781) 🌺 وَ آيَةٌ لَهُمُ الْأَرْضُ الْمَيْتَةُ أَحْيَيْناها وَ أَخْرَجْنا مِنْها حَبًّا فَمِنْهُ يَأْكُلُونَ 🌺
💐 ترجمه
و نشانهای برایشان همین زمین مرده است؛ آن را زنده گرداندیم و از آن دانهای بدر آوردیم که همانا از آن میخورند.
سوره یس (36) آیه33
1397/4/4
11 شوال 1439
@yekaye
🔹آيَةٌ
قبلا بیان شد که «آیة» به معنای علامت و نشانه است؛
و درباره اینکه ماده اصلی این کلمه چه بوده، مورد اختلاف است:
▪️برخی آن را از ماده «أیی» گرفتهاند:
▫️خواه از کلمه «أیُّ» (به معنای: کدامیک) از این ماده است (آیه را از این جهت آیه گفتهاند که هر چیزی را از چیز دیگر (هرکدام را از دیگری) متمایز میکند)
▫️یا از کلمه «تَاَیّی» به معنای «تعمد» (برافراشتن عمود و ستون) و تَثَبّت (ثابت و پابرجاماندن) است از آن جهت که آیه علامتی ثابت است که متعلق خود را همواره نشان میدهد؛
▪️و برخی آن را از ماده «أوی» دانستهاند که:
▫️خود همین کلمه را برخی به معنای کنار هم جمع شدن دانستهاند (گفته میشود «جاء القوم بآیتهم: یعنی آن قوم با همه جماعتشان آمدند») و آنگاه وجه تسمیه «آیه» این است که حروف و کلمات را در کنار هم برای مقصودی واحد جمع می کند؛
▫️و برخی «أوی» را به معنای قصد کردن به سوی جایگاهی برای استراحت در آن دانستهاند و آنگاه «آیه» به معنای وسیلهای است که ما را به مقصود میرساند.
🔖جلسه 229 http://yekaye.ir/al-baqarah-002-039/
@yekaye
🔹الْأَرْضُ
ماده «أرض» در زبان عربی در معانی متعددی به کار رفته است که برخی اینها را به سه معنا برمیگردانند که دوتای آنها در قرآن کریم به کار نرفته است (یکی در معنای زکام و سرماخوردگی؛ دیگری در معنای «رعشه و تزلزل»).
▪️ اما معنایی که با آن سر و کار داریم به هر چیزی که در موقعیت پست و پایین قرار گرفته، نقطه مقابل سماء و عُلُو باشد
📚(معجم مقاييس اللغة، ج1، ص80)
برخی معتقدند که اصل معنای آن، همین کره زمین در مقابل آسمان بوده و به تَبَعِ آن بر هر چیز پست و پایینی در مقابل بالا اطلاق شده
📚(مفردات ألفاظ القرآن، ص73)
▪️و برخی هم توضیح دادهاند که هرگاه این کلمه در کنار «سماء» قرار بگیرد کاملا بر همین معنای مقابل «سماء» به کار میرود و شامل جمیع موجودات زمینی هم میشود؛ اما وقتی که به صورت مطلق به کار میرود (وَ الْأَرْضَ مَدَدْناها وَ أَلْقَيْنا فِيها رَواسِيَ، حجر/19؛ أَ لَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ كِفاتاً، مرسلات/25) غالبا خود کره زمین مورد نظر است؛ هرچند که گاه به قسمت و منطقه معینی از زمین هم اطلاق میشود (يا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ، مائده/21؛ وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ، لقمان/34) (التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، ج1، ص75-76)
▪️این کلمه، مونث مجازی است (صفات آن مونث میشود مانند همین تعبیر «الأرض المیتة» (یس/33) یا «الأرض المقدّسه» (مائده/21) هرچند جمع آن، علاوه بر «أراضی» به صورت «أَرَضُون» و «أرَضین» هم به کار رفته که تبیین آن معرکه آراء شده است.
