🔹الْماءَ
در آیه ۳۱ همین سوره بیان شد که
▪️اغلب قریب به اتفاق اهل لغت بر این باورند که اصل کلمه «ماء» از ماده «موه» بوده است که هاء آن به همزه تبدیل شده است؛ هرچند که معدودی از اهل لغت با این تحلیل مخالفند و اصل این کلمه را برگرفته از زبانهای عبری و سریانی میدانند (آب در عبری «می» و در سریانی «میا» گفته میشود) که این کلمه به صورت «ماء» در زبان عربی تبدیل شده و بر این باورند که همزه آن بوده که در برخی از کلمات به هاء تبدیل شده است و معتقدند آنچه در زبان عربی شایع است تبدیل همزه به هاء است نه بالعکس؛ که البته این سخن اخیر ایشان موارد نقضی دارد.
▪️در هر صورت اصل این ماده را به معنای هر چیزی که مایع باشد و منحصر در آب خالص نیست [که آیاتی مانند «أَ لَمْ نَخْلُقْكُمْ مِنْ ماءٍ مَهينٍ» (مرسلات/۲۰) و «خُلِقَ مِنْ ماءٍ دافِقٍ» (طارق/۶) که به منی هم ماء اطلاق شده میتواند موید این برداشت باشد؛ مگر اینکه این اطلاقات را مجازی بگیریم] و به تعبیر دیگر معنای محوری این ماده عبارت است از رقت جرم چیزی همراه با صفای آن و نیز سیلان داشتنش دانستهاند؛
و در قرآن کریم هم از این ماده فقط همین کلمه «ماء» به کار رفته است؛
که اگرچه در اغلب کاربردهایش در خصوص همین آب معمولیای است که میشناسیم،
اما ظاهرا در برخی آیات معانی عمیقتری نیز مد نظر بوده که گویی این آب متعارف صرفا تجلیای از یک حقیقت ماورایی عظیم میباشد؛
چنانکه در جایی عرش خداوند را بر آب می داند و این مساله را در عرض آفرینش آسمانها و زمین مطرح کرده؛ و فلسفه همه اینها را آزمودن انسانها معرفی نموده است «وَ هُوَ الَّذي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ في سِتَّةِ أَيَّامٍ وَ كانَ عَرْشُهُ عَلَى الْماءِ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً» (هود/۷)
و در عرصههای آخرت – چه برای بهشتیان و چه جهنمیان «ماء»ای هست: «مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فيها أَنْهارٌ مِنْ ماءٍ غَيْرِ آسِنٍ … كَمَنْ هُوَ خالِدٌ فِي النَّارِ وَ سُقُوا ماءً حَميماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُمْ» (محمد۱۵) یعنی هم بهشتیان با آبهایی دمخورند همانند این آیه که در وصف جایگاه اصحاب یمین از آبی همواره ریزان سخن میگوید: «وَ ماءٍ مَسْكُوبٍ» (واقعه/۳۱) و جهنمیان از بهشتیان از آبی که به آنها داده شده طلب میکنند «وَ نادى أَصْحابُ النَّارِ أَصْحابَ الْجَنَّةِ أَنْ أَفيضُوا عَلَيْنا مِنَ الْماءِ أَوْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ» (اعراف/۵۰) و هم در خود جهنم هم آبهایی هست که با آن نهتنها جهنمیان عذاب میشوند (سُقُوا ماءً حَميماً فَقَطَّعَ أَمْعاءَهُمْ) بلکه برای رفع عطش خود نیز از آنها مینوشند «مِنْ وَرائِهِ جَهَنَّمُ وَ يُسْقى مِنْ ماءٍ صَديدٍ» (ابراهیم/۱۶) «وَ إِنْ يَسْتَغيثُوا يُغاثُوا بِماءٍ كَالْمُهْلِ يَشْوِي الْوُجُوهَ بِئْسَ الشَّرابُ وَ ساءَتْ مُرْتَفَقاً» (کهف/۲۹) و
اینها نشان میدهد که چه بسا آیهای که آفرینش هر چیز زندهای را از «ماء» معرفی کرده: «وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ أَ فَلا يُؤْمِنُون»َ (انبیاء/۳۰) اگرچه ممکن است به همین آب ظاهری اشارهای داشته باشد اما چهبسا به یک حقیقت دیگر هم اشاره دارد؛ یعنی شاید از جنس همان مائی است که عرش خدا بر آن است؛ یا آن مائی که از مهمترین نعمتها و نقمتهای اخروی است.
🔖جلسه ۹۹۸ http://yekaye.ir/al-waqiah-56-31/
@yekaye
🔹تَشْرَبُونَ
در آيه ۵۴ همین سوره بیان شد که
▪️ماده «شرب» به معنای نوشیدن کلمه معروفی است، که در مقابل «أکل: خوردن» و برای تناول مایعات (چیزی که خوردنش نیاز به جویدن ندارد) به کار میرود؛ و
▪️ این نوشیدن هم منحصر به آب نیست، بلکه نوشیدن هر چیز مایعی – حتی عسل – را شامل میشود (وَ أَوْحى رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ …. يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ؛ نحل/۶۹) و بر این اساس «شراب» را میتوان به «نوشیدنی» ترجمه کرد.
