🚨 اخلاق تدریس (۲۲)
🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸
🔷🔹عالمانه سخن گفتن
یکی از آفات خطرناک امر تدریس، ایراد سخنان غیرعالمانه است.
حضرت علی علیهالسلام میفرمایند:
✅«لا تَقُل ما لا تَعلمُ فَتَتَّهِمَ بِاخبارِکَ بما تَعلمُ»
(آنچه را که نمیدانی نگو زیرا در غیر این صورت در بیان آنچه که میدانی نیز متهم میشوی)
غرر الحکم ص477
⁉️ بسیار اتفاق میافتد که پاسخ پرسش متربی را نمیدانیم، در این هنگام چه میکنیم؟
سعی بسیاری از افراد بر این است که نادانی و جهل خود را از نگاههای کنجکاو و گوشهای منتظر مخاطبان مخفی کنند و شاید بهانۀ آنها این باشد که اگر متربی بفهمد که مربی پاسخ را نمیداند، نسبت به بقیه معلومات او نیز تردید نموده و آنها را نیز نمیپذیرد. اما مضمون فرمایش حضرت علی علیهالسلام عکس آن است؛ یعنی اگر میخواهی متهم به جهل نشوی بگو: نمیدانم چرا که ممکن است بطلان پاسخها بیهوده تو آشکار شود و در این هنگام نسبت به بقیه سخنانت نیز متهم خواهی شد، یعنی به آنچه از آن میگریختی گرفتار خواهی گشت.
در چنین مواردی، عاقلانهترین رفتار آن است که بگوییم نمیدانم یا باید تحقیق کنم. که این سخن علاوه بر آن که نشانه حقمداری استاد است، همچنین نشانه تواضع علمی و صداقت او نیز بوده و چنین شخصی در نزد متعلمین بیشتر محبوب خواهد شد.
حضرت علی علیهالسلام در حدیثی میفرمایند:
✅«مَن تَرَکَ قولَ لا ادری اصیبَت مَقاتِلُه»
(هر که سخن نمیدانم را ترک نماید، عقل او صدمه دیده و از کار افتاده است)
نهجلبلاغه ص 482
📚 گزیدهای از اخلاق تدریس (امیدواریان)
#اخلاق_تدریس
🏷 #امام_زمان #کار_جمعی #تشکیلات #تشکیلات_اسلامی #بصیرت_و_تشکیلات_اسلامی
👇
🆔 @ziaossalehin_ir
🚨 اخلاق تدریس (۲۳)
🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸
حضرت علی (علیهالسلام) میفرماید:
((لَیسَ کُلُّ مَکتومٍ یَسوغُ اِظهارُهُ لَکَ و لا کُلُّ مَعلومٍ یَجوزُ اَن تُعَلِّمَهُ غَیرَکَ))
اینگونه نیست که هر آنچه پنهان است سزاوار آشکار شدن از سوی تو باشد و نیز مجاز نیستی هر آنچه را که برای تو معلوم است به دیگری تعلیم نمایی.
روشن است که میزان فهم و ظرفیت درک متعلمین با یگدیگر تفاوت فاحش دارد. و بسیاری از دانستههای استاد برای آنها قابل درک و هضم نیست. داستان حضرت خضر و حضرت موسی (علیهماالسلام) نمونهای بارز از این امر است. گاه شنیده میشود استادی برای جذابیت درس و کلاس خود به طرح مسائلی میپردازد که با عقل (دو دوتا چهارتا)ی متعلم سازگار نیست، و پذیرش آن مطالب برایش بسیار سخت مینماید.
لذا متعلم آنها را خرافه انگاشته و انکار میکند و چه بسا استاد خویش را نیز شخصی غیرمنطقی و خرافی میخواند. و به دیگر سخنان منطقی و مستدل او نیز با دیده تردید و دودلی مینگرد. و همچنین موجوب وهن دین و تعالیم ارزشمند و انسانساز آن نیز گشته و بدین ترتیب استاد مرتکب خطایی فاحش و گرفتار خسارتی سنگین گردد.