▪️به نظر میرسد که همین در مقابل «سماء» بودن ظرفیتی را در این کلمه قرار داده که استعمال آن در قرآن لزوما برای اشاره به زمین جسمانی نباشد؛ چنانکه حتی برخی در توضیح آیه «اللَّهُ الَّذي خَلَقَ سَبْعَ سَماواتٍ وَ مِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَيْنَهُنَّ» (طلاق/12) و نیز روایاتی که از هفت زمین در قبال هفت آسمان سخن میگوید این احتمال را مطرح کردهاند که مقصود از هر زمینی، آسمانِ تحت آسمان بالاتر است؛ و بدین ترتیب، هفت آسمان و یک زمین داریم که شش آسمانِ آن، هریک زمینی برای آسمان بالاتر از خود است.
📚 (التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، ج1، ص76-77)
در احادیث، این توسعه معنایی «أرض» جدی گرفته شده و تعابیر زمین دل، زمین جان و ... – دست کم به طور استعاری – رایج است؛ و برخی روایات، برخی از تعابیر «أرض» در قرآن را بر همین معانی توسعهیافته نیز اطلاق کردهاند.
کلمه «أرض» و بدون هیچ مشتقی 461 بار در قرآن کریم به کار رفته است.
@yekaye
🔹الْمَيْتَةُ
قبلا بیان شد که ماده «موت» را در اصل به معنای از بین رفتن قوت و توانایی چیزی دانسته اند و به لحاظ معنایی «مَوت» و «ممات» درست نقطه مقابل «حیات» است...
وقتی این ماده به باب افعال برود متعدی می شود و به معنای «میراندن» است (وَ أَنَّهُ هُوَ أَماتَ وَ أَحْيا؛ نجم/۴۴)
🔹أَحْيَيْنا
ماده «حیی» (و چهبسا «حیو»، كتاب العين، ج۳، ص۳۱۷) در اصل، دست کم بر دو معنا دلالت دارد: یکی حیات و زندگانی، و نقطه مقابل مرگ؛ و دیگری حیا و شرم، و نقطه مقابل وقاحت و بیشرمی؛ البته برخی معنای اصلی را همان معنای اول دانسته و مدعیاند که چون بازگشت حیا و شرم به حفظ خویشتن است از ضعف و نقص و دوری از عیب و زشتی، در واقع مشتمل است بر طلب سلامت و حیات و از این جهت حیا هم به همان معنای حیات برمیگردد و معنای جامع مفهوم «حیات» را هم تحقق هر چیزی که قوام و بقای شیء در گروی آن است (اعم از اجزای ظاهری و باطنی و نظم آنها و شرایط لازمه) دانستهاند؛
وقتی این ماده به باب افعال (إحیاء) میرود، متعدی میشود (زنده کردن) و استعمال این ماده در باب إفعال در قرآن بسیار زیاد است که آیه حاضر نمونهای از آن است.
🔖جلسه 722 http://yekaye.ir/al-fater-35-22/
▪️به لحاظ نحوی، جمله «أحییناها» را میتوان
▪️جمله استینافیه در مقام بیان «أرض» دانست؛
▫️و یا حال،
▫️ و حتی زمخشری بر این باور است که میتوان آن را صفت برای «أرض» قلمداد کرد.
📚 (الکشاف، ج4، ص14)
که این تحلیل وی بحثهایی را برانگیخته که در این مجال نمی گنجد.
@yekaye
🔹 حَبًّا
ماده «حبب» در معانی متعددی به کار رفته است؛ دو معنای رایجتر آن، که در قرآن کریم به کار رفته،
▪️ یکی «دوست داشتن» است و
▪️ دیگری «دانه».
