند نه به عمل خویش؛ شاید از این روست که آنان را «مُقَرَّبُونَ» (نزدیک‌شدگان) می‌خوانند و نه «مُقَرِّبُونَ» (نزدیک کنندگان)؛ یعنی اقرار دارند که اگر به خودشان باشد آنها نمی توانند خود را به خدا نزدیک کنند؛ بلکه خداست که آنان را به خود نزدیک کرده، همان طور که در جاهای دیگر نیز قرآن کریم، اگرچه بارها از کسانی که اخلاص می‌ورزند (مُخْلِصين‏: خالص‌کنندگان) سخن گفته، اما این گروه خاص را «مُخْلَصين‏» (خالص‌شدگان) خوانده است؛ شاید از این روست که اینان گوی سبقت از همه می‌ربایند. 🔺اینان در روایات به #آزادگان تشبیه شده‌اند 💢گویی یک #برانگیختگی الهی در وجود انسانها باید رخ دهد تا انسان به #مقام_قرب برسد؛ همان #بعثت و برانگیختگی‌ای که در آخرت برای همه، و در دنیا برای انبیاء الهی حاصل می‌شده است؛ و اگرچه باب #نبوت بسته شده، اما #امامت و نیز وجود مقدس #حضرت_زهرا س که با اینکه امام نبود اما در ردیف امامان است، نشان می‌دهد حصول این بعثت و برانگیختگی برای انسانها هنوز ممکن است. شاید #حاج_قاسم_سلیمانی، که برانگیختگی‌اش، فارغ از هیاهوها و تبلیغات رسانه‌ای، این گونه عمیق، دلهای مومنان را شیفته خود ساخت، یکی از این گونه انسانها بوده است. (برای مطالعه در زمینه چنین برانگیختگی‌ای در انسان که زمینه تحقق جامعه و حکومت دینی حقیقی را رقم می‌زند، به کتاب #طرح_کلی_اندیشه_اسلامی، جلسه15 به بعد، مراجعه کنید) ❇️ تذکر در قبال این سه گروه، خیال‌بافان دون‌همتی هم هستند که به بهانه اینکه می‌خواهند از دسته سوم باشند، دو گروه نخست را مسخره می‌کنند؛ و عجیب‌تر اینکه گاه امر بر خودشان و اطرافیانشان هم مشتبه می‌شود❗️ فرق بارز این خیال‌بافان با گروه سوم این است که اینان آخرت را اصلا جدی نگرفته‌اند؛ از این رو، چندان از انجام گناه باکی ندارند؛ اگر گناه نمی‌کنند، عمدتا به خاطر حفظ آبرو و حفظ مریدان و ... است. 🤔ما که لیاقت مقرب بودن را نداشته‌ایم، مبادا وقتی پرده‌ها کنار رود ببینیم که حتی در زمره تجارت‌پیشگان و بردگان هم حسابمان نکنند و با سر به جهنم درآییم‼️ 📝 علت اینکه ضابطه اصلی در مقربان را جدی گرفتن آخرت معرفی کردیم این بود که خداوند متعال خود در خصوص این مخلَصان و برگزیدگان فرموده که با یاد معاد بود که آنان را خالص کردیم (إِنَّا أَخْلَصْناهُمْ بِخالِصَةٍ ذِكْرَى الدَّارِ؛ وَ إِنَّهُمْ عِنْدَنا لَمِنَ الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيار؛ ص/46-47) @yekaye

979) 📖 فی‏ جَنَّاتِ النَّعیمِ 📖 ترجمه 💢در بهشت‌های پرنعمت. سوره واقعه (56) آیه12 1399/1/3 27 رجب 1441 @yekaye #واقعه_12

@yekaye

🔹جَنَّاتِ قبلا بیان شد که ▪️ماده «جن» در اصل به معنای «پوشش» (ستر) و مخفی شدن (تستّر) می‌باشد؛ در واقع پوشاندن چیزی با جرمی که روی آن را بگیرد ویا اینکه شیء مورد نظر را در درون خود مخفی گرداند که مشتقات فراوانی از آن ساخته شده و در قرآن کریم به کار رفته است؛ از جمله: ▪️«جِنّ» موجودی است که همانند انسان اختیار و تکلیف دارد؛ اما از ما انسانها پوشیده و مستور است و به همین جهت به او «جن» گفته می‌شود (و در زبان فارسی گاه به دیو و پری ترجمه