. 8⃣ «وَ آيَةٌ لَهُمُ اللَّيْلُ نَسْلَخُ مِنْهُ النَّهارَ فَإِذا هُمْ مُظْلِمُونَ» قبلا اشاره شد که 🌘گویی حقیقت عالم دنیا «شب» است چنانکه از تمام مقاطع مهم معنوی دنیا با تعبیر شب یاد شده است، مثلا شب قدر، شب معراج، شب نزول قرآن، و … 🔖جلسه۹۷، تدبر۳ http://yekaye.ir/al-qadr-097-01/ 🔖جلسه 267 تدبر1 http://yekaye.ir/al-lail-92-1/ گویی ما تا در دنیا هستیم در شب و ظلمت بسر می‌بریم و برای یافتن راه سعادت نیازمند نور هدایتیم؛ و فرستادگان الهی‌اند که نور این مسیر هستند؛ وقتی پیامبر ص زنده و در میان مردمی است که به او ایمان آورده‌اند و به قدر و ارزش ایشان اعتراف دارند، جهان همچون روز روشن می‌شود؛ اما وقتی او از دنیا می‌رود و خدا این روز را از دل شب دنیا برمی‌کَنَد و قدر و قیمت اهل بیت ایشان نیز در میان مردم مورد غفلت قرار می‌گیرد، هم دوباره در ظلمت می‌مانند. با این توضیح، اکنون یکبار دیگر حدیث1 را بخوانید. https://eitaa.com/yekaye/1883 با این توضیح شاید بتوان به معنای عمیق‌تری از حقیقت غیبت پی برد، غیبتی که شاید بتوان گفت حقیقتِ آن، نه از سال 250 هجری، بلکه از سال 10 هجری و با رحلت پیامبر ص عملاً در جامعه آغاز شد❗️ @yekaye

786) 🌺 وَ الشَّمْسُ تَجْري لِمُسْتَقَرٍّ لَها ذلِكَ تَقْديرُ الْعَزيزِ الْعَليمِ 🌺 💐 ترجمه و خورشید به سوی قرارگاه ویژه خود جاری است؛ این، تقدیرِ آن عزتمند داناست. سوره یس (36) آیه38 1397/4/11 18 شوال 1439 @yekaye

@yekaye

🔹«مُسْتَقَرّ» قبلا بیان شد که ▪️ماده «قرر» در اصل بر دو معنای متفاوت دلالت می‌کند، یکی معنای «سردی» ، و معنای دوم «تمکن» (=جای گرفتن) است که «استقرار» از همین ماده می‌باشد و «اقرار» هم نقطه مقابل انکار و زیر بار حق نرفتن، را هم از این جهت اقرار گفته‌اند که کسی که به حقی اقرار می‌کند آن حق را در جای مناسب خود قرار داده است؛ ▫️اما برخی این دو معنا را به هم برگردانده و گفته‌اند اصل «قرر» به معنای این است که چیزی در جایی ثابت و مستقر شود و سرما را از این جهت «القُرّ» گفته‌اند که اقتضای سکون دارد، برخلاف گرما که اقتضای حرکت دارد؛ و اقرار هم به معنای اثبات (ثابت کردن) است؛ و معتقدند چه‌بسا تعبیر «قِرْنَ فِي بُيُوتِكُن: در خانه‌های خود بمانید» (احزاب/۳۳) که خطاب به زنان پیامبر بوده، اصلش «إقرِرن» و از همین ماده «قرر» است که یکی از «ر»های آن برای تخفیف در کلام افتاده است همانند «فَظَلْتُمْ تَفَكَّهُونَ» (واقعه/ ۶۵) که اصلش «ظللتم» بوده است. 🔖جلسه 226 http://yekaye.ir/al-baqarah-2-36/ ▪️همچنین اشاره شد که «مُسْتَقَرّ» بر وزن اسم مفعول است که برخی آن را اسم مکان (محل استقرار) (📚مجمع البحرين، ج۳، ص۴۵۶) و برخی آن را در معنای مصدری (قرار و استقرار) (📚لسان العرب، ج۵، ص۸۴) دانسته‌اند. 🔖جلسه 371 http://yekaye.ir/al-qiyamah-75-12/ 📖 اختلاف قرائت لِمُسْتَقَرٍّ لَها ▪️در روایت غیرمشهوری (به ترتیب روایت زید و ابن‌یزداد) از دو تن از قراء عشره (یعقوب و ابوجعفر) کلمه «مُسْتَقرّ»‌ به صورت اسم فاعل (مُسْتَقِرٍّ) قرائت شده است. ▪️همچنین در قرائتی که از سه تن از امامان شیعه (امام سجاد و امام باقر و امام صادق ع) و نیز از ابن‌عباس و ابن‌مسعود و عکرمه و عطاء و ابن‌ابی‌عبده، و روایت شیزری از کسائی (از قراء کوفه) این عبارت به صورت «لا مُسْتَقَرَّ لَها» قرائت شده است که گفته‌اند ظاهرش عموم و معنایش خصوص است؛ یعنی خورشید همواره بدون استقرار در حال حرکت است مادامی که آسمانها برپاست، اما همین که آسمانها فروپاشید او هم از حرکت خود باز می‌ایستد ▪️و از ابن أبي عبلة به صورت «لا مُسْتَقَرُّ لَها» نیز قرائت شده است، که ظاهرا همان معنای حالت فوق را می‌دهد اما «لا» مثل «لیس» عمل کرده است. 📚مجمع البيان، ج8، ص662 ؛ البحر المحيط، ج9، ص67 ؛ معجم القرائات، ج7، ص485-486 @yekaye

