❇️شاخص #رقابت_پذیری جهانی، نسخه #رشد یا #فروپاشی -بخش اول
👤 میثم ظهوریان
🔻🔻حجت الاسلام دکتر #بحرینی نماینده مردم مشهد در #مجلس_شورای_اسلامی در نشستی ضمن بررسی وضعیت #ایران در گزارش شاخص #رقابت_پذیری جهانی یعنی گزارشی که توسط اجلاس جهانی اقتصاد (موسوم به اجلاس #داووس) به صورت سالیانه تهیه می شود، توجه به این شاخص و رشد کشور در آن را به عنوان تنها مسیر حمایت از #کالای_ایرانی دانسته است.
🔻🔻 وی همچنین مبانی این #شاخص را غیر قابل خدشه اعلام کرده و با مقایسه وضعیت #ایران با کشورهای حاشیه #خلیج_فارس نتیجه می گیرد، که وضعیت #اقتصاد ایران بر خلاف کشورهایی مانند #بحرین و #امارات و #عربستان که بر اساس این شاخص #اقتصادی بسیار باز و توسعه یافته دارند، در حال فروپاشی است.
🔻در مورد نکات ایشان چند نکته قابل بررسی است.
👈۱. پیش فرض پذیرش #شاخص های جهانی اقتصادی، اعتقاد به وجود نسخه واحد پیشرفت اقتصادی برای کشورهای مختلف جهان است که این اصل در تقابل با مکتب #نهادگرایی در اقتصاد که دکتر بحرینی نیز مدعای پیروی از این مکتب را دارند، است. اقتصاد #نهادگرا با تاکید بر نقش عناصر و نهادهای #فرهنگی، #اجتماعی و #سیاسی در هر جامعه ضمن رد مفروضات #جهان_شمول نسخه های #کلاسیک و #نئوکلاسیک بر تناسب بین نسخه های تجویزی اقتصاد با سایر نهادهای هر جامعه تاکید دارد.
به عبارت دیگر اگر چه ممکن است در ظاهر کشوری مانند #امارات در شاخص های منتخب اجلاس داووس وضعیت جهانی بالایی را کسب کند، اما ترکیب همین شرایط #اقتصادی موجود در کشور امارات با سطوحی حتی بسیار پایین تر از تحریم هایی که ایران با آن روبرو است (به عنوان متغیر #سیاسی موثر بر اقتصاد) می تواند موجب #فروپاشی اقتصادی آن کشور شود. لذا نسحه تجویزی آقای دکتر نیز سرنوشتی غیر از این برای اقتصاد ایران نخواهد داشت.
👈۲. حتی اگر نکته اول را نادیده بگیریم و ضرورت وجود شاخص هایی جهانی را جهت ایجاد مبنایی برای #مقایسه بین کشورها در نظر بگیریم، گزارش #رقابت_پذیری جهانی اجلاس داووس یکی از بدترین و ناقص ترین ابزارهای موجود در این جهت است. بر خلاف نظر آقای #بحرینی گزارش هایی مانند #رقابت_پذیری جهانی نه تنها مبانی غیر قابل خدشه ندارند که حتی در خود غرب نیز این شاخص ها به دلیل برخورداری از سوگیری های شدید مورد انتقاد قرار دارند. بسیاری از #شاخصهای جهانی توسعه (از جمله شاخص های #اقتصادی مانند سهولت فضای کسب و کار و شاخص #رقابت_پذیری) برگرفته از مجموعهای از #مبادی و مبانی پارادایمی و نظری است که اغلب تامین کننده نظر #بنیانگذاران و #حامیان این شاخص ها بوده و بسیاری از دولتمردان و رسانه ها نیز بدون آگاهی و توجه به این مبانی از این شاخص ها به عنوان #علمی یا #اجرایی در عرصه عمل استفاده می کنند.
👈در مورد گزارش رقابت پذیری جهانی #پژوهش های مختلف نشان دهنده حداقل سه #سوگیری شدید است که در این بخش از مطلب به هر یک از این سوگیری ها و یک نمونه از #مقالات یا #پژوهش هایی (در میان مطالب متعددی که در این جهت وجود دارد) که مبین وجود این سوگیری در شاخص مذکور است اشاره می شود.
