هر روز با امام رضا
@zandahlm1357
@HashtominEmam
آرشیو
مطالب صفحه هرروز با امام رضا (ع)
#مجله_مجازی_تازنده ایم_ رزمنده ایم
بدان اي اميرالمؤمنين كه براي شناخت عسل مفيد از مضر نشانههايي است، بعضي از عسلها هستند كه وقتي بويشا
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
نمایش در ایتا
بدان اي اميرالمؤمنين كه حالات انسان كه خداوند متعال ساختمان وجودي او را برپايه آنها ساخته و آفريده و با اين حالات دوران زندگي خود را سپري ميكند، چهارحالت است: حالت اول: پانزده سال است كه نوجواني و جواني و زيبايي و طراوت آدمي در اين پانزده سال است و در اين مدت خون بر مزاج او غالب است. حالت دوم: بيست سال است كه از پانزده سالگي تا سي و پنج سالگي است. در اين سالها غلبه و چيرگي با صفراست. اين دوره اوج نيرومندي و هوشياري و لهو و لعب است. اين حالت ادامه دارد تا سي و پنج سال تمام شود. سپس وارد حالت سوم ميشود كه از سي و پنج سالگي تا پايان شصت سالگي است، در اين دوره سوداء غلبه دارد (و خردمندي و درايت و رازداري و دقت نظر و عاقبت انديشي و احتياط و محافظه كاري شدت ميگيرد). پس از آن به حالت چهارم قدم ميگذارد كه بلغم بر ساير اخلاط غلبه مييابد، و از اين حالت ديگر به ساير حالات بر نمي گردد (در اين هنگام وارد پيري شده و جوانيش را از دست داده است و دچار فراموشي ميشود و
چيزهايي را كه ميشناخته ديگر نمي شناسد) تا به حدّي كه در حضور مردم ميخوابد، و در وقتي كه بايد بخوابد بيدار ميماند، و گذشتهها را به ياد ميآورد، اما آنچه را كه اكنون به او ميگويي فراموش ميكند، با خودش زياد حرف ميزند، شادابي و طراوت جسمش از بين ميرود، رويش ناخنها و موهايش ضعيف ميگردد، و تا زماني كه زنده است قوايش پيوسته رو به سستي و ادبار دارد; زيرا جسم او تحت استيلاي بلغم قرار گرفته و بلغم سرد و خشك است، و همين خشكي و رطوبت در جسم او باعث نابودي اش ميشود. تا بدين جا مطالبي را درباره تدبير بدن و احوال آن كه دانستن آنها براي اميرالمؤمنين لازم است، مختصرا بيان داشتم، و اكنون به بيان چيزهايي كه لازم است امير آنها را مصرف و يا از آنها پرهيز كند، و نيز كارهايي كه بايد در زمان معيني انجام دهد، ميپردازم: هرگاه خواستي حجامت كني در روزهاي دوازدهم تا پانزدهم ماه حجامت كن، زيرا حجامت در اين روزها به بدن صحّت بيشتري ميبخشد، از اين روزها كه گذشت و ماه رو به كاستي نهاد حجامت مكن مگر آن كه ناچار به خون گرفتن باشي، علتش اين است كه با كوچكتر شدن هلال ماه از هيجان خون نيز كاسته ميشود، و با بزرگتر شدن آن هيجان خون هم افزايش مييابد. حجامت بايد به اندازه سنّي
كه از آدمي گذشته است صورت گيرد، كسي كه بيست سال دارد هر بيست روز يك مرتبه حجامت كند، سي ساله هر سي روز يك بار، چهل ساله هر چهل روز يك بار، و به همين ترتيب. بدان اي اميرالمؤمنين كه: حجامت خون خود را از موي رگهاي پراكنده در گوشت ميگيرد; گواه بر اين سخن هم آن است كه در حجامت، بر خلاف فصد (رگ زدن)، انسان دچار ضعف نمي شود. حجامت گودي پس گردن براي رفع سنگيني سر مفيد است، و حجامت اخدعان۱۷سر و صورت و چشم