📚 گزیدهای از اخلاق تدریس (امیدواریان)
#اخلاق_تدریس
🏷 #امام_زمان #کار_جمعی #تشکیلات #تشکیلات_اسلامی #بصیرت_و_تشکیلات_اسلامی
👇
🆔 @ziaossalehin_ir
🚨 اخلاق تدریس (24)
✔️ بارور ساختن اندیشه مخاطب
🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸
تدریس برخی از اساتید تنها مبتنی بر ذکر یک سری معلومات است . انان محفوظات ذهن خود را در اختیار مخاطب قرار میدهند و تنها درصدد ارائه اطلاعات بیشتر به انها میباشند.
با این روش ، بارور ساختن اندیشه علم به فراموشی سپرده میشود ، و ذهن دانشجو هیچگاه فعال و در گیر نخواهد شد.
چنان که ملاحظه میشود حضرت علی (ع) برای بارور سازی فکر جوانان ، انها را به کنکاش و فرورفتن در بحث های علمی و جدال هایی نیکو فراخوانده ، از انها میخواهد که به راحتی هر سخنی را نپذیرند . و نسبت به مطالب بادقت و باروحیه ای پرجوش و خروش برخورد نمایند. معلم دلسوز و اگاه باید متعلمان خودرا از جهت علمی پر نشاط و شاداب و با روحیه ای نا ارام و پرتکاپو تقویت کند .
رابرت گانیه وظیفه یک معلم را در این میداند که (به جای بحث در باره یادگیری به گونه ای عملی، هدف ها و مراحل وابسته به انها را به شاگرد نشان دهد و بیاموزد. یعنی از کلی گویی و بحث در باره یادگیری بپرهیزد و به راه های عملی توجه نماید . )
بر این اساس در واقع به جای انکه ما به دانشجو کمک کنیم و مسئله را برای اون حل نماییم ، روش ها و قواعد لازم برای حل مسائل به او می اموزیم . و او را وادار میکنیم خود به حل مشکلات خویش بپردازد.
📚 گزیدهای از اخلاق تدریس (امیدواریان)
#اخلاق_تدریس
🏷 #امام_زمان #کار_جمعی #تشکیلات #تشکیلات_اسلامی #بصیرت_و_تشکیلات_اسلامی
👇
🆔 @ziaossalehin_ir
🚨 اخلاق تدریس (25)
هنر خوب شنیدن (حُسن استماع)
🔻 سخن متعلم گاه ساده به نظر میرسد. اما ممکن است در پس زوایای پنهانی نهفته باشد. وظیفه استاد آن است که هنگام طرح مطلبی یا پاسخی از سوی متعلم با دقت به آن گوش سپرده و ناگفته ها را کشف کند.
حسن استماع به معنای خوب شنیدن سخنان متعلمین و تامل در زوایای پنهان کلام و پیام های پیدا و ناپیدای سخنان ایشان است.
این امر علاوه بر مصون نگه داشتن گوینده از بسیاری از آفات پیش گفته ،موجب افزایش اعتماد به نفس متعلم و تقویت روحیه نقادی وی و نیز موجب ایجاد شخصیت در او میگردد .
در اوصاف نبی اکرم (صلی الله علیه وآله) امده است که هنگامی که شخصی با او به سخن مینشست با تمام وجود به سخنان او گوش فرا میداد.
حضرت علی(علیهالسّلام) میفرماید: هرکه شنیدن خود را نیکو گرداند، در رسیدن به سود و فایده تعجیل نموده است.
📚 گزیدهای از اخلاق تدریس (امیدواریان)
#اخلاق_تدریس
🏷 #امام_زمان #کار_جمعی #تشکیلات #تشکیلات_اسلامی #بصیرت_و_تشکیلات_اسلامی
👇
🆔 @ziaossalehin_ir
🚨 اخلاق تدریس (29)
🔻 اختصاص وقت کافی به متعلم
یکی زا عوامل موثر در امر تعلیم و تربیت توجه به شرایط و روحیات و نیاز های همه متعلمین است.چه بسیارند افرادی که به دلایل مختلف تمایل و یا توان طرح مشکلات و سوالات خود را در میاان جمع نداشته،منتظر فرصتی مناسب برای طرح آن ها می باشند مشکلاتی که وجود هر یک از آن ها در زندگی او و زایل نگشتن آن ها از وجود او چه بسا مسیر زندگی او را تغییر دهد.
