🔹إِنَّ في ... لَآياتٍ ... در این جمله تمامی امکانات نحوی‌ای که می‌تواند تاکید بر کلام را برساند استفاده شده است: جمله اسمیه + شروع با إِنَّ + مقدم داشتن خبرِ إنّ بر اسم إنّ + آوردن لام مزحلقه بر اسم إنّ @Yekaye

🔹«خَلْق» قبلا بیان شد که ▪️کلمه «خَلق» مصدری است (= آفرینش) که در بسیاری از موارد در معنای مفعولی به کار می‌رود (= مخلوق، آفریده شده) و در این آیه هر دو معنا (آفرینش، آفریدگان) می‌تواند اراده شده باشد. ▪️برخی از اهل لغت معتقدند اصل این ماده دلالت بر «تقدیر» (تعیین اندازه) داشته است، چنانکه «خُلق» (به معنای خوی و خصلت و اخلاقیات شخصی) را هم از این جهت «خلق» نامیده‌اند که بیانگر ویژگی‌هایی است که در صاحب آن معین و مقدر شده است و برخی هم گفته‌اند کلمه «خلق» به نحو خاص به معنای «ایجاد کردن بر اساس یک کیفیت [و محاسبه] خاص» می‌باشد که هم در مورد ایجاد بی‌سابقه، و هم ایجاد چیزی از چیز دیگر به کار می‌رود. ▪️در تفاوت «خَلق» و «خُلق» گفته‌اند که اینها در اصل در یک معنا هستند اما «خَلق» غالبا در مورد شکل و صورت و هیأتی که با بَصَر (چشم)‌دیده می‌شود به کار می‌رود اما «خُلق»‌بیشتر درباره قوا و سجیه‌هایی که با بصیرت درک می‌شوند. 🔖جلسه 829 http://yekaye.ir/ya-seen-36-79/ @Yekaye

🔹السَّماواتِ قبلا بیان شد که ▪️ «سمو» به معنای «علو» و بلندی است و به هرجایی که بر فراز جای دیگر باشد «سماء» گفته می‌شود چنانکه آسمان را هم چون فوق زمین است «سماء» می‌گویند. 🔖جلسه 221 http://yekaye.ir/baqare-2-31/ 🔹الْأَرْضِ قبلا بیان شد که ▪️ماده «أرض» در زبان عربی در معانی متعددی به کار رفته است که برخی اینها را به سه معنا برمی‌گردانند که دوتای آنها در قرآن کریم به کار نرفته است (یکی در معنای زکام و سرماخوردگی؛ دیگری در معنای «رعشه و تزلزل»). اما معنایی که با آن سر و کار داریم به هر چیزی که در موقعیت پست و پایین قرار گرفته، نقطه مقابل سماء و عُلُو باشد. ▪️برخی معتقدند که اصل معنای آن، همین کره زمین در مقابل آسمان بوده و به تَبَعِ آن بر هر چیز پست و پایینی در مقابل بالا اطلاق شده؛ و برخی هم توضیح داده‌اند که هرگاه این کلمه در کنار «سماء» قرار بگیرد کاملا بر همین معنای مقابل «سماء» به کار می‌رود و شامل جمیع موجودات زمینی هم می‌شود؛ اما وقتی که به صورت مطلق به کار می‌رود (وَ الْأَرْضَ مَدَدْناها وَ أَلْقَيْنا فِيها رَواسِيَ، حجر/۱۹؛ أَ لَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ كِفاتاً، مرسلات/۲۵) غالبا خود کره زمین مورد نظر است؛ هرچند که گاه به قسمت و منطقه معینی از زمین هم اطلاق می‌شود (يا قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ، مائده/۲۱؛ وَ ما تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ، لقمان/۳۴). ▪️به نظر می‌رسد که همین در مقابل «سماء» ‌بودن ظرفیتی را در این کلمه قرار داده که استعمال آن در قرآن لزوما برای اشاره به زمین جسمانی نباشد؛ چنانکه حتی برخی در توضیح آیه «اللَّهُ الَّذي خَلَقَ سَبْعَ سَماواتٍ وَ مِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَيْنَهُنَّ» (طلاق/۱۲) و نیز روایاتی که از هفت زمین در قبال هفت آسمان سخن می‌گوید این احتمال را مطرح کرده‌اند که مقصود از هر زمینی، آسمانِ تحت آسمان بالاتر است؛ و بدین ترتیب، هفت آسمان و یک زمین داریم که شش آسمانِ آن، هریک زمینی برای آسمان بالاتر از خود است. ▪️در احادیث، این توسعه معنایی «أرض» جدی گرفته شده و تعابیر زمین دل، زمین جان و … – دست کم به طور استعاری – رایج است؛ و برخی روایات، برخی از تعابیر «أرض» در قرآن را بر همین معانی توسعه‌یافته نیز اطلاق کرده‌اند. 🔖جلسه 781 http://yekaye.ir/ya-seen-36-33/ @Yekaye