را سبك ميسازد و براي درد دندانها نافع است، گاهي اوقات هم براي علاج اين چيزها به جاي حجامت، فصد ميكنند. گاه براي معالجه جوشها و زخمهاي دهان و خرابي لثهها و ديگر بيماريهاي دهان، زير چانه را حجامت ميكنند. حجامت ميان دو شانه براي درمان تپش قلب كه از امتلاي معده و حرارت باشد مفيد است. حجامت ساقهاي پا ورم كليهها و مثانه و رحم را تخفيف ميدهد، و خون حيض را روان ميسازد، منتها بدن را ضعيف و لاغر ميكند، و گاه باعث كم سويي غالبا توأم با آبريزش چشم ميشود. ولي براي افرادي كه مبتلا به بثورات و دملهاي جلدي هستند نافع است. براي كاستن از درد حجامت بايد در مرتبه اول كه شاخ حجامت را بر محل ميگذارند آهسته و بتدريج بمكد و در مرتبه دوم و سوم
بر شدت و مدت مكيدن بيفزايند. پيش از آن كه نيشتر زند بايد با تكرار گذاشتن شاخ حجامت و مكيدن آن كاري كندكه موضع حجامت خوب سرخ شود. نيشتر بايد كاملا تيز باشد، و محل حجامت نيز بايد قبل از نيشتر زدن با روغن مالش داده شود. محل فصد را هم بايد با روغن بمالند، چون اين كار از درد آن ميكاهد، همچنين نيشتر را با روغن چرب كنند، بعد از تمام شدن حجامت نيز بايد محل آن را با روغن مالش دهند. هنگام فصد كردن بايد كمي از روغن روي رگ بچكانند تا رگ مورد نظر ناپديد نگردد و اشتباه نشود.
رگ زن بايد رگي را انتخاب كند كه در جاهاي كم گوشت بدن است، زيرا هر چه گوشت روي رگها كمتر باشد درد آن كمتر خواهد بود. دردناكترين رگها در هنگام فصد رگ حبل الذراع و رگ قيفال است چون گوشت زيادي روي آنها را گرفته است، اما رگ باسليق و اكحل اگر روي آنها را گوشت نگرفته باشد دردشان كمتر است. لازم است محل فصد را، مخصوصا در زمستان، با آب گرم كمپرس كنند تا خون در آن ظاهر شود، اين كار پوست را نرم و درد را كم و فصد را آسان ميكند. علاوه بر تمام اين مواردي كه گفتيم، دوازده ساعت قبل از خون گيري بايد از مقاربت با زنان خودداري شود، بايد در روزي حجامت كرد كه هوا صاف و روشن باشد و ابري و طوفاني نباشد.
خون بايد به اندازه اي خارج شود كه رنگش تغيير كند (و به محض روشن شدن رنگ خون خون گيري را قطع كند) در روزي كه حجامت كرده اي به حمام مرو زيرا موجب درد ميشود، اما در همان ساعت از ريختن آب گرم بر سر و بدنت غفلت مكن. بعد از حجامت كردن (همان طور كه گفته شد) از رفتن به حمام پرهيز كن كه باعث تب دائمي ميشود. چون جاي حجامت خود را شستي تكه اي پارچه كركي يا ابريشمي نرم و يا هر پارچه نرم ديگري بر محل حجامت بگذار و به اندازه يك نخود ترياق فاروق بخور (اگر در فصل زمستان است آن را بدون مايعات بخور، و اگر تابستان است با سكنجبين جوشيده ميل كن) كه اگر اين دستور را به كار بندي، به خواست خداوند متعال، از بيماري لقوه و بَهتك و پيسي و جذام در امان خواهي بود. از مكيدن انار ملس غفلت مكن، زيرا اين نوع انار جان را نيرو و خون را حيات ميبخشد. تا چهل دقيقه پس از حجامت نمك و غذاي شور نخور، زيرا باعث بيماري جرب (بيماري گال) ميشود. اگر در زمستان حجامت كردي گوشت تيهو بخور و از بالاي آن از همان شربتي كه برايت شرح دادم، بنوش. محل حجامت را با روغن خيري و گلاب و كمي مشك چرب كن و پس از تمام شدن عمل حجامت مقداري از اين مخلوط را هم بر فرق سرت