🔸برخی اساساً به سه اصل و ریشه مستقل برای این ماده باور دارند:
یکی همین معنای «دانه»،
دیگری لزوم و ثبات (که محبت و دوست داشتن را به این معنا برمیگردانند) و
سوم کوتاه بودن (قِصَر) (معجم مقاييس اللغة، ج2، ص26)
🔸اما دیگران همان دو معنا را اساسی دانستهاند؛
و در این میان،ب
▪️رخی همه این معانی را به «دوست داشتن» برمیگردانند و میگویند «دانه» هم از این جهت که محبوب کشاورز است، «حبّ» نامیده شده
📚(التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، ج2، ص178-180) و
▪️برخی هم «دوست داشتن» را به «دانه» برمیگردانند با این توضیح که اصل این کلمه برای گندم و جو و سایر دانههای خوردنی به کار میرفته، سپس تعبیر «حَبَّةُ القلب» از باب تشبیه قلب به شکل دانه به کار رفته؛ و از اینجا تعبیر «حَبَبْتُ فلانا» در اصل به این معنا بوده که «حبهی قلبم به تو اصابت کرد» و بتدریج برای دوست داشتن به کار رفته است.
📚 (مفردات ألفاظ القرآن، ص214)
در هر صورت، معنای «دانه» یکی از معانی پرکاربرد این ماده است.
▫️این کلمه، علاوه بر به دو صورت «حَبّ» (إِنَّ اللَّهَ فالِقُ الْحَبِّ وَ النَّوى، أنعام/95؛ فَأَنْبَتْنا بِهِ جَنَّاتٍ وَ حَبَّ الْحَصِيدِ، ق/9) و «حَبّة» (كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ، بقرة/261؛ وَ لا حَبَّةٍ فِي ظُلُماتِ الْأَرْضِ، أنعام/59) در زبان عربی به صورت «حِبّة» (جمعِ «حِبّ») نیز به کار رفته است؛ برخی گفتهاند با فتحه برای دانههایی که خودشان خوراکیاند (بویژه گندم و جو) به کار میرود، اما با کسره برای اشاره به دانههایی که «بذر» گیاهان هستند، میباشد؛ و این نیز گفته شده که به دانهی هر چیز دانهداری (یعنی حتی عدس و لوبیا و ...) «حِبّ» گفته میشود و تنها به دانههای گندم و جو «حَبّ» اطلاق میگردد
📚(معجم مقاييس اللغة، ج2، ص26)
ماده «حبب» جمعاً 94 بار در قرآن کریم به کار رفته است که از این تعداد، 12 مورد در معنای «دانه» و 82 مورد در معانی مربوط به دوست داشتن به کار رفته است.
@yekaye
☀️1) از پیامبر اکرم ص روایت شده است که فرمود:
همانا خداوند سبحان میفرماید: اگر بندگانم مرا اطاعت کنند شبها با باران سیرابشان کنم و در روز خورشید را بر آنان طلوع دهم و دیگر صدای رعد را نشنوند!
📚مجمع البيان، ج6، ص434
وَ رُوِيَ عَنِ النَّبِيِّ ص أَنَّهُ قَالَ:
إِنَّ رَبَّكُمْ سُبْحَانَهُ يَقُولُ لَوْ أَنَّ عِبَادِي أَطَاعُونِي لَأَسْقَيْتُهُمُ الْمَطَرَ بِاللَّيْلِ وَ أَطْلَعْتُ عَلَيْهِمُ الشَّمْسَ بِالنَّهَارِ وَ لَمْ أُسْمِعْهُمْ صَوْتَ الرَّعْدِ!
@yekaye
.
✅ عطف به اطلاعیه قبلی،
https://eitaa.com/yekaye/1766
همچنان منتظر نکات تخصصی شما هستم.
.
1⃣ «وَ آيَةٌ لَهُمُ الْأَرْضُ الْمَيْتَةُ أَحْيَيْناها وَ أَخْرَجْنا مِنْها حَبًّا فَمِنْهُ يَأْكُلُونَ»
در آیه قبل، به مساله معاد اشاره کرد
و در این آیه ظاهرا نشانهای بر معاد میآورد؛ و آن زنده شدن زمین مرده، و روییدن گیاهان جاندار از دل خاک بیجان است.
@yekaye
.