▪️و این تعبیر هم برای نوشیدنیهای بهشتیان (وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً؛ إنسان/۲۱) و هم جهنمیان (لَهُمْ شَرابٌ مِنْ حَمِيمٍ؛ یونس/۴) به کار رفته است.
🔖جلسه ۱۰۲۱ http://yekaye.ir/al-waqiah-56-54/
@yekaye
☀️۱) الف. از امام صادق ع از پدرشان روایت شده است که رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
سرور همه غذاهای دنیا و آخرت، گوشت است؛ و سرور همه نوشیدنیهای دنیا و آخرت، آب است.
📚قرب الإسناد، ص108
عَنِ الْحَسَنِ بْنِ طَرِيفٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عُلْوَانَ عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ:
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ: «سَيِّدُ طَعَامِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ اللَّحْمُ، وَ سَيِّدُ شَرَابِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ الْمَاءُ»
☀️ب. و باز از امام صادق ع روایت شده که رسول الله ص فرمودند:
سرور نوشیدنیهای بهشتی آب است.
📚الكافي، ج6، ص380
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الرَّيَّانِ بْنِ الصَّلْتِ يَرْفَعُهُ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع:
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: سَيِّدُ شَرَابِ الْجَنَّةِ الْمَاءُ.
@yekaye
☀️۲) از امام صادق ع روایت شده است:
اولین چیزی که خداوند - جل ذکره – از بندهاش میپرسد این است که به او میگوید: آیا من تو را از آبی گوارا سیراب نکردم؟
📚الكافي، ج6، ص380
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ غَيْرِ وَاحِدٍ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ عَنْ سَعْدَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
أَوَّلُ مَا يَسْأَلُ اللَّهُ جَلَّ ذِكْرُهُ الْعَبْدَ أَنْ يَقُولَ لَهُ: أَ وَ لَمْ أُرْوِكَ مِنْ عَذْبِ الْفُرَاتِ.
@yekaye
☀️۳) از امام صادق ع روایت شده است:
کسی که در دنیا آب را همواره با لذت مینوشد خداوند لذت نوشیدنیهای بهشتی را به وی می چشاند.
📚الكافي، ج6، ص381
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ يَزِيدَ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَمَّنْ أَخْبَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ:
مَنْ تَلَذَّذَ بِالْمَاءِ فِي الدُّنْيَا لَذَّذَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ أَشْرِبَةِ الْجَنَّةِ .
@yekaye
☀️۴) روایت شده است که شخصی از امام صادق ع درباره طعم آب پرسید.
حضرت فرمود:برای فهمیدن بپرس نه برای گیر انداختن! طعم آب طعم زندگی است.
📚الكافي، ج6، ص381
أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْكُوفِيُّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَسَنِ الْمِيثَمِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْ عَبْدِ الصَّمَدِ بْنِ بُنْدَارَ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عُلْوَانَ قَالَ: سَأَلَ رَجُلٌ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ طَعْمِ الْمَاءِ.
فَقَالَ سَلْ تَفَقُّهاً وَ لَا تَسْأَلْ تَعَنُّتاً طَعْمُ الْمَاءِ طَعْمُ الْحَيَاةِ .
@yekaye
☀️۵) از امام صادق ع روایت شده که رسول الله ص فرمودند:
آب را با مکیدن کمکم بنوشید؛ و لاجرعه ننوشید که منجر به ناراحتی کبد میشود.
📚الكافي، ج6، ص381؛ المحاسن، ج2، ص575
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِيِّ عَنِ ابْنِ الْقَدَّاحِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع [عَنْ آبَائِهِ ع] قَالَ:
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: مَصُّوا الْمَاءَ مَصّاً وَ لَا تَعُبُّوهُ عَبّاً فَإِنَّهُ يُوجَدُ مِنْهُ الْكُبَادُ .
@yekaye
📝بحثی درباره اینکه خوب است آب زیاد بنوشیم یا کم!
گاه مشاهده میشود در مورد اینکه در مجموع آب نوشیدن چقدر خوب است، برخی احادیثی میآورند که اسمش را آب درمانی میگذارند و برخی کاملا به پرهیز حتیالامان از نوشیدن توصیه میکنند. از این جهت شاید مناسبت داشته باشد مروری بر برخی از این احادیث ناظر به وضعیتهای مختلف بیان شده داشته باشیم تا از افراط و تفریط در امان بمانیم.
🔹۶) ابوطیفور طبیب میگوید: بر امام کاظم ع وارد شدم و ایشان را از نوشیدن آب برحذر داشتم.
فرمودند: با آب چه مشکلی داری؟! طعام را در معده به گردش درمیآورد و خشم را فرومینشاند و بر خرد میافزاید و تلخی (یا: صفراء) را فرومینشاند.