🔹تَقْديرُ ▪️ماده «قدر» دست کم در دو معنای اصلی به کار می‌رود: ▫️یکی «اندازه» و مقدار 📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص۶۵۸) و «مبلغ» (= حد بلوغ و غایت شیء) و کنه و نهایت ظرفیتی که یک شیء دارد، دلالت می‌کند و به همین جهت به قضای الهی که امور را به نهایت مقدر شده برایشان می‌رساند، قَدَر گویند 📚(معجم المقاييس اللغة، ج5، ص۶۲) ▫️و دیگری همان معنای رایج «قدرت» (= توانایی) است که وضعیتی است که شخص توانایی و تمکن بر انجام کاری دارد (مفردات ألفاظ القرآن، ص۶۵۸) ▪️اما برخی معنای اول را اصل قرار داده، و بر این باورند که «قدرت» را از این جهت «قدرت» گفته‌اند که شخص را به آن غایتی که می‌خواهد می‌رساند و «رجلٌ ذو قُدرةٍ: شخص قدرتمند» یعنی کسی که توانایی‌هایش به گونه‌ای است که در کارهای مورد نظر، به آن حد و اندازه‌ای که دلش می‌خواهد، می‌رسد 📚(معجم المقاييس اللغة، ج۵، ص۶۳). ▪️اما برخی معنای دوم را اصل قرار داده و گفته‌اند اصل این ماده «توانایی بر انجام یا ترک کار» است و «تقدیر» نیز دلالت بر اجرای قدرت در خارج می‌کند و «قَدَر» به معنای «قضاء» از این باب است که بعد از قدرت داشتن، اجرای آن کار قطعی می‌شود و «قَدَر» به معنای اندازه و مقدار هم اسم مصدر است و به معنای آن چیزی است که حاصل تقدیر و اظهار قدرت می‌باشد. 📚(التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج9، ص206) ▪️از معانی خاص این کلمه وقتی است که با حرف «علی» متعدی شود؛ یک معنای «قَدَرَ علی» به معنای «تنگ گرفتن بر، در تنگنا قرار دادن» می‌باشد، ▫️یا از این جهت که «به «اندازه» کم به کسی چیزی داده شود 📚 (معجم المقاييس اللغة، ج۵، ص۶۳) ▫️ویا از این جهت که «اندازه چیزی که به شخص می‌خواهد برسد، محدود قرار داده شده، بر خلاف جایی که بی‌حساب به کسی چیزی ببخشند» که آیاتی مانند «وَ مَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ: و کسی که روزی‌اش بر او تنگ گرفته شد» (طلاق/۷) ، «يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشاءُ وَ يَقْدِرُ: روزی را برای هر که بخواهد بسط می‌دهد یا تنگ می‌گیرد» (روم/۳۷) ، و «فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ: [حضرت یونس] گمان کرد که بر او تنگ نگیریم» (انبياء/۸۷) همگی در این معنا می‌باشند. 📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص۶۵۹) ▪️البته تعبیر «قَدَرَ علی» می‌تواند به معنای «توانایی داشتن بر انجام کاری» هم باشد؛ چنانکه در قرآن کریم گاهی در این معنا هم به کار رفته است؛ مانند: «لا يَقْدِرُونَ عَلى شَيْءٍ مِمَّا كَسَبُوا: توانایی و قدرتی بر چیزی از آنچه به دست آورده‌اند، ندارند» (بقره/۲۶۴) «إِنَّ اللَّهَ قادِرٌ عَلى أَنْ يُنَزِّلَ آيَة: خداوند تواناست بر این که آیه‌ای نازل کند که …» (انعام/۳۷) «عَبْداً مَمْلُوكاً لا يَقْدِرُ عَلى شَيْءٍ: برده مملوکی که توانایی بر هیچ چیزی ندارد» (نحل/۷۵) « أَحَدُهُما أَبْكَمُ لا يَقْدِرُ عَلى شَيْء: شخص لالی که توانایی بر هیچ چیزی ندارد» (نحل/۷۶) ماده «قدر»‌ و مشتقات آن جمعا 132 بار در قرآن کریم به کار رفته است. @yekaye