2⃣ «وَ آيَةٌ لَهُمُ الْأَرْضُ الْمَيْتَةُ أَحْيَيْناها وَ أَخْرَجْنا مِنْها حَبًّا فَمِنْهُ يَأْكُلُونَ»
اینکه زمین مرده را زنده میکند و از آن دانهای بیرون میآورد را نشانه و آیهای «برای آنان» دانستهاست؛
اما آیه و نشانهای «بر چه چیزی»؟
🍃الف. بر قدرت بر معاد و زنده کردن تمام کسانی که هلاک شده بودند و کسی امید به بازگشتشان نداشت
📚(مجمعالبیان، ج8، ص661)
(با توجه به دو آیه قبل)
🍃ب. نشانهای برای وابستگی شدید آنان به خداوند، که آنان را به شکرگزاری و پیروی از تعالیم خداوند تشویق کند.
(از این جهت که بر «خوردن آنان» تاکید کرد و نیز با توجه به دو آیه بعد، و بویژه آیه35)
🍃ج. اینها نشانههایی از آفرینش و تدبیر است که بر ربوبیت خداوند دلالت میکند
📚(المیزان، ج17، ص85)
و در واقع، برهانی بر توحید و منزه دانستن خداوند از هرگونه شریک
(با توجه به باور مشرکانهای که در آیات قبل، به مخاطبان پیامبر نسبت داد؛ و نیز با توجه به آیه 36 که بر تنزیه خداوند و خالقیت مطلق او تاکید میورزد).
🍃د. ...
💠نکته تخصصی #آیهشناسی
این گونه نیست که یک چیز تنها برای یک امر بتواند نشانه قرار گیرد؛
بلکه یک #نشانه میتواند #نشانه_چندمنظوره باشد.
مثلا
❌علامت × هم میتواند نشانه عمل ضرب در حساب باشد، هم نشانه رد کردن و نپذیرفتن (در مقابل نشانه √) و ... .
در مورد آیات الهی هم لزوما این گونه نیست که هر آیهای فقط بر یک امر خاص دلالت داشته باشد؛
💢بلکه هر چیزی ممکن است از زوایای مختلف برای امور مختلفی آیه باشند؛ به طوری که اگر نگاه آیهبین انسان باز شود، هر پدیدهای از آفریدههای خدا و بلکه هر واقعهای که رخ میدهد، میتواند برای شخص او آیهای باشد که در حالی که حاوی نکاتی عام هست، راه سعادت شخص او را نیز به طور خاص نشان دهد.💢
@yekaye
.
3⃣ «وَ آيَةٌ لَهُمُ الْأَرْضُ ...»
بهترين دليل براى عموم مردم، آن است كه دائمى، عمومى، غير قابل انكار، ساده و همه جايى باشد.
📚(تفسير نور، ج9، ص539)
@yekaye
.
4⃣ «وَ آيَةٌ لَهُمُ الْأَرْضُ الْمَيْتَةُ أَحْيَيْناها وَ أَخْرَجْنا مِنْها حَبًّا فَمِنْهُ يَأْكُلُونَ»
🔹آیا زمین واقعا آن گونه که ما تصور میکنیم موجودی بیجان است یا خداوند در او هم حیات جاری کرده است؟
🔹آیا اینکه دانه از دل زمین میروید تنها و تنها به عنصر حیات در دانه اشاره دارد؛ یا باید حیاتی هم در زمین باشد که بتواند به دانه در رویاندنش امداد رساند؟
🔹واقعا مرز موجود زنده و غیرزنده چیست؟
🔹ضمنا آیا پاسخ این سوال، پاسخی عقلی و فلسفی باید باشد یا پاسخی حسی و تجربی محض؟
🔺و اگر پاسخی عقلی و فلسفی است،
آیا چنین نیست که رشته زیستشناسی، علیرغم ظاهر تجربیاش، بشدت از پیشفرضهای فلسفی خاصی تغذیه میکند؟!
