فایل PDF از مطالب مربوط به آیات 90-84 سوره اعراف درباره حکایت قوم لوط که در این کانال بارگزاری شد. @Yekaye

856) 📖 وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ بِالْبُشْرى قالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ فَما لَبِثَ أَنْ جاءَ بِعِجْلٍ حَنيذٍ 🌹 💢ترجمه و به یقین، فرستادگان ما ابراهیم را بشارت آوردند. سلام کردند. گفت: سلام. پس دیری نپایید که گوساله‌ای بریان آورد. سوره هود (11) آیه 69 1397/9/19 2 ربیع‌الثانی 1440 @Yekaye

@Yekaye

🔹بِالْبُشْرى قبلا بیان شد که ▪️ماده «بشر»‌ را در اصل به معنای «ظهور چیزی همراه با حُسن و جمال» دانسته‌اند که از این ماده «بشرة» به معنای ظاهر پوست انسان (که نمایان است) معروف است؛ و «بشیر» هم در اصل به معنای «خوش‌سیما» بوده است، و وقتی «بشارت» در مقابل «انذار» به کار می‌رود، دلالت بر خبر خوش دادن (در مقابل بیم دادن) دارد. همچنین توضیح داده شد که از نظر برخی، اصل این ماده، همین پوست ظاهری است و «بشارت» (= مژده دادن) را هم از این جهت بشارت گفته‌اند که موجب انبساط در چهره (پوست صورت) شخص می‌شود. 📚جلسه ۵۳۴ http://yekaye.ir/al-ahzab-33-45/ @Yekaye

🔹سلاماً ؛ سَلامٌ قبلا بیان شد که ▪️«سَلام» از ماده «سلم» به معنای صحت، عافیت، و سلامتی از هرگونه عیب و نقصی است؛ و تعبیر «سلام» به معنای طلب سلامتی کردن است که در انسان‌ها با سخن، و در خداوند با فعلش انجام می‌شود [مانند تعابیر قرآنی که خداوند می‌فرماید: سلامٌ علی…]؛ و همچنین اسمی از اسماء الله است؛ بدین جهت که از هر عیب و آفتی که بر خلائق عارض می‌گردد مصون و سالم است. ▫️برخی گفته‌اند اصل این ماده، نقطه مقابل «خصومت» (دشمنی) است و به معنای همراهی و موافقت شدید در ظاهر و باطن است به صورتی که هیچ اختلافی در میان نباشد. ▪️بدین ترتیب معلوم می‌شود که چرا «سِلْم» به معنای صلح است. (وَ إِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَها؛ انفال/۶۱) و برخی گفته‌اند «سَلَام» و «سِلْم» و «سَلَم» هر سه به معنای صلح به کار می‌رود و لذا کاربرد آن در دو آیه (وَ أَلْقَوْا إِلَى اللَّهِ يَوْمَئِذٍ السَّلَم؛ نحل/۸۷) و (وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقى إِلَيْكُمُ السَّلامَ لَسْتَ مُؤْمِناً؛ نساء/۹۴) را نیز به معنای صلح دانسته‌اند. ▪️تعبیر «اسلام» (إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلامُ؛ آل‌عمران/۱۹) و «تسلیم» (وَ ما زادَهُمْ إِلاَّ إيماناً وَ تَسْليماً؛ احزاب/۲۲) را هم برخی چنین توضیح داده‌اند که افراد در «سِلم» و صلح با یکدیگر وارد می‌شوند هرکس با اسلام آوردن به شخص دیگر اعلام می‌کند که از هر آسیب و صدمه‌ای از جانب من مصون هستی؛ و برخی گفته‌اند به این جهت اسلام نامیده‌اند که شخص با قبول آن، از سرپیچی کردن و مخالفت ورزیدن [با حق] سالم می‌ماند؛ و «مُسلِم» هم به کسی گویند که تسلیم حق شده و به حق اذعان می‌کند. (إِنْ تُسْمِعُ إِلَّا مَنْ يُؤْمِنُ بِآياتِنا فَهُمْ مُسْلِمُونَ؛ نمل/۸۱) ▪️«سلیم» هم صفت مشبهه از سلامت است و «قَلْبٍ سَليمٍ» (شعراء/۸۹) قلب و باطنی است که از هر گونه دغل و خیانتی سالم باشد. 🔖جلسه 533 http://yekaye.ir/al-ahzab-33-44/ 🔹قالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ چنانکه مشاهده می‌شود سلام اول منصوب و سلام دوم مرفوع آمده است. درباره چرایی آن، گفته‌اند: 🔸الف. منصوب بودنش از باب این است که مضمون سخن آنان ( ونه خود سخن) ‌نقل شده؛ یعنی آنان سلامی را گفتند؛ اما مرفوع بودنش از باب این است که متن سخن حضرت ابراهیم نقل شده و مبتدا است برای خبر محذوف؛ یعنی «او گفت: سلام [بر شما]» 📚(مجمع البيان، ج5، ص268؛ مجاهد و سدی و ابن عطیه، به نقل از البحر المحيط، ج6، ص179) و برای مرفوع بودن، تحلیل دیگرش این است که آن را خبر بگیریم بدین بیان که آنان سلام کردند، حضرت ابراهیم ع که آنان را نمی‌شناخت در واقع گفت «هو سلامٌ إن شاء الله، اما شما کیستید؟» 📚(معاني القرآن (فراء)، ج‏2، ص21) 🔸ب. سلام در هر دو حالت مقول قول است [یعنی سخنی است که بیان شده) با این تفاوت که منصوب بودنش در اولی از باب قعلی است که مقدر بوده است؛ مثلا «سلمنا علیک سلاماً» 📚 (البحر المحيط، ج6، ص179) 🔸ج. مصنوب بودن سلام دلالت بر تجدد (در حالت جدید وارد شدن) دارد؛ اما مرفوع بودن سلام دلالت بر ثبوت و استقرار. 📚(البحر المحيط، ج6، ص179) 🔸د. گفته‌اند حالت رفع در سلام احترام و اکرام و تحیت بیشتری را می‌رساند. 📚(الميزان، ج‏10، ص320) گویی حضرت ابراهیم ع به آیه «وَ إِذا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْها أَوْ رُدُّوها» (نساء/86) عمل کرده است. 📖اختلاف قرائت ▪️در قرائت اهل مدینه (نافع) و مکه (ابن کثیر) و شام (ابن عامر) و بصره (ابوعمرو) و برخی از قرائات اهل کوفه (عاصم از قراء ‌سبعه، ابوجعفر و یعقوب و خلف از قراء عشره) و برخی قرائات غیرمشهور (سلام) به همین صورت «قالوا سَلاماً قال سَلامٌ» قرائت شده است. ▪️در قرائت برخی از اهل کوفه (حمزه و کسائی) و برخی قرائات غیرمشهور (یحیی بن وثاب و ابراهیم نخعی) به صورت «قالوا سَلاماً قال سِلْمٌ» قرائت شده است؛ که دو احتمال برای «سِلم» مطرح است: یکی اینکه «سلم» به همان معنای «سلام» باشد؛ چنانکه به جای «حلال» تعبیر «حِلّ» به کار می‌برند؛ و احتمال دیگر این است که به معنای سِلم و صلح در مقابل دشمنی باشد، چنانکه در ادامه وقتی آنها غذا نمی خورند احساس نگرانی می‌کند و آنها از قبل گفتند که ما با تو صلح و سلامتی خواهیم بود و قصد آزاری نداریم. 📚مجمع البيان، ج5، ص267-268 ؛ البحر المحيط، ج6، ص179 @Yekaye

