758) 🌺 إنَّما تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ وَ خَشِيَ الرَّحْمنَ بِالْغَيْبِ فَبَشِّرْهُ بِمَغْفِرَةٍ وَ أَجْرٍ كَريمٍ 🌺 💐ترجمه تنها تو کسی را هشدار می‌دهی که از این ذکر پیروی کند و از پروردگارش در نهان خشیت داشته باشد پس او را به آمرزش و اجری بزرگمنشانه بشارت بده! سوره یس (36) آیه11 1397/3/7 12 رمضان 1439 ✅توجه چون هم احادیث و هم تدبرهای این آیه زیاد است ان شاء الله بخشی از آن امرووز و بقیه موارد فردا تقدیم خواهد شد. @yekaye

@yekaye

🔹الذِّكْرَ قبلا بیان شد که ▪️ماده «ذکر» در اصل در دو معنای مختلف به کار می‌رود: ▫️یکی در معنای جنس نر در مقابل ماده، یا مذکر در مقابل مؤنث (وَ لَيْسَ الذَّكَرُ كَالْأُنْثى، آل عمران/۳۶) ▫️و دیگری در معنای «یاد و حافظه» که نقطه مقابل «غفلت» (وَ لا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنا، کهف/۲۸) و «نسیان» (وَ اذْكُرْ رَبَّكَ إِذا نَسِيت، کهف/۲۴) می‌باشد. در این معنای دوم، «ذِکر» گاه به حالت نفسانی‌ای گفته می‌شود که که انسان به وسیله آن اطلاعاتی را که به دست آورده نگهداری می‌کند و همان «حفظ و حافظه» است با این تفاوت که حفظ و حافظه را از حیث به دست آوردن و در مخزن ذهن نگهداشتن می‌گویند، اما «ذکر» را از حیث احضار [مجدد] آن مطلب در ذهن؛ و گاه به خود حضور چیزی در دل [= ذهن] یا در سخن می‌گویند، و به همین جهت اخیر است که ذکر را به دو قسم «ذکر قلبی» (فَإِنِّي نَسِيتُ الْحُوتَ وَ ما أَنْسانِيهُ إِلَّا الشَّيْطانُ أَنْ أَذْكُرَهُ، کهف/۶۳) و «ذکر زبانی» (لَقَدْ أَنْزَلْنا إِلَيْكُمْ كِتاباً فِيهِ ذِكْرُكُمْ، انبیاء/۱۰) تقسیم می‌کنند؛ که هر کدام هم دو قسم دارد: ذکر به معنای به یاد آوردن بعد از فراموشی، و ذکر به معنای تداوم در یادسپاری. 🔖جلسه 465 http://yekaye.ir/al-muzzammil-73-19/ @yekaye

🔹خَشِيَ قبلا بیان شد که ▪️ماده «خشی» در اصل دلالت بر نوعی خوف و ترس می‌کند و البته با توجه به اینکه در برخی آیات در کنار «خوف» مطرح شده (لا تَخافُ دَرَكاً وَ لا تَخْشى؛ طه/۷۷) به هر گونه ترسی گفته نمی‌شود: ▫️برخی «خشیت» را خوفی دانسته‌اند که همراه با نوعی تعظیم نسبت به امر مورد نظر باشد، و شاید بدین جهت است که در این آیه آن را خاص علماء دانسته است (إِنَّما يَخْشَی اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ؛ فاطر/۲۸) ▫️اما دیگران با توجه به برخی از کاربردهای قرآنی این واژه مانند «فَخَشِينا أَنْ يُرْهِقَهُما طُغْياناً وَ كُفْراً» (کهف/۸۰) «تَخْشَوْنَ كَسادَها» (توبه/۲۴) «ذلِكَ لِمَنْ خَشِيَ الْعَنَتَ منکم» (نساء/۲۵) «خَشْيَةَ إِمْلاقٍ» (اسراء/۳۱) و «خَشْيَةَ الْإِنْفاق» (اسراء/۱۰۰) با این تحلیل مخالفت کرده، و گفته‌اند که ▫️معنای این ماده «مراقبت و محافظت کردنی است که همراه با خوف باشد» و به لحاظ معنایی به ماده «خشع» نیز نزدیک است (خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْيَةِ اللَّه؛ حشر/۲۱) ▪️اگرچه مرحوم مصطفوی با توجه به نکات فوق، محور معنای خشیت را «مراقبت» قرار داده که البته همراه با ترس باشد، اما به نظر می‌رسد که این معنا، معنای «اتقاء» است و به نظر می‌رسد تعبیر بهتر این است که بگوییم محور معنای «خشیت» خوف است، و البته خوفی است که شخص را به مراقبت وادارد. در واقع در هر دو کلمه «خشیت» و «اتقاء» دو معنای خوف و مراقبت وجود دارد اما در خشیت محور اصلی خوف است و در اتقاء محور اصلی مراقبت است. 🔖جلسه 728 http://yekaye.ir/al-fater-35-28/ @yekaye