بريز. اما اگر در تابستان حجامت نمودي سكباج و هلام و مصوص۱۸ و يحامير۱۹ بخور، و روغن بنفشه و گلاب و كمي كافور بر فرق سرت بريز، و بعد از غذايت از آن شربتي كه برايت گفتم بنوش. در روزي كه حجامت ميكني از حركت زياد و عصبانيت و عمل مقاربت پرهيز كن. امير بايد از خوردن همزمان تخم مرغ و ماهي خودداري ورزد، زيرا خوردن اين دو با هم توليد قولنج و بواسير و درد دندان ميكند. انجير و مشروب مويز كه اهلش مينوشند، اگر با هم خورده شود توليد نقرس و پيسي ميكند. مداومت بر خوردن پياز باعث كلف۲۰ در صورت ميشود. خوردن غذاهاي شور و گوشتهاي نمك سود و همچنين خوردن ماهي شور بعد از عمل حجامت و فصد رگها توليد بَهَك و جَرَب ميكند، خوردن قلوه و تو دليهاي آن مثانه را تغيير ميدهد، حمام رفتن با معده پر قولنج ميآورد. در اول شب، چه زمستان و چه تابستان، مقاربت مكن، چون در اين وقت معده و رگها پر هستند و با اين وضع مقاربت كردن درست نيست، زيرا بيم ابتلا به قولنج، فلج، لقوه، نقرس، سنگ مثانه، تقطير بول، فتق و ضعف بينايي و مغز ميرود. اگر خواستي عمل مقاربت را انجام دهي در آخر شب انجام بده، زيرا براي سلامت بدن مفيدتر است و به درست شدن فرزند اميد بيشتري ميرود، و فرزندي
كه به دنيا ميآيد باهوش تر است، پيش از عمل جماع با زن مقدمتا با او بازي كن و پستانهايش را بمال، زيرا اين كارها باعث جمع شدن آب او و آب تو ميشود و به توليد فرزند ميانجامد و هر دو آمادگي پيدا ميكنيد (و نشانههاي آمادگي زن در چشمهايش نمودار ميگردد) با زنان مقاربت مكن مگر اين كه پاك باشند، زيرا اگر در حال پاكي آنان مقاربت كني (به خواست خداوند مايه آسودگي و سلامت بيشتر بدن تو ميشود). هيچ گاه نگو مدتها فلان كار را كردم و فلان چيز را خوردم اما گزندي نديدم، و فلان چيز را نوشيدم ولي زياني به من نرسيد، و فلان كار را انجام دادم اما از آن بدي نديدم، چون اين مشت از مردم، اي اميرالمؤمنين، چونان حيوانند كه نمي فهمند چه چيز برايش مضرّ است و چه چيز سودمند. اگر دزد در همان بار اولي كه دزدي ميكند مجازات شود ديگر دزدي را تكرار نخواهد كرد و كيفرش آسانتر خواهد بود، اما به او مهلت داده ميشود و كاري به كارش نمي گيرند و در نتيجه دزدي را تكرار ميكند تا جايي كه به بزرگترين سرقتها دست ميزند و آنگاه دستگيرش ميكنند و دستش را ميبرند و اين مجازات بزرگ را متحمّل ميشود، و اين عاقبت طمع اوست. كارهاي همه به دست خداوندي است كه شأنش أجلّ از آن است كه او را فرزندي
باشد، و بازگشت همه به سوي اوست، پاداش نيك را از او اميد داريم كه او آمرزنده و توبه پذير است. به او توكل ميكنيم كه مؤمنان بايد به او توكل كنند، و لاحول و لا قوه الا بالله العلي العظيم. ابومحمد حسن قمي گويد: پدرم به من گفت: چون اين نامه ابوالحسن علي بن موسي الرضا كه درود خدا بر او و بر پدران و بر نسل پاك آنان باد، به مأمون رسيد، مأمون آن را خواند و بسيار شاد شد و دستور داد با آب طلا بنويسند و به نام "الرساله الذهبيه " نامگذاري شود.