✅ یکم سوگیری به نفع شرکت های بزرگ #چند_ملیتی: برنارد کین (اقتصاددان سیاسی) در مقاله ای با تاکید بر ماهیت #سیاسی اجلاس جهانی #داووس (ارائه دهنده گزارش رقابت پذیری جهانی) و اشاره به این که #تامین_کنندگان مالی این اجلاس و گزارش #رقابت_پذیری جهانی تعدادی از شرکت های بزرگ چند ملیتی هستند ضمن غیر علمی خواندن و زیر سوال بردن #روش_شناسی محاسبه این شاخص (به ویژه مبنا قرار گرفتن نظر مدیران عامل تعدادی از شرکت بزرگ #اقتصادی در هر کشور در محاسبه زیر شاخص ها) آن را ابزاری جهت فراهم کردن زمینه #استثمار کشورهای در حال توسعه توسط شرکت های بزرگ چند ملیتی از طریق #مقررات_زدایی از بازار کسب و کار، فراهم آوردن دسترسی به نیروی کار #ارزان_قیمت، استثمار نیروی کار (از نوعی که در کشورهای حاشیه جنوبی #خلیج_فارس مرسوم است) و حذف #مالیات شرکت های بزرگ و #تعرفه_واردات می داند.
📌🔖 @zohurian
❇️شاخص #رقابت_پذیری جهانی، نسخه #رشد یا #فروپاشی -بخش دوم
✅ دوم سوگیری به نفع فرهنگ #آمریکایی-انگلیسی : همچنین دو استاد دانشگاهی در سیدنی نیز در سال 2012 در #پژوهشی مشترک که نتیجه آن در مقاله ای علمی پژوهشی با عنوان «شاخص رقابت پذیری: وقتی #اخلاق وجه مصالحه #ایدئولوژی قرار می گیرد؟» به وجود #سوگیری های #ایدئولوژیک قوی به نفع فرهنگ #انگلستانی-آمریکایی در این گزارش اشاره کردند. نتیجه تحقیق آن ها نشان داد بسیاری از شاخص هایی که در گزارش رقابت پذیری مبنا قرار گرفته اند اصولا هیچ ارتباطی با #رقابت_پذیری واقعی کسب و کارها در عرصه عمل ندارند و تنها به دلیل سازگاری با #فرهنگ انگلستانی-آمریکایی در این شاخص لحاظ شده اند. این در حالی است که این محققان معتقد بودند بسیاری از شاخص های موثر در عرصه #رقابت_پذیری که ناسازگار با فرهنگ آمریکایی بوده اند از این گزارش حذف شده اند.
✅ سوم سوگیری به نفع کشورهایی که پیاده کننده اقتصاد #نئولیبرال هستند: نتیجه تحقیق دیگری با عنوان «چگونه رتبه بندی های #گمراه_کننده اقتصادی، فضای مخرب کسب و کار را ایجاد می کنند»که اخیرا (فوریه 2018) منتشر شده است نیز به شواهد متعددی در وجود #سوگیری شدید #روش_شناختی و مفهومی به نفع کشورهایی که پیاده کننده سیاست های #نئولیبرال هستند، در شاخص های رقابت پذیری جهانی اشاره دارد. سیاستمداران و رسانه های #لیبرال و شرکت های بزرگ و حامیان #سرمایه_دار آن ها نیز از این شاخص برای فشار به #دولتمردان جهت تغییر سیاست های #اقتصادی به نفع خود و به زیان نیروی کار و عموم جامعه استفاده می کنند. این گزارش همچنین به این نکته اشاره دارد که با وجود این که حتی #بانک_جهانی و #صندوق_بین_المللی_پول نیز به عنوان نهادهای سنتی مورد وثوق جریان جهانی #سرمایه_داری در گزارش های اخیر خود به آثار مخرب سیاست های #نئولیبرال اشاره دارند، اجلاس داووس به عنوان مستحکم ترین سنگر #نئولیبرالیسم همچنان موضع یک سویه خود را در ترویج این مکتب حفظ کرده است.