می‌شود). به جماعت جنیان «جِنّة» گفته می‌شود: «مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ» (ناس/۶)؛ ▪️البته «جِنّة» (سبأ/۴۶) گاه به معنای «جنون» و دیوانگی هم به کار می‌رود از این جهت که گویی عقل شخص مخفی شده است؛ هرچند درباره «مجنون» (دیوانه) (دخان/۱۴) این احتمال هم مطرح است که از این جهت چنین نامیده شده که گمان می کردند دیوانها کسی است که جنیان بر او تسلط پیدا کرده‌اند. ▪️کلمه «جانّ» هم که چهاربار در قرآن کریم به کار رفته است؛ دوبار درباره «مار» حضرت موسی (عصا وقتی به مار تبدیل شد) (نمل/۱۰؛ قصص/۳۱) و نوعی «مار سفید» است و درباره وجه تسمیه‌اش برخی گفته‌اند اساسا به مار سفید رنگ «جانّ» می‌گویند گویی که یک نفر از جنیان است. دوبار دیگر (حجر/۲۷؛ الرحمن/۱۵) در همین معنای مرتبط با «جِن» به کار رفته است. ▪️«جَنَانُ الليل» و «جُنُون الليل» هر دو به معنای «پوشش شب» است؛ «جَنَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ» (انعام/۷۶) یعنی شب او را پوشاند. ▪️«جُنَّةً» مجادلة/۱۶) به «سپر»‌ می‌گویند برای اینکه رزمنده را در مقابل سلاح دشمن می‌پوشاند و حفظ می‌کند. ▪️«جَنَّة» (جمع آن: «جنّات») به بوستان پردرخت می‌گویند از این جهت که با درختان پوشیده شده است (سبأ/۱۵-۱۶)؛ و به بهشت هم «جنت» گفته شده (آل‌عمران/۱۳۳)، یا به خاطر تشبیه به باغ و بوستان های زمینی؛ ویا از این جهت است که پاداشی است که فعلا از دیدگان ما پوشیده و مستور است. ▪️«جنين» به بچه گویند مادام که در شکم مادر، پوشیده از دیدگان است؛ و جمع آن «أَجِنَّةٌ» (نجم/۳۲) است [توجه: برخلاف آنچه در عوام فارسی‌زبان رایج شده، أجنّه جمع جن نیست، بلکه جمع جنین است]. 🔖جلسه 256 http://yekaye.ir/al-hegr-15-27/ 📖اختلاف قرائت ▪️در اغلب قرائات به همین صورت جمع (جَنَّاتِ) قرائت شده است؛ ▪️اما در یکی از قرائات غیرمشهور (طلحة بن مصرف به صورت مفرد (جَنَّةِ) قرائت شده است. 📚معجم القراءات ج۹، ص292 @yekaye

🔹النَّعيم قبلا بیان شد که ▪️معنای محوری ماده «نعم» نرمی و رقت در چیزی و خالی بودن آن از خشونت و غلظت است؛ و ظاهرا با توجه به کلمه «نعمت» بوده که بسیاری توضیح داده‌اند که اصل این ماده دلالت دارد بر برخورداری از رفاه (ترفّه) و خوشایند بودن معیشت (طیب العیش) و «بر وفق مراد بودن» امور؛ اما در واقع، نعمت را هم به همین جهت نعمت گفته‌اند که وضعیتی است که با نرمی و لطافت، همراه؛ و از سختی و غلظت، به دور است. از این ماده مشتقات فراوانی ساخته شده است: ▪️«نَعْمَة» (با فتحه ن) مصدر است به معنای متنعم بودن، در ناز و نعمت به سر بردن: «أُولِي النَّعْمَةِ» (مزمل/۱۱) «وَ نَعْمَةٍ كانُوا فِيها فاكِهِينَ‏» (دخان/۲۷). برخی ویژگی اصلی آن (و تفاوتش با «نِعمة») را در این دانسته‌اند که «نَعمت» دلالت بر وضعیت مطلوب در حال دارد (آنچه نتیجه حصول نعمتهای مختلف در وضعیت فعلی است؛ و دلالت بر مبالغه و فراوانی دارد) اما «نِعمت» (با کسره ن) بر وزن «فِعلة» دلالت بر «نوع» دارد و منظور نوع خاصی از نعمت است که در مصادیق مختلف نعمت می‌تواند به کار رود: «وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لا