یکی از رسالت های استاد،اختصاص دادن وقتی خصوصی به چنین افرادی است؛زمانی برای مشاووره با ایشان و شنیدن درد دل ها و مشکلات ایشان.
محصول این جلسات مشاوره و گفت گو می تواند آرامش،رهیافتگی برای متربی به ارمغان بیاورد.
البته یکی از فواید این اقدام نیز نشان دادن میزان دل سوزی استاد و علاقه او به اصلاح امور و رفع مشکلات متعلم است که قطعا تاثیری عمیق در جذب و علاقه او و دیگر متعلمین به استاد خویش خواهد داشت و پذیرش سخنان او را آسان تر می کند.
📚 گزیدهای از اخلاق تدریس (امیدواریان)
#اخلاق_تدریس
🏷 #امام_زمان #کار_جمعی #تشکیلات #تشکیلات_اسلامی #بصیرت_و_تشکیلات_اسلامی
👇
🆔 @ziaossalehin_ir
🚨 اخلاق تدریس (30)
🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸
رعایت اصل تدریج در درخواست ها
رعایت اصل تدریج در درخواست ها نیز یکی از مهم ترین امور برای استاد خبره است.
متربی به منزله دونده اس که در مسیری طولانی گام برداشته است، طبیعی است که سرعت حرکت باید به نحوی معقول و منطقی تنظیم شود تا دونده در بین راه از شدت خستگی از پا نیفتد.
فشار بیش از حد بر متربی موج القای نا امیدی و ناممکن یافتن مقصد خواهد شد و او را از ادامه حرکت باز می دارد.
مربیان و معلمان باید مسیر درخواست و تکلیف ها را از متربیان به گونه ای تنظیم کند که پس از برداشتن هر گام و حل هر تمرین متربی خود را قوی تر و تواناتر بیابد و آتش شوق رسیدن به مقصد نهایی تعلم در او شعله ور شود.
ارائه تکالیف ساده و لذت بخش در ابتدای راه و پرهیز از پرداختن به امور سخت و مشکل و نمایان ساختن زیبایی های این طی طریق شرط ضرروری این امر است.
بنابر این معلم زیرک و آگاه باید برای نمایانگر ساختن امکان این امر،در ابتدا تکالیف ساده،شدنی و لذت بخش را از او خواسته و از پرداختن به امور سخت و مشکل جدا پرهیز نماید.
این مبحث ادامه دارد...
📚 گزیدهای از اخلاق تدریس (امیدواریان)
#اخلاق_تدریس
🏷 #امام_زمان #کار_جمعی #تشکیلات #تشکیلات_اسلامی #بصیرت_و_تشکیلات_اسلامی
👇
🆔 @ziaossalehin_ir
🚨 اخلاق تدریس (31)
🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸
رعایت اصل تدریج در درخواست ها
در ادامه مبحث قبلی گفتیم که ارائه تکالیف به متربیان باید به گونه ای باشد که در حد توانایی آنان باشد و آنان را مایوس و نا امید و مقصد رو برای آن ها دست نیافتنی نکند... حال به ادامه مبحث می پردازیم.
✅حضرت علی ع در حدیثی می فرماید:
«قَلیلٌ مَدُومٌ عَلَیهِ خَیرٌ مِن کَثیرٍ مَملُولٍ مِنهُ»
(عمل اندکی که ادامه یابد بهتر از عمل بسیاری است که موجب ملال و خستگی گردد)وسائل الشیعه،ج 1 ص118
بر آگاهان روشن است شارع مقدس نیز برای عرضه دین انسان ساز اسلام همین روش را پیش گرفته و احکام را به تدریج و با توجه به میزان طاقت و توان مردم بر آن ها نازل نموده و آن ها را گام به گام به مقصد نزدیک ساخته است.
همه ما داستان مسلمان شدن یک شخص مسیحی توسط یک مسلمان را می دانیم و شنیده ایم که چگونه در اثر کثرت خواسته ها و سماجت بیش از حد آن مسلمان در انجام مراسم عبادی،آن شخص دوباره به دین و آیین خود برگشت.