🔹لبِثَ ▪️ماده «لبث» به معنای مکث و درنگ کردن است و وقتی به صورت «لَبِثَ بالمكان» می‌آید به معنای اقامت کردن و در جای خاصی ماندن است 📚(معجم المقاييس اللغة، ج۵، ص۲۲۸؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص۷۳۳) ▪️تفاوت «لبث» با «مکث» در این است که مکث به درنگ کردن اختیاری گویند اما لبث در مورد درنگ کردنی است که به قهر و اجبار و خارج از اراده شخص واقع می‌شود. 📚(التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج10، ص157) ▪️این ماده ۳۱ بار در قرآن کریم آمده که تنها یکبار آن به صورت اسم فاعل (لابث: درنگ کننده) است (لابِثينَ فيها أَحْقاباً، نبأ/۲۳) و همه موارد دیگر به صورت فعل است که تمامی این افعال هم به صورت ثلاثی مجرد (لَبِثَ، یَلبَثُ) است غیر از آیه «ما تَلَبَّثُوا بِها إِلاَّ يَسيراً» (احزاب/14) که به باب تفعّل رفته است. 🔹فما لَبِثَ أَنْ جاءَ ... ▪️این عبارت را به لحاظ نحوی به طرق مختلفی می‌توان تحلیل کرد: 🔸الف. «ما» مای نافیه باشد؛ آنگاه: 🔺الف.1. «أن جاء» در موضع نصب باشد به نزغ خافض؛ یعنی گویی در اصل چنین بوده: «ما لبث و أبطأ عن مجیئه بعجل» (دیری نپایید از اینکه گوساله بریانی بیاورد) 📚(مجمع البيان، ج5، ص271؛ معاني القرآن (فراء)، ج2، ص21؛ البحر المحيط، ج6، ص180) 🔺الف.2. شبیه مورد قبل، با این تفاوت که می‌تواند فاعل «لبث» حضرت ابراهیم ع باشد؛ یعنی حضرت ابراهیم درنگی ناکرد در اینکه گوساله بریانی آورد. 📚(البحر المحيط، ج6، ص180) 🔺الف. 3. «أن جاء» در مقام فاعل باشد برای «لبث» یعنی «ما لبث مجیئه بعجلِ: آوردن گوساله بریان طولی نکشید.» 📚(معاني القرآن (فراء)، ج2، ص21) 🔸ب. «ما» مای مصدری باشد و عبارت مبتدا باشد و «أن جاء» هم که معنای مصدری می‌دهد خبر آن؛ یعنی: درنگ کردنش همان آوردن گوساله بریان بود. 📚(البحر المحيط، ج6، ص180) 🔸ج. «ما» مای موصوله باشد به معنای «الذی لبثه»، آنگاه در خبر، کلمه‌ای مانند «قدر» در تقدیر است، یعنی آن که او را معطل کرد به اندازه این بود که گوسفند بریانی بیاورد» که این سرعت عمل به خرج دادن برای پذیرایی از میهمان را می‌رساند. 📚(البحر المحيط، ج6، ص180) @Yekaye