🔹اخْتِلافِ قبلا بیان شد که ▪️«خَلْف» به معنای «پشت» (نقطه مقابلِ «قدام: جلو») (بقره/۲۵۵؛ رعد/۱۱) و «خَلَف» به معنای کسی که در پی می‌آید (نقطه مقابل سَلَف: گذشتگان) می‌باشد. ▪️برخی گفته‌اند وقتی «خَلَف» به صورت اضافه به خوبی و بدی بیاید (خلَفِ صدق، خلَفِ سوء) طبیعتا با لفظ بعدی به معنای خوبی ویا بدی جانشین اشاره شده؛ اما وقتی قرار باشد به صورت مطلق به کار رود، برای کسی که جانشین مناسبی است، تعبیر «خَلَف»؛ و برای کسی که جایگزین نامطلوبی است، تعبیر «خَلْف» را به کار می‌برند؛ که این تعبیر دوم در دو جای قرآن کریم به کار رفته است (فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ؛ اعراف/۱۶۹؛ مریم/۵۹) . ▪️از کاربردهای ماده «خلف» تعابیری مانند «اختلاف» و «مخالفت» است که در زبان فارسی هم رواج پیدا کرده است؛ و بدین معناست که هرکس راهی غیر از راه دیگری را در پیش گیرد و از آنجا که اختلاف بین مردم غالبا موجب نزاع می‌شود، به نحو استعاری برای هر منازعه و دعوایی هم تعبیر «اختلاف» به کار می‌رود. البته «اختلاف» به معنای «یکی خلف دیگری بودن» هم به کار رفته، چنانکه «اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ» به معنای آمدن شب و روز یکی بعد از دیگری است. 🔖جلسه 220 http://yekaye.ir/al-baqare-2-030/ @Yekaye

🔹لِأُولِي الْأَلْبابِ ▪️ماده «لبب» در دو معنا به کار رفته است: ▫️یکی خلوص و ناب بودن، و ▫️دیگری ثبات و اقامت در مکانی؛ که از اولی کلمه «لُبّ» به معنای مغز و پاک و خالص هرچیزی معروف است؛ و از دومی هم تعبیر «تلبیه» و همان «لبّیک» گفتن که به معنای آن است که بر طاعت تو استوار و ثابت‌قدمم. (معجم المقاييس اللغة، ج5، ص199؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص733) ▪️البته گفته شده تلبیه به معنای خالصانه در خدمت بودن است، چنانکه به زنی که بشدت بچه‌اش را دوست دارد و برایش هر کاری می‌کند «امرأة لَبَّة» گویند (مفردات ألفاظ القرآن، ص733) و ظاهرا به همین مناسبت، برخی بر این باورند که اصل معنای این ماده به همان معنای نقیّ (پاکی) و خلوص برمی‌گردد؛ و لبیک هم بدان معناست که من در موقعیت خلوص و پاکی در قبال تو قرار می‌گیرم (التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج10، ص156) ▪️در هر صورت، کاربرد کلمه «لُبّ» به معنای «عقل» بسیار رایج است؛ و گفته‌اند «لب» عقل ناب و خالص از هر گونه شائبه‌ای است، و اولوالالباب یعنی کسانی که صاحب اندیشه ناب باشند و اندیشه‌شان با اوهام و اشتباه و … آمیخته نگردد و به همین جهت است که خداوند درکِ مطالبی را که جز عقلهای پاک و خالص درنمی‌یابند را به اولواالباب نسبت داده است (مفردات ألفاظ القرآن، ص733) و برخی هم وجه تسمیه‌عقل به «لبّ» را این دانسته‌اند که بهترین چیزی است که در انسان است؛ چرا که لب بهترین و خالصترین بخش از هر چیزی است. (مجمع البيان، ج2، ص908) ▫️ با این بیان معلوم شد که «لب» اخص از عقل است؛ و در تفاوت این دو گفته‌اند که وقتی تعبیر «لب»ّ» به کار می‌رود منظور آن خلوص و بی‌پیراگی‌ای است که در درک شخص حضور دارد؛ اما تعبیر «عقل» ناظر به احاطه و حصری است که توسط عقل شخص نسبت به معلومات واقع می‌شود (الفروق في اللغة، ص76) 📿 ماده «لبب» در قرآن کریم فقط در تعبیر «اولو/اولی الالباب» و جمعا 16 بار به کار رفته است. 🔹لَآياتٍ ▪️«آیات» جمعِ «آیة» است؛ که آیه به معنای علامت و نشانه است؛ و درباره اینکه ماده اصلی این کلمه چه بوده، قبلا بحث شد در 🔖جلسه ۲۲۹ http://yekaye.ir/al-baqarah-002-039/ @Yekaye

☀️1) روایت شده است هنگامی که این آیات (آیات 190-194 سوره آل عمران) نازل شد، پیامبر اکرم ص فرمود: وای بر کسی که اینها را در دهان خود مضمضه کند و در آن تامل ننماید. 📚مجمع البيان، ج2، ص908 و قد اشتهرت الرواية عن النبي ص أنه لما نزلت هذه الآيات قال ص: وَيْلٌ لِمَنْ لَاكَهَا بَيْنَ فَکَّيْهِ وَ لَمْ يَتَأمَّل ما فيها @Yekaye