منبع حديث
۱- پيه نازكي كه معده و امعاء را پوشانده است, چادر پيه. ۲- هر رطل تقريبا ۳۱۴ گرم است. ۳- تقريبا ۵ /۲ گرم. ۴- سنبل دو نوع است: سنبل الطيب , و سنبل رومي يا ناردين. ۵- هر أوقيه تقريبا ۳۲۳ گرم است. ۶- عصاره برگ و ميوه درخت اقاقيا. ۷- صمغ صنوبر, تربانتين. ۸- دردي كه نيمي از سر و صورت را ميگيرد, ميگرن. ۹- درد شكم, ذات الجنب يا سينه پهلو. ۱۰- نوعي كرم و انگل در معده. ۱۱- جوارش معرّب گوارش, و نوعي حلواست. تركيبي است كه به جهت هضم غذا ميخورند. معجوني مفرح و مقوي و محلل رياح و مصلح اغذيه.
فرهنگ معين ۱۲- آبزن: حوضچه اي كه از چيني يا مس و مانند آن سازند و در آن استحمام كنند. و آن در پزشكي قديم:
ظرفي چوبين يا فلزي يا سفالين به اندازه قامت آدمي با سرپوشي سوراخ دار كه بيمار را در آن نشانند و سر وي از سوراخ بيرون كنند. تيز در پزشكي قديم: دوايي كه در آپزن كنند. فرهنگ معين ۱۳- معجوني ساخته شده از هليله. فرهنگ معين ۱۴- غذايي است كه از گوشتهاي لطيف مانند گوشت ماهي و جوجه با سركه و ترشيجات تهيه ميشود. ۱۵- غذايي است كه از گوشت و پوشت گوساله درست كنند, يا شورباي سكباج سرد و بي چربي. ۱۶- ميوه درخت گز شاهي. ۱۷- اخدعان: تثنيه "اخدع " است و آن رگي است در حجامتگاه گردن كه شعبه اي از وريد است. فرهنگ لاروس ۱۸- خوراكي است كه از گوشت جوجه مرغ جوان و ادويه خوشبو به حسب احتياج تهيه كننده و قسمتي از باآب ميوههاي ترش ميجوشانند. ۱۹- گوشتي كه با سركه و خردل و ابزار ميپزند. ۲۰- دانههايي است شبيه كنجد در روي پوست صورت.
#دانستنیهای امام رضا علیه السلام
https://eitaa.com/zandahlm1357
#مجله_مجازی_تازنده ایم_ رزمنده ایم
📺برنامه گامی به سوی ظهور 🔢 بخش دوم 📚استاد نصوری تعجیل در فرج امام زمان عج صلوات اللهم صل علی محمد
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
نمایش در ایتا
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
📺برنامه گامی به سوی ظهور
🔢 بخش سوم
📚استاد نصوری
تعجیل در فرج امام زمان عج صلوات
اللهم صل علی محمد وال محمد وعجل فرجهم
🔰 سلسله #پوسترهای_وظایف_منتظران 24
شماره 4⃣2⃣
🔷 برای ظهورش قدمی برداریم
هدایت شده از #مجله_مجازی_تازنده ایم_ رزمنده ایم
هنر آن است ڪه بمیرے پیش از آنڪه بمیرانندت و مبدا و منشا حیات آنانند ڪه چنین مردهاند...
.......:
@zandahlm1357
#مجله_مجازی_تازنده ایم_ رزمنده ایم
📗کتاب صوتی #قرارگاه_محمود فصل 5⃣1⃣ " تلاقی عشق در مدار حرم" #پایان
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
نمایش در ایتا
کتاب صوتی نمایشی " فرنگیس"
خاطرات فرنگیس حیدر پور
شیرزن خطه ی گیلان غرب
#فرنگیس
#دفاع_مقدس
42.59M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
ماه عسل زوج جوان برازجانی #شلمچه
شلمچه محل شهادت عموی «فرشته همعنانفرد »۱۹ ساله است. او آمده بود تا از عموی شهیدش اجازه بگیرد و زندگی متأهلی خودش را از اینجا آغاز کند.
