🔶 مقدمه اول برای پرسشـهای
#استدلال_مباشر، #تناقض
🔴 تأملی در تعریف مشهور
از تناقض در علم منطق:
تعریف مشهور تناقض:
التّناقضُ اختلافُ القَضِیَتَینِ بِحیث یلزم لِذاته مِن صدقِ کلٍّ منهما کذبُ الآخَر.
اختلاف دو قضیه بگونه ای که بصورت ذاتی از صدق هر کدام کذب دیگری لازم آید و بالعکس. (مرجع ضمیر «لذاته»، اختلاف است)
نکته اول:
برای تحقّق تناقض بین دو قضیّه، باید آن دو قضیه در کم و کیف و جهت مختلف باشند.
مثال ۱:
قضیه اصل : موجبه کلیه = «هر انسانی حیوان است.»
قضیه نقیض : سالبه جزئیه = «بعضی انسان ها حیوان نیستند.»
مثال ۲:
قضیه اصل : سالبه کلیه = «هیچ فلزّی عایق نیست»
قضیه نقیض : موجبه جزئیه = «بعضی فلزّات عایق اند.»
مثال ۳:
قضیه اصل : ضروریّه ذاتیه = «کلّ انسان حیوان بالضّرورة»
قضیه نقیض : ممکنه عامه = «لیس بعض الانسان بحیوان بالامکان العامّ»
مشهور با قيد « لذاته»، «لازم مساوی نقیض» را از تعریف خارج کرده اند
مثال «لازم مساوی نقیض» :
قضیه اصل = «عدد چهار زوج است.»
قضیه نقیض = «عدد چهار فرد است.»
از نظر مشهور بین دو قضیه بالا تناقضی نیست. چون هم محمولها متحد نیست و هم اختلاف در کیف ندارند.
ولی در برخی موارد دیده شده که نسبتِ بین یک قضیه و «لازم مساوی نقیض» را تناقض دانسته اند.
مثال «لازم مساوی نقیض» که عنوان تناقض بر آن اطلاق شده است :
قضیه اصل: قضیه کاذبه =
«خداوند حادث است.»
قضیه لازم مساوی نقیض : قضیه صادقه =
«خداوند قدیم است.»
قضیه نقیض : («خداوند حادث نیست.»)
✅ تعریف جدید از تناقض:
بهتر است تناقض را بگونه ای تعریف کنیم تا تعریف تناقض شامل «نقض صریح» و «لازم مساوی نقیض» شود و قید «لذاته» نیز حذف شود:
«اختلاف دو قضیه به گونه ای که از فرض صدق هر کدام کذب دیگری لازم آید و بالعکس.»
✳️ تذکر: پرسشهایی که برای تناقض میآوریم، طبق تعريف دوم مطرح خواهد شد.
#تناقض_قضایا
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به ما بپیوندید 👇
آپارات | ایتا | تلگرام
فـهــرســت مـطالـب کانـال