تُحْصُوها» (نحل/۱۸) ؛ «و اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْداءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ‏» آل‌عمران/۱۰۳) «لَوْ لا أَنْ تَدارَكَهُ نِعْمَةٌ مِنْ رَبِّهِ لَنُبِذَ بِالْعَراءِ» (قلم/۴۹) ▪️کلمه «نِعمت» دو گونه جمع بسته می‌شود: یکی به صورت «نِعَم» که اصطلاحا جمع كثرت است و در مورد افراد کثیر به کار می‌رود: «وَ أَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظاهِرَةً وَ باطِنَةً» (لقمان/۲۰) و دیگری به صورت «أنْعُم» جمع قلت است و غالبا در مورد کمتر از ده‌تا به کار می‌رود «فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ» (نحل/۱۱۲). ▪️«نَعِيم» را برخی صفت مشبهه دانسته‌اند که دلالت بر ثبات و همیشگی بودن نعمت دارد؛ و برخی آن را صیغه مبالغه دانسته و به معنای «نعمت فراوان» معرفی کرده‌اند «جَنَّاتُ النَّعِيمِ‏» (قلم/۳۴). ▪️«نَعْمَاء» اسم مفرد است (نه جمع، یا صفت یا مصدر) در مقابل «ضَرَّاء» که دلالت بر نعمت گسترده می‌کند «وَ لَئِنْ أَذَقْناهُ نَعْماءَ بَعْدَ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُ‏» (هود/۱۰). ▪️«ناعم» به کسی گویند که مورد إنعام قرار گرفتنش واضح و آشکار شده باشد «وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ ناعِمَةٌ» (غاشیة/۸) ▪️«نَعَم» را برخی به معنای شتر معرفی دانسته، از این جهت که برخورداری از آن برای عرب نعمت بزرگی بوده؛ و گفته‌اند که جمع آن را که «أنعام» است، درباره چهارپایان اهلی (مشخصا شتر و گاو و گوسفند) به کار می‌برند «وَ مِنَ الْأَنْعامِ حَمُولَةً وَ فَرْشاً» (أنعام/۱۴۲) و تاکید کرده‌اند زمانی این برای چارپایان اهلی به کار می‌رود که حتما در میانشان شتر وجود داشته باشد. اما به نظر می‌رسد که اگرچه احتمالا اصل این کلمه را ابتدا برای «شتر» استفاده کرده باشند، اما تدریجا حتی مفرد آن (نَعَم) را برای مطلق چارپایان اهلی به کار برده باشند چنانکه اغلب، آیه «مِثْلُ ما قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ» (مائده/۹۵) را مختص شتر ندانسته‌اند؛ و دیگران هم این کلمه را شامل حال همه بهائم دانسته‌اند. ▪️«نِعْمَ» كلمه‌ای است که برای «مدح» کردن به کار می‌رود و در مقابل «بِئْسَ» می‌باشد و گویی می‌خواهد بیان کند که نعمتی شامل حال شخص شده است. «نِعْمَ الْعَبْدُ إِنَّهُ أَوَّابٌ» (ص/۴۴)، «فَنِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِينَ‏» زمر/۷۴). برخی توضیح داده‌اند که در اصل، فعل (بر وزن «نَعِمَ») بوده است که به خاطر سهولت در تلفظ به این صورت درآمده و با این تغییر معنای انشایی به خود گرفته است (به معنای: چه خوب است…) «نِعِمَّا» همین تعبیر «نِعْمَ» است به اضافه «ما»؛ که به خاطر این تقارن دو میم، مجددا تخفیف دیگری برای تلفظ در آن صورت گرفته است «إِنْ تُبْدُوا الصَّدَقاتِ فَنِعِمَّا هِيَ» (بقره/۲۷۱) ▪️«نَعَمْ» هم کلمه‌ای است که برای جواب مثبت دادن به یک سوال به کار می‌رود (نقطه مقابل «لا») که در فارسی از معادل‌ «آری» استفاده می‌کنیم. 🔖جلسه 458 http://yekaye.ir/al-qalam-68-34/ @yekaye