☀️1) ذیل آیه قبل حدیث2، روایتی از امام صادق ع گذشت. https://eitaa.com/yekaye/1165 در ادامه آن روایت آمده است: سپس فرمود «تنها تو کسی را هشدار می‌دهی که پیروی کند از این ذکر» یعنی امیرالمومنین ع «و از پروردگارش در نهان خشیت داشته باشد پس بشارت بده» ای محمد «او را به آمرزش و اجری بزرگمنشانه». 📚الكافي، ج1، ص432؛ تأويل الآيات الظاهرة، ص476 مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الْخَطَّابِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي حَمْزَةَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع ... ثُمَّ قَالَ «إِنَّما تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ» يَعْنِي أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع «وَ خَشِيَ الرَّحْمنَ بِالْغَيْبِ فَبَشِّرْهُ» يَا مُحَمَّدُ «بِمَغْفِرَةٍ وَ أَجْرٍ كَرِيم». @yekaye

☀️ 2) از امام صادق ع روایت شده است: کامل شدن زهد، به تقواست؛ و باب تقوا، خشیت است؛ و راه خشیت، عبارت است از: عظیم شمردن خداوند متعال، و تمسک جستن به اطاعت خالصانه او در اوامرش، برحذر بودن همراه با توقف از آنچه حرام فرموده؛ و راه این هم علم است که خداوند عز و جل می‌فرماید «تنها از میان بندگان عالم خدا، [کسانی پیدا می‌شوند که] خشیت خدا را دارند.» (فاطر/28) 📚مصباح الشريعة، ص23 قَالَ الصَّادِقُ ع ... تَمَامُ الزُّهْدِ التَّقْوَى وَ بَابُ التَّقْوَى الْخَشْيَةُ وَ دَلِيلُ الْخَشْيَةِ التَّعْظِيمُ لِلَّهِ تَعَالَى وَ التَّمَسُّكُ بِخَالِصِ طَاعَتِهِ فِي أَوَامِرِهِ وَ الْخَوْفُ وَ الْحَذَرُ مَعَ الْوُقُوفِ عَنْ مَحَارِمِهِ وَ دَلِيلُهَا الْعِلْمُ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ «إِنَّما يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماء». @yekaye

3) از حکمت‌ها و موعظه‌هایی که از امام صادق ع مشهور است این است که: چنین نیست که هرکس نیت کاری را داشته باشد توان بر انجامش را بیابد؛ و چنین نیست که هرکس توان انجام کاری را داشت توفیق انجامش را بیابد؛ و چنین نیست که هرکس توفیقش را داشت، کار را به سرانجام برساند؛ پس چون نیت و توانایی و توفیق و به ثمر رساندن جمع شود آنجاست که سعادت به نهایت می‌رسد. 📚الإرشاد (المفید)، ج2، ص205؛ كنز الفوائد، ج2، ص33؛ نزهة الناظر و تنبيه الخاطر، ص119 وَ مِمَّا حُفِظَ عَنْ الإمام الصادق ع فِي الْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ قَوْلُهُ: مَا كُلُّ مَنْ نَوَى شَيْئاً قَدَرَ عَلَيْهِ وَ لَا كُلُّ مَنْ قدَرَ عَلَى شَيْءٍ وُفِّقَ لَهُ وَ لَا كُلُّ مَنْ وُفِّقَ أَصَابَ لَهُ مَوْضِعاً فَإِذَا اجْتَمَعَتِ النِّيَّةُ وَ الْقُدْرَةُ وَ التَّوْفِيقُ وَ الْإِصَابَةُ فَهُنَالِكَ تَمَّتِ السَّعَادَة. @yekaye