#علم_دینی
@yekaye
✅ با توجه به کثرت احادیث و نکات ناظر به این آیه، ان شاءالله فردا نیز به همین آیه اختصاص خواهد داشت.
بسم الله الرحمن الرحیم
✅ چنانچه اشاره شد امروز نیز به ادامه بحث از آیه 33 سوره یس اختصاص خواهد داشت.
☀️2) از امام سجاد ع روایت شده است:
حضرت قائم - عجل الله تعالی فرجه الشریف – از مدینه راه میافتند تا به منطقه حفر* میرسند و به لحاظ آذوقه بشدت در تنگنا قرار میگیرند؛
[همانجا میخوابند] آنگاه صبح میکنند در حالی که برایشان محصولاتی روییده است؛
از آن می خورند و زاد و توشه برمیگیرند و این همان سخن خداوند متعال است که فرمود «و نشانهای برایشان همین زمین مرده است؛ آن را زنده گرداندیم و از آن دانهای بدر آوردیم که همانا از آن میخورند.»
سپس به مسیر خود ادامه میدهند تا به قادسیه میرسند در حالی که مردم در کوفه جمع شده و با سفیانی بیعت کردهاند!
📚سرور أهل الإيمان في علامات ظهور صاحب الزمان عج، ص100
[و ممّا ننقله من كتاب فضل بن شاذان المقدّم ذكره ما رواه الحسن بن محبوب] يرفعه إلى أبي خالد الكابلي، عن عليّ بن الحسين عليه السّلام، قال:
يَقْبلُ الْقَائِمُ ع مِنْ الْمَدِينَةِ حَتَّى يَنْتَهِيَ إِلَى الحفرِ وَ تُصِيبُهُمْ مَجَاعَةٌ شَدِيدَةٌ قَالَ فَيَصبحونَ وَ قَدْ نَبَتَتْ لَهُمْ ثَمَرَةٌ فيَأْكُلُونَهَا وَ يَتَزَوَّدُونَ مِنْهَا [وَ هُوَ] قَوْلُ الله تَعَالَى «وَ آيَةٌ لَهُمُ الْأَرْضُ الْمَيْتَةُ أَحْيَيْناها وَ أَخْرَجْنا مِنْها حَبًّا فَمِنْهُ يَأْكُلُونَ» ثُمَّ يَسِيرُ حَتَّى يَنْتَهِيَ إِلَى الْقَادِسِيَّةِ وَ قَدِ اجْتَمَعَ النَّاسُ بِالْكُوفَةِ وَ بَايَعُوا السُّفْيَانِيَّ.
✳️*پینوشت:
منطقه «الحفر» در شمال شرقی عربستان و در مسیر به سمت بصره و کوفه قرار دارد.
[در بحارالانوار، ج52، ص387 این کلمه به صورت «أجفر» ثبت شده که آن هم منطقهای نسبتا نزدیک به «الحفر» است و هر دوی اینها را در نقشه گوگل میتوانید مشاهده کنید]
@yekaye
☀️3) از امام کاظم ع درباره این سخن خداوند که میفرماید «زمین را بعد از مرگش زنده میگرداند (روم/50) روایت شده است:
[مطلب فقط] این نیست که با باران زندهاش کند؛ ولیکن خداوند مردانی را برمیانگیزاند که عدل را احیا میکنند و با احیای عدل زمین زنده میشود وقطعا اقامه حدود الهی برای زمین سودمندتر است از بارانی که چهل صبحگاه ببارد.
📚الكافي، ج7، ص174
أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ عَنْ مُوسَى بْنِ سَعْدَانَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ عَنْ أَبِي إِبْرَاهِيمَ ع فِيقَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ «يُحْيِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها» قَالَ:
لَيْسَ يُحْيِيهَا بِالْقَطْرِ وَ لَكِنْ يَبْعَثُ اللَّهُ رِجَالًا فَيُحْيُونَ الْعَدْلَ فَتُحْيَا الْأَرْضُ لِإِحْيَاءِ الْعَدْلِ وَ لَإِقَامَةُ الْحَدِّ لِلَّهِ أَنْفَعُ فِي الْأَرْضِ مِنَ الْقَطْرِ أَرْبَعِينَ صَبَاحاً.