مراسم عقد این زوج جوان در کنار قبور شهدای گمنام شهرستان دشتستان، برازجان برگزار شده بود و حالا شلمچه نقطه اسمانی از خاک کشورمان محلی برای آغاز زندگی متأهلی فرشته و داوود شد.
همعنانفرد بیان کرد: شهدا دردانههای این عالماند، اولیایی که نزد خداوند آبرودار هستند از آنها در این لحظات سرنوشت ساز زندگیام میخواهم همه زوجهای جوان خوشبخت و عاقبت بخیر بشوند
وی به هم سن و سالهایش توصیه کرد: زندگی را با تشریفات خارج از قاعده به خود و همسرانشان سخت نکنند چون زیبایی در سادگی است.
#مجله_مجازی_تازنده ایم_ رزمنده ایم
مراتب عبودیت قوله علیه السلام: وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُکَ وَ رَسُولُکَ [۳] أوّلاً بدان که: عبودی
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
نمایش در ایتا
فرق نبی و رسول
چه، نبی آن انسانی است [که] مخبر عن اللّه [است] به غیر واسطه بشر ؛ والرسول: أیضاً هو المخبر عن اللّه بغیر واسطة بشر، و له شریعة ناسخة لشریعة قبله، و یقال له: أولواالعزم، و هم خمسة أعنی: نوح علیه السلام و ابراهیم علیه السلام و موسی علیه السلام و عیسی علیه السلام و محمّد صلی الله علیه و آله.
و فرق دیگر نبی و رسول آن که: « النبی یری الملک فی المنام و یسمع الصوت و لایعاین الملک، و الرسول یری فی المنام و یسمع الصوت و یعاین الملک » [۲] .
نبی اکرم منتخب خلق الهی
قوله علیه السلام: و خِیَرَتُکَ مِنْ خَلْقِکَ.
أی هو المختار المنتخب، کما قال علی بن الحسین علیه السلام: « فأنا الخیرة ابن الخیرتین » [۳]، أراد المنتخب من العرب والعجم ؛ لأنّ أمّه کان من الکسری من أحفاد انوشیروان، عادل الذی افتخر النبی صلی الله علیه و آله وسلم بوجوده و قال: « ولدت فی زمن السلطان
العادل [أنوشیروان] »
----------
[۲]: ۱ - ر. ک: بحارالأنوار، ج ۲۶، ص ۷۸ (مصادر آن قبلاً بیان شد).
[۳]: ۲ - مجمع البحرین، ج ۱، ص ۷۱۸، بسنجید: الکافی، ج ۱، ص ۴۶۶ ؛ بحارالأنوار، ج ۴۶، ص ۸: « أنا ابن الخیرتین ».
.......:
📚✍ #شرحی بر صحیفه سجادیه
میرزا ابراهیم سبزواری وثوق الحکماء
https://eitaa.com/zandahlm1357
#مجله_مجازی_تازنده ایم_ رزمنده ایم
داروی قلب ابراهیم خواص گوید: داروی قلب پنج چیز است. خواندن قرآن با تأمل، شکم خالی، شب زنده داری، نا
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
نمایش در ایتا
احیا کننده دین
طیبی در کتاب مشکواة به واسطه ابوهریره از رسول خدا صلی الله علیه و آله آورده است که: خداوند برای احیاء دین در هر صد سال کسی را برمی انگیزد تا امور دینی را سامان بخشد. ابوداود نیز این حدیث را نقل کرده است.
مؤلف جامع الاصول گفته است: دانشمندان هر کدام حدیث را به شکلی تاویل کرده اند.
بهتر آن است که عنوان کلی حدیث لحاظ شود و مصادیق طرح نگردد. چرا که مردم از وجود
فقهاء، سلاطین، محدثان، قاریان، واعظان و زاهدان بهره میبرند. شهریاران امور سیاسی را قاریان و محدثان علوم مربوط به قرآن و حدیث را که اصول شرع هستند، واعظان و زاهدان، پند و اندرز مردم را عهده دارند.