🔻🔻باید توجه داشت رتبه کشورها در شاخص های جهانی از نوع کمیت های #اسکالر (عدد مطلق بدون جهت ) نیست که به تنهایی و از روی رتبه بتواند منجر به #قضاوت در مورد وضعیت کلی اقتصاد آن کشور شود. ماهیت این شاخص ها از نوع #بردارهای جهت دار است که کمیت را در ارتباط با جهت و دیدگاهی خاص (مبانی #پارادایمی و اهداف وضع کنندگان شاخص) می سنجد و هدف اصلی از ایجاد و #تبلیغ این شاخص و مبنا قرار گرفتن آن توسط رسانه های جریان غالب جهانی در ارزیابی مقایسه ای کشورها نیز قرار دادن کشورهای در حال #توسعه در زمین مسابقه ای است که در هر شکل برنده آن شرکت بزرگ #چند_ملیتی و کشورهای توسعه یافته تر هستند.
🔻🔻لذا از بزرگوارانی مانند این نماینده محترم #مجلس شورای اسلامی که مسوولیت هایی مانند مدیریت گروه #اقتصاد_اسلامی پژوهشکده مطالعات اسلامی و عضویت کمیسیون #اقتصادی مجلس را نیز به عهده داشته اند و امروزه نیز در جهت ترویج مفهوم #اقتصاد_مقاومتی تلاش دارند انتظار نمی رود به اسم اقتصاد مقاومتی نسخه های اقتصادی شکست خورده ای را که می تواند نسخه #فروپاشی باشد را برای اقتصاد کشورمان تجویز کنند.
📌🔖 @zohurian
🔻🔻روز گذشته به دعوت دکتر #بحرینی و در دفتر ایشان ساعتی را در مورد مطلبی که در نقد گفته های ایشان نوشته بودم صحبت کردیم. ایشان ضمن تایید محتوای نقد بنده به #شاخص_های_جهانی و به ویژه شاخص #رقابت_پذیری معتقد بودند برداشت بنده از صحبت های ایشان در جلسه مذکور ناقص و اشتباه بوده است و ایشان این شاخص را معیار مناسبی برای ارزیابی وضعیت کشور نمی دانند.
🔻🔻تاکید داشتند به هیچ وجه الگوی #اقتصادی کشورهایی مانند #امارات و #بحرین و #عربستان را برای ایران مناسب نمی دانند و حتی معتقدند پیروی از چنین الگوهایی باعث نابودی #اقتصادی ایران خواهد شد.
🔻🔻به این نکته که اغلب این شاخص ها دارای #سوگیری و جهت گیری های قوی هستند و در جهت حمایت از منافع #بنیانگذارانشان اذعان داشتند و حتی گفتند در پایان نامه دکترای خود برخی از این #شاخص ها را به شکل جدی بررسی و نقد کرده اند و در عین حال معتقد بودند در میان این شاخص ها نیز عناصری وجود دارد که ما می توانیم به صورت #گزینشی و با حفظ نگاه #نقادانه از آن ها استفاده کنیم.
🔻🔻به ایشان از کار خوب مرکز #پژوهش_های مجلس در ایجاد شاخص بومی ادراک #فساد گفتم و این که در سایر حوزه ها مثل #رقابت_پذیری نیز چنین کاری باید انجام شود. به ایشان بر ضرورت ایجاد شاخص هایی بومی با استفاده از ظرفیت های مرکز #پژوهش_های مجلس و دانشگاه ها تاکید کردم و گفتم شاخص های گزارش هایی مانند گزارش جهانی #سهولت_کسب_و_کار (اگر چه در جای خود مهم هستند) اما ارتباط کمی با فضای واقعی کسب و کارهای کشور دارند.
🔻🔻مسوولین با بهبود رتبه #ایران در این شاخص جشن گرفته و با کاهش آن عزا می گیرند، در حالی که ارتباط چندان بالایی بین این شاخص و فضای کسب و کار واقعی نیست. ایشان نیز به استفاده از ظرفیت مرکز #پژوهش های #مجلس برای این امر تاکید داشتند.