📚الكافي، ج6، ص381؛ المحاسن، ج2، ص572
📝دقت شود که این برخورد امام ع در مقابل کسی بوده که میپنداشته محور عمومی را پرهیز از نوشیدن آب تا حد امکان قرار دهیم. اما این توصیه میتواند برای برخی از افراد صادق باشد؛ و در مجموع زیادهروی در نوشیدن آب مناسب نیست:
🔹۷) الف. حلبی میگوید: شنیدم که امام صادق ع به شخضی توصیه میکرد و میفرمود:
نوشیدن آب را کم کن که هر دردی را امتداد میدهد؛ و مادامی که بدنت تحمل درد را دارد از دوا اجتناب کن!
📚الكافي، ج6، ص382؛ المحاسن، ج2، ص571
☀️ب. و باز از امام صادق ع روایت شده است:
در نوشیدن آب زیادهروی نکن که مایه هر دردی است.
☀️ج. و در حدیث دیگری از ایشان روایت شده:
اگر مردم رویهشان در نوشیدن آب را کم میکردند بدنهایشان مقاوم میشد.
📚المحاسن، ج2، ص571؛ الكافي، ج6، ص382
☀️د. وباز از امام صادق ع روایت شده است:
کسی که آب کم بنوشد بدنش سالم میماند.
📚المحاسن، ج2، ص572
🔹۸) در واقع میتوان گفت معیار نوشیدن آب این است که:
🔶 اولا برای وقتی است که انسان میل و نیاز به نوشیدن آب پیدا کند؛ چنانکه:
☀️الف. از امام صادق ع روایت شده است:
هیچیک از شما آب ننوشد مگر اینکه بدان اشتها پیدا کرده باشد؛ و وقتی اشتهای آن را داشت هم کم بنوشد.
📚المحاسن، ج2، ص571
🔶 ثانیا باید توجه کرد که خوردنش با برخی غذاها تناسب دارد و با برخی خیر؛ مثلا:
🔸- در مورد پرهیز از نوشدن آب همراه غذای چرب تذکر داده شده؛ چنانکه:
☀️ب. روایت شده است که پیامبر وقتی چربی (دنبه) میخورد آب کمی مینوشید؛
به ایشان گفته شد: یا رسول الله! چقدر کم آب می نوشی؟!
فرمود: پس از غذای چرب اگر آب کم بخورم طعامم گواراتر میشود .
☀️ج. و از برخی از اهل بیت ع روایت شده است که:
نوشیدن آب روی چربی (دنبه یا غذای چرب) درد (مرض) را برمیانگیزاند.
📚المحاسن، ج2، ص572
🔸- اما در مورد وقتی که غذا کم باشد، آمده است:
☀️د. از امام رضا ع روایت شده است؛
اشکالی در نوشیدن آب فراوان روی طعام [غذا یا نان؟] نیست؛ [ولی روی غیر آن زیاد ننوشد]؛
و فرمود: آیا فکر میکنید کسی مثل این میخورد – و دو دستش را جمع کرد؛ نه کاملا به هم چسباند و نه فاصله بینشان گذاشت – و سپس رویش آب نمیخورد، آیا معدهاش زخمی نمیشود؟!
📚الكافي، ج6، ص382؛ المحاسن، ج2، ص572
🔸- ویا درباره برخی از غذاها و خوردنیها آمده است:
☀️ه. شخصی میگوید خدمت امام صادق ع بودم و ایشان خرما طلبید و رویش آب نوشید.
گفتم: فدایتان شوم؛ بهتر نبود که از نوشیدن آب صرف نظر میکردید؟
فرمود: من خرما را خوردم تا بر روی آن آب را گوارا کنم.
📚المحاسن، ج2، ص571
@yekaye
👇متن احادیث فوق👇
متن احادیث فوق
☀️۶) سَهْلُ بْنُ زِيَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ شَمُّونٍ الْبَصْرِيِّ عَنْ أَبِي طَيْفُورٍ الْمُتَطَبِّبِ قَالَ:
دَخَلْتُ عَلَى أَبِي الْحَسَنِ الْمَاضِي ع فَنَهَيْتُهُ عَنْ شُرْبِ الْمَاءِ.
فَقَالَ ع: وَ مَا بَأْسٌ بِالْمَاءِ وَ هُوَ يُدِيرُ الطَّعَامَ فِي الْمَعِدَةِ وَ يُسَكِّنُ الْغَضَبَ وَ يَزِيدُ فِي اللُّبِّ وَ يُطْفِئُ الْمِرَارَ.
📚الكافي، ج6، ص381؛ المحاسن، ج2، ص572
☀️۷) عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ جَنَاحٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ عُمَرَ الْحَلَبِيِّ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع وَ هُوَ يُوصِي رَجُلًا فَقَالَ لَهُ:
أَقْلِلْ مِنْ شُرْبِ الْمَاءِ فَإِنَّهُ يَمُدُّ كُلَّ دَاءٍ وَ اجْتَنِبِ الدَّوَاءَ مَا احْتَمَلَ بَدَنُكَ الدَّاءَ.