🔹عِجْلٍ قبلا درباره ماده «عجل» بیان شد که ▪️ «عجله» به معنای «شتاب کردن» و «سرعت گرفتن» و طلب کردن چیزی است قبل از اینکه زمانش برسد ▫️ برای همین در تفاوت «عجله» و «سرعت» گفته‌اند که «سرعت» تقدم یافتن در جایی است که این تقدم سزاوار و ممدوح است و نقطه مقابلش (ابطاء: کندی و کاهلی) مذموم است؛ در حالی که «عجله» در جایی است که این تقدم مناسب و سزاوار نیست و نقطه مقابلش ممدوح است. 🔖جلسه ۱۶۲ . http://yekaye.ir/al-isra-017-018/ 📚اکنون می‌افزاییم که «عِجْل» به معنای «گوساله» (بچه گاو) است. برخی آن را یک اصل کاملا مستقل از معنای عجله دانسته‌اند (معجم المقاييس اللغة، ج۴، ص۲۳۷) اما دیگران این کلمه را هم از همان معنا دانسته، و درباره وجه تسمیه آن گفته‌اند که از این بابت است که گوساله (در مقایسه با گاو) پرشتاب و پرسرعت است و آرام و قرار ندارد. 📚 (مفردات ألفاظ القرآن، ص۵۴۸؛ التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج8، ص42) 📿ماده «عجل» 47 بار در قرآن کریم به کار رفته است که غیر از 8 مورد آن همین کلمه «عِجل» به معنای گوساله است؛ و یک مورد هم که به صورت «عجول» آمده، بقیه موارد همگی به صورت فعل به کار رفته است. @Yekaye

🔹حَنيذٍ ▪️کلمه «حَنذ» برای بریان و برشته کردن گوشت با سنگ داغ به کار می‌رود 📚(كتاب العين، ج3، ص201) ▫️ بدین مناسبت ماده «حنذ» را به معنای «پخته» و «بریان» شدن دانسته‌اند 📚(معجم المقاييس اللغة، ج2، ص109) ▫️ برخی گفته‌اند که پخته شدنی است که بعد از بریان کردن حاصل می‌شود 📚(التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج2، ص293) ▪️«حنیذ» یعنی بریان شده‌ی بین دو سنگ؛ چرا که گوشت را بین دو سنگ داغ می‌گذارند تا لَزِج بودنش خارج شود و بریان گردد. 📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص260) ▫️ برخی این را این گونه توضیح داده‌اند که یک نحوه بریان کردن در میان بادیه‌نشینان است که زمین را حفر کرده و در آن آتش می‌افروختند، سپس آتش را خاموش، و گوشت را در آن گذاشته و با سنگهای داغ رویش را می‌پوشاندند تا در اثر حرارت بریان شود. و «حنیذ» هم بر وزن فعیل و در معنای مفعول است، شبیه «قتیل» که به معنای «مقتول» است. 📚(معاني القرآن (فراء)، ج2، ص21) 📿از ماده «حنذ» تنها همین کلمه و همین یکبار در قرآن کریم به کار رفته است. @Yekaye