🔻🔻این نکته را نیز گفتم که اگر مشکل بنیادی مثل اعتبار #چک و چک های #برگشتی حل شود، برای تسهیل فضای کسب و کار از تمامی شاخص های گزارش سهولت کسب و کار ارزشمندتر است و یک ایراد این شاخص ها سرگرم کردن مسوولین به امور #فرعی و غیر واقعی است. همچنین به برخی ضعف های قوانین #مالیاتی اخیرا اجرا شده اشاره کردم.
🔻🔻آقای دکتر بحرینی گفتند در زمینه چک در مجلس در حال تدوین قانونی هستند که انشاالله بخش مهمی از مشکلات این بخش از کسب و کار را حل خواهد کرد و در مورد تلاش هایشان برای اصلاح رویه های ناعادلانه #مالیاتی نیز توضیحاتی دادند.
🔻🔻همچنین نقدی به این نکته داشتم که علی رغم زحمات ایشان در دوره #نمایندگی، در حوزه رسانه عملکرد ضعیفی داشته اند و موکلانشان آگاهی نسبت به #عملکرد ایشان ندارند. به ایشان گفتم این که در موضوعات کلیدی کشور به ویژه موضوعاتی که مرتبط با حوزه #تخصصی ایشان یعنی #اقتصاد است مثل #fatf موضع شفافی رسانه ای نداشته اند، قابل انتقاد است.
🔻🔻ایشان هم این نکته را ناشی از #رسانه ای نبودن شخصیتی خودشان دانستند و گفتند به عنوان یک ضعف قبول دارند و البته گفتند در این زمینه فعالیت هایی را داشته اند که کافی نبوده است.
📌🔖 @mzohurian
💢ریچارد #نفیو یکی از طراحان #تحریم ها علیه ایران کتابی با عنوان #هنر_تحریم ها نوشته است که مطالعه آن نگرش خوبی نسبت به نوع نگرش مسئولین #غربی نسبت به ساختار و شکل #تاثیرگذاری #تحریم ها در ایران میدهد. سرفصل مهمترین مطالبی که #نفیو در کتاب مطرح میکند موارد زیر است:
✅ نفیو توضیح میدهد که هدف اصلی تحریم ها شکستن #مقاومت کشور هدف است و برای ارزیابی میزان تحقق این هدف بیش از این که شاخص های #اقتصادی مهم باشند، تحلیل محتوای سخنان #مسئولین کشور هدف اهمیت دارند. کاری که وی از آن به عنوان #سنجش و #اندازه_گیری استقامت نام می برد.
👇
✅ #نفیو معتقد است در #ونزوئلا، مادورو رئیس جمهور این کشور توانست با کار #رسانه ای قوی در برابر تحریم ها از خود چهره ای مقاوم به مردم آن کشور و متحدانش نشان دهد و همین باعث شد تحریم ها برای دولت این کشور تبدیل به #سرمایه_اجتماعی شود و آن را تقویت کند.
👇
✅وی میگوید بعد از سال ۲۰۰۹ و انتخاب مجدد #احمدی_نژاد سیاست مداران #اصلاح_طلب در ایران مخالف رسیدن #آمریکا به توافق با ایران بوده اند و همین به دولت #اوباما فرصت داد تا برنامه های خود برای تحریم را با انسجام بیشتری پیش ببرد.
👇
✅وی می نویسد: "وقتی یک کشور اعتراف میکند با #تحریم مشکل دارد تقریبا نیمی از کار انجام شده است"
👇
✅ معتقد است روی کار آمدن حسن #روحانی در سال ۲۰۱۳ نشانه یک تغییر در #ایران بوده و کمرنگ شدن یا محو تاکید بر اهمیت #انرژی_هسته ای در سخنان مسئولین ایرانی از نظر وی نشانه شکسته شدن #مقاومت کشور هدف بوده است. اشاره میکند که حتی نشانه هایی مانند انتشار #اسکناس با تصویر #انرژی_هسته ای نیز برای آنها از لحاظ نشانه شناسی در درک میزان #استقامت کشور هدف اهمیت داشته است.