☀️2) از امام رضا ع روایت شده است که رسول الله ص به حضرت علی ع سفارشاتی کرد، فرمود: تو را به نماز شب سفارش می‌کنم؛ و این را سه بار گفت؛ و نماز شب روزی و نورانیت صورت را زیاد می‌کند و خُلق را نیکو می‌گرداند؛ پس هنگامی که از بسترت برخاستی به افق آسمان بنگر و بگو: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَحْيَانَا بَعْدَ مَمَاتِنَا وَ إِلَيْهِ النُّشُورُ وَ أَعْبُدُهُ وَ أَحْمَدُهُ وَ أَشْكُرُهُ: حمد خدایی را که ما را بعد از مرگمان زنده می‌کند و برانگیخته شدن به سوی اوست؛ و او را می‌پرستم و حمد و سپاس می‌گویم»؛ و آیات آخر سوره آل عمران، از «إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» (آیه190) تا« إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعادَ» (آیه 194) را بخوان و بگو: «اللَّهُمَّ أَنْتَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لَا تَأْخُذُكَ سِنَةٌ وَ لَا نَوْمٌ سُبْحَانَكَ سُبْحَانَكَ» وَ إِذَا سَمِعْتَ صُرَاخَ الدِّيكِ فَقُلْ «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلَائِكَةِ وَ الرُّوحِ سَبَقَتْ رَحْمَتُكَ غَضَبَكَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ: خدایا تو زنده برپادارنده‌ای نه چرت تو را فراگیرد و نه خواب؛ منزهی تو، منزهی تو» و هنگامی که صدای خروس را شنیدی بگو: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلَائِكَةِ وَ الرُّوحِ سَبَقَتْ رَحْمَتُكَ غَضَبَكَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ: منزه و مقدس است پروردگار فرشتگان و روح؛ رحمتت بر غضبت پیشی گرفته است و معبودی جز تو نیست.» و مسواک بزن؛ که مسواک زدن در حد کارهای واجب است. 📚الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا عليه السلام، ص137 @Yekaye

☀️3) از امام باقر ع روایت شده: هنگامی که برای نماز شب از خواب برخاستی بگو: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي رَدَّ عَلَيَّ رُوحِي لِأَحْمَدَهُ وَ أَعْبُدَهُ: حمد خدایی را که روح مرا برگرداند تا تو را حمد گویم و بپرستم» و چون صدای خروسها را شنیدی بگو: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلَائِكَةِ وَ الرُّوحِ سَبَقَتْ رَحْمَتُكَ غَضَبَكَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ وَحْدَكَ لَا شَرِيكَ لَكَ عَمِلْتُ سُوءاً وَ ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي وَ ارْحَمْنِي إِنَّهُ لَا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ: منزه و مقدس است پروردگار فرشتگان و روح؛ رحمتت بر غضبت پیشی گرفته است و معبودی جز تو نیست. تو تنهایی و شریکی نداری؛ من بد کردم و به خودم ستم کردم؛ پس مرا ببخش و بر من رحم آور که همانا گناهان را جز تو کسی نمی‌بخشد» پس هنگامی که برخاستی نگاهی به آفاق آسمان بینداز و بگو: «اللَّهُمَّ إِنَّهُ لَا يُوَارِي عَنْكَ لَيْلٌ سَاجٍ وَ لَا سَمَاءٌ ذَاتُ أَبْرَاجٍ وَ لَا أَرْضٌ ذَاتُ مِهَادٍ وَ لَا ظُلُماتٌ بَعْضُها فَوْقَ بَعْضٍ وَ لَا بَحْرٌ لُجِّيٌّ تُدْلِجُ بَيْنَ يَدَيِ الْمُدْلِجِ مِنْ خَلْقِكَ تَعْلَمُ «خائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَ ما تُخْفِي الصُّدُورُ» غَارَتِ النُّجُومُ وَ نَامَتِ الْعُيُونُ وَ أَنْتَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لَا تَأْخُذُكَ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ سُبْحَانَ رَبِّ الْعَالَمِينَ وَ إِلَهِ الْمُرْسَلِينَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ: خدایا نه شب پوشاننده و نه آسمان دارای برج‌ها [= محل‌های معین ستارگان] و نه زمین دارای گستردگی و نه ظلمتهایی که برخی فوق برخی دیگرند؛ و نه دریای عمیق [چیزی را] او تو پوشیده نمی دارد؛ هرکس از مخلوقاتت که شبانه راه می‌پیماید تو پیش او راه می‌روی؛ چشمهای خیانت‌کار را می‌دانی و نیز آنچه که در سینه‌ها پنهان است» (غافر/19) ستارگان افول کردند و چشمها خوابید و تویی که زنده برپادارنده‌ای و نه چرت تو را دربرگیرد و نه خواب؛ منزه است پروردگار جهانیان و معبود پیامبران و حمد خدایی راست که پروردگار جهانیان است.» سپس پنج آیه از آخر سوره آل عمران از «إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» (آل عمران/190) تا «إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعادَ» را بخوان؛ سپس مسواک بزن و وضو بگیر و هنگامی که دستت به آب خورد بگو: «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنَ التَّوَّابِينَ وَ اجْعَلْنِي مِنَ الْمُتَطَهِّرِينَ: به نام خدا و با [تکیه بر] خدا خدایای مرا از توبه‌کنندگان بگردان و مرا از پاکان قرار بده» و هنگامی که از وضو فارغ شدی بگو:‌ «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ» پس هنگامی که برای نماز برخاستی بگو: «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ إِلَى اللَّهِ وَ مِنَ اللَّهِ وَ مَا شَاءَ اللَّهُ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنْ زُوَّارِ بَيْتِكَ وَ عُمَّارِ مَسَاجِدِكَ وَ افْتَحْ لِي بَابَ تَوْبَتِكَ وَ أَغْلِقْ عَنِّي بَابَ مَعْصِيَتِكَ وَ كُلِّ مَعْصِيَةٍ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَنِي مِمَّنْ يُنَاجِيهِ اللَّهُمَّ أَقْبِلْ عَلَيَّ بِوَجْهِكَ جَلَّ ثَنَاؤُك: به نام خدا و با [تکیه بر] خدا و به سوی خدا و از خدا و آنچه خدا خواهد و هیچ تحول و قدرتی نیست مگر به خدا؛ خدایا مرا از زائران خانه‌ات و آبادکنندگان مساجدت بگردان و بر من باب توبه‌ات را بگشای و درهای معصیت و هر معصیتی را بر من ببند؛ حمد خدایی را که مرا از کسانی قرار داد که با او مناجات می‌کند؛ خدایای با روی گشاده‌ات به من توجه کن که ثنا تو راست.» سپس با تکبیر نمازت را شروع کن. 📚الكافي، ج3، ص445؛ تهذيب الأحكام، ج2، ص123؛ من لا يحضره الفقيه، ج1، ص481-482 @Yekaye 👇متن حدیث👇