بنابراین، در سده اول از خلفا عمر ابن عبدالعزیز، از فقهاء محمد بن علی باقر علیهما السلام و قاسم ابن محمد ابن ابی بکر و سالم بن عبداللّٰه عمر و حسن بصری و محمد ابن سیرین و دیگران، از قاریان عبداللّٰه ابن کثیر، از محدثان شهاب زهری و دیگران که از تابعان و تابع تابعان میباشند.
در سده دوم از خلفا مأمون، از فقها شافعی و احمد بن حنبل که البته در آن زمان هنوز مشهور نشده بود و لؤلؤی از یاران ابوحنیفه و اشهب از یاران مالک و از امامیه علی بن موسی الرضا علیه السلام و از قاریان یعقوب حضرمی و از محدثان یحیی بن معاذ و از زاهدان کرخی میباشند.
در سده سوم از خلفا المقتدر بالله، از فقها ابوالعباس بن شریح شافعی و ابوجعفر طحاوی حنفی و ابن جلال حنبلی و ابوجعفر رازی امامی، از متکلمان ابوالحسن اشعری، از قاریان احمد بن موسی بن مجاهد، از محدثان ابوعبد الرحمن نسایی میباشند.
در سده چهارم از خلفا القادر بالله، از فقها ابوحامد اسفراینی شافعی و ابوبکر خوارزمی حنفی و ابومحمد عبد الوهاب مالکی و ابوعبداللّٰه حسین حنبلی و مرتضی طرطوسی برادر وضاح شاعر و از متکلمان قاضی ابوبکر باقلانی و ابن فوزک و از محدثان حکم بن نسفی و از قاریان ابوالحسن جهامی و از زاهدان ابوبکر دینوری میباشند.
در سده پنجم از خلفا المستظهر بالله، از فقها ابوحامد غزالی شافعی و قاضی محمد بن مروزی حنفی و ابوالحسن راغوی حنبلی، از محدثان رزین بن عبدری و از قاریان ابوالفداء قلانسی میباشند.
اینان افراد سرشناس زمانه بوده اند و البته مراد از هر قرن این است که قرن گذشته را گذرانده و در آغاز قرن بعد زنده بوده باشند. [۱]
----------
[۱]: ۱) - مصنف خود دچار همان تأویلات شده که میخواست از آن فرار کند. بررسی تحولات تاریخی اینقدر آسان نیست که بتوان به سادگی مجددین هر قرن را شناسایی کرد. پس ناچارم بگویم ایشان تصورات خود را ترسیم کرده است.
.......:
#کشکول شیخ بهاء
https://eitaa.com/zandahlm1357
هدایت شده از #مجله_مجازی_تازنده ایم_ رزمنده ایم
صفحه
من نهج البلاغه میخوانم
https://eitaa.com/zandahlm1357
🌴#کلمات_قصار_نهج_البلاغه
🌹#حکمت_شماره_243
و قال عليهالسلام
إِذَا ازْدَحَمَ الْجَوَابُ خَفِيَ الصَّوَابُ.
امام عليه السلام فرمود:
هنگامى كه جوابها زياد (و دَرهم) شود حق مخفى مىگردد.
شرح و تفسير
از دَر هم شدن جوابها بپرهيزيد
امام عليه السلام در اين كلام حكيمانه به نكتۀ مهمى در مسائل مربوط به پرسشها و جوابها اشاره كرده، مىفرمايد:«هنگامى كه جوابها زياد (و دَر هم) شوند حق مخفى مىگردد»؛ (إِذَا ازْدَحَمَ الْجَوَابُ خَفِيَ الصَّوَابُ) .
بسيار ديدهايم كه سؤالى در مجلسى مطرح مىشود و هركس هرچيزى كه به ذهنش آمد به عنوان جواب ذكر مىكند و حتى احتمالات ضعيف و پاسخهاى بىپايه نيز عنوان مىشود، در چنين مجلس و چنان شرايطى روشن است كه حق براى بسيارى مخفى مىماند، زيرا جدا كردن پاسخ حقيقى از آن همه احتمالات گوناگون كار آسانى نيست.
