☀️۵) از امام صادق ع از پدرانشان از رسول الله ص روایت شده است که: همانا چهارتن هستند که جهنمیان از وضعیت آنان متاذی شوند؛‌از حمیم (آب جوشان) و جحیم نوشانده شوند و فریاد واویلا و هلاک شدیم سر دهند؛ به طوری که جهنمیان از همدیگر بپرسند این چهار تن را چه شود که ما علی‌رغم این همه اذیت‌ها از بودن آنان هم اذیت می‌شویم. یکی شخصی است آویخته در تابوتی از گُلِ آتش و شخصی که امعاء و احشائش کشیده می‌شود و شخصی که از دهانش چرک و خون راه گرفته است و شخصی که گوشت خود را می‌خورد. پس به آن شخص در تابوت گفته می‌شود: این دور افتاده از رحمت، چه کرده‌ که با این همه اذیت‌هایمان از او هم اذیت می‌شویم؟ می گوید: این دورافتاده ازرحمت، مُرد در حالی که برگردنش اموال مردم بود که نه ادای آن را برعهده‌اش گرفت و نه وفای به آن را. سپس به شخصی که که امعاء و احشائش کشیده می‌شود گفته می‌شود: این دور افتاده از رحمت، چه کرده‌ که با این همه اذیت‌هایمان از او هم اذیت می‌شویم؟ می گوید: این دورافتاده ازرحمت هیچ برایش مهم نبود که ادرارش در کجای بدنش می‌ریزد [= نسبت به رعایت طهارت و نجاست کاملا بی‌مبالات بود]. سپس به شخصی که از دهانش چرک و خون راه گرفته است گفته می‌شود: این دور افتاده از رحمت، چه کرده‌ که با این همه اذیت‌هایمان از او هم اذیت می‌شویم؟ می گوید: این دورافتاده ازرحمت مرد هر حرفی را نقل می‌کرد؛ ‌هر مطلب خباثت‌آلودی را که می‌دید بدان استناد می‌کرد و آن را برای این و آن حکایت می‌نمود. سپس به شخصی که گوشت خود را می‌خورد گفته می‌شود: این دور افتاده از رحمت، چه کرده‌ که با این همه اذیت‌هایمان از او هم اذیت می‌شویم؟ می گوید: این دورافتاده ازرحمت با غیبت کردن گوشت مردم را می‌خورد و به سخن‌چینی می‌پرداخت. 📚الأمالي( للصدوق)، ص581؛ 📚ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص248 حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ مُوسَى رِضْوَانُ اللَّهِ عَلَيْهِ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ أَبُو الْحُسَيْنِ الْكُوفِيُّ الْأَسَدِيُّ قَالَ حَدَّثَنِي مُوسَى بْنُ عِمْرَانَ النَّخَعِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ يَزِيدَ قَالَ حَدَّثَنِي حَفْصُ بْنُ غِيَاثٍ عَنِ الصَّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِيٍّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: أَرْبَعَةٌ يُؤْذُونَ أَهْلَ النَّارِ عَلَى مَا بِهِمْ مِنَ الْأَذَى يُسْقَوْنَ مِنَ الْحَمِيمِ وَ الْجَحِيمِ يُنَادُونَ بِالْوَيْلِ وَ الثُّبُورِ يَقُولُ أَهْلُ النَّارِ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ مَا بَالُ هَؤُلَاءِ الْأَرْبَعَةِ قَدْ آذَوْنَا عَلَى مَا بِنَا مِنَ الْأَذَى؟ فَرَجُلٌ مُعَلَّقٌ فِي تَابُوتٍ مِنْ جَمْرٍ وَ رَجُلٌ يَجُرُّ أَمْعَاءَهُ وَ رَجُلٌ يَسِيلُ فُوهُ قَيْحاً وَ دَماً وَ رَجُلٌ يَأْكُلُ لَحْمَهُ؛ فَقِيلَ لِصَاحِبِ التَّابُوتِ: مَا بَالُ الْأَبْعَدِ قَدْ آذَانَا عَلَى مَا بِنَا مِنَ الْأَذَى؟ فَيَقُولُ إِنَّ الْأَبْعَدَ قَدْ مَاتَ وَ فِي عُنُقِهِ أَمْوَالُ النَّاسِ لَمْ يَجِدْ لَهَا فِي نَفْسِهِ أَدَاءً وَ لَا وَفَاءً. ثُمَّ يُقَالُ لِلَّذِي يَجُرُّ أَمْعَاءَهُ مَا بَالُ الْأَبْعَدِ قَدْ آذَانَا عَلَى مَا بِنَا مِنَ الْأَذَى؟ فَيَقُولُ إِنَّ الْأَبْعَدَ كَانَ لَا يُبَالِي أَيْنَ أَصَابَ الْبَوْلُ مِنْ جَسَدِهِ. ثُمَّ يُقَالُ لِلَّذِي يَسِيلُ فُوهُ قَيْحاً وَ دَماً مَا بَالُ الْأَبْعَدِ قَدْ آذَانَا عَلَى مَا بِنَا مِنَ الْأَذَى؟ فَيَقُولُ إِنَّ الْأَبْعَدَ كَانَ يُحَاكِي فَيَنْظُرُ إِلَى كُلِّ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٍ فَيُسْنِدُهَا وَ يُحَاكِي بِهَا. ثُمَّ يُقَالُ لِلَّذِي يَأْكُلُ لَحْمَهُ مَا بَالُ الْأَبْعَدِ قَدْ آذَانَا عَلَى مَا بِنَا مِنَ الْأَذَى؟ فَيَقُولُ إِنَّ الْأَبْعَدَ كَانَ يَأْكُلُ لُحُومَ النَّاسِ بِالْغِيبَةِ وَ يَمْشِي بِالنَّمِيمَةِ. @yekaye

☀️۶) از رسول الله ص روایت شده است: کسی که از راه [سوءاستفاده از] برادر مومنش بخورد یا بنوشد یا چیزی بپوشد [یعنی خوراکی یا نوشیدنی یا پوشاکی را با سوء استفاده از ویا فریب برادر مومنش به دست آورد] خداوند به او خوردنی‌ای از آتش بجهنم بخوراند و نوشیدنی‌ای از حمیم به وی بنوشاند و لباسی از سرابیل جهنم بر او بپوشاند ... 📚الإختصاص، ص227 قَالَ النَّبِيُّ ص: مَنْ أَكَلَ بِأَخِيهِ الْمُؤْمِنِ أَوْ شَرِبَ أَوْ لَبِسَ بِهِ ثَوْباً أَطْعَمَهُ اللَّهُ بِهَا أَكْلَةً مِنْ نَارِ جَهَنَّمَ وَ سَقَاهُ سَقْيَةً مِنْ حَمِيمِ جَهَنَّمَ وَ كَسَاهُ ثَوْباً مِنْ سَرَابِيلِ جَهَنَّمَ ... @yekaye

☀️۷) حضرت عبدالعظیم حسنی از امام جواد ع از پدرانشان از امیرالمومنین ع روایت کرده است که فرمودند: من و فاطمه س یکبار بر رسول الله ص وارد شدیم و ایشان را بشدت گریان دیدیم. گفتم: پدر و مادرم فدایت یا رسول الله! چه چیزی شما را گریان کرده است؟ فرمود: یا علی! هنگامی که در شب معراج به آسمان رفتم زنانی از امتم را در عذابی شدید دیدم که از آن وضع بسیار ناراحت شدم و به خاطر شدت عذابی که برای آنان دیدم چنین به گریه افتاده‌ام؛‌زنی را دیدم که از موهایش آویزان بود و مغز سرش به جوشیدن افتاده بود؛ و زنی را دیدم که به زبانش آویخته بود و حمیم (آب جوشان) در حلقش می‌ریختند و ... حضرت فاطمه س فرمود: پدرجان! کار و سیره آنان چه بود که به چنین عذابهایی گرفتار آمده بودند. فرمود: دخترکم! اما آنکه از موهایش آویزان بود زنی بود که موهایش را از مردان نمی‌پوشاند؛ و آنکه از زبانش آویزان بود زنی بود که [با زبان تلخ خود] شوهرش را آزار می‌داد؛ و ... 📚عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج‏2، ص10-11 حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْوَرَّاقُ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الْكُوفِيُّ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ الْآدَمِيِّ عَنْ عَبْدِ الْعَظِيمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَسَنِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ الرِّضَا عَنْ أَبِيهِ الرِّضَا عَنْ أَبِيهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ أَبِيهِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ أَبِيهِ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ع قَالَ: دَخَلْتُ أَنَا