👇متن حدیث 👇 عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ حَرِيزٍ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: إِذَا قُمْتَ بِاللَّيْلِ مِنْ مَنَامِكَ فَقُلِ: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي رَدَّ عَلَيَّ رُوحِي لِأَحْمَدَهُ وَ أَعْبُدَهُ» فَإِذَا سَمِعْتَ صَوْتَ الدُّيُوكِ فَقُلْ: «سُبُّوحٌ قُدُّوسٌ رَبُّ الْمَلَائِكَةِ وَ الرُّوحِ سَبَقَتْ رَحْمَتُكَ غَضَبَكَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ وَحْدَكَ لَا شَرِيكَ لَكَ عَمِلْتُ سُوءاً وَ ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي وَ ارْحَمْنِي إِنَّهُ لَا يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ» فَإِذَا قُمْتَ فَانْظُرْ فِي آفَاقِ السَّمَاءِ وَ قُلِ: «اللَّهُمَّ إِنَّهُ لَا يُوَارِي عَنْكَ لَيْلٌ سَاجٍ وَ لَا سَمَاءٌ ذَاتُ أَبْرَاجٍ وَ لَا أَرْضٌ ذَاتُ مِهَادٍ وَ لَا ظُلُماتٌ بَعْضُها فَوْقَ بَعْضٍ وَ لَا بَحْرٌ لُجِّيٌّ تُدْلِجُ بَيْنَ يَدَيِ الْمُدْلِجِ مِنْ خَلْقِكَ تَعْلَمُ خائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَ ما تُخْفِي الصُّدُورُ غَارَتِ النُّجُومُ وَ نَامَتِ الْعُيُونُ وَ أَنْتَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لَا تَأْخُذُكَ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ سُبْحَانَ رَبِّ الْعَالَمِينَ وَ إِلَهِ الْمُرْسَلِينَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ» ثُمَّ اقْرَأِ الْخَمْسَ الْآيَاتِ مِنْ آخِرِ آلِ عِمْرَانَ «إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» إِلَى قَوْلِهِ «إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعادَ» ثُمَّ اسْتَكْ وَ تَوَضَّأْ فَإِذَا وَضَعْتَ يَدَكَ فِي الْمَاءِ فَقُلْ: «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنَ التَّوَّابِينَ وَ اجْعَلْنِي مِنَ الْمُتَطَهِّرِينَ» فَإِذَا فَرَغْتَ فَقُلِ «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ» فَإِذَا قُمْتَ إِلَى صَلَاتِكَ فَقُلْ: «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَ إِلَى اللَّهِ وَ مِنَ اللَّهِ وَ مَا شَاءَ اللَّهُ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنْ زُوَّارِ بَيْتِكَ وَ عُمَّارِ مَسَاجِدِكَ وَ افْتَحْ لِي بَابَ تَوْبَتِكَ وَ أَغْلِقْ عَنِّي بَابَ مَعْصِيَتِكَ وَ كُلِّ مَعْصِيَةٍ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي جَعَلَنِي مِمَّنْ يُنَاجِيهِ اللَّهُمَّ أَقْبِلْ عَلَيَّ بِوَجْهِكَ جَلَّ ثَنَاؤُكَ» ثُمَّ افْتَتِحِ الصَّلَاةَ بِالتَّكْبِيرِ. 📚الكافي، ج3، ص445؛ تهذيب الأحكام، ج2، ص123؛ من لا يحضره الفقيه، ج1، ص481-482 @Yekaye