. 1⃣ «إِنَّما تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ» انذارها و هشدارها در کسانی اثر دارد که وقتی متذکر می‌شوند، آنچه را که بدان متذکر شده‌اند جدی بگیرند و پیگیری کنند. 💠تذکر #اخلاقی یکی از آفت‌های زندگی مدرن این است که با گسترش وسایل ارتباط جمعی، شهوت «دانستن و بیشتر اطلاع پیدا کردن» شدت گرفته است؛ ❗️همه درصددیم که بیشتر و بیشتر بدانیم❗️ در حالی که ⏫ کسی واقعا در مسیر سیر و سلوک الهی می‌تواند قدم بردارد که هر تذکری را جدی بگیرد و وقتی چیزی را که دانست بدان عمل کند. 📜حکایت معروف است که بسیاری از کسانی که برای گرفتن دستورالعمل اخلاقی خدمت حضرت آِت الله بهجت مشرف می‌شدند، با این پاسخ ساده و البته بسیار عمیق مواجه می‌شدند ❌بدانچه می‌دانی عمل کن تا آنچه را نمی‌دانید خدا به شما عطا فرماید.❌ مثلا مراجعه کنید به: 🔖https://article.tebyan.net/178170/%D8%A8%D9%87-%D8%A2%D9%86-%DA%86%D9%87-%D9%85%D9%8A-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%8A-%D8%B9%D9%85%D9%84-%DA%A9%D9%86- و یا به: 🔖 https://hawzah.net/fa/Article/View/93045 @yekaye

. 2⃣ «إِنَّما تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ» مقصود از «پیروی از ذکر» در این آیه چیست، که زمینه لازم برای بهره‌مندی از انذار پیامبر ص را مهیا می‌کند؟ 🍃الف. ذکر قرآن کریم است و پیروی تصدیق قرآن است و اینکه وقتی آیاتش بر انسان خوانده شود انسان بدان متمایل گردد 📚 (المیزان، ج17، ص66؛ مجمع البيان، ج۸، ص۶54) و شاهدش هم آیات دیگری است که قرآن را «الذکر» معرفی کرده است، مثلا «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ، حجر/9؛ َ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْر، نحل/44 و ...) 🍃ب. «ذکر» خود پیامبر اکرم است به دلیل این آیه که می‌فرماید «قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْراً،‌ رَسُولاً يَتْلُوا عَلَيْكُمْ آياتِ اللَّهِ: فطعا به جانی شما ذکری را فرستادیم، رسولی که آیات خدا را بر شما تلاوت می‌کند» (طلاق/10-11) و به تبع ایشان، جانشینان برحق ایشان 🔖حدیث1 https://eitaa.com/yekaye/1183 چرا که پیروی از آنان است که انسان را واقعا به دستورات خداوند متذکر می‌سازد. 🍃ج. منظور می‌تواند هر چیزی باشد که مایه تذکر انسانها بوده باشد؛ یعنی 🔹هم خود قرآن کریم، 🔹هم کتاب‌های آسمانی پیشین (که آنها هم ذکر نامیده‌ شده‌اند، مثلا: وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسى وَ هارُونَ الْفُرْقانَ وَ ضِياءً وَ ذِكْراً لِلْمُتَّقين؛ انبیاء/48)، 🔹هم خود پیامبر اکرم ص و اهل بیت ایشان، که تمامی سخنان و رفتارهایشان مایه تذکر است، و هم هر چیزی که انسان را به یاد خدا بیاندازد (فَاذْكُرُوا اللَّهَ كَذِكْرِكُمْ آباءَكُمْ أَوْ أَشَدَّ ذِكْراً؛ بقره/200) 🍃د. مقصود همان چیزی است که «اقامه نماز» را به همراه دارد. 🔖توضیح در تدبر https://eitaa.com/yekaye/11903 🍃ه. ... @yekaye