☀️1) از امام صادق ع روایت شده است که فرمودند: اهالی موتفکات (ظاهرا اسم منطقه‌ای است که قوم لوط در آن زندگی می‌کردند و در قرآن کریم نیز جداگانه به این اسم و سرنگونیِ آن اشاره‌ای شده است؛ نجم/53) از باجلالت‌ترین مردمان بودند و در خوبی و خرمی بسر می‌بردند تا اینکه [زمانی رسید که] قحطی و گرانی‌ای گریبانگیرشان شد. ابلیس لعین به سراغشان آمد و بدانها گفت: علت اینکه این چنین به قحطی و درماندگی افتاده‌اید این است که مردمان را از ورود در خانه‌هایتان بازداشتید، اما از بوستانهایی که در بیرون شهر دارید ممانعت نکردید. گفتند: چگونه می‌توانیم آنجا هم مانع شویم؟ گفت: بین خودتان این رویه را قرار دهید که اگر غریبه‌ای را در دیارتان یافتید، اموالش را [به زور] از او بگیرید و از پشت با او نکاح کنید؛ وقتی این گونه کنید دیگر کسی جرات وارد شدن بر شما را نخواهد داشت. پس آنان تصمیم به انجام این کار گرفتند؛ و اطراف شهر گشتند که چه کسی می‌خواهد بر آنان بگذرد. پس ابلیس خود را به صورت نوجوانی که هنوز مو بر صورتش نروییده درآورد و خود را آراست. پس به سوی او هجوم آوردند و اموالش را گرفتند و از پشت با او نکاح کردند و طوری شد که خوششان آمد؛ پس این عادت آنها شد در مورد هر غربیه‌ای که می‌یافتند؛ تا جایی که کار از غریبه‌ها گذشت و به سراغ اهالی دیار خویش می‌رفتند و دیگر بدون اینکه قصد گوشمالی دادن داشته باشند چنین می‌کردند؛ برخی مفعول واقع می‌شدند و برخی فاعل این کار بودند. وخداوند به حضرت ابراهیم ع وحی کرد که من لوط را به پیامبری برگزیدم؛ پس او را به سراغ این قوم بفرست. حضرت ابراهیم ع به سراغ لوط ع رفت و وی را از این ماموریت خبردار کرد و به او گفت: به شهرهای سدوم برو و آنان را به بندگی خداوند بخوان و به آنان درباره امر خداوند و عذاب او هشدار بده و به آنان یادآوری کن آنچه بر سر قوم نمرود فرود آمد. پس لوط به راه افتاد تا به آن شهرها رسید؛ ایستاد و نمی‌دانست از کدام شروع کند. پس وارد شهر سدوم شد که بزرگترینشان بود و پادشاه آن شهرها در آنجا مستقر بود. پس رفت تا به میانه بازار رسید و گفت: ای قوم! تقوای الهی پیشه کنید و از من اطاعت نمایید؛ و خویشتن را از این کارهای زشتی که پیش از شما کسی به انجام مانند آن سبقت نگرفته، بازدارید و به سراغ عبادت بتها هم نروید؛ همانا من فرستاده خداوند به سوی شما هستم. و این معنای آن آیاتی است که فرمود «و لوط را، هنگامی که به قوم خویش گفت: آیا آن کار ناشایستی را می‌آورید که هیچ یک از جهانیان بدان بر شما سبقت نگرفته است؟! همانا شما درآیید به مردان به شهوت، به جای زنان؛ بلکه شمایید گروهی اسراف‌پیشگان. و جواب قومش چیزی نبود جز اینکه گفتند آنان را از سرزمین‌تان بیرون کنید؛ قطعاً آنان مردمانی‌اند که می‌خواهند پاک باشند!» (اعراف/80-82) از اینکه بر مردان درآیند ... خبر این مطلب به پادشاه سدوم رسید و گفت: او را نزد من بیاورید. چون وی را آوردند از او پرسید: تو کیستی؟ و چه کسی تو را فرستاده؟ و برای چه آمده‌ای؟ و به سوی چه کسانی مبعوث شده‌ای؟ گفت: اما اسم من لوط است، برادرزاده حضرت ابراهیم ع هستم؛ و اما کسی که مرا فرستاده، پروردگار من و پروردگار شماست؛ و اما اینکه به چه کار آمدم، آمدم شما را به اطاعت از خداوند و دستوراتش فرابخوانم و از این کارهای زشت بازدارم. شاه چون این سخنان را شنید در دلش رعب و ترسی افتاد و گفت: من هم یک نفر از قوم خویش هستم. به نزد آنان برو؛ اگر تو را اجابت گفتند من هم با آنها خواهم بود. پس لوط از نزد او بیرون آمد و به سراغ قوم برگشت و شروع کرد به دعوت کردن آنها به عبادت خداوند و بازداشتن آنان از معصیت؛ و آنان را از عذاب خداوند برحذر می‌داشت؛ تا اینکه از همه سو به او حمله کردند و گفتند: «ای لوط! اگر دست برنداری» از این دعوت کردنت، «قطعا از رانده‌شدگان خواهی بود» (شعراء/167) یعنی از این سرزمین ما؛ «گفت: بىترديد در قبال اين عمل شما» که بسیار خبیث است «از دشمنانش هستم» (شعراء/168) یعنی از کسانی که از آن نفرت دارند «پروردگارا، مرا و خانواده‌ام را از این کاری که می‌کنند نجات بده» یعنی از این کار زشت و شنیع. (شعراء/169) @Yekaye 👇ادامه حکایت 👇