@yekaye
.
5⃣ «وَ آيَةٌ لَهُمُ الْأَرْضُ الْمَيْتَةُ أَحْيَيْناها وَ أَخْرَجْنا مِنْها حَبًّا فَمِنْهُ يَأْكُلُونَ»
در این آیه و آیات بعد، برخی از امور عالم را برمیشمرد و نام آیه بر آنها مینهد.
💠نکته تخصصی #معرفتشناسی : نگاه آیهبین
#آیه ، یعنی علامت و نشانه،
و علامت و نشانه بودن یک چیز، وصفی است که از نسبت او با امری دیگر درمیآید.
⬅️ نمونه ساده آن علائم رانندگی است:
اگر کسی با تخصصهای مختلف فیزیک و شیمی به شناساییِ یک تابلوئی راهنمایی و رانندگی بپردازد، نکات متعددی درباره جنس آهن آن، طول موجهای رنگهای آن، مقاومت آن در سرما و گرما، و ... میتواند بفهمد، اما اینها هیچیک نکتهای درباره علامت و نشانه بودن آن نمیگوید.
اگرچه سازنده یک تابلوی رانندگی، در ساخت آن به بسیاری از این امور توجه دارد، اما این تابلو بدین جهت ساخته و نصب نشده است که افراد خود آن را بررسی کنند؛ بلکه ساخته شده تا علامت و نشانهای باشد برای فهماندن مطالبی به رانندگان درباره وضعیت مسیری که میخواهند بپیمایند.
⬆️ خداوند همه جهان را آیه آفریده است
و در آیات پیش رو، از زمین و دانهای که میروید و باغها و رودهایی که در آن جاری است تا زوجیت اشیاء و شب و روز و ماه و خورشید و کشتیای که در دریا روان است و اینها را به عنوان آیه به رخ ما میکشد؛
اینها هم آیات قرآناند هم آیات خلقت،
اما ما چه اندازه اینها را به عنوان «آیه» میبینیم و از نشانهها به آنچه نشانهها میخواهند ما را بدان رهنمون سازند، رهنمون میشویم؟
📝 #علم_دینی و #نگاه_آیهای
قبلا اشاره شد که یکی از نقطهضعفهای مدرن علم جدید این است که به بهانه روش تجربی، میکوشد نگاه آیهای به عالَم و آدم را به محاق بَرَد، بلکه علمی بودن چنان نگاهی را انکار کند.
🔖(بویژه در جلسه 229، تدبرهای 3 و 4: http://yekaye.ir/al-baqarah-002-039/ )
اسفبارتر این است که این ادبیات غلط در جامعه متدینان هم شیوع پیدا کرده و کلمه #علم را معادل #علم_تجربی ، آن هم علمی که روش صرفا حسی دارد و هیچ توجهی به مبدا و معاد ندارد و نگاه آیهای به عالَم را خرافات میشمرد، قلمداد میکنند❗️
بهانهشان هم این است که "ما کلمه «علم» را معادل «science» به کار میگیریم؛ و کلمه «science» در ادبیات غربی به معنای «علم صرفاً تجربی» است"❗️
غافل از اینکه کاربرد همین کلمه «science» در فرهنگ غربی در این معنای مبتذل، تنها در یک قرن اخیر و به خاطر غلیه رویکردهای پوزیتیوستی و مادیگرایانه در ساحت علم، به چنین انحرافی مبتلا شده و تا پیش از آن، «science» (و بویژه ریشه اصلی لاتینی آن: scientia) برای رشتههای الهیات هم تعبیر به کار میرفت (سید حسین نصر، معرفت و معنویت)؛
اما چه کنیم که غربزدگی و اصرار به همراهی با غربیان، مجال دیدن حقیقت را از بسیاری از مدعیان تفکر دینی هم سلب کرده است‼️
اهمیت تزریق نگاه آیهای به امور بقدری است که برخی از بزرگان – مانند آیت الله جوادی آملی – یکی از مهمترین گامها در تحقق علم دینی را همین نکته میدانند؛ یعنی هر چیزی را در پیوند با مبدا و معاد دیدن
📚(منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، جوادی آملی، ص135-137)
✳️ تبصره
نقد فروکاستن #علم به #علم_تجربی به معنای انکار ارزشمندی #روش_تجربی نیست؛ بلکه به معنای مخالفت با انحصار روش علم به روش تجربی است.