. 3⃣ «إِنَّما تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ وَ خَشِيَ الرَّحْمنَ بِالْغَيْبِ» اگر این آیه را بگذاریم در کنار آیه «إِنَّما تُنْذِرُ الَّذينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ» (فاطر/18) منطقا نتیجه می‌شود که ⭕️کسی می‌تواند «تبعیت از ذکر» کند که اهل «اقامه نماز» باشد.⭕️ 💠توضیح به لحاظ منطقی اگر داشته باشیم: (1) الف فقط ناظر است به [یا: اثر دارد بر] کسانی که ب و ج را داشته باشند. (2) الف فقط ناظر است به [یا: اثر دارد بر] کسانی که ج و د را داشته باشند. آنگاه نتیجه می‌شود که کسانی که ب و ج را داشته باشند همان کسانی‌اند که ج و د را دارند. پس هرکس ب را دارد حتما د را دارد و بالعکس. اکنون اگر مفاد دو آیه مذکور را در این ساختار بریزیم نتیجه می‌شود ⭕️کسی که «پیروی از ذکر» را دارد حتما «اقامه نماز» را دارد و بالعکس.⭕️ @yekaye

. 4⃣ «خَشِيَ الرَّحْمنَ بِالْغَيْبِ» مقصود از «خَشِيَ الرَّحْمنَ بِالْغَيْبِ» چیست؟ 🍃الف. یعنی از پروردگارشان خشیت دارند در حالیکه وضعیت قیامت برایشان در نهان است و هنوز با مرگ و برانگیخته شدن، پرده‌ها برایشان کنار نرفته است. 📚 (المیزان، ج17، ص66؛ مجمع البيان، ج۸، ص۶54) به تعبیر دیگر، با اینکه قیامت را ندیده‌اند آن را باور دارند؛ و از این رو، با این حال، از پروردگارشان خشیت دارند. 🍃ب. در خفا و جایی که جز خدا هیچکس هم آنان را نمی‌بیند باز از خداوند خشیت دارند و خشیت آنان از پروردگارشان امری کاملا واقعی است و از باب نفاق ویا برای تظاهر در برابر مردم نیست. 📚(مجمع البيان، ج۸، ص۶54) به تعبیر می‌خواهد تذکر دهد که ترس از خدا در خلوت و درون مهم است نه در ظاهر و حضور در برابر مردم. 📚(تفسير نور، ج9، ص526) 🍃ج. به واسطه اخباری که از غیب بدانها رسیده و باور پیدا کرده و ایمان آورده‌اند از پروردگارشان می‌ترسند. به تعبیر دیگر، مساله پذیرش انذار الهی ناشی خشیت خداست و این خشیت هم ناشی از ایمان آنان به غیب است، و از این جهت مضمون آن شبیه است به توصیفی که خداوند از متقینِ هدایت‌یافته ارائه می‌دهد که: «هُدىً لِلْمُتَّقين؛ الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ …» (بقره/۲-۳) 🍃د. … @yekaye

. بسم الله الرحمن الرحیم چنانکه دیروز اشاره شد، به علت کثرت مطالب مربوط به آیه 11 سوره یس امروز هم به مطالب آن آیه اختصاص دارد

🔹فَبَشِّرْهُ = فـ + بَشِّر +‌ ه قبلا بیان شد که ▪️ماده «بشر»‌ را در اصل به معنای «ظهور چیزی همراه با حُسن و جمال» دانسته‌اند که از این ماده «بشرة» به معنای ظاهر پوست انسان (که نمایان است) معروف است؛ ▪️ «بشیر» هم در اصل به معنای «خوش‌سیما» بوده است، ▪️و وقتی «بشارت» در مقابل «انذار» به کار می‌رود، دلالت بر خبر خوش دادن (در مقابل بیم دادن) دارد. ▪️البته قبلا توضیح داده شد که از نظر برخی، اصل این ماده، همین پوست ظاهری است و «بشارت» (= مژده دادن) را هم از این جهت بشارت گفته‌اند که موجب انبساط در چهره (پوست صورت) شخص می‌شود. 🔖جلسه 534 http://yekaye.ir/al-ahzab-33-45/ @yekaye

🔹بِمَغْفِرَةٍ قبلا بیان شد که ▪️ماده «غفر» در اصل در معنای «پوشاندن» به کار می‌رود چنانکه به پوششی که زیر کلاهخود بر سر می‌گذاشته‌اند «مِغفَر» گویند و برخی گفته‌اند معنای اصلی‌اش «محو کردن اثر شیء» است. ▪️در تفاوت «عفو» و «مغفرت» گفته شده که در عفو، شخص از مذمت و عذاب کردن منصرف می‌شود، و لذا در مورد انسان‌های عادی هم «عفو کردن و طلب عفو» به کار برده می‌شود؛ اما در مغفرت، گناه شخص را می‌پوشاند و آبروی او را نمی‌برد و در واقع، نحوه‌ای ساقط کردن عذاب است که نوعی پاداش دادن را در دل خود دارد، و لذا کلماتی همچون «مغفرت» و «استغفار» فقط در مورد خداوند به کار می‌رود. 🔖جلسه 183 http://yekaye.ir/an-nisa-004-099/ @yekaye

🔹كَريمٍ ماده «کرم» در اصل دلالت بر شرافت و بزرگمنشی می‌کند که درباره‌ این کلمه و تفاوتش با کلمات متشابه در جلسه ۳۵۲ http://yekaye.ir/al-alaq-96-3/ توضیح داده شد. @yekaye

☀️4) از رسول الله ص روایت شده است: در میان قطره‌هایی که بر زمین می‌چکد هیچ قطره‌ای نزد خداوند دوست‌داشتنی‌تر نیست از قطره اشکی در تاریکی شب که جز خداوند عز و جل کسی آن را نمی‌بیند. 📚جامع الأخبار(للشعيري)، ص97 عَنْ أُمَامَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا يَقْطُرُ فِي الْأَرْضِ قَطْرَةٌ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ مِنْ قَطْرَةِ دَمْعٍ فِي سَوَادِ اللَّيْلِ مِنْ خَشْيَتِهِ لَا يَرَاهُ أَحَدٌ إِلَّا اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ. @yekaye

☀️ 5) از رسول الله ص روایت شده است که خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید: به عزت و جلالم سوگند که برای هیچ بنده‌ای دو ترس را جمع نمی‌کنم و نیز برای هیچ بنده‌ای دو امنیت را جمع نکنم. اگر در دنیا از من ایمن بود روز قیامت او را هراسان کنم؛ و اگر در دنیا از من هراسان بود روز قیامت ایمنی‌اش بخشم. 📚الخصال، ج1، ص79؛ جامع الأخبار(للشعيري)، ص98 أَخْبَرَنِي الْخَلِيلُ بْنُ أَحْمَدَ قَالَ أَخْبَرَنَا ابْنُ مُعَاذٍ قَالَ حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ الْمَرْوَزِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ قَالَ أَخْبَرَنَا ابْنُ عَوْنٍ عَنِ الْحَسَنِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص قَالَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي لَا أَجْمَعُ عَلَى عَبْدِي خَوْفَيْنِ وَ لَا أَجْمَعُ لَهُ أَمْنَيْنِ فَإِذَا أَمِنَنِي فِي الدُّنْيَا أَخَفْتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ إِذَا خَافَنِي فِي الدُّنْيَا آمَنْتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ. @yekaye