👇ادامه حکایت 👇 بدین ترتیب، حضرت لوط بیست سال در میان آنان بود و آنان را دعوت می‌کرد، و همسرش که زنی مومن بود از دنیا رفت و با زن دیگری از آن قوم ازدواج کرد که قبلا به او ایمان آورده بود و به او «قواب» می‌گفتند. پس همراه با زنش برخاست برای دعوت آنان به اطاعت از خداوند؛ اما آنها شروع به دشنام دادن به او و کتک زدنش کردند. تا جایی که از ابتدایی زمانی که آمده بود چهل سال گذشت، اما به [دعوتِ] او اعتنایی نکردند و از او پیروی ننمودند؛ تا جایی که زمین به درگاه خداوند نالید و درختان و پرندگان و بهشت و جهنم از کار آنان به پیشگاه خداوند متعال فریاد استغاثه سر دادند؛ اما خداوند بدانان وحی کرد که من بردبارم، بر کسی که عصیانم کند شتاب نمی‌ورزم تا اینکه مهلت معینش به سرآید. چون آنان پیامبر خدا را خوار شمردند و به طاعتش سرننهادند و بر معصیت‌هایی که انجام می‌دادند اصرار ورزیدند، خداوند متعال به چهار تن از فرشتگان، که عبارت بودند از جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و دردائیل، دستور داد که بر حضرت ابراهیم ع بگذرند و او را به فرزندی از ساره، دختر هاراز بن ناخور، بشارت دهند، - و او زنی بود که از زمانی که خداوند آتش را بر او سرد و سلامت کرد به او ایمان آورده بود و خداوند به او وحی کرده بود که «ای ابراهیم! با او ازدواج کن!» -. به هر حال، فرشتگان در شکل انسانهایی که عمامه‌ای بر سر داشتند بر او وارد شدند. حضرت ابراهیم ع هیچگاه تنها و بدون میهمان غذا نمی خورد و سه روز بود که میهمانی بر او وارد نشده بود. بعد از این سه روز، حضرت ابراهیم ع به ساره گفت: بلند شو و غذایی آماده کن و من بیرون می‌روم چه‌بسا میهمانی ببینم. ساره بلند شد و ابراهیم ع هم در جستجوی میهمان بیرون رفت و میهمانی نیافت. به خانه برگشت و شروع به قرائت کتب آسمانی‌ای کرد که بر او نازل شده بود. پس متوجه اطراف نبود که بناگاه فرشتگان الهی سوار بر اسب‌هایشان با آراستگی بر او وارد شدند و پیش روی او ایستادند. او از بناگاه آمدنشان ترسید، تا اینکه آنان سلامی کردند و وی آرام شد و این معنای همان سخن خداوند متعال است که فرمود «و به یقین، فرستادگان ما ابراهیم را بشارت آوردند. سلامی کردند» (هود/69) و در آیه دیگری فرمود «آیا حکایت میهمانان گرامیِ حضرت ابراهیم به تو رسیده است؟‌ هنگامی که بر او وارد شدند؛ سلامی کردند؛ گفت سلام؛ گروهی ناشناس!» (ذاریات/24-25) چون آنان را با این شکلشان نمی‌شناخت. پس به آنان تهنیت گفت و از آنان خواست که بنشینند و بر ساره وارد شد و به او گفت: چه میهمان خوش‌رو و خوش‌پوشی بر ما وارد شده‌اند! داخل شدند و به سبک نیکان بر ما سلام کردند. از تو می‌خواهم برخیزی و خودت کمر به پذیرایی از آنان ببندی. گفت: ابراهیم! عهد من با توست؛ و تو غیورترین مردمانی! [ظاهرا کنایه از اینکه چگونه از من می‌خواهی که در برابر مردان نامحرم به پذیرایی مشغول شوم] گفت: مطلب همین طور است که تو می‌گویی؛ اما اینان بزرگواران و نیکان‌اند. سپس حضرت ابراهیم ع به سراغ گوساله پرواری رفت و آن را ذبح کرد و پاک نمود و تنور را روشن کرد و گوساله را در تنور گذاشت تا بریان شد؛ و این همان سخن خداوند است که فرمود «پس دیری نپایید که گوساله‌ای «حنیذ» آورد.» (هود/69) و «حنیذ» یعنی چیزی که درون حفره‌ای بریان شود. وقتی پخت و بریان شدنش کامل شد، ابراهیم آن گوساله را بر سینی بزرگی گذاشت و اطرافش را نان چید و آن را به محضر آنان برد .. ان شاءالله ادامه روایت، در بحث از آیه بعد خواهد آمد. 📚تحفة الإخوان (نسخه خطی)، ص48 (به نقل از البرهان في تفسير القرآن، ج4، ص314-315) @Yekaye