☀️4) از چندین تن از ائمه اطهار ع روایتی نقل شده است که حضرت امیرالمومنین ع در یک مجلس چهارصد باب از آنچه دین و دنیای انسان مسلمان را آباد می‌کند، به برخی از اصحابش آموخت. قبلا فرازهایی از این روایت قبلا گذشت. در دو فراز دیگر از آن فرموده‌اند: هنگامی که هر یک از شما حاجتی داشت، پس صبحدم روز پنجشنبه در طلبش بیرون رود که همانا رسول الله ص فرمود: «خدایا برای امتم در صبحدم روز پنجنشبه برکت قرار بده» و هنگامی که از خانه بیرون رفت آیاتی از آخر سوره آل عمران (از «إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ» تا «إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعادَ») را بخواند و نیز آیة الکرسی و سوره قدر و سوره ام الکتاب (فاتحه)؛ که همانا در اینها برآورده شدن حوایج دنیا و آخرت است. ... و هنگامی که هریک از شما شب برخاست به اکناف آسمان نظری افکند و بخواند «إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ» تا «إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعادَ» (آل عمران/190-194). 📚الخصال، ج2، ص623؛ تحف العقول، ص113-114 حَدَّثَنَا أَبِي رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ عِيسَى بْنِ عُبَيْدٍ الْيَقْطِينِيُّ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ يَحْيَى عَنْ جَدِّهِ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ وَ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ جَدِّي عَنْ آبَائِهِ ع أَنَّ أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ ع عَلَّمَ أَصْحَابَهُ فِي مَجْلِسٍ وَاحِدٍ أَرْبَعَمِائَةِ بَابٍ مِمَّا يُصْلِحُ لِلْمُسْلِمِ فِي دِينِهِ وَ دُنْيَاهُ قَالَ ع ... ... إِذَا أَرَادَ أَحَدُكُمْ حَاجَةً فَلْيُبَكِّرْ فِي طَلَبِهَا يَوْمَ الْخَمِيسِ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص قَالَ اللَّهُمَّ بَارِكْ لِأُمَّتِي فِي بُكُورِهَا يَوْمَ الْخَمِيسِ وَ لْيَقْرَأْ إِذَا خَرَجَ مِنْ بَيْتِهِ الْآيَاتِ مِنْ آخِرِ آلِ عِمْرَانَ [«إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ» إِلَى قَوْلِهِ «إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعادَ»] وَ آيَةَ الْكُرْسِيِّ وَ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ وَ أُمَّ الْكِتَابِ فَإِنَّ فِيهَا قَضَاءً لِحَوَائِجِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَة. ... وَ إِذَا قَامَ أَحَدُكُمْ مِنَ اللَّيْلِ فَلْيَنْظُرْ إِلَى أَكْنَافِ السَّمَاءِ وَ لْيَقْرَأْ «إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ» إِلَى قَوْلِهِ «إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعاد». @Yekaye

☀️5) روایت شده است که امام باقر ع ناظر به این سخن خداوند عز و جل «و هر كه در اين [دنيا] كور [دل] باشد در آخرت [هم] كور [دل] و گمراهتر خواهد بود.» (اسراء/72) فرمود: هرکس که آفرینش آسمانها و زمین و آمد و شدِ شب و روز و گردش فلک و ماه و خورشید و آیات عجیب او را بر این دلالت نکند که ورای اینها امری عظیمتر از آن است؛ اوست که در آخرت كور و گمراهتر خواهد بود» فرمود: وی نسبت بدانچه ندیده کور و گمراهتر است. 📚التوحيد (للصدوق)، ص455؛ الإحتجاج (للطبرسي)، ج2، ص321 أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ الْعَلَاءِ بْنِ رَزِينٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «وَ مَنْ كانَ فِي هذِهِ أَعْمى فَهُوَ فِي الْآخِرَةِ أَعْمى وَ أَضَلُّ سَبِيلًا» قَالَ: مَنْ لَمْ يَدُلَّهُ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلَافُ اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ وَ دَوَرَانُ الْفَلَكِ وَ الشَّمْسِ وَ الْقَمَرِ وَ الْآيَاتُ الْعَجِيبَاتُ عَلَى أَنَّ وَرَاءَ ذَلِكَ أَمْراً أَعْظَمَ مِنْهُ «فَهُوَ فِي الْآخِرَةِ أَعْمى وَ أَضَلُّ سَبِيلًا» قَالَ: فَهُوَ عَمَّا لَمْ يُعَايِنْ أَعْمَى وَ أَضَلُّ. @Yekaye

💐يا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ 🌹 💐يا مُدَبِّرَ اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ🌹 💐يا مُحَوِّلَ الْحَوْلِ وَ الْأَحْوَالِ 🌹 💐حوِّلْ حَالَنَا إِلَى أَحْسَنِ الْحَالِ🌹 ☀️تقارن تحویل سال شمسی عالَم خاک با میلاد شمس عالَم افلاک، و 🌷تقارن روزگار شکفتن گلها به عشق بهار، با سالروز شکافتن دیوار کعبه به عشق یار بر 🌱تمامی آنهایی که دل به یگانه معبود هستی داده؛ و در مسیر شکوفایی روح خویش گام نهاده‌اند 🌹مبارک باد🌹 💢از خداوند رحمان و رحیم می‌خواهم که این سال را سال #رونق ایمان و #تولید عمل صالح قرار دهد؛ و با اعطای وام بلاعوض محبت به نظام اقتصادی دل‌مان، بازمانده اقساط بهره‌های ناخالص کینه و کدورت را از حساب این دل پاک کند و سود خالص سرمایه عمر در #رونق_تولید عبودیت را در عمق وجودمان مضاعف گرداند💢 🌐در آستانه تحول زمان و آغاز بهار زمین، سالی پر از تحول به احسن الحال برای زمین و زمان دلهای همگان را آرزومندم.🇮🇷 @Yekaye @souzanchi