📚الكافي، ج6، ص382؛ المحاسن، ج2، ص571
☀️ب. ب.عَنْهُ عَنْ عَلِيِّ بْنِ حَسَّانَ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
إِيَّاكُمْ وَ الْإِكْثَارَ مِنْ شُرْبِ الْمَاءِ فَإِنَّهُ مَادَّةٌ لِكُلِّ دَاءٍ؛
☀️ج. [فی المحاسن:] قَالَ وَ فِي حَدِيثٍ آخَرَ:
لَوْ أَنَّ النَّاسَ أَقَلُّوا مِنْ شُرْبِ الْمَاءِ لَاسْتَقَامَتْ أَبْدَانُهُمْ.
📚المحاسن، ج2، ص571؛ الكافي، ج6، ص382
☀️د. عَنْهُ عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَيْمَانَ الدَّيْلَمِيِّ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ أَشْيَمَ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
مَنْ أَقَلَّ مِنْ شُرْبِ الْمَاءِ صَحَّ بَدَنُهُ .
📚المحاسن، ج2، ص572
☀️۸) الف. عَنْهُ عَنْ أَبِيهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُلَيْمَانَ الدَّيْلَمِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ:
لَا يَشْرَبْ أَحَدُكُمُ الْمَاءَ حَتَّى يَشْتَهِيَهُ فَإِذَا اشْتَهَاهُ فَلْيُقِلَّ مِنْهُ.
📚المحاسن، ج2، ص571
☀️ب. بعَنْهُ عَنِ النَّوْفَلِيِّ بِإِسْنَادِهِ قَالَ: كَانَ النَّبِيُّ ص إِذَا أَكَلَ الدَّسَمَ أَقَلَّ شُرْبَ الْمَاءِ.
فَقِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّكَ لَتُقِلُّ مِنْ شُرْبِ الْمَاءِ!
قَالَ هُوَ أَمْرَأُ لِطَعَامِي .
☀️ج. عَنْهُ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا رَفَعَهُ قَالَ: شُرْبُ الْمَاءِ عَلَى أَثَرِ الدَّسَمِ يُهَيِّجُ الدَّاءَ .
📚المحاسن، ج2، ص572
☀️د. عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ يَاسِرٍ الْخَادِمِ عَنِ الرِّضَا ع قَالَ:
لَا بَأْسَ بِكَثْرَةِ شُرْبِ الْمَاءِ عَلَى الطَّعَامِ وَ لَا تُكْثِرْ [أَنْ لَا يُكْثَرَ] مِنْهُ عَلَى غَيْرِهِ .
وَ قَالَ: أَ رَأَيْتَ لَوْ أَنَّ رَجُلًا أَكَلَ مِثْلَ ذَا [طَعَاماً] وَ جَمَعَ يَدَيْهِ كِلْتَيْهِمَا لَمْ يَضُمَّهُمَا وَ لَمْ يُفَرِّقْهُمَا ثُمَّ لَمْ يَشْرَبْ عَلَيْهِ الْمَاءَ كَانَ يَنْشَقُّ [أَ لَيْسَ كَانَتْ تَنْشَقُّ] مَعِدَتُهُ.
📚الكافي، ج6، ص382؛ المحاسن، ج2، ص572
☀️ه. عَنْهُ عَنْ نُوحِ بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ أَبِي دَاوُدَ الْمُسْتَرِقِّ عَمَّنْ حَدَّثَهُ قَالَ قَالَ:
كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع فَدَعَا بِتَمْرٍ وَ جَعَلَ يَشْرَبُ عَلَيْهِ الْمَاءَ. فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ لَوْ أَمْسَكْتَ عَنِ الْمَاءِ؟
فَقَالَ إِنَّمَا آكُلُ التَّمْرَ لِأَنْ أَسْتَطِيبَ عَلَيْهِ الْمَاءَ.
📚المحاسن، ج2، ص571
@yekaye
.
1️⃣ «أَ فَرَأَیتُمُ الْماءَ الَّذی تَشْرَبُونَ»
آیا تاکنون در آبی که مینوشید دقت کردهاید؟!
که خداوند چه نعمت عظیمی برای زندگی ما و سایر موجودات قرار داده است؟!
چنانکه در جای دیگر اشاره کرد که اساسا حیات هر موجود زندهای به نحوی به آب مرتبط است «وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ» (انبیاء/۳۰) تا حدی که امروزه جستجوی حیات بر روی دیگر سیارات بر اساس وجود آب است. (ویکیپدیا؛ مدخل «آب»)
📝بحث علمی:
💦برخی خواص آب در زندگی مادی
آب خواص مهمی دارد که در زندگی ما بسیار با ارزشند.
از جمله:
▪️حلال بسیار خوبی است.
▪️چگالی بالایی دارد و جالب این که وقتی یخ میزند یا حرارت میبیند، چگالی آن کاهش مییابد.
گرمای تبخیر آب بالاست. یعنی برای تبدیل مقدار کمی آب به بخار، گرمای زیادی لازم است. این خاصیت برای بدن ما بسیار با اهمیت میباشد. گرمای اضافی بدن با تبخیر تنها مقدار کمی از آب بدن از طریق منافذ پوست تعریق کاسته میشود.