🔹الْعَزيزِ ▪️در آیه 14 همین سوره درباره ماده «عزز» به تفصیل بحث شد و توضیح داده شد که «عزیز» یعنی کسی که همواره غالب است و هیچگاه مغلوب نمی‌شود. 🔖جلسه 761 http://yekaye.ir/ya-seen-36-14/ @yekaye

☀️1) ابوذر غفاری روایت کرده است که یکبار دست در دست پیامبر ص گذاشته بودم و با هم راه می رفتیم و داشتیم به خورشید نگاه می کردیم که در حال غروب بود و از چشم نهان شد. پرسیدم: یا رسول الله؟ خورشید در کجا نهان می‌شود؟ [= مرتبه غیبِ حقیقتِ خورشید کجاست؟] فرمود: در آسمان؛ سپس از این آسمان به آسمانی می‌رود تا به آسمان هفتمِ برتر می‌رسد تا به تحت عرش برسد؛ پس آنجا به سجده افتد و همراه او فرشتگانی که موکل و مامور به آن هستند به سجده افتند و می‌گوید «پروردگارا ! از کجا دستور می‌دهی که طلوع کنم؟ از محل طلوعم یا از محل غروبم؟! و این همان سخن خداوند عز و جل است که فرمود «و خورشید به سوی قرارگاه ویژه خود جاری است؛ این، تقدیرِ آن عزتمند داناست.» یعنی این صُنع پروردگاری است که در مُلک خویش عزتمند و به مخلوقاتش داناست. ... 📚التوحيد (للصدوق)، ص280-281؛ الأمالي( للصدوق)، ص463 حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى بْنِ الْمُتَوَكِّلِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْكُوفِيُّ عَنْ مُوسَى بْنِ عِمْرَانَ النَّخَعِيِّ عَنْ عَمِّهِ الْحُسَيْنِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ الْبَلْخِيُّ عَنْ مُقَاتِلِ بْنِ حَيَّانَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي ذَرٍّ عَنْ أَبِي ذَرٍّ الْغِفَارِيِّ رَحْمَةُ اللَّهِ عَلَيْهِ قَالَ: كُنْتُ آخِذاً بِيَدِ النَّبِيِّ ص وَ نَحْنُ نَتَمَاشَى جَمِيعاً فَمَا زِلْنَا نَنْظُرُ إِلَى الشَّمْسِ حَتَّى غَابَتْ فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَيْنَ تَغِيبُ؟ قَالَ ص: فِي السَّمَاءِ ثُمَّ تُرْفَعُ مِنْ سَمَاءٍ إِلَى سَمَاءٍ حَتَّى تُرْفَعَ إِلَى السَّمَاءِ السَّابِعَةِ الْعُلْيَا حَتَّى تَكُونَ تَحْتَ الْعَرْشِ فَتَخِرَّ سَاجِدَةً فَتَسْجُدُ مَعَهَا الْمَلَائِكَةُ الْمُوَكَّلُونَ بِهَا ثُمَّ تَقُولُ يَا رَبِّ مِنْ أَيْنَ تَأْمُرُنِي أَنْ أَطْلُعَ أَ مِنْ مَغْرِبِي أَمْ مِنْ مَطْلِعِي فَذَلِكَ قَوْلُهُ تَعَالَى «وَ الشَّمْسُ تَجْرِي لِمُسْتَقَرٍّ لَها ذلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ» يَعْنِي بِذَلِكَ صُنْعَ الرَّبِّ الْعَزِيزِ فِي مُلْكِهِ الْعَلِيمِ بِخَلْقِهِ... ✳️ تبصره ✳️ مرحوم مجلسی بعد از نقل این روایت تاکید کرده که اغلب مضامین این حدیث «استعاره تمثیلیه» و «مجاز» است 📚(بحارالانوار، ج55، ص145-146) یعنی آن را نباید بر ظاهر مادی و فیزیکیِ آن حمل کرد و در واقع، این روایت از روایات ناظر به بطون قرآن است. 🔹این روایت ابوذر در بسیاری از کتب اهل سنت نیز آمده 📚(مثلا در الدر المنثور، ج5، ص263) و جالب این است که در یکی از نقل های اهل سنت از این روایت بعد از این جمله که خورشید سوال می‌کند «از محل طلوعم طلوع کنم یا از محل غروبم؟»‌ آمده: و هنگامی که به او خطاب شود که از مغرب طلوع کن، آن روزی است که «كسى را كه پيش از آن ايمان نداشته يا در حال ايمانش چيزى كسب نكرده ايمان آوردنش سودى نخواهد داشت.» (انعام/158) 📚(مسند البزار، ج9، ص407 ؛ تفسیر عبدالرزاق، ج3، ص80 ؛ البحر المحيط، ج9، ص66) اگر این مطلب را در کنار این قرار دهیم که در روایات شیعه، این آیه 158 سوره انعام بر روز ظهور تطبیق شده است؛ و نیز یکی از علائم ظهور، طلوع خورشید از مغرب معرفی شده است، شاید بتوان راهی به فهم باطن این حقایق یافت. @yekaye

. 1⃣ «وَ الشَّمْسُ تَجْرِي لِمُسْتَقَرٍّ لَها» درباره اینکه مراد از این جمله چیست، نظرات متعددی در میان مفسران مطرح شده است، که فخر رازی همه را در یک دسته‌بندی کلی قرار داده است با این بیان که: ▪️این قرارگاه یا زمانی است یا مکانی؛ 🍃الف. قرارگاه زمانی، 🔹یا شب است، که اشاره است به غروب خورشید؛ 🔹یا سال است، که اشاره است به یک دور گردش کامل زمین و خورشید به دور هم و شروع حرکت جدید؛ 🔹یا قیامت است، یعنی خورشید جریان دارد تا انتهای کارش که پایان دنیاست، پس مادام که دنیا برقرار است، خورشید نیز در حرکت است؛ و این معنا، بر قرائت «لا مستقر لها» آمده نیز صدق می‌کند؛📚 (ابومسلم، به نقل مجمع‌البیان، ج8، ص663) و نظر علامه طباطبایی نیز همین معناست 📚(المیزان، ج17، ص89) 🍃ب. قرارگاه مکانی، 🔹یا ناظر است به میزان عمودی یا مورب بودن نحوه خورشید در تابستان و زمستان، که حد و اندازه‌اش کاملا معلوم و معین است؛ 🔹یا ناظر است به نقاط طلوع و غروب خورشید که نقاط آن از یک نقطه در تابستان تا یک نقطه معین در زمستان کاملا معلوم و معین است 🔹یا ناظر است به مدار حرکت خورشید که مداری کاملا معین و معلوم است و از آن تجاوز نمی‌کند. 📚(مفاتیح الغیب، ج26، ص277) @yekaye