وَ فَاطِمَةُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَوَجَدْتُهُ يَبْكِي بُكَاءً شَدِيداً فَقُلْتُ فِدَاكَ أَبِي وَ أُمِّي يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا الَّذِي أَبْكَاكَ فَقَالَ يَا عَلِيُّ لَيْلَةَ أُسْرِيَ بِي إِلَى السَّمَاءِ رَأَيْتُ نِسَاءً مِنْ أُمَّتِي فِي عَذَابٍ شَدِيدٍ فَأَنْكَرْتُ شَأْنَهُنَّ فَبَكَيْتُ لِمَا رَأَيْتُ مِنْ شِدَّةِ عَذَابِهِنَّ وَ رَأَيْتُ امْرَأَةً مُعَلَّقَةً بِشَعْرِهَا يُغْلَى دِمَاغُ رَأْسِهَا وَ رَأَيْتُ امْرَأَةً مُعَلَّقَةً بِلِسَانِهَا وَ الْحَمِيمُ يُصَبُّ فِي‏ حَلْقِهَا ... فَقَالَتْ فَاطِمَةُ ع حَبِيبِي وَ قُرَّةُ عَيْنِي أَخْبِرْنِي مَا كَانَ عَمَلُهُنَّ وَ سِيرَتُهُنَّ حَتَّى وَضَعَ اللَّهُ عَلَيْهِنَّ هَذَا الْعَذَابَ؟ فَقَالَ يَا بُنَيَّتِي أَمَّا الْمُعَلَّقَةُ بِشَعْرِهَا فَإِنَّهَا كَانَتْ لَا تُغَطِّي شَعْرَهَا مِنَ الرِّجَالِ وَ أَمَّا الْمُعَلَّقَةُ بِلِسَانِهَا فَإِنَّهَا كَانَتْ تُؤْذِي زَوْجَهَا ... . @yekaye

. 1️⃣ «فَشارِبُونَ عَلَیهِ مِنَ الْحَمیمِ» روی آن خوراک زقوم، نوشیدنی‌ای از حمیم می‌نوشند؛ یعنی از آبی جوشان. چرا؟ 🍃الف. غالبا نوشیدنی را روی خوردنی‌ای می‌نوشند که هضم و فرو بردن آن خوردنی را تسهیل کند.این نشان می‌دهد آن زقوم چنان در گلویشان گیر می‌کند ویا چنان آنان را از درون می‌سوزاند که چاره‌ای جز پناه بردن به نوشیدن آبی که خود این آب هم در حالت جوشش و غلیان است نمی‌بینند. 🍃ب. چه‌بسا این نشان‌دهنده شدت عذاب آنهاست؛ یعنی فرشتگان عذاب فقط به اینکه آنان از زقوم بخورند رضایت نمی‌دهند؛ بلکه آنان را مجبور می‌کنند که روی آن از این آب جوشان هم بخورند تا کاملا غذاب در تمام وجودشان رسوخ کند. 🍃ج. شاید این اشاره به تجسم عمل دنیوی آنان است؛ یعنی همان طور که پر کردن شکم از حرام تجسمش خوردن زقوم است، تجسم برخی از اعمال همچون شرابخواری و ... (احادیث۴ تا ۶) نوشیدن حمیم است. 🍃د. ... @yekaye

. 2️⃣ «فَشارِبُونَ عَلَیهِ مِنَ الْحَمیمِ» قبلا در بحث از آیه 42 (جلسه ۱۰۰۹، تدبر۵) اشاره شد که حمیم در جهنم، ▫️هم جایگاه آنان است: «في‏ سَمُومٍ وَ حَميمٍ» (واقعه/42) و «فَنُزُلٌ مِنْ حَميمٍ» (واقعه/93) و «فِي الْحَميمِ ثُمَّ فِي النَّارِ يُسْجَرُونَ» (غافر/72) و آنان را در آن میانه می‌گردانند «يَطُوفُونَ بَيْنَها وَ بَيْنَ حَميمٍ آنٍ» (الرحمن/44)؛ ▫️و هم آن را بر سرشان می‌ریزند و وسیله‌ای است برای عذاب آنان: «يُصَبُّ مِنْ فَوْقِ رُؤُسِهِمُ الْحَميمُ» (حج/19) «ثُمَّ صُبُّوا فَوْقَ رَأْسِهِ مِنْ عَذابِ الْحَميمِ» (دخان/48) ▫️هم نوشیدنی آنهاست؛ ▫️و اشاره شد که همان نوشیدن از آن هم از باب عذاب بوده است نه صرفا رفع عطش: «کَمَنْ هُوَ خالِدٌ فِي النَّارِ وَ سُقُوا ماءً حَميماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُمْ» (محمد/15) ▪️اکنون ببینیم چه کسانی‌اند که حمیم نوشیدنی‌شان است: ۱. کسانی که دینشان را به بازی می‌گیرند: «وَ ذَرِ الَّذينَ اتَّخَذُوا دينَهُمْ لَعِباً وَ لَهْواً وَ غَرَّتْهُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ ذَكِّرْ بِهِ أَنْ تُبْسَلَ نَفْسٌ بِما كَسَبَتْ لَيْسَ لَها مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِيٌّ وَ لا شَفيعٌ وَ إِنْ تَعْدِلْ كُلَّ عَدْلٍ لا يُؤْخَذْ مِنْها أُولئِكَ الَّذينَ أُبْسِلُوا بِما كَسَبُوا لَهُمْ شَرابٌ مِنْ حَميمٍ وَ عَذابٌ أَليمٌ بِما كانُوا يَكْفُرُونَ» (انعام/70) ۲. کسانی که کفر می‌ورزند: «وَ الَّذينَ كَفَرُوا لَهُمْ شَرابٌ مِنْ حَميمٍ وَ عَذابٌ أَليمٌ بِما كانُوا يَكْفُرُونَ» (یونس/4) ۳. ظالمان: «إِنَّا جَعَلْناها فِتْنَةً لِلظَّالِمين‏ ... ثُمَّ إِنَّ لَهُمْ عَلَيْها لَشَوْباً مِنْ حَميمٍ» (صافات/63-67) ۴. طغیانگران: «هذا وَ إِنَّ لِلطَّاغينَ لَشَرَّ مَآب‏ ... هذا فَلْيَذُوقُوهُ حَميمٌ وَ غَسَّاقٌ» (ص/55-57) ؛ «لِلطَّاغينَ مَآبا، لا يَذُوقُونَ فيها بَرْداً وَ لا شَرابا، إِلاَّ حَميماً وَ غَسَّاقاً» (نبأ/ 24-25) ۵. گمراهان تکذیب‌گر: « ثُمَّ إِنَّكُمْ أَيُّهَا الضَّالُّونَ الْمُكَذِّبُونَ ... فَشارِبُونَ عَلَيْهِ مِنَ الْحَميمِ» (واقعه/51-54) 💢اگر دقت شود تقریبا همه موارد ناظر به خروج از دین حق و یا مقابله با آن است. فقط مورد سوم (ظالمان) ‌شاید در وهله اول متفاوت به نظر برسد که اگر به ادامه آیاتی که در وصف اینان است هم توجه کنیم معلوم می‌شود که اینان هم ظلمشان بیش از آنکه ظلم اجتماعی و در حق دیگران باشد خروج از دین حق است: «إِنَّهُمْ أَلْفَوْا آباءَهُمْ ضالِّينَ؛ فَهُمْ عَلى‏ آثارِهِمْ يُهْرَعُونَ؛ وَ لَقَدْ ضَلَّ قَبْلَهُمْ أَكْثَرُ الْأَوَّلينَ» (صافات/69-71) همان که در جای دیگر شرک را ظلم عظیم نامید: «إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظيم‏» (لقمان/۱۳). 🤔در خصوص مواردی چون شرابخواری که در احادیث آمده، اینکه این به صورت نوشیدن حمیم تجسم پیدا کند نسبتا واضح است؛ اما چرا بی‌دینی و انحراف دینی به صورت نوشیدن از حمیم جلوه می‌کند؟ 🍃الف. شاید از این جهت که دین حق همچون آبی گوارا و حیات‌بخش است که بدون آن نمی‌توان زندگی کرد (جَعَلْنا مِنَ الْماءِ كُلَّ شَيْ‏ءٍ حَيٍّ؛ انبیاء/۳۰)؛‌ پس کسی که خود را از این آب پاک و حیات‌بخش محروم کند چون حیات هر چیزی در گروی آب است ناچار است عطش و تشنگی خود را با آبی عذاب‌آور جبران کند. 🍃ب. ... @yekaye

1022) 📖 فَشارِبُونَ شُرْبَ الْهیمِ 📖 ترجمه پس بنوشید [همچون] نوشیدن شتران عطشان. سوره واقعه (56) آیه 55 1399/5/14 14 ذی‌الحجه 1441 @yekaye #واقعه_55

🔹فشارِبُونَ / شرْبَ درباره این ماده در جلسه قبل بحث شد https://eitaa.com/yekaye/8180 📖 اختلاف قرائت 🔹شرْبَ ▪️در قرائت اهل مدینه (نافع) و اغلب اهل کوفه (عاصم و حمزه) و برخی از قراء عشره (ابوجعفر) و ‌اربعه عشر (حسن و اعمش) و برخی قرائات غیرمشهور (سهل) این کلمه با ضمه روی شین (شُرب) قرائت شده است که به معنای مصدر است و می‌تواند اسم باشد به معنای «شیء‌ نوشیدنی» (مشروب) است، همانند «طُحن» که به معنای «آسیاب شده» است. ▪️اما در قرائت اهل مکه (ابن کثیر) و شام (ابن عامر) و بصره (ابوعمرو) و برخی از اهل کوفه (کسائی) و بسیاری از قرائات غیرمشهور (أعرج و سعيد بن مسيب، و شعيب بن حبحاب، و مالك بن دينار، و ابن جريج) با فتحه روی شین (شَرْب) قرائت کرده‌اند که این هم مصدر است همانند «أکل»؛ و البته کلمه «شَرب» گاه جمع «شارب: نوشنده» هم به کار می‌رود شبیه رَکب که جمع راکب است. ▪️در برخی قرائات غیرمشهور (مجاهد وأبوعثمان النهدي) به صورت کسره روی شین (شِرب) هم به کار رفته است؛ که آن را هم به معنای «شیء‌ نوشیدنی» (مشروب) دانسته‌اند همانند «طِحن» که آن هم به معنای «آسیاب شده» است. 📚مجمع البیان، ج‏9، ص332؛ 📚 معجم القراءات ج۹، ص306-307 ؛ 📚معاني القرآن، ج‏3، ص128 📚الأمالي (للطوسي)، ص376-377 @yekaye