▪️نیروی کشش سطحی آن به طور شگفت انگیزی زیاد است. گهگاه شاهد نشستن حشرات روی سطح آب بودهایم. اگر به دقت به طرز قرار گرفتن حشره روی سطح آب نگاه کنید، متوجه میشوید که سطح آب زیر پای حشره، مانند یک تشک ابری فرو میرود؛ اما پاره نمیشود.
▪️آب مواد مختلف از جمله شکر و نمک را براحتی در خود حل میکند. بسیاری از واکنش های شیمیایی تنها در حضور آب انجام میشوند. البته پاره ای مواد با آب مخلوط نمیشوند، مثل لیپیدها و دیگر مواد هیدرات کربندار. غشاء سلولی که حاوی لیپیدها و پروتئین است، از این خاصیت آب سود جسته و تعاملات محتویات سلولی با مواد شیمیایی خارج سلول را بدقت تحت کنترل دارد.
▪️یکی دیگر از خواص جالب آب، حالت جامد آن، یعنی یخ میباشد. هنگامی که آب بر اثر سرما به یخ تبدیل میشود، انبساط مییابد، بدین معنا که حجم بیشتری را اشغال میکند. بنابراین، حجمی از یخ که همحجم آب اولیه است، جرم کمتری دارد. به این علت میگویند که چگالی یخ از آب کمتر است و همین مسئله باعث میشود که یخ روی آب شناور بماند. در حالی که در بیشتر موارد، چگالی ماده جامد از حالت مایع آن بیشتر است. این ویژگی آب سبب میشود که بر خلاف بسیاری از مایعات، آب از سطح شروع به انجماد کند. این پدیده را بارها به هنگام شروع یخ زدن آب، درون فریزر منزلتان دیده اید؛ در زمستان با یخ زدن سطح آب دریاچهها، لایه عایقی از یخ ایجاد میشود که این لایه، از یخ زدن لایه های زیرین خود جلوگیری مینماید. در این شرایط ، ماهی ها و دیگر آبزیان میتوانند در مناطق گرمتر زیرین به حیات خود ادامه دهند.
▪️دیگر ویژگی غیر عادی آب، ظرفیت گرمایی بالای آن میباشد. ظرفیت گرمایی یک جسم، مقدار گرمایی است که به جسم میدهیم تا دمایش، 1 درجه سانتی گراد افزایش یابد. جالب است بدانید که مقدار گرمایی که لازم است تا دمای 1 گرم آب را 1 درجه سانتی گراد افزایش دهد، حدود 10 برابر مقدار گرمایی است که برای 1 گرم آهن لازم است. (دانشنامه رشد؛ مدخل «آب»)
▪️در واقع، آب برای بسیاری از فرایندهای فیزیولوژیکی زندگی مورد نیاز است. بیشتر بیماریهای جهان از کمبود آب سالم ناشی میشوند. کمبود آب در برنامه غذایی میتواند به علت بالابودن سدیم خون و آبزدایی سرانجام باعث مرگ شود، بهخصوص وقتی که عرقکردن باعث از دست رفتن آب بدن میشود. (ویکیپدیا، مدخل «نوشیدن»)
🤔نیاز به تکمیل دارد. اگر پیشنهادی دارید در قسمت دیدگاه پایین صفحهی http://yekaye.ir/al-waqiah-56-68/ بگذارید تا بعد از بررسی به نام خودتان منتشر شود.
@yekaye
.
2️⃣ «أَ فَرَأَیتُمُ الْماءَ الَّذی تَشْرَبُونَ»
آیا تاکنون در آبی که مینوشید دقت کردهاید؟!
که در عجایب و نظم فوقالعادهای که در خود این ماده قرار داده شده چه شاهدی بر ناظم و خالق آن است؟!
📝بحث علمی:
💦آب و جهان مادی پیرامون آن
▪️آب در اشکال متفاوتی بر روی زمین یافت میشود. تنها ماده ای است که در طبیعت به هر سه حالت جامد، مایع و گاز وجود دارد. ابرها در آسمان، موج دریا، کوه یخی، توده های یخی در دل کوه ها و منابع آبی زیرزمینی تنها چند شکل از آب میباشند. طی اعمال تبخیر، میعان، انجماد و ذوب، آب مرتباً از حالتی به حالت دیگر تبدیل میشود. این پدیده تبدیل آب را چرخه بزرگ آب مینامند.
▪️از آنجا که بارندگی در صنعت کشاورزی و همچنین برای خود بشر بسیار با اهمیت است، به اشکال مختلف بارندگی نام های به خصوصی اطلاق میشود. بارندگی معمولاً بصورت باران است. دیگر اشکال آن، تگرگ،برف، مه و شبنم میباشند. همچنین، از برخورد نور با قطرات باران، رنگین کمان پدید میآید.
▪️آبهای روی سطح زمین، نقش های مهمی ایفا میکنند؛ رودخانهها آب مورد نیاز کشاورزی را فراهم میکنند و دریاها هم وسیله ای برای تجارت و مبادله کالاها محسوب میشوند. توده های یخی و آبشارها هم از دیگر اشکال آب هستند. فرسایش به وسیله ی آب، نقش مهمی در شکل محیط زیست ایفا میکند.