☀️ 2) از امام باقر ع روایت شده است: هنگامی که خداوند عذاب قول لوط را حتمی و مقدر فرمود، دوست داشت که به حضرت ابراهیم ع در عوض آن عذاب، جوانی دانا دهد تا در عوض مصیبت هلاکت قوم لوط، تسلی‌بخش او باشد؛ پس فرستادگانی را به سوی حضرت ابراهیم ع گسیل داشت که او را به اسماعیل* بشارت دهند. پس شبانه بر او وارد شدند و او نگران شد که مبادا دزد باشند. آن فرستادگان چون وی را نگران دیدند «سلام کردند. گفت: سلام؛ ما از شما بیمناکیم! گفتند: بیمناک مباش، همانا ما تو را به جوانی دانا بشارت می‌دهیم». (حجر/52-53) امام باقر ع فرمود: و آن جوان دانا اسماعیل بود، از هاجر*. آنگاه حضرت ابراهیم ع فرمود: «آیا به من بشارت می‌دهید در حالی که پیری مرا دربرگرفته است؟! پس به چه چیزی بشارت می‌دهید؟! گفتند تو را به حق بشارت می‌دهیم پس از ناامیدان مباش!» (حجر/54-55) آنگاه حضرت ابراهیم ع به آن فرستادگان فرمود بعد از این بشارت «به چه کار آمده‌اید؟» (حجر/57) گفتند ما به جانب قومی بزهکار فرستاده شده‌ایم.» (حجر/58) که همان قوم لوط‌اند که همانا آنان قومی فاسق‌اند؛ تا آنان را از عذاب پروردگار جهانیان انذار دهیم. حضرت ابراهیم ع فرمود: «همانا لوط در میان آنهاست! گفتند: ما بدان کسانی که در میان آنهاست آگاهتریم؛ قطعا او و خانواده‌اش را نجات می‌دهیم، جز همسرش که همانا او از برجای‌ماندگان است.» (عنکبوت/32) در واقع، هنگامی که خداوند آنان را عذاب کرد، فرستادگانی به جانب حضرت ابراهیم ع فرستاد که او را به اسحاق* بشارت دهند و او را در مورد هلاکت قوم لوط تعزیت و تسلیت دهند، و این همان است که فرمود: «و به یقین، فرستادگان ما ابراهیم را بشارت آوردند. سلامی کردند. گفت: سلام. پس دیری نپایید که گوساله‌ای «حنیذ»آورد.» یعنی گوساله‌ای پاک و بریان و خوب پخته شده؛ «پس هنگامی که دید دستهایشان بدان نمی‌رسد آنان را غریبه شمرد و اندک ترسی بر او وارد شد؛ گفتند: نترس همانا ما به سوی قوم لوط فرستاده شدیم» ... 📚تفسير العياشي، ج2، ص152 عَنْ أَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لَمَّا قَضَى عَذَابَ قَوْمِ لُوطٍ وَ قَدَّرَهُ أَحَبَّ أَنْ يُعَوِّضَ إِبْرَاهِيمَ مِنْ عَذَابِ قَوْمِ لُوطٍ بِغُلامٍ عَلِيمٍ لِيُسَلِّيَ بِهِ مُصَابَهُ بِهَلَاكِ قَوْمِ لُوطٍ قَالَ فَبَعَثَ اللَّهُ رُسُلًا إِلَى إِبْرَاهِيمَ يُبَشِّرُونَهُ بِإِسْمَاعِيلَ قَالَ فَدَخَلُوا عَلَيْهِ لَيْلًا فَفَزِعَ مِنْهُمْ وَ خَافَ أَنْ يَكُونُوا سُرَّاقاً فَلَمَّا رَأَتْهُ الرُّسُلُ فَزِعاً مَذْعُوراً «قالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ إِنَّا مِنْكُمْ وَجِلُونَ قالُوا لا تَوْجَلْ إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلامٍ عَلِيمٍ» قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع وَ الْغُلَامُ الْعَلِيمُ هُوَ إِسْمَاعِيلُ مِنْ هَاجَرَ. فَقَالَ إِبْرَاهِيمُ لِلرُّسُلِ «أَ بَشَّرْتُمُونِي عَلى أَنْ مَسَّنِيَ الْكِبَرُ فَبِمَ تُبَشِّرُونَ قالُوا بَشَّرْناكَ بِالْحَقِّ فَلا تَكُنْ مِنَ الْقانِطِينَ» قَالَ إِبْرَاهِيمُ لِلرُّسُلِ «فَما خَطْبُكُمْ» بَعْدَ الْبِشَارَةِ «قالُوا إِنَّا أُرْسِلْنا إِلى قَوْمٍ مُجْرِمِينَ» قَوْمِ لُوطٍ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْماً فَاسِقِينَ لِنُنْذِرَهُمْ عَذَابَ رَبِّ الْعَالَمِينَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ قالَ إِبْرَاهِيمُ «إِنَّ فِيها لُوطاً قالُوا نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَنْ فِيها لَنُنَجِّيَنَّهُ وَ أَهْلَهُ إِلَّا امْرَأَتَهُ قَدَّرْنا إِنَّها لَمِنَ الْغابِرِينَ» فَلَمَّا عَذَّبَهُمْ اللَّهُ أَرْسَلَ اللَّهُ إِلَى إِبْرَاهِيمَ رُسُلًا يُبَشِّرُونَهُ بِإِسْحَاقَ وَ يُعَزُّونَهُ بِهَلَاكِ قَوْمِ لُوطٍ وَ ذَلِكَ قَوْلُهُ «وَ لَمَّا جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهِيمَ بِالْبُشْرى فَقالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ قَوْمٌ مُنْكَرُونَ فَما لَبِثَ أَنْ جاءَ بِعِجْلٍ حَنِيذٍ» يَعْنِي زَكِيّاً مَشْوِيّاً نَضِيجاً «فَلَمَّا رَأى أَيْدِيَهُمْ لا تَصِلُ إِلَيْهِ نَكِرَهُمْ وَ أَوْجَسَ مِنْهُمْ خِيفَةً قالُوا لا تَخَفْ إِنَّا أُرْسِلْنا إِلى قَوْمِ لُوطٍ» ✳️*پی‌نوشت: اغلب روایات، در اینکه بشارت، بشارت به فرزند بوده، اتفاق نظر دارند؛ اما اینکه این فرزند، حضرت اسماعیل (از هاجر) یا اسحاق (از ساره)، در روایات متفاوت است. و اگر بشارتی که به حضرت ابراهیم ع دادند همان بشارتی باشد که به همسرش دادند، آیه 71 سوره هود این احتمال را که اسحاق باشد، تثبیت می‌کند. احتمال اینکه اشتباهی از راویان رخ داده باشد بعید نیست چنانکه در ابتدای روایت نام اسماعیل، و اواخر همین روایت، نام اسحاق برده می‌شود. توضیح بیشتر در تدبر 2 خواهد آمد انشاءالله. همچنین ادامه روایت در بحث از آیه 71 خواهد آمد. @Yekaye