🔹الْهیمِ ▪️درباره ماده «هیم» اغلب گفته‌اند که دلالت دارد بر عطش شدید؛ بویژه که «هیام» نام مرضی است که شتر می‌گیرد و عطشش رفع نمی‌شود و «هَيَمان» به عطش، و «هَيْمَان» و «هَائِم» به شخصی گویند که دچار عطش شدید شده باشد؛ و «هَيْماء» هم به چاهی گویند که آب نداشته باشد و «هِيم» (فَشارِبُونَ شُرْبَ الْهِيمِ؛ واقعة/55) به شتر تشنه‌ای گویند که از فرط تشنگی این سو و آن سو می‌رود و از چریدن خودداری می‌کند (معجم المقاييس اللغة، ج‏6، ص26 ؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص848 ؛ كتاب العين، ج‏4، ص101 ) ▫️که البته «هِيم» جمع است؛ که مفرد آن را «أهیم» یا «هیماء» دانسته‌اند (مجمع البیان، ج‏9، ص333 ؛ التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج‏11، ص310) و گاه عرب آن را به عنوان جمعِ «هَيْمَان» و «هَائِم» نیز به کار می‌برد (معاني القرآن، ج‏3، ص128 ؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص848). ▪️البته برخی با توجه به اینکه به رملی که کاملا ریز و خشک باشد و اگر به دست بگیریم اصلا باقی نماند «هَيَام» گفته می‌شود معنای محوری این ماده را عبارت دانسته‌اند از خشکی درون چیزی و خالی بودن کامل آن از هرگونه تری و هرچیزی که بتواند یک حالت تماسک (چسبندگی و به جای گیر کردن) بیاورد و عطش را هم ناشی از وجود همین حالت در شخص دانسته‌اند (المعجم الإشتقاقي المؤصل لألفاظ القرآن الكريم، ص۲۳۱۹) ▪️این ماده برای کسی که بشدت مبتلا به عشق شده استعاره گرفته شده است به خاطر اینکه همچون شتر تشنه‌ای شده که حرکات و رفت و آمدش توجیه ندارد و بلکه برای هرکسی که ثمره کارش حیرت و سردرگمی باشد و ظاهرا به همین مناسبت در آیه «أَ لَمْ تَرَ أَنَّهُمْ فِي كُلِّ وادٍ يَهِيمُونَ‏« (شعراء/225) (معجم المقاييس اللغة، ج‏6، ص26؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص848) و برخی سعی کرده‌اند این را هم جزء معنای حقیقی این ماده بدانند و ظاهرا به همین مناسبت اصل این ماده را «رفتن متحیرانه به این سو و آن سو معرفی کرده‌اند که هم چنین انسان و شتری را دربرگیرد و هم به نحوی معنای عطش را از حیث اثری که در فرد می‌گذارد شامل شود (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج‏11، ص310 ) که به نظر می‌رسد این سخن حاوی نوعی تکلف در معنا باشد. ▪️ضمنا برخی گمان کرده‌اند که «هامة» به معنای سر هم از همین ماده است (المعجم الإشتقاقي المؤصل لألفاظ القرآن الكريم، ص۲۳۱۹) اما دیگران تذکر داده‌اند که از ماده «هوم» است (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج‏11، ص310) و البته از این ماده کلمه‌ای در قرآن نیامده است. 📿ماده «هیم» تنها در همین دو آیه در قرآن کریم به کار رفته است. @yekaye