👇
✅ نفیو توضیح میدهد که حتی در سخت ترین شرایط تحریم ها نیز کالاهای مصرفی #لوکس را از #تحریم ها معاف کرده اند تا هم خروج #ارز از ایران #سرعت بیشتری بگیرد و هم چون اغلب مردم قدرت خرید این کالاها را ندارند، احساس #فقر و #نابرابری تشدید شود.
👇
✅ #نفیو با ذکر نمودارهایی شرح میدهد که بعد از سال ۹۱ تلاش برای تشدید #تحریم های ایران بی حاصل بوده است و در زمانی که مذاکرات منتهی به #برجام شروع شد امکان افزایش بیشتر #تحریمها برای آمریکا وجود نداشته است. وی عدم موفقیت آمریکا در کاهش بیشتر فروش نفت ایران و همچنین افزایش تدریجی #تجارت_خارجی غیر نفتی ایران و اثرگذاری #اصلاحات_اقتصادی را سه شاخصی میداند که نشان داده است تشدید فشارها بر ایران #تاثیرگذاری بیشتر خود را از دست بوده است.
👇
✅ به اعتقاد نفیو شکست #مقاومت ایران باعث شده است در پایان دوره #اوباما تحریم ها به ابزاری ممتاز در #سیاست_خارجی #آمریکا تبدیل شود و در مورد سایر کشورها هم به کار گرفته شود.
📌🔖 @zohurian
💢این کتاب توسط مرکز پژوهش های #مجلس ترجمه شده است.
💢مساله #حجاب و خلا نگاه #اجتماعی و #هویتی
🔹بخشی از سخنرانی درمیزگرد مدرسه علمیه المهدی با موضوع مواجهه با حجاب و پوشش در #غرب و #جمهوری_اسلامی
📌🔖 @zohurian
🔻🔻خیلی #ساده_انگارانه است که مساله #حجاب را به مساله ای فردی و صرفا به عنوان مانعی برای محرک های #جنسی در جامعه تقلیل دهیم. وجه #هویتی و #نشانه_شناسانه حجاب در اغلب تحلیل هایی که نسبت به این موضوع می شود نایده گرفته می شود.
🔻🔻امروز اگر شما بخواهید تصویری را نمایش دهید که مفهوم #مسلمانی را به بیننده خود منتقل کند، هیچ تصویری #آشکارگی یک زن محجبه را برای انتقال این مفهوم به بیننده ندارد. یعنی #حجاب جنبه #نمادین و #نشانه_شناسانه پیدا می کند. به خاطر همین اهمیت #هویتی است که حجاب در طول تاریخ #استعمار کشورهای #اسلامی یکی از خطوط مقدم جنگ فرهنگی #استعمارگران و کشف حجاب به عنوان نشانه ای از #انکار خویشتن و بی دفاعی در برابر سیستم مهاجم بوده است.
🔻🔻فرانتز #فانون در کتاب #جامعه_شناسی یک انقلاب که تحلیل انقلاب #الجزایر است،در مورد سیاست استعمارگران فرانسوی تعبیر «رویای رام کردن جامعه #الجزایری توسط زنان #بی_حجاب» را به کار می برد و به شکل مفصل توضیح می دهد که چطور فرانسوی ها از طریق سیستم #آموزشی و روش های دیگر سعی در از بین بردن این ویژگی در زنان الجزایری داشتند و بالعکس زنان الجزایری از حجاب به عنوان نیرویی برای مقابله با #استعمارگر استفاده می کردند.
🔻🔻 فانون در کتابش می گوید «پس از دیدن هر زن کشف #حجاب کرده امیدهای حمله ور شدن #اشغالگران ده برابر می گردید». «هر زن کشف کرده نشانه یک #سیستم_دفاعی سست و متلاشی در جامعه #الجزایر بود». «هر چادری که برداشته می شد به این معنا بود که #الجزایر آغاز به انکار وجود خویشتن کرده است و خود را به مکتب ارباب #تسلیم نموده است». یعنی مساله حجاب در تاریخ انقلاب #الجزایر کاملا جنبه #هویتی و #نشانه_شناسی دارد.