. 1⃣ «إِنَّ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ... لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ» آفرینش آسمانها و زمین، حکایتگر از وجودات محدثات (چیزهایی که نبودند و در جهان حادث شده‌اند)، و حدوث آنها دلیل است بر وجود پدیدآورنده‌ای که خودش فراتر از هرگونه حدوث و پدیدآمدنی است؛ چرا که اگر او نیز حادث (پدیدآمده) باشد، نیازمند پدیدآورنده‌ای است و چون تسلسل محال است [= اگر کل این سلسله پدید آمده‌ها، همگی حادث باشند، پس کل آنها نیازمند پدیدآورنده‌ای ورای خود هستند]، پس حتما پدیدآورنده‌ای هست که خودش حادث و «پدیده آمده» نیست. (مجمع البیان، ج2، ص909) @Yekaye

. 2⃣ «إِنَّ في ... اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ» درباره مقصود از «اختلاف شب و روز»، 🔷الف. آنچه مشهورتر است این است که اختلاف به معنای آمدن یکی خَلف [= در پی دیگری] است؛ یعنی اینکه شب و روز در پی هم می‌آیند. (مجمع البیان، ج1، ص451). 🔶ب. اما علاوه بر این، می‌توان اختلاف به معنای تفاوت و برخلاف هم بودن هم دانست؛ و مقصود از اختلاف شب و روز، تفاوتهای اینهاست، هم تفاوتهای مطلق این دو، مانند از حیث نورانیت و ظلمت، و ...؛ و هم تفاوت‌های نسبی آنها، مانند طولانی و کوتاه بودن آنها (که وقتی شب طولانی است روز کوتاه است و بالعکس) (مجمع البیان، ج1، ص451). 🔹که در صورت اول، وجه آیه بودنش می‌تواند این باشد که با زوال‌پذیریِ خود دلالت دارند بر موجود زوال‌ناپذیری که فوق اینهاست و تدبیر اینها به دست اوست. (المیزان، ج1، ص396) 🔸و در صورت دوم، وجه آیه بودنش می‌تواند این باشد که با تفاوتهای و تقابلهای خود،نشانه‌ای است بر وجود نظم‌دهنده‌ای که این امور متقابل را در کنار هم تدبیر می‌کند. (المیزان، ج1، ص397) @Yekaye

. 3⃣ «إِنَّ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ» آیاتی برای اهل خِرَد است؛ آیه و نشانه، همواره آیه بر چیزی است؛ اما نفرمود آیه و نشانه بر چه؟ شاید بدین جهت که این آفرینش و آن آمد و شد، نشانه بر امور متعددی است که هر کس به هر اندازه که عقلش ناب شود، می‌تواند نشانه بودنِ آن از جهت خاصی را بیابد. 💢اغلب مفسران این را نشانه بر وجود خالق و حداکثر ربوبیت او دانسته‌اند 🤔اما با تامل می‌توان دریافت که: 🔷الف. آفرینش آسمان‌ها و زمین، نه تنها نشانه بر وجود آفریننده است (تدبر1 https://eitaa.com/yekaye/5111 ) بلکه نشانه است بر: 🔹الف.1. وحدت آفریننده 🔹الف. وجود رب و پروردگار. 🔹الف.3 وحدت ربوبیت و تدبیر. 🔹الف.4. علیم و حکیم بودن آفریننده آنها 🔹الف.5. ابعاد متنوعی از قدرت آفریننده آنها (بویژه با توجه به عجایبی که در آنها هست) 🔹الف.6. غایتمندیِ آفرینش و وجود معاد 🔹الف.7. عدل الهی 🔹الف.8. رحمانیت خداوند 🔹الف.9. ... 🔶ب. و در پی هم آمدنِ شب و روز نیز نه تنها نشانه بر وجود آفریننده نور و ظلمت و ربوبیت او است (تدبر2 https://eitaa.com/yekaye/5112 ) بلکه نشانه است بر: 🔸ب.1. وجود رب و پروردگار 🔸ب.2. وحدت ربوبیت و تدبیر. 🔸ب.3. وجودی ثابت و فراتر از زمان، که به خاطر آن است که گردش زمان میسر می‌گردد 🔸ب.4. واقعیتی فراتر از نور و ظلمت، که تقابل نور و ظلمت در ذیل او فهم می‌شود. 🔸ب.5. رحمانیت خداوند و رها نشدن انسان به حال خود (خداوند با این گونه تدبیر شب و روز، زندگی انسان را نظمی عمیق بخشیده است و کافی است در نظر آوریم که اگر کره زمین در مقابل خورشید حرکت وضعی نداشت و نیمی از آن همواره شب و نیمی دیگر همواره روز بود، چقدر زندگی دچار مشکل، بلکه ناممکن می‌گشت) 🔸ب.6. ... @Yekaye

. 4⃣ «إِنَّ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ» در آفرینش آسمانها و زمین و آمد و شدِ شب و روز آیات و نشانه‌هایی برای صاحبان «لُبّ» است. «لب» عقل خالص و ناب است؛ یعنی اگر کسی از عقل ناب بهره‌ای برده باشد، از تامل در اینها، نه یک دلیل و یک نشانه، بلکه نشانه‌ها می‌یابد. 🤔این نشانه‌ها می‌تواند ناظر باشد به امور متعددی که اینها نشانه بر آنهاست و در تدبر 3 به برخی از آنها اشاره شد، و نیز 🤔چه بسا ناظر باشد به اینکه با تامل در همین آفرینش آسمانها و زمین و اختلاف شب و روز، در خصوص هریک از مواردی که گذشت (مثلا خالقیت خدا یا وحدت او)، نه یک نشانه و یک دلیل، بلکه چندین و چند نشانه و دلیل می توان یافت. @Yekaye

. 5⃣ «إِنَّ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ... لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ» آفرينش جهان، هدفدار است. (تفسير نور، ج2، ص222) @Yekaye

. 6⃣ «إِنَّ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ... لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ» #هستى‌شناسى، مقدّمه #خداشناسى است. (تفسير نور، ج2، ص222) 📝تاملی در باب #فلسفه و #فلسفیدن 📝 برخی می‌پندارند چون زادگاه فلسفه، یونان باستان بوده، پس حتما فلسفه سر به الحاد و بی‌دینی برمی‌دارد❗️ و به خاطر مشاهده برخی از آرای فلاسفه مسلمان، که عمدتاً ناشی از نفهمیدن منظور آنان بوده (مانند نظریه وحدت وجود)، رای به سراپا ضلالت بودن فلسفه، و کفر فلاسفه می‌دهند و این موضع ضدفلسفی خود را موضعی دینی و قرآنی می‌پندارند‼️ صرف نظر از اینکه، فیلسوف از آن جهت که تفلسف می‌کند به رای هیچ فیلسوف دیگری تعبد ندارد؛ و نمی‌توان به خاطر نظر یک فیلسوف، همه فلاسفه را به یک چوب راند، در این آیه به صراحت اندیشه در هستی جهان، آن هم با عقل ناب را می‌ستاید و محصول این اندیشیدن را، نه فقط یک آیه، بلکه رسیدن به آیات می‌داند. 🤔یعنی همان گونه که وحی می‌تواند معارف عمیقی در اختیار انسان قرار دهد که نامش #آیات قرآن است؛ اندیشیدن در خلقت جهان نیز می‌تواند معارف عمیقی در اختیار انسان قرار دهد که نام آن نیز #آیات است. @Yekaye

. 7⃣ «إِنَّ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ... لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ» هر كه خردمندتر است با تفكّر در آفرينش بايد نشانه‌های بيشتری را دريابد. در واقع، آفرينش، پر از راز و رمز، و ظرافت و دقّت است كه تنها خردمندان به درك آن راه دارند. (تفسير نور، ج2، ص222) @Yekaye

. 8⃣ «إِنَّ في ... اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ» اختلاف ساعات شب و روز در طول سال، در نظر خردمندان تصادفی نيست. (تفسير نور، ج2، ص222) 🤔و نه‌تنها تصادفی نیست، بلکه نشانه‌های فراوانی در آن قرار داده شده، که عقل ناب می‌خواهد که به آن نشانه‌ها پی ببرد. @Yekaye

. 9⃣ «إِنَّ في خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَآياتٍ لِأُولِي الْأَلْبابِ» پیامبر اکرم ص و ائمه اطهار ع خواندن این پنج آیه سوره آل عمران (یعنی آیات 190 تا 194) در موقعیت‌های متعددی (بتنهایی یا همراه با اذکار دیگر) سفارش کرده‌اند؛ از جمله: 🔹الف. هنگام برخاستن برای ادای نماز شب (تهذيب الأحكام، ج2، ص273 ؛ مجمع البيان، ج2، ص908 ) 🔹ب. در تعقیبات نماز صبح (دعائم الإسلام، ج1، ص166-167) 🔹ج. در نافله‌های ظهر (در رکعت پنجم و بعد از حمد و توحید) (تهذيب الأحكام، ج2، ص73-74) 🔹د. در اذکار روز جمعه (مصباح المتهجد، ج1، ص368) 🔹ه. برای ایمنی در سفر (الأمان من أخطار الأسفار و الأزمان، ص42) در ادامه حکایاتی از خود آن بزرگواران که بر قرائت این آیات مداومت داشتند تقدیم می‌شود: @Yekaye

🕋 الف. #نماز_شب پیامبر اکرم ص: روایات متعدد هم از طریق شیعه 📚(روایاتی از امیرالمومنین ع، امام باقر ع و امام صادق ع؛ مثلا در مجمع البيان، ج9، ص257 ؛ الكافي، ج3، ص445-446؛ تهذيب الأحكام، ج2، ص123-124 ؛ و ص334 ) و هم از طریق اهل سنت 📚(روایاتی از امیرالمومنین ع، برخی از اصحاب که در سفرها همراه پیامبر بودند، و یا از همسران پیامبر ص بویژه به نقل از عایشه و میمونه الدر المنثور، ج2، ص110 و الكشف و البيان (تفسیر ثعلبی)، ج3، ص230 ) نقل شده است که پیامبر اکرم ص هنگامی که برای نماز شب برمی‌خاست ابتدا آیات 190 تا 194 سوره آل عمران را تلاوت می‌کرد. جالب اینجاست که در بسیاری از این روایات، تاکید شده که ایشان نماز شبش را نه یکجا، بلکه در سه نوبت می خواند؛ یعنی سه بار از بستر خواب برمی‌خاست و بار اول و دوم، هر بار چهار رکعت، و بار آخر شفع و وتر را می‌خواند و هربار نیز ابتدا این آیات را تلاوت می‌فرمود. 📜 یکی از این نقلها چنین است: شخصی به عایشه گفت: از عجیبترین چیزی که از رسول الله ص دیدی به من خبر بده. عایشه بعد از اینکه می‌گوید همه امر رسول الله ص عجیب بود، توضیح می‌دهد که یک شب که پیامبر نزد من خوابیده بود بلند شد و وضو گرفت و به نماز ایستاد و قرآن می خواند و چنان می‌گریست که اشکهایش بر دامنش می‌چکید؛ وقتی دستانش را بالا آورد دیدم چنان می‌گریست که زمین پیش رویش خیس شد؛ تا اینکه بلال برای اعلام نماز صبح آمد و دید که او چنین می‌گرید. گفت:‌یا رسول الله ص! آیا می‌گریی در حالی که «آنچه از دنباله عملت از پیش فرستادی و بعدا بفرستی را خداوند بخشیده است (فتح/2) پیامبر فرمود: بلال! آیا بنده شکرگزاری نباشم؟ سپس فرمود: و چرا گریه نکنم در حالی که خداوند متعال در این شب نازل فرمود که «همانا در آفرینش آسمانها و زمین ...» تا آخر آیه. سپس فرمود: وای بر کسی که این آیه را بخواند و در آن تفکر نکند. 📚تفسیر ثعلبی، ج3، ص230 🕋ب. #نماز_شب امیرالمومنین ع حبّه عرنی می‏گويد: یکبار من و نوف در محوطه قصر [ظاهرا منظورشان مسجد کوفه است که دارالاماره امیرالمومنین ع هم بوده] خوابيده بوديم، ناگهان در اواخر شب امير المؤمنين عليه السّلام را ديديم كه مانند شخص واله و سرگشته دست خويش را بر ديوار گذاشته و اين آيه را تا آخر تلاوت می‏فرمود: که «إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ...» حضرت اين آيات را می‏خواند و بسان شخص عقل پريده می‏گذشت. تا اينكه فرمود: ای حبّه، آيا خوابيده‏ای يا بيداری؟ عرض كردم: بيدارم. شما كه چنين می‏كنيد، پس ما چه کنیم؟ حضرت چشمانش پر از اشك شد و گريست. و سپس فرمود: ای حبّه، خداوند را موقفی است، و ما در آن موقف در پيشگاه او خواهیم ایستاد، و هيچ كدام از اعمال ما بر او پوشيده نماند. ای حبّه، خداوند به تو و من از رگ گردن نزديكتر است. ای حبّه، هيچ چيز نمی‏تواند من و تو را از ديد خداوند محجوب دارد. حبه می‌گوید: سپس حضرت فرمود: ای نوف، آيا خوابيده‏ای؟ عرض كرد: نه يا امير المؤمنين، نخوابیده‌ام و امشب بسيار گريستم. حضرت فرمود: ای نوف، اگر در اين شب از خوف خداوند عزّ و جلّ بسيار گريستی، فردای قيامت در پيشگاه خداوند عزّ و جلّ چشمانت روشن خواهد شد. ای نوف، هيچ قطره‏ای از چشم انسان به خاطر ترس از خشیت خدا به زمين نمی‏ريزد، مگر اينكه درياهایی از آتش را خاموش می‏سازد. ای نوف، هيچ كس مقام و منزلتش عظیمتر نیست از كسی كه از خشیت خدا بگريد، و حب فی الله و بغض فی الله داشته باشد. ای نوف، هر كس حب فی الله داشته باشد ، هيچ كس را بر محبّت او مقدّم نخواهد داشت، و هر كس بغض فی الله داشته باشد، خيری به دشمنان خويش نمی‏رساند. اينجاست كه به حقايق ايمان كاملا نايل خواهيد شد. سپس حضرت آن دو را پند و اندرز داد و موعظه نمود و در اواخر گفتارش فرمود: پس از خداوند بيم داشته باشید، كه من شما را بيم دادم.» سپس در حالی که راهش را در پیش گرفت ‏فرمود: « ای كاش می‏دانستم كه در حال غفلتهايم آيا از من روی گردانی، يا به من می‏نگری؟ و ای كاش می‏دانستم كه در خواب طولانی و شكر و سپاس اندكم در برابر نعمتهايت، حالم چگونه است؟» حبّه می‏گويد: به خدا سوگند، حضرت پيوسته بر اين حال بود، تا اينكه سپيده دم طلوع كرد. 📚فلاح السائل و نجاح المسائل، ص266؛ ترجمه در ادب حضور، ص482-483 ✅این واقعه را با توضیحاتی دیگر نوف بکالی هم روایت کرده است؛ در 📚غرر الأخبار، ص362 @Yekaye