و نیز واضح است که اگر متعلمی بتواند با اندکی از لذایذ سیر آشنا شود و آن را بچشد بدون تردید برای ادامه راه مشتاق تر گشته،با انگیزه و اراده ای قوی تر تن به سختی های بیشتری می دهد.
📚 گزیدهای از اخلاق تدریس (امیدواریان)
#اخلاق_تدریس
🏷 #امام_زمان #کار_جمعی #تشکیلات #تشکیلات_اسلامی #بصیرت_و_تشکیلات_اسلامی
👇
🆔 @ziaossalehin_ir
🚨 اخلاق تدریس (32)
🔻توجه به تفاوت ها و نیاز های مشترک
از دیگر اموری که باید بدان توجه شود این است که متعلمین دارای انواع گرایش ها و سلیقه ها بوده، در محیط های مختلف تربیتی رشد کرده اند واز جهات گوناگونی بایکدیگر فرق دارند؛ از این رو ارائه نسخه ای واحد برای تمام آن ها تنها در صورتی میسر و ممکن خواهد بود که نسخه مذکور با توجه هب نیاز های مشترک میان آن ها تهیه شده باشد؛ وگرنه نسخه هایی که فاقد این شاخصه باشند نسبت به بعضی از متعمین ممکن است آثاری منفی بر جا گذارند.
✅ به عنوان مثال برای جوانی که به علت عدم شناخت معارف دینی و لذایذ ارتباط با خالق یکتا حتی نماز نیز نمی خواند، سخن گفتن از نماز شب یازده رکعتی و مانند بیهوده است؛ اما سخن گفتن از اهمیت اصل نماز و آثار آن در زنگی، سخن گفتن از حضرت باری تعالی و عشق و محبت بی نهایت او به بندگان، توبه، آثار دعا در زندگی و... مباحثی هستند مورد نیاز همگان و هر کس در حد ظرفیت خود از آن سود خواهد برد.
📚 گزیدهای از اخلاق تدریس (امیدواریان)
#اخلاق_تدریس
🏷 #امام_زمان #کار_جمعی #تشکیلات #تشکیلات_اسلامی #بصیرت_و_تشکیلات_اسلامی
👇
🆔 @ziaossalehin_ir
🚨 اخلاق تدریس (33)
🔻 لزوم آرامش خاطر
نکته دیگری که مراعات آن از جانب استادو مربی لازم است آرامش هنگام تدریس و حضور در کلاس درس و بین متربیان می باشد.بدیهی است با ذهنی آشفته و روحیه مضطرب و نا آرام نمی توان آن گونه که شایسته است حق تعلیم و تربیت را ادا نمود.استاد باید هنگام حضور در کلاس درس،تمامی افکار آشفته را از خود دور ساخته تنها به وظیفه فعلی خویش توجه نماید.
✅ضرورت این امر به حدی است که در روایتی می خوانیم :
روزی شخصی از علی علیه السلام سوالی می پرسد ولی با تعجب می بیند که امام ع به جای پاسخ گویی به او به درون منزل رفته پس از مدتی بر می گردد و بعد از او می خواهد دوباره سوال را مطرح نماید و سپس به سوال او پاسخ می دهد آن شخص با تعجب می گوید:
پیش از این هر زمانی که از شما سوالی میشد،بدون تاخیر پاسخ آن ار میدادید پس چرا این دفعه این چنین رفتار نمودید؟حضرت علی علیه السلام در پاسخ به او می فرماید آن زمان که تو از من سوال نمودی،من نیازمد رفع حاجت بودم و می بایست به منزل می رفتم و کسی که در چنین وضعیتی قرار دارد نمی تواند آنگونه که شایسته است صاحب رای و نظر باشد.