. 1⃣ «وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ بِالْبُشْرى قالُوا سَلاماً ...» فرشتگانی به بشارت نزد حضرت ابراهیم آمدند و چنانکه از ادامه آیات معلوم می‌شود و روایات نیز همین را به تفصیل توضیح داده‌اند 🔖(حدیث1 https://eitaa.com/yekaye/3757) این فرشتگان دو ماموریت داشتند: 🔹یکی اینکه قوم لوط را به هلاکت برسانند؛ و 🔹دوم اینکه در مسیرشان و پیش از هلاک کردن قوم لوط، فرزندی را – که او هم پیامبر خواهد شد - به حضرت ابراهیم بشارت دهند. 💢در روایات آمده که این بشارت برای تسلی خاطر حضرت ابراهیم ع بود در برابر هلاکت قوم لوط 🔖(حدیث2 https://eitaa.com/yekaye/3762)؛ و موید این گونه روایات، آیه 74 تا 76 همین سوره هود است که از بحث کردن حضرت ابراهیم ع برای منصرف کردن عذاب از قوم لوط سخن می‌گوید. 💠از کنار هم گذاشتن این نکات، می‌توان نتیجه گرفت: 🤔الف. خداوند رحمتش بر غضبش سبقت دارد؛ اگر می‌خواهد قومی را با عذاب از دنیا ببرد، در عوض آن، و پیش از آن، بشارت آمدنِ یک انسان خوب به دنیا را به خوبان عالَم می‌دهد؛ و از آن سو نیز، خوبان عالَم چنان دل لطیفی دارند که حتی تحمل عذاب چنان مردم بی‌شرمی را ندارند تا حدی که خداوند آنان را تسلی می‌دهد! 🤔ب. اینکه رحمت خدا بر غضبش سبقت دارد، و تا جایی که مصلحت باشد، بدی‌ها و بی‌شرمی‌ها را تحمل می‌کند؛ اما وجود این رحمت واسعه، دلیل نمی‌شود که قومی را که بی‌شرمی را به نهایت رسانده‌اند (حضرت لوط ع طبق روایات چهل سال آنان را برحذر می‌داشت اما از رفتار همجنس‌گرایانه دست برنمی‌داشتند) عذاب نکند. 🤔ج. کسی که دستور خداوند در اجرای عذاب الهی را جامه عمل می‌پوشاند، شخص خشونت‌طلبِ بی‌منطقِ عاری از لطف و محبت نیست؛ بلکه مأموران عذاب خداوند نیز رحمتشان بر غضبشان سبقت دارد: همان فرشتگانی که مامور عذاب قوم لوط بودند، ابتدا مامور بشارت دادن به حضرت ابراهیم ع شدند. 🤔د. خدایی که انسان را آفریده و او را بر سایر مخلوقات برتری داده، انسانی را چنین برتری‌ای داده که در مدار انسانیت باشد؛ از این رو، جامعه‌ای را که انسانهایش همگی چنان بی‌شرم‌اند از صحنه گیتی پاک می‌کند؛ و نابود کردنِ آن انسان‌های بد، را با به دنیا آمدن انسانی خوب جبران می‌کند. 🤔ه. ... @Yekaye

. 2⃣ «وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ بِالْبُشْرى» در اینکه یکی از مصادیق بشارت فرشتگان الهی، فرزندی بود که خداوند به او عطا خواهد کرد، اختلافی نیست؛ چنانکه آیات 51 تا 55 سوره ابراهیم به وضوح بر این مطلب دلالت دارند؛ اما دو اختلاف هست: 🍃الف. آن فرزند که بود؟ اسماعیل یا اسحاق؟ چنانکه در پی‌نوشتِ حدیث 2 اشاره شد، اگر این بشارت همان بشارتی باشد که به ساره، همسر حضرت ابراهیم داده شد (هود/71) این بشارت به اسحاق است؛ اما با توجه به اینکه هم اسماعیل و هم اسحاق در پیری به وی داده شدند (ابراهیم/39) یعنی او تا زمان پیری‌اش فرزند نداشت؛ و اول اسماعیل بود بعد اسحاق؛ و هنگامی که این بشارت داده شد، حضرت ابراهیم از اینکه در پیری به وی بشارت می دهند تعجب کرد (حجر/53-53) [و نیز طبق آیات قرآن بر هر دو فرزند ایشان به ایشان بشارت داده شده (صافات/101 و 112)] احتمال این مساله منتفی نیست که ابتدا به حضرت ابراهیم بشارت اولین فرزند (یعنی بشارتی به اسماعیل، که مادرش هاجر بود) داده باشند، بعد به ساره [و به هیمن جهت دوباره به حضرت ابراهیم ع] هم گفته باشند که خداوند به تو اسحاق را بشارت می‌دهد. 🍃ب. آیا فقط بشارت به فرزند بوده است؟ برخی از مفسران امور دیگری نظیر بشارت به اینکه خداوند او را خلیل خود گرفت، و یا بشارت به عذاب شدن قوم لوط و نجات حضرت لوط ع از آن قوم را نیز مطرح کرده‌اند 📚 (البحر المحيط، ج6، ص179) که بعید نیست همه اینها جزء بشارتی باشد که در آیه مد نظر است؛ چنانکه سیاق آیات 31-32 در سوره عنکبوت ، چنین القا می‌کند که گویی این بشارت، بشارتی به هلاکت قوم لوط و نجات یافتن حضرت لوط باشد. @Yekaye