🔻🔻متاسفانه مشاهده می کنیم در میان طیفی از #روحانیون و افراد مذهبی و بعضا #انقلابی نیز نوعی از #سکولاریزم #فرهنگی شکل گرفته است که با تقلیل حجاب به مساله ای خرد و فردی ذیل ساختن دوگان هایی بین #مشکلات یا #مفاسد_اقتصادی با آن، به دنبال پاک کردن صورت مساله هستند. البته تا آن جایی که مساله این عزیزان فقط در روش برخورد باشد ما نیز در برخی موارد با آن ها همراه هستیم ولی غالبا به همین جا ختم نمی شود و از اساس منکر اهمیت مساله #حجاب و حیا و عفت و جنبه های #هویتی و #اجتماعی آن می شوند.
🔻🔻آن روحانی محترمی که فرموده اند در طول تاریخ بی حجابی و #بی_حیایی هیچ وقت به اسلام ضربه نزده است، اگر تاریخ را مطالعه می کردند متوجه می شدند که در #اندلس و #الجزایر اتفاقا حجاب و حیا و عفت خط مقدم مبارزه با #جامعه_اسلامی بوده است یا حداقل در این مساله تامل می کردند که چرا در سه کشور #ایران، #افغانستان و #ترکیه پس از حاکم شدن عناصر استعمار نو یعنی رضاخان، اتاتورک و امان الله خان اولین پروژه مشترک #هویت_زدایی از جامعه از طریق #کشف_حجاب بوده است.نگاه این طیف اغلب ناشی از نادیده انگاشتن جنبه های #هویتی و #اجتماعی حجاب و تقلیل سطحی نگرانه آن به عنوان مساله ای فردی و ابزاری برای جلوگیری از #تحریک_جنسی در جامعه است.
🔻🔻طیفی هم وجود دارد که نگاهشان ناشی از سیاست زدگی و تعریف امر #فرهنگی ذیل #سیاست است و چون فکر می کنند، شکست هایشان در عرصه سیاسی ناشی از مسائلی مانند الزامی بودن رعایت #حجاب و به طور کلی عدم پذیرش ولنگاری در حوزه #فرهنگ است، به عقب نشینی از امر حیا و عفت به عنوان ابزار کسب #قدرت می نگرند. این ها متوجه نیستند که برای استعمار، #حجاب و #روسری صرفا به عنوان سنگر اول و یک نماد در جنگ فرهنگی مطرح است که فتح سایر #سنگرها را تسهیل می کند.
🔻🔻حتی در خود غرب هم #عقب_نشینی فرهنگ عمومی در امر #اخلاقی، همواره مرحله به مرحله و تدریجی بوده و هر وقت هم که حکومت ها و فرهنگ عامه بر اثر فشار #اجتماعی اقلیت معمولا صاحب قدرت و رسانه متمایل به این نوع از #آزادی ها عقب نشینی کرده اند، صرفا مطالبه اشکال جدیدی از این نوع از اباحه گری شکل گرفته است. حتی امروز هم که این مساله در غرب تا به رسمیت شناختن ازدواج همجنس گرایان پیشرفته است مطالبات جدیدی در زمینه ارتباط جنسی با کودکان و حیوانات و محارم مطرح می شود.
🔻🔻اگر در فرانسه #دختر_مسلمان را از حضور در مدارس منع می کنند یا برای مساله ای خرد مثل ممنوعیت استفاده از لباس #شنای_اسلامی در سواحل در #پارلمان قانونگذاری می کنند، این مساله ناشی از این است که فرانسوی ها بر خلاف #روشنفکری عامیانه حاکم بر این طیف از مذهبی ها به اهمیت #نشانه_شناسانه و #هویتی حجاب و این که می تواند هویت #سکولار جامعه فرانسه را به چالش بکشد، پی برده اند.
📌🔖 @zohurian