با اندکی دقت در این فرمایش علی علیه السلام به راحتی می توان فهمید که برای یک تدریس موفق دوری استاد و دانش جو از هر امری اعم از روحی،فیزیکی،محیطی و... که موجب تشتت افکار و اندیشه آن ها می گردد ضروری است.بنابر این مشکلاتی نظیر مسائل اقتصادی،اختلافات خانوادگی،جدال های محیط کار و ... همه از اموری است کهذهن یک معلم و مربی خوب و دلسوز هنگام حضور در بین بچه ها و کلاس درس را به خود مشغول میدارد.
📚 گزیدهای از اخلاق تدریس (امیدواریان)
#اخلاق_تدریس
🏷 #امام_زمان #کار_جمعی #تشکیلات #تشکیلات_اسلامی #بصیرت_و_تشکیلات_اسلامی
👇
🆔 @ziaossalehin_ir
🚨 اخلاق تدریس(26)
🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸
لزوم تحقیق و تعلم بر استاد(۱)
حضرت امام حسن (علیهالسلام) میفرماید:
عَلِّمِ النّاسَ ، و تَعَلَّمْ عِلمَ غَيرِكَ ، فتَكونَ قَد أتقَنتَ عِلمَكَ ، و عَلِمتَ ما لَم تَعلَمْ
به دیگران علم خودرا بیاموز و علوم دیگران را نیز فراگیر تا علم خود را محکم کرده و به آنچه نمیدانستی اگاه شوی .
با استناد به این پیام شریف و حدیث وزین میتوان دریافت که معلم نباید به علم خویش بسنده نماید و باید در جهت افزایش دانش و تقویت توان علمی خویش تلاش کند. طرح سوالات و شبهات جدید در عصر ارتباطات، تلاش مضاعف استاد را در فهم انها و پاسخگویی صحیح میطلبد.
باید این احتمال را بدهیم که ذهن متعلم در گیر پیام های منفی ، سوال های جدید و شبهات نو است .
(لذا باید حداقل یک گام جلوتر از متعلم خود باشیم )
یکی دیگر از اموری که فراگیری ان بر استاد خبره لازم است و او را در امر تعلیم و تربیت یاری رسان خواهد بود، اموختن تجربیات موفق دیگر استادان در زمینه تعلیم و تربیت واستفاده از انها در تدریس خویش است . تجربه ها و روش های رفتاری و گفتاری دیگران،گنجی است پر بها که چه بسا حاصل سالها زحمت و تلاش انها بوده و اشنایی و به کار گیری به هنگام انها میتواند یاوری خوب در جهت نیل به اهداف متعالی انسان سازی باشد.
📚 گزیدهای از اخلاق تدریس (امیدواریان)
#اخلاق_تدریس
🏷 #امام_زمان #کار_جمعی #تشکیلات #تشکیلات_اسلامی #بصیرت_و_تشکیلات_اسلامی
👇
🆔 @ziaossalehin_ir
🚨 اخلاق تدریس (27)
🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸
تقویت روحیه اعتماد به نفس و امیدواری
از دیگر وظایف استاد ایجاد باور تو می توانی در خویش و متعلم است؛تذکر این نکته که خواستن توانستن است.
بدیهی است هر متعلمی در هر رشته ای ک مشغول به تحصیل باشد،نیازمند تقویت روحیه و پشتوانه ای برای ادامه فعالیت های علمی خویش است.
امام موسی کاظم علیه السلام می فرماید:
✅«یا هِشامُ لو کانَ فی یَدِک جَوزَهٌ و قالَ الناسُ لُولُوهٌ ما کان یَنفَعُک و اَنتَ تَعلَمُ انَّها جَوزهٌ و لوکان فی یدِک لُولُوهٌ و قال الناسُ انَّها جَوزَهٌ ما ضَرَّکَ و انتَ تعلمُ انَّها لُولُوهٌ»
(ای هشام؛اگردر دست تو گردویی باشد و مردم بگویند آن یک مروارید است،سخن ایشان تو را سودی نمی رسانددر حالی که تو میدانی که آن یک گردو است و اگر در دست تو مرواریدی باشد و مردم بگویند آن یک گردو است سخن ایشان تو را ضرری نمی رساند در حالی که می دانی که آن یک مروارید است.)بحار الانوار ج1ص136
پیام این سخن امام آن است که انسان باید آنچه خود دارد اعتقاد داشته باشد و گرفتار جو زدگی سخنان بی اساس دیگران نشود.
یک جوان باید توانمندی های خویش را باور داشته و بداند که قادر به انجام بسیاری از کار های به ظاهر نشدنی است.یک استاد خوب دانشجو را در این میسر خود باوری قرار می دهد،اعتماد به نفس را در او شکوفا می کند و او را جهت یک مصاف بزرگ با مشکلات و سختی های زندگی و تحصیل آماده می سازد.
ادامه دارد...
📚 گزیدهای از اخلاق تدریس (امیدواریان)
#اخلاق_تدریس
🏷 #امام_زمان #کار_جمعی #تشکیلات #تشکیلات_اسلامی #بصیرت_و_تشکیلات_اسلامی
👇
🆔 @ziaossalehin_ir
🚨 اخلاق تدریس(28)
🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸🔹🔸
🔷🔹تقویت روحیه اعتماد به نفس و امیدواری(۲)
در مبحث قبلی آورده شد که استاد یا مربی باید در ایجاد باور تو می توانی در متعلم و تقویت اعتماد به نفس او تلاش کند.و حالا به ادامه مبحث می پردازیم...
یکی از مهم ترین راه های دست یابی به این مطلوب،معرفی الگو های موفق و معاصر و غیر معاصر می باشد.
بدیهی است در هر رشته ای از علوم می توان افرادی را یافت که با پشتکار بسیار به موفقیت های چشم گیری دست یافته اند و آنان را به دانشجویان معرفی نمود؛افرادی که با وجود انواع مشکلات و سختی ها توانسته اند به مدارج عالیه صعود نموده و از حاصل زحمات خود انسان های بسیاری را برخوردار نمایند.
و هم چنین ذکر نمونه های عینی این واقعیت که آینده ی روشن در گرو خواستن و تلاش برای رسیدن است.
تذکر این امر که فرق انسان ها با یکدیگر در میزان تلاش،پشتکار،خواست و ارداه آن هاست.
حضرت علی علیه السلام در این رابطه و برای امیدوار ساختن طالبان وصال می فرماید:
✅«کُن لِمَا لَا تَرجُو اَرجَی مِنکَ لِمَا تَرجُو،فَانَّ مُوسَی بنَ عِمرَانَ خَرَجَ یَقتَبِسُ لِاَهلِهِ نَاراً فَکَلَّمَهُ اللهُ عَزَّ و جَلَّ وَ رَجَعَ نَبیّاً مُرسَلاً و خَرَجَت مَلِکَهُ سَبَا فَاسلَمَت مَعَ سُلَیمَانَ وَ خَرَجَت سَحَرَهُ فِرعَون یَطلَبُونَ العِزَّ لِفِرعَونَ فَرَجَعُوا مُومِنینَ»
(به انچه امید نداری بیش از آنچه که به آن امید داری امیدوار باش، زیرا حضرت موسی ع برای پیدا کردن آتش از نزد خانواده خود خارج شد، ولی خداوند با اونس خن گفت و درحالی برگشت که پیامبر خدا بود و ملکه سباء به سوی سلیمان خارج شد و پس از آن به حضرت سلیمان ع تسلیم گشته، اسلام آورد و سحره فرعون به دنبال عز و شرف برای فرعون روان گشتند ولی درحالی بازگشتند که ایمان آورده بودند.)
الکافی ج 5 ص 83
البته امیدوار بودن به آینده و ایجاد باور تو می توانی تنها یک نیاز برای متعلمین نیست بلکه حتی خود استاد نیز در مسیر این رسالت سنگین نیازمند چنین روحیه و باوری است، مایوس شدن از موفقیت در تاثیر گذاری مانعی بسیار بزرگ و آفتی خطرناک می باشد که باید با توکل به حضرت حق تعالی آن را از سر راه برداشت.
📚 گزیدهای از اخلاق تدریس (امیدواریان)
#اخلاق_تدریس
🏷 #امام_زمان #کار_جمعی #تشکیلات #تشکیلات_اسلامی #بصیرت_و_تشکیلات_اسلامی
👇
🆔 @ziaossalehin_ir