. 3⃣ «وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ بِالْبُشْرى قالُوا سَلاماً ...» برای بشارت دادن به حضرت ابراهیم ع و عذاب قوم لوط، نه یک فرشته، بلکه فرشتگانی فرستاده شدند. چرا؟ 🍃الف. هرکدام بخشی از ماموریت را عهده‌دار بود. جبرئیل مامور به هلاکت رساندن قوم لوط بود؛ میکائیل مامور ابلاغ بشارت به حضرت ابراهیم ع، و اسرافیل مامور نجات دادن حضرت لوط و مومنان همراهش. 📚(البحر المحيط، ج6، ص179) 🍃ب. ... @Yekaye

. 4⃣ «قالُوا سَلاماً قالَ سَلامٌ» درباره اینکه چرا سلام اول منصوب و سلام دوم مرفوع آمده است؛ در نکات ادبی توضیحاتی گذشت. 🔖https://eitaa.com/yekaye/3744 اما چرا سلام‌های رد و بدل شده را به صورت نکره آورده است؟ 🍃الف. مراد جنس سلام است (یعنی مطلق سلام بر تو) 📚(الميزان، ج10، ص320) 🍃ب. تنوین جایگزین از وصفی است که از باب بزرگداشت حذف شده است؛ مثلا چنین بوده: علیکم سلامٌ زاکٍ طیب. 📚(الميزان، ج10، ص320) 🍃ج. ... @Yekaye

. 5⃣ «وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ» فرشتگان، به اذن الهى به صورت وشكل انسان در مىآيند. 📚 (تفسير نور، ج4، ص88) @Yekaye

. 6⃣ «وَ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُنا إِبْراهيمَ بِالْبُشْرى قالُوا سَلاماً» فرشتگان الهی اولین چیزی که به حضرت ابراهیم ع گفتند سلام بود؛ پس: 🍃الف. سخن را بايد با سلام آغاز كرد. 📚(تفسير نور، ج4، ص88) 🍃ب. سلام، يك شعار آسمانى و شيوهاى ملكوتى است. 📚(تفسير نور، ج4، ص88) 🍃ج. ... @Yekaye

. 7⃣ «فَما لَبِثَ أَنْ جاءَ بِعِجْلٍ حَنيذٍ» خداوند حکایت می‌کند که حضرت ابراهیم ع بعد از اینکه به آنان سلام کرد «پس دیری نپایید و درنگی نکرد تا اینکه گوساله‌ای بریان آورد.» به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت: 🍃الف. پذيرايى از ميهمان يك ارزش است، اگر چه ناشناس باشد. 📚(تفسير نور، ج4، ص89) 🍃ب. ابراهيم عليه السلام، ميهمان دوست و سخاوتمند بود. 📚(تفسير نور، ج4، ص89) 🍃ج. از ميهمان در مورد غذا سؤال نكنيم. (آيا غذا ميل داريد؟ آيا غذا خوردهايد؟ چه غذايى مىخواهيد؟) 📚 (تفسير نور، ج4، ص89) 🍃د. علاوه بر اینها، 🌱د.1. از عبارت « فَما لَبِثَ ...» می‌توان نتیجه گرفت: در پذيرايى از میهمان بايد تسريع نمود. 📚(تفسير نور، ج4، ص88) 🌱د.2. از عبارت «جاءَ بِـ ...» می‌توان نتیجه گرفت: در پذيرايى، خودمان مباشر باشيم. 📚(تفسير نور، ج4، ص89) 🌱د.3. از عبارت «جاءَ بِعِجْلٍ» می‌توان نتیجه گرفت: غذا را نزد ميهمان ببريم، نه ميهمان را به طرف غذا. 📚(تفسير نور، ج4، ص89) 🌱د.4. از عبارت «بِعِجْلٍ حَنِيذٍ» می‌توان نتیجه گرفت: پذيرايى از ميهمان، مطلوب و ويژه باشد. 📚(تفسير نور، ج4، ص89) @Yekaye

857) 📖 فلَمَّا رَأى أَيْدِيَهُمْ لا تَصِلُ إِلَيْهِ نَكِرَهُمْ وَ أَوْجَسَ مِنْهُمْ خيفَةً قالُوا لا تَخَفْ إِنَّا أُرْسِلْنا إِلى قَوْمِ لُوطٍ 📖 💢ترجمه پس هنگامی که دید دستانشان را، که به آن نمی‌رسد، آنان را بیگانه شمرد، و از آنان ترسی احساس کرد؛ گفتند نترس! همانا ما به سوی قوم لوط فرستاده شده‌ایم. سوره هود (11) آیه 70 1397/9/23 6 ربیع‌الثانی 1440 @Yekaye