اين سخن درسى براى محققان هم هست كه اصرار نداشته باشند مثلاً در تفسير يك آيه يا يك حديث يا پاسخ يك شبهه، احتمالات زياد و جوابهاى متعددى ذكر كنند. چه بهتر كه فشردهتر و سنجيدهتر سخن گويند. به خصوص اينكه بسيار ديدهايم هنگامى كه جوابهاى يك مسئله متعدد مىشود و يكى از آنها آسيبپذير است، مخالفان، همان يكى را مورد نقد قرار داده و بعد مىگويند: مشت، نمونۀ خروار است و پاسخهاى متين را نيز از اين طريق زير سؤال مىبرند.
ابن ابى الحديد در شرح اين گفتار حكيمانه مىگويد: اين مانند آن است كه انسانى در بعضى از مسائل نظرى اشكالى ذكر كند آن هم در حضور جماعتى از اهل نظر، سپس آنها در گفتن پاسخ بر يكديگر پيشى گيرند و هركدام بخواهند بر ديگرى غلبه كنند و هركس هرچه به نظرش آمد ذكر كند. شك نيست كه در اين صورت حق مخفى مىشود و اين سخن در واقع به بحثكنندگان دربارۀ مسائل مختلف توصيه مىكند كه انصاف را در بحث خود با دوستان رعايت كنند و قصد مراء و قهر و غلبه بر ديگرى نداشته باشند.(كه در چنين شرايطى حق مخفى مىگردد). ١
علامۀ مجلسى رحمه الله در شرح اين گفتار مىگويد: شايد در اين دستور حكيمانه توصيهاى به سؤال كنندگان نيز باشد كه يك مسئله را از افراد زيادى پرسش نكنند، زيرا جوابهاى متعدد سبب مىشود آنها در تشخيص حق، گرفتار شك و ترديد شوند. ٢ البته تمام اين تفسيرها قابل جمع است.
در واقع ازدحام در جواب، شاخهاى از شاخههاى افراطگرى است كه در همه چيز مذموم است.
نكته
آداب پاسخگفتن
امام عليه السلام در اين كلام حكيمانه به يكى از آداب مهم پاسخگويى اشاره فرموده و در كلمات ديگرى به آداب ديگرى پرداخته است؛ از جمله پاسخگويى سريع را مذموم شمرده مىفرمايد:
«مَنْ أسْرَعَ فِي الْجَوابِ لَمْ يُدْرِكِ الصَّوابَ؛ كسى كه در پاسخگويى شتاب كند به پاسخ صحيح نخواهد رسيد». ٣نيز از حدّت و شدّت برحذر داشته مىفرمايد:
«دَعِ الْحِدَّةَ وَتَفَكَّرْ فِي الْحُجَّةِ وَتَحَفَّظْ مِنَ الْخَطَلِ تَأْمَنُ الزَّلَلَ؛ تندى را رها كن و در دليل بينديش و از ياوه گفتن برحذر باش تا از لغزشها در امان باشى». ١
نيز به بعضى از سؤالات بىجا اشاره كرده مىفرمايد:
«رُبَّ كَلامٍ جَوابُهُ السُّكُوتُ؛ چه بسا سخنى كه جوابش سكوت است». ٢
همچنين توصيه مىكند كه هنگام عاجز ماندن از جواب نبايد سكوت را فراموش كرد، مىفرمايد:
«إذا غُلبتَ عَلَى الْكَلامِ فَإيّاكَ أنْ تَغْلِبَ عَلَى السُّكُوتِ؛ هرگاه در سخن گفتن مغلوب شدى مبادا در سكوت كردن مغلوب گردى». ٣
امام صادق عليه السلام نيز توصيه مىكند كه انسان نبايد هر سؤالى را كه از او كردند پاسخ گويد كه اين كار عاقلان نيست، مىفرمايد:
«إِنَّ مَنْ أَجَابَ فِي كُلِّ مَا يُسْأَلُ عَنْهُ فَهُوَ الْمَجْنُونُ» . ٤
آخرين نكته اينكه در حكمت ٨٥ از نهجالبلاغه اين گفتار حكيمانه نيز گذشت:
«مَنْ تَرَكَ قَوْلَ لا أدْرى أُصيبَتْ مَقاتِلُهُ؛ كسى كه جملۀ نمىدانم را ترك كند (گاه) خود را به كشتن داده است».