@yekaye
.
6⃣ «فَمِنْهُ يَأْكُلُونَ»
جار و مجرور (منه) علی القاعده باید بعد از متعلَقِ خویش بیاید؛ اینکه مقدم شده نشان از تاکید خاصی بر آن است؛ وجه آن چیست؟
🍃الف. چون اغلب خوراک انسانها که با آن زندگی میگذرانند، از «دانه»ها (غلات: گندم و برنج و ...) است؛ از این جهت آن را مقدم آورده است.
📚(أنوار التنزيل (بیضاوی)، ج4، ص267؛ تفسیر الصافی، ج4، ص252 )
🍃ب. شاید میخواهد به وجه خاصی از آیه بودن آنها اشاره کند؛
یعنی اگر به همین دانهها بنگرید ارتباط آن با خودتان را میبینید که زندگی شما – که نیازمند خوراک است – به همین دانههایی وابسته است که پیش از اینکه شما پا به هستی بگذارید در زمین برای شما مهیا شده بود؛
آیا این نشانهای نیست بر اینکه تدبیر شما یکسره در بیرون شما رقم خورده و به دست خداست، و شما تماما به خدا وابستهاید؟!
🍃ج. ...
@yekaye
.
7⃣ «وَ آيَةٌ لَهُمُ الْأَرْضُ الْمَيْتَةُ أَحْيَيْناها وَ أَخْرَجْنا مِنْها حَبًّا فَمِنْهُ يَأْكُلُونَ»
احیا شدن زمین، به این است که زندگی در آن شکل بگیرد.
مرگ و زندگی هم در منطق قرآنی دو گونه است:
🔹یکی همین مرگ و زندگی عادی بیولوژیکی؛ و
🔹 دیگری مرگ دل انسان و زندگی حقیقی یا همان حیات طیبه.
همان طور که زنده شدن زمین میتواند ناظر به برقراری زندگی بیولوژیکی در آن باشد،
میتواند ناظر به برقراری حیات طبیه در آن باشد (حدیث3 https://eitaa.com/yekaye/1795)؛
آنگاه دانهای که از آن سر میزند، همان دانه و جوانه اسلام حقیقی خواهد بود (فتح/29) و بر همین سیاق ادامه آیات را میتوان در افقی دیگر فهمید.
✳️ تذکر
🔹اولا برخلاف آنچه برخی ظاهرگرایان میپندارند استفاده از آرایههای ادبی و بویژه صناعات استعاره و تمثیل و ... برای رساندن مقصود، نهتنها ممنوع و حرام نیست! بلکه یکی از وجوه اعجاز ادبی قرآن کریم است؛
🔹و ثانیا استفاده از یک لفظ در چند معنا، نه تنها محال نیست، بلکه – بویژه برای متکلمی که توان چنین استفاده ای را دارد – حکایت از یک کمال (توانایی او در استفاده از زبان) دارد.
🔖(به مثال ارائه شده در جلسه 772، تدبر2 توجه شود http://yekaye.ir/ya-seen-36-25/ )
بر این اساس، این گونه استفادهها از آیات قرآن، نه صرفاً یک استفاده استحسانی و ذوقی (در معنای منفیِ این کلمه)، بلکه یک استفاده معقول و منطبق بر قواعد معنیشناختی است؛ بویژه که این استفادهها توسط اهل بیت ع که شارحان و معلمان حقیقیِ قرآناند، انجام شده باشد.
@yekaye