▪️به علاوه، دره ها و دلتاهای حاصل از رسوبات رودخانهها، محلی برای سکنی گزیدن انسان ها بوده است. آب به داخل زمین هم نفوذ میکند و آبهای زیرزمینی را ایجاد میکند. آبهای زیرزمینی را میتوان با کندن چاه یا قنات استخراج نمود. البته آب های زیرزمینی به شکل چشمه یا چشمه آب گرم هم به سطح زمین میآیند.
▪️آب املاح و مواد معدنی مختلفی دارد که بر حسب آن مواد، طعم و مزه اش بسیار تفاوت میکند... (دانشنامه رشد؛ مدخل «آب»)
🤔نیاز به تکمیل دارد. اگر پیشنهادی دارید در قسمت دیدگاه پایین صفحهی http://yekaye.ir/al-waqiah-56-68/ بگذارید تا بعد از بررسی به نام خودتان منتشر شود.
@yekaye
.
3️⃣ «أَ فَرَأَیتُمُ الْماءَ الَّذی تَشْرَبُونَ»
آیا تاکنون در آبی که مینوشید دقت کردهاید؟!
که خود نوشیدن چه امر عجیب و پیچیده و مهمی در زندگی و نیز برای ادامه حیات ماست؟!
📝بحث علمی:
💦نوشیدن در زندگی انسان
▪️نوشیدن یا آشامیدن به عمل مصرف مایعات (معمولاً آب)، از راه دهان اطلاق می شود. برای عملکرد طبیعی، بدن روزانه به 1 تا 2 لیتر آب نیاز دارد. فقدان آب در رژیم غذایی نهایتاً منجر به مرگ می شود. تشنگی یا عطش، احساسی است که به دلیل کمبود هیدروژن در بدن حادث می شود. مرکز آن هیپوتالاموس می باشد که نسبت به تغییر سطوح الکترولیت در بدن، از خود واکنش نشان می دهد. بهترین راه برای برطرف کردن نیاز تشنگی در بدن، سریع نوشیدن آب نیست؛ بلکه بهتر آن است که جرعه های کوچک آب را کم کم بنوشیم. البته این احتمال وجود دارد که هیدروژن بدن از حد طبیعی بالاتر رود؛ مثل ورزشکاران که خیلی آب می نوشند. مصرف بیش از اندازه آب باعث می شود که غلظت انواع نمک ها در بدن ورزشکاران کاهش یابد. اغلب بیماری های رایج بین مردم دنیا، به دلیل نبود آب آشامیدنی سالم رخ می دهد. (دانشنامه رشد؛ مدخل «آشامیدن»)
▪️یک کلیه سالم در حال استراحت میتواند ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی لیتر آب در هر ساعت دفع کند. در نتیجه فرد میتواند آب را با نرخ ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی لیتر در هرساعت بنوشند؛ با این حال، اگر همین شخص در حال اجرای دوی ماراتون باشد، به دلیل استرس، میزان دفع کلیوی تا ۱۰۰ میلی لیتر در ساعت کاهش مییابد. در این صورت اگر دونده ماراتن ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ میلیلیتر در ساعت آب بنوشد حتی با وجود ریزش فراوان عرق، کلیهاش قادر نیست آن آب را به موقع دفع کند. (ویکیپدیا، مدخل «نوشیدن»)
🤔نیاز به تکمیل دارد. اگر پیشنهادی دارید در قسمت دیدگاه پایین صفحهی http://yekaye.ir/al-waqiah-56-68/ بگذارید تا بعد از بررسی به نام خودتان منتشر شود.
@yekaye
.
4️⃣ «أَ فَرَأَیتُمُ الْماءَ الَّذی تَشْرَبُونَ»
آیا تاکنون در آبی که مینوشید دقت کردهاید؟!
که در میان نوشیدنیها آب چقدر مهم است و موضوعیت دارد؛ به طوری که هیچ چیزی نمیتواند جای آن را بگیرد؟! (حدیث۱)
📝بحث علمی:
💦اهمیت و جایگاه آب در میان نوشیدنیها
🤔نیاز به تکمیل دارد. اگر پیشنهادی دارید در قسمت دیدگاه پایین صفحهی http://yekaye.ir/al-waqiah-56-68/ بگذارید تا بعد از بررسی به نام خودتان منتشر شود.
@yekaye
.
5️⃣ «أَ فَرَأَیتُمُ الْماءَ الَّذی تَشْرَبُونَ»
آیا تاکنون در آبی که مینوشید دقت کردهاید؟!
که آبی که مینوشیم
🔺چگونه در بدن ما جذب میشود؛
🔺چگونه پلیدیها را به همراه خود از درون بدن ما دفع میکند؛ و
🔺چگونه نهتنها در اعضا و جوارح مادی ما، بلکه در روحیات و حلق و خوی ما موثر است (مثلا غضب را فرومینشاند و ...)؟!
📝بحث علمی:
💦برخی اثرات آب در بدن انسان
آب در بیشتر فرایندهای متابولیسمی بدن، نقش حیاتی دارد. هنگام گوارش غذا، مقادیر قابل توجهی آب مورد استفاده قرار میگیرد.تقریباً 70 درصد وزن بدن را آب تشکیل میدهد. برای عملکرد درست، بدن ، روزانه به 1 تا 7 لیتر آب نیاز دارد البته این میزان آب به مقدار فعالیت بدن ، دمای هوا ، رطوبت و دیگر عوامل بستگی دارد. آب از طریق ادرار ، مدفوع ، تعریق و همچنین از طریق بازدم به شکل بخار آب دفع میشود. بدن انسان به آبی نیاز دارد که نمک یا ناخالصی های دیگر ( مثل باکتری یا دیگر عوامل بیماریزا و یا مواد شیمیایی) نداشته باشد. البته برخی مواد محلول در آب طعم و مزه آن را بهتر هم میکند... (دانشنامه رشد؛ مدخل «آب»)
🤔نیاز به تکمیل دارد. اگر پیشنهادی دارید در قسمت دیدگاه پایین صفحهی http://yekaye.ir/al-waqiah-56-68/ بگذارید تا بعد از بررسی به نام خودتان منتشر شود.
@yekaye
🔹أَنْزَلْتُمُوهُ / الْمُنْزِلُونَ
قبلا بیان شد که
▪️ماده «نزل» در اصل به معنای حرکت از بالا به پایین (المصباح المنير۲/ ۶۰۱) و هبوط و مستقر شدن در محل مورد نظر (حلول) است و تفاوت «نزول» با «هبوط» در این است که هبوط، نزولی است که ادامه دارد؛ به تعبیر دیگر، در «نزول»، اصل حرکت رو به پایین بیشتر مد نظر است؛ اما در «هبوط»، استقراری که بعد از این حرکت انجام میشود، بیشتر مورد توجه است.
▪️فعل «نزل» لازم است که با حرف اضافه (مثلا نزل بـ) یا همزه (أنزل) یا تشدید (نزّل) متعدی میشود. درباره اینکه آیا بین «أنزل» با «نزّل» تفاوتی هست یا نه، برخی به این نظر متمایلند که تفاوت مهمی بین این دو نیست؛ اما برخی بین این دو تفاوت دیده و شواهدی از قرآن هم بر این تفاوت ارائه کردهاند.
▪️معروفترین تفاوت این است که «نزّل» دلالت بر نزول تدریجی میکند، اما «أنزل» دلالت بر نزول دفعی دارد.
البته مطلب ظاهرا دقتی بیش از این دارد. راغب اصفهانی چنین توضیح داده که «نزّل» در جایی است که فروفرستادن، جداجدا و یکی پس از دیگری انجام شده باشد؛ اما «أنزل» معنای عامی دارد و هم این حالت و هم حالتی را که یکجا فرو فرستاده شده باشد شامل میشود.
چیزی که میتواند موید خوبی برای اعم بودن معنای أنزل باشد این است که در قرآن کریم بارش باران علاوه بر اینکه با تعبیر «نزّل» آمده (عنکبوت/۶۳ ؛ زخرف/۱۱)، مکررا با تعبیر «أنزل» هم آمده است (مثلا انعام/۹۹) اما تنها جایی که ظاهرا این ضابطه را در خصوص کلمه «نزّل» ممکن است به چالش بکشد این آیه است که «وَ قالَ الَّذينَ كَفَرُوا لَوْ لا نُزِّلَ عَلَيْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً واحِدَة» (فرقان/۳۲) و چون نقل قول سخن کافران است لزوما چالشی ایجاد نمیکند زیرا ممکن است آیه با بلاغت تمام در مقام بیان پارادوکس مستتر در کلام کافران باشد (که از طرفی انتظار نزول دفعی (جمله واحده) دارند و از طرف دیگر انتظار خود را با تعبیر نزّل بیان میکنند). در خصوص نزول قرآن کریم، گاه در یک آیه هر دو تعبیر با هم آمده است که توجه به این تفاوت ظرافت خاصی به معنی آیه میبخشد؛ مثلا : «أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِم» (نحل/۴۴) یا آیه «لَوْ لا نُزِّلَتْ سُورَةٌ، فَإِذا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ مُحْكَمَةٌ» (محمد/۲۰) که راغب اصفهانی تحلیل زیبایی از این تفاوت در تعبیر دارد که منافقان پیشنهاد میدادند که آیات جهاد کمکم نازل شود تا امکان سرپیچی برایشان مهیا باشد اما وقتی سورهای یکجا نازل شد، عمل نکردند» و اتفاقا یکی از نکات جالب این است که قرآن وقتی در مقام بیان موضع منافقان (که منطقشان «نومن ببعض و نکفر ببعض» بوده) برمیآید، تعبیر «أنزل»را به کار میبرد که نشان میدهد قرآن کریم در کلیتش بوده که برای آنها چالش ایجاد میکرده است. وَ إِذا قيلَ لَهُمْ تَعالَوْا إِلى ما أَنْزَلَ اللَّهُ وَ إِلَى الرَّسُولِ رَأَيْتَ الْمُنافِقينَ يَصُدُّونَ عَنْكَ صُدُوداً (نساء/ ۶۱)
▪️برخی هم بر این باورند که تفاوت این دو تعبیر در این است که در «أنزل»، صدور فعل از فاعل، بیشتر مورد عنایت است؛ اما در «نزّل» خود فعل از جهت وقوع و تعلق گرفتن آن به متعلَقش، بیشتر مورد توجه است.
🔖جلسه ۹۷ http://yekaye.ir/al-qadr-097-01/
@yekaye
🔹الْمُزْنِ
▪️در مورد ماده «مزن» برخی بر این باورند که این ماده در اصل برای سه معنای متفاوت به کار میرود؛
▫️یکی به معنای ابر است که کلمه «مُزْن» بدین معناست؛ و به قطعهای از ابر هم «مُزْنَة» گویند. (برخی گفتهاند که اساسا «مُزْن» جمع است و واحد آن «مُزْنَة» میباشد؛ به نقل از لسان العرب، ج13، ص406)
▫️دوم در خصوص مورچه سفید است که به آن «مازن» میگویند؛ و
▫️سوم هم به معنای پر کردن است چنانکه عبارت «مَزَنَ قِربَته» به معنای آن است که مشکش را پر کرد؛
و البته احتمال هم دادهاند که معنای اول اصل این ماده باشد.
📚(معجم مقاييس اللغة، ج5، ص318 ).
▪️برخی همین احتمال اخیر را تقویت کرده، بر این باورند که اصل این ماده در خصوص ابر به کار رفته، و با توجه به صفات و خصوصیات ابر بر امور دیگری هم اطلاق شده است؛ یکی سفیدی آن و سرعت جابجا شدن است؛ که به همین دو مناسبت به مورچه سفید مازن گویند؛ دیگری این خاصیت ابر که باران به همه جا میبخشد و زمینها را پر از آب میکند موجب شده برای بخشش و بخشندگی ویا پر کردن از آب به کار رود چنانکه هم برای پر کردن مشک و ... به کار میرود و هم وقتی میگویند فلانی «یتمزن» یعنی سخاوت به خرج میدهد و خود را مانند ابر بارانزا که بر سر همه میبارد وانمود میکند
📚(التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، ج11، ص103 ؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص766 )
▪️حسن جبل هم با توجه به اینکه معتقد است دو حرف «م» و «ز» به معنانی تجمع دو یا چند چیز در کنار هم است اصل معنای «مزن» را پر شدن درون چیزی از آب و مانند آن دانسته؛ و توضیح داده که به همین جهت است که برای ابر بارانزا ویا مشکی که پر از آب باشد به کار میرود.
📚(المعجم الإشتقاقي المؤصل لألفاظ القرآن الكريم، ص۲۰۶۹)
🔸در زبان عربی برای «ابر» دست کم 39 کلمه وجود دارد (فقه اللغة، ص296-297 ) که از این میان کلمات «مزن» و «سحاب» و «غمام» و «عارض» در قرآن کریم آمده است.
در تفاوت اینها گفتهاند:
▪️«سحاب» (السَّحابِ الْمُسَخَّرِ بَيْنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ؛ بقره/164) از ماده «سحب» به معنای کشیده شدن، ناظر به آن هنگامی است که ابر در هوا پخش (انسحب) و گسترده و جاری میشود (فقه اللغة، ص296؛ التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، ج11، ص103 )؛
▪️«غمام» (ظَلَّلْنا عَلَيْكُمُ الْغَمامَ؛ بقره/۴۷) از ماده «غمم» به معنای پوشاندن و دربر گرفتن چیزی، از این جهت بر ابر اطلاق شده که نور خورشید را می پوشاند (مفردات ألفاظ القرآن، ص۶۱۳)
و به تعبیر دیگر از این حیث است که چهره آسمان به خاطر آن متغیر میگردد. (فقه اللغة، ص296)
▪️«عارض» (فَلَمَّا رَأَوْهُ عارِضاً مُسْتَقْبِلَ أَوْدِيَتِهِمْ قالُوا هذا عارِضٌ مُمْطِرُنا؛ احقاف/۲۴) از ماده «عرض» به معنای پهنا و گستره، بدین جهت به ابر گفته میشود که پهنای آسمان را پر می کند (معجم المقاييس اللغة، ج۴، ص۲۷۴) و سایهاش همه جا را فرا میگیرد (فقه اللغة، ص296)
و یا از این جهت که خود را بر ما عرضه می دارد و آشکار میسازد (مفردات ألفاظ القرآن، ص۵۵۹؛ التحقيق في كلمات القرآن الكريم، ج۸، ص۹۲)
▪️و کلمه «مزن» (أَ أَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ؛ واقعه/69) را برخی گفتهاند به ابر سفید گفته میشود (فقه اللغة، ص297)
ویا به ابری گفته میشود پر از آب و بارانزاست (المعجم الإشتقاقي المؤصل لألفاظ القرآن الكريم، ص۲۰۶۹).
📿از ماده «مزن» فقط همین کلمه «مُزن» و همین یکبار در قرآن کریم